Sj
Bitterstof uit witlofwortel
vervanger voor kinine
in frisdranken
TUINBOUWKLANKEN
Prei- en koolheuvels?
Topdrukte voor fruittelers
"Je kan ze niet tellen
voor je ze in je zak hebt"
Aanplant "herfst"tomaten en -komkommers lager
Stijgende konsumptie
"hele" komkommers
Nu u dit leest is de klok weer op win
tertijd gezet, hetgeen betekent dat we
in een jaargetij gekomen zijn met
bijna geen groei en dat alle rooige-
wassen zo'n beetje volgroeid moeten
zijn. We hebben de afgelopen tijd hier
op WALCHEREN heel wat mm re
gen te verwerken gekregen. Wel een
beetje te veel van het goede. Er is
daardoor nog weinig aan grondbe
werking en inzaai van groenbemes-
ting op vrijgekomen percelen gedaan.
Het is jammer dat het daarvoor ei
genlijk nu te laat is.
In onze bedrijfstak is er toch veel or
ganisch materiaal in de grond nodig.
We zullen daarom andere mogelijk
heden moeten aangrijpen door b.v.
pluimveemest of drijfmest aan te
kopen.
Afgelopen weken is een enkele wit
loftrekker begonnen met rooien. De
wortelopbrengst blijkt niet tegen te
vallen. Ze kunnen overigens nog wel
wat groeien om van een mooie maat
te kunnen spreken. Het gaat hier
over het algemeen over het nieuwe
ras Toner. De trekresultaten van dit
ras zijn in onze streek nog niet be
kend. In andere witlofgebieden is
echter wel gebleken dat het nog
enigszins tegen valt. Dit zal hoofd
zakelijk zijn oorzaak vinden in het
feit dat de wortels nog niet voldoen
de rijp waren, toen ze gerooid wer
den. We wachten dus maar af, of het
nieuwe ras een goede plaats verdient.
In ons gebied worden er elk jaar wat
meer winterwortelen geteeld. Zo is er
djt jaar ook weer sprake van enige
uitbreiding. Ieder die dit gewas al
meerdere jaren in het bouwplan
heeft weet dat het rooien en bewaren
nauw met elkaar verbonden zijn om
tot een redelijk financieel resultaat te
komen.
Machinaal rooien is heel goed mo
gelijk op zachte lichte grond maar er
moet rustig mee gewerkt worden en
breuk moet zoveel mogelijk worden
voorkomen anders kunnen we be
waren wel helemaal vergeten. Ei
genlijk is handrooien het meest vei
lige, en aan te bevelen voor partijen
die de koelcel in moeten. Wat de be
waring betreft is er maar een goede
manier en dat is mechanische koe
ling. Goede tot zeer goede resultaten
worden bereikt in de koelcellen van
onze veiling, waar men over goede
cellen en zeer goede koelervaring
voor dit produkt beschikt. Misschien
kan uw produkt hier ook van mee
profiteren en wanneer de koelhuizen
volledig benut kunnen worden zul
len de kosten tot een minimum be
perkt kunnen worden. De meeste
vollegrondstelers hebben ook wel
een perceel winteraardappelen.
Jammer is het echter dat er daarvan
betrekkelijk weinig op de veiling
aangeboden worden. Er zou door
zelf bewaren, sorteren en afzet via de
veiling toch veel meer "uit" dit pro
dukt kunnen komen. Er wordt nu op
deze bedrijven veel aan de deur ver
kocht. We zien evenwel de laatste
tijd een onderlinge konkurrentie in
de prijs ontstaan en we maken zo
onze eigen prijs kapot. Hier moet dus
iets aan gedaan worden of er moet op
een andere manier worden afgezet.
Een ieder bekijk zijn eigen situatie
maar eens kritiek. Dan kunnen mis
schien maatregelen worden geno
men die ieder ten goede komen.
Met dezelfde benieuwdheid als de
praktijkschrijver van de akkerbouw
en veehouderij in ons gebied wil ik
eindigen:
Hoeveel kleine melkveehouders zul
len door de opkoopregeling van melk
hun bedrijfstak afstoten en er een
grof tuinbouwgewas voor in de plaats
nemen? Zal de minister door deze re
geling niet de boterberg doen verd
wijnen maar daarvoor in de plaats
prei- en koolheuvels doen ontstaan?
Wij wachten een en ander met be
langstelling af.
In een aantal frisdranken, zoals
bitter lemon, bitter orange en to
nic wordt kinine verwerkt om de
drank een bittere smaak te geven.
Eigenlijk is dat niet zo'n gelukki
ge toevoeging, hoewel het om
slechts 10 a 15 mg per liter gaat,
omdat kinine hard nodig is voor
de bestrijding van malaria.
Bovendien zijn sommige mensen
allergisch voor deze stof. Bij het
Sprenger Instituut in Wagenin-
gen wordt daarom gewerkt aan
een onderzoek naar een vervan
gende bitterstof voor frisdranken
die gewonnen wordt uit de wor
tels van witlof, een afvalprodukt
waarvan elk jaar 100.000 ton be
schikbaar komt.
Het onderzoek wordt uitgevoerd
door mw.ir. E. Leclercq. Ze werkt
voor dit doel samen met de vak
groep Levensmiddelentechnolo
gie van de Landbouwhogeschool
en hoopt over haar werk een
proefschrift te schrijven.
Vervloeien
In het verleden is wel geprobeerd
bitterstoffen uit citrusvruchten te
winnen, maar die vielen niet in de
smaak omdat ze een bijsmaak
hadden. Voor het onderzoek dat
nu plaatsvindt koos Leclercq de
witlofwortel omdat daarin kwa
smaak met kinine vergelijkbare
bitterstoffen voorkomen en om
dat de grondstof royaal voorhan
den is. Een probleem was echter
dat de opbrengst niet zo indruk
wekkend was als het sap op kon-
ventionele manier uit de wortels
werd geperst. Daarom wordt nu
geprobeerd het sap te winnen met
behulp van enzymen. Dat zijn ei
witten die celwanden van planten
of vruchten oplossen, zodat het
sap zo opgevangen kan worden.
Die werkwijze heet "vervloeien".
De enzymen worden fabrieksma
tig gewonnen uit schimmels. Bij
deze methode wordt de sapop-
In het laboratorium worden de witlofwortels versneden waarna er enzymen
aan worden toegevoegd. Daarna begint een proces dat men "vervloeien"
noemt: de enzymen lossen de celwanden van de vruchten op.
brengst hoger en uit dat sap kan
dus meer bitterstof gewonnen
worden. Het vervloeien met en
zymen wordt ook toegepast bij de
produktie van appelsap. Er wor
den verder nog proeven genomen
met het vervloeien van rode bie
ten, wortel en selderij.
Tot nu toe is het onderzoek zover
gevorderd dat uit de witlofwortels
enkele bitterstoffen gewonnen
zijn die waarschijnlijk geen aller
gische reaktie oproepen. Me
vrouw Leclercq is tevens bezig te
onderzoeken of er tegelijk met de
bitterstoffen ook fructose uit de
wortels gewonnen kan worden.
Fructose is zoeter dan saccharose
zodat met een kleinere hoeveel
heid kan worden volstaan om aan
levensmiddelen dezelfde zoete
smaak te geven.
Met de inmiddels gewonnen bit
terstoffen heeft Leclercq smaak-
proeven uitgevoerd bij de *Land-
bouwhogeschool. Er namen hon
derd mensen aan deel, die de
nieuwe frisdranken moesten ver
gelijken met het winkelprodukt.
De proef pakte redelijk positief
uit. In bitter-lemon werd de wit-
lof-bitterstof door een meerder
heid afgekeurd maar de minder
heid vond de nieuwe smaak be
ter. Wat betreft tonic en bitter
orange gaven de proefpersonen
de voorkeur aan het nieuwe pro
dukt.
Het smaak-onderzoek krijgt nog
een vervolg. In de witlofwortel
zitten namelijk drie stoffen die
bitter zijn. Met elke van deze
stoffen afzonderlijk en met enke
le "mixen" zullen nog smaaktes
ten worden gedaan.
(Herman Pothof)
Op de BEVELANDEN zijn de fruit
telers druk bezig de bewaarrassen van
zowel appels als peren te plukken om
ze tijdig te kunnen opslaan in de
koelcellen. De plukperiode van alle
appel- en pererassen is 10 tot 14 da
gen later dan in een normaal jaar. Bij
het zomerfruit konstateerden we deze
achterstand en nu de tijd vordert en
we midden in de pluk van de Confe
rence en de Cox zitten is de achter
stand in pluktijd nauwelijks inge
haald.
Bij de bewaring van de Conference
zien we duidelijk een verschuiving
naar de langere bewaring en met
name het scrubben, wat afgelopen
jaar gezien de kwaliteit en prijsvor
ming zeer goed is geëindigd, zal dit
bewaarseizoen meer en meer worden
toegepast. De laatste jaren is de koe
lapparatuur dusdanig verbeterd en
aangepast, waardoor de mogelijkhe
den tot langer bewaren zijn vergroot,
het risiko van een verschuiving in het
afzet patroon naar een later tijdstip is
duidelijk aanwezig.
We zullen attent moeten blijven om
vooral de markt regelmatig van goed
kwaliteitsfruit te blijven voorzien,
gedurende de gehele winterperiode.
De prijsontwikkeling bij de appels is
wat betreft het zomerfruit teleurstel
lend geëindigd, zowel de Benoni's als
de James Grieve lieten het met prij
zen tussen de 40 en 70 cent per kg
afweten. Er werden zelfs nog partijen
doorgedraaid. Wij vragen ons af of
de normen gehanteerd bij het ras
James Grieve wat betreft de Jo-
diumtest juist zijn? Deze test reageert
bij dit ras erg laat en daardoor kon
men pas eind augustus met plukken
beginnen. De duur van de afzet
wordt hierdoor erg verkort met het
gevolg te grote aanvoeren in een be
trekkelijk korte periode.
De peren liggen beter in de markt.
Triomphe de Vienne is voor de meest
gevraagde maat 60-70 mm ruim
boven de gulden per kg verkocht en
de Beurré Hardy boven de 65 mm
wordt tot op heden verkocht voor
prijzen rond de gulden per kg. Op
merkelijk is het grote percentage
vruchten beneden de 65 mm. Vooral
bij de Hardy's vallen de kg in het
algemeen tegen.
De achterstand in maatsortering
konstateerden we bij alle rassen in
augustus, toch lijkt de uitgroei van de
vruchten normaal te worden na de
grote hoeveelheid neerslag van de af
gelopen weken, maar om de oogst
tijdig en plezierig te kunnen oogsten
blijven we hopen op droog najaars
weer, met weinig wind. Ook voor een
fruitteler gaat de spreuk op: "Hoop
doet leven".
Dit is een oud gezegde en zeker onder
boeren en tuinders erg bekend. Het is
de laatste weken wel bewaarheid ge
worden met de vele regen die er ge
vallen is. Hier op THOLEN heeft de
neerslag nogal wat schade veroor
zaakt.
Doordat het dag na dag regende en
men vrijwel niet met een kombine op
het land kon komen zijn er toch no
gal wat zaadgewassen voor een deel
of geheel verloren gegaan. Vooral
wat in het zwad lag zal aangetast zijn
in de kiemkracht. Het is de laatste
weken een machteloos toezien ge
weest, waarbij men elke dag op beter
weer hoopt. Achteraf, zo zal men
zeggen, had men hetgeen nu voor
een groot deel verloren is gegaan,
beter in de drogerij kunnen doen.
Overigens is dit voor sommige ge
wassen door de grote massa vrijwel
ondoenbaar en zeker zeer kostbaar.
Bovendien zaten de drogerijen al vol
met violen, zodat meer toch zeker
ook op z'n beurt had moeten wach
ten. Het drogen gaat veel slechter
dan met normaal weer en als men
bekijkt hoeveel tonnen water er uit-
gestookt moet worden dan is het toch
wel aan de enorme kapaciteit op de
veiling en elders te danken dat het
nog redelijk verlopen is. Het is in
zulke omstandigheden zeker zaak
wanneer het er maar enigszins op
lijkt het gewas door de kombine te
krijgen. Dit wordt dan ook wel ge
daan zodat er zaterdagavond nog
dille gedorsen werd van stam. Er is
ook door wateroverlast hier en daar
nogal wat schade ontstaan aan an
dere gewassen. De winterbloemkool
krijgt op sommige plaatsen behoor
lijk wat geel blad. Dat zullen ze niet
gemakkelijk meer overgroeien en het
gewas gaat straks dan toch wel erg
zwak de winter in.
Het rooien van uien en aardappelen
heeft zo goed als stil gelegen. Het zal
ook nog heel wat moeten drogen wil
dat weer behoorlijk verlopen. Toen
het nog handwerk was ging het ge
woon door maar nu is men geheel
aangewezen op de machine. Daar
werkt ons klimaat niet altijd aan mee!
Witlof wordt hier nog wel met de
hand gerooid onder deze omstandig
heden, zodat degene die er de man
kracht voor heeft wel kan profiteren
van de hoge prijzen die er ontstaan bij
weinig aanvoer en een goede vraag.
Of de toenemende vraag - zeker in het
buitenland - voldoende zal zijn om het
groter aanbod verder in het seizoen te
overtreffen is voor ieder nog een
vraagteken. Wij zijn nu eenmaal als
telers met onze tuinbouwprodukten
overgeleverd aan vraag- en aanbod
zodat iedere veilingbrief een verras
sing blijft!
De oppervlakte waarop in juni jl.
met de "koude-teelt" van tomaten
werd begonnen was nagenoeg even
groot als vorig jaar, nl. resp. 105 en
104 ha. De aanplant van "herfst"to-
maten bedroeg in juli jl. 82 ha. Dit is
104 ha minder dan in 1983. Hierbij
moet worden opgemerkt dat in juli
1983 op een uitzonderlijk grote op
pervlakte met de herfstteelt werd
begonnen.
Met de teelt van "herfst"komkom-
mers werd in juli jl. op 46 ha begon
nen tegen 67 ha vorig jaar (- 31%).
Een en ander blijkt uit het steek-
proefonderzoek "Tuinbouwgewas-
sen onder glas" van het Centraal
Bureau voor de Statistiek (Statistisch
bulletin nr. 38).
Het koperspercentage van komkom
mers in Engeland stijgt. Dit blijkt uit
een konsumentenonderzoek, dat de
ze zomer onder ruim 1.900 huis
vrouwen in Engeland is gehouden.
Het percentage dat nooit komkom
mers koopt was in 1973 nog 16%; nu
is dit 9%. Het merendeel van de ko
pers kocht halve komkommers
(53%); 41% kocht hele komkommers
tegen 31% in 1981 en 29% in 1973.
Men prees de Nederlandse mini-
komkommers, maar men noemde de
moeilijke verkrijgbaarheid een na
deel. In Nederland is het aantal mi-
ni-komkommer-telers bijzonder
klein. Van de ondervraagden bleek
Vrijdag 28 september 1984
34% van de mini-komkommer ge
hoord te hebben. In de groepsdis-
kussies kwam een groot enthousias
me aan het daglicht wat betreft de
smaak.
Jubileumviering
Tuinbouwvakscholen te Vught
Op vrijdag 12 oktober a.s. wordt het
25-jarig bestaan van de Tuinbouw
vakscholen van de N.C.B. te Vught
gevierd.
Tevens neemt de heer F.C.M. Broos
op die dag afscheid als direkteur.
Vanaf 21.00 uur wordt een reünie
gehouden voor alle oud-leerlingen,
docenten en medewerkers van de
school.
11
