EG krijgt te maken met
ombuiging VS-landbouwbeleid
Areaal peulvruchten
fors toegenomen
POTTEK/^
Kees de Bont (Landbouwschap) na US-toer:
Glaasje melk
Het politieke wapengekletter tussen de Europese Gemeenschap en de
Verenigde Staten over een dreigende agrarische handelsoorlog lijkt
wat verstomd. De inleidende beschietingen (zwaar gesubsidieerde
Amerikaanse meelafzet in Egypte) en het verbale geweld over en weer
hebben blijkbaar plaats gemaakt voor het besef dat een oorlog beide
partijen slachtoffers kost en aan het front voor beide kampen blijvende
schade zou opleveren. Dat de Europese boeren de komende jaren niet
veel meer te vrezen hebben van hun Amerikaanse kollega's is echter
bezijden de waarheid. Een meerderheid van de Amerikaanse boeren
lijkt te koersen in de richting van een hernieuwd liberalisme, waarbij de
vrije markt zijn werk zal moeten doen. En dat zouden de boeren hier
ook wel eens in hun portemonnaie kunnen gaan merken. Dat is de
mening van de heer ir. Kees de Bont, sinds twee jaar hoofd van de
Sociaal-Ekonomische afdeling van het Landbouwschap, die onlangs op
uitnodiging van de Amerikaanse overheid een toer maakte door de
States.
De groep bezoekers (zeven Westeu
ropeanen en twee Hongaren) was via
de Amerikaanse ambassades in hun
landen geselekteerd, omdat zij zeer
regelmatig te maken hebben met
vraagstukken op het terrein van de
internationale landbouwpolitiek. De
verhouding tussen de VS en de EG
op het gebied van de agrarische
handelspolitiek speelde op de
achtergrond mee bij de vele ge
sprekken die de gasten voerden met
vertegenwoordigers uit de Reagan-
administratie (zoals de regering
doorgaans wordt aangeduid), de
landbouworganisaties en -koöpera-
ties, universiteiten, agri-business en
uiteraard de boeren. Bedoeling van
de trip: een nadere kennismaking
met de Amerikaanse landbouw en
het landbouwbeleid. En uiteraard
om erachter te komen hoe de Euro
peanen tegen die twee zaken aankij
ken.
Niet blij met EG
exportrestituties
De in het EG-landbouwbeleid ver
ankerde exportrestituties (met name
voor de graanafzet) vormen het eni
ge instrument dat werkelijk bij velen
van hen bekend is, zo legt De Bont
uit. "Je kunt gerust stellen dat de
EG-restituties op de graanexport een
doorn in het oog Van de Amerikanen
blijven. Tegelijkertijd gaan de Ame
rikanen vaak al te gemakkelijk voor
bij aan de invoerbeperkingen die ze
opleggen voor produkten als vlees,
zuivel en suiker".
Volgens De Bont is het landbouw
beleid in de VS de laatste tijd aan
scherpe kritiek onderhevig. "Zowel
uit brede kringen van het Kongres
als uit boerenkring wordt steeds
meer aangedrongen op een grondige
herziening en bijstelling van het
landbouwbeleid in de VS. De kern
van de kritiek: de miljarden dollars
die zijn uitgetrokken om de boeren
een forse steun in de rug te geven,
hebben niet het juiste effekt gehad.
Ze hebben wel geholpen om de boe-
reninkomens wat op te vijzelen,
maar het resultaat staat in het geheel
.niet meer in verhouding met de kos
ten en dus de dollars die de belas
tingbetaler ekstra op tafel heeft ge
legd, zo luidt het meest gehoorde
verwijt".
Met de presidentsverkiezingen (no
vember) in het vooruitzicht wordt in
de VS volop gediskussieerd over het
gewenste landbouwbeleid voor de
komende vier jaar. Voordat de nieu
we landbouwwetgeving in het Kon
gres aan de orde komt - en dat ge
beurt pas volgend voorjaar - krijgen
allerlei belangengroepen gelegen
heid hun stem te laten horen. Land
bouworganisaties, produktorganisa-
ties en koöperaties hebben in Was
hington hun eigen buro's voor het
zogenaamde lobby-werk; specialis
ten die het overheidsbeleid zoveel
Het areaal peulvruchten is dit jaar sterk gestegen. Bij groene erwten is
de oppervlakte ruim 50% hoger dan vorig jaar. Deze komt nu uit op
9.700 ha. Het areaal veldbonen is bijna verdubbeld tot 1.900 ha, terwijl
de oppervlakte kapucijners en grauwe erwten met bijna 24% toenam
tot 1.050 ha.
Dit blijkt uit de eerste voorlopige uitkomsten van de Landbouwtelling
uei 1984, die het Centraal Buro voor de Statistiek heeft bekendge
maakt. Deze voorlopige uitkomsten zijn samengesteld nadat de gege
vens van ca. 95% van de landbouwbedrijven bij het C.B.S. binnen
waren.
Het areaal snijmais blijkt in 1984
opnieuw te zijn toegenomen, nl. met
5.300 ha. De totale oppervlakte be
draagt nu 162.000 ha. De oppervlak
te suikerbieten is ruim 4% hoger dan
vorig jaar en komt nu op 128.200 ha.
Het areaal konsumptie-aardappelen
op kleigrond is 500 ha hoger en is nu
86.900 ha. Het areaal konsumptie-
aardappelen op zandgrond is even
eens toege nomen en wel met 700
ha tot 15.300 ha.
Van fabrieksaardappelen nam de
oppervlakte met 7% af tot 57.900 ha.
Bij de wintergranen zijn de areaal
wijzigingen betrekkelijk gering. De
oppervlakte wintertarwe daalde met
900 ha tot 140.800 ha, terwijl winter-
gerst steeg met iets minder dan 3%
tot 10.500 ha. De daling bij winter
tarwe ging niet gepaard met een stij
ging van dé oppervlakte zomertarwe.
Deze daalde zelfs flink nl. met 2.300
ha tot 4.200 ha (- 35%).
Bij zomergerst is de daling relatief
minder groot. Hiervan is het areaal
nu 23.700 ha (- 13%).
De oppervlakte rogge daalde met
bijna 15% tot 5.700 ha, terwijl de op
pervlakte haver met 8% afnam tot
12.500 ha.
Bij de handelsgewassen is de opper
vlakte koolzaad vrijwel ongewijzigd
gebleven op 13.100 ha.
Het areaal vlas nam met 29% toe tot
4.150 ha.
Blauwmaanzaad steeg met bijna 3%
tot 2.450 ha.
De oppervlakte karwijzaad is onge
veer een vijfde lager dan vorig jaar
en is nu 1.600 ha.
Het areaal graszaad is vrijwel onver
anderd met 17.600 ha. Van zaai-uien
is de oppervlakte bijna 10% toege
nomen tot 12.400 ha.
Konsulentschap voor de Varkens- en
Pluimveehouderij te Tilburg,
ing. A. van Duijn-Heijmer
De delegatie werd onder meer ontvan
gen door voorzitter Yeuter van de
Chicago Marcantille Exchange.
(Termijnmarkt te Chicago).
mogelijk proberen te beïnvloeden
ten gunste van de organisatie die hen
heeft ingehuurd. In talloze hearings
van komité's van het Kongres wordt
goed naar hen geluisterd.
PIK-program
De kritiek in de States op de be
staande steunprogramma's spitst
zich toe op het zogenaamde "PIK-
program" het Payment In Kind-pro
gram, dat vorig jaar voor alle staten
gold en ook dit jaar in beperkte mate
doorwerkte. Het stimuleerde boeren
op vrijwillige basis delen van hun
land braak te laten liggen. In ruil
daarvoor kregen ze uit de staats-
voorraden het graan, dat ze anders
op hun land hadden geoogst. Het
programma kostte de federale rege
ring maar liefst 9,7 miljard dollar
(meer dan 30 miljard). Door deze
ongekende financiële injektie trok
ken de graanprijzen aan, maar dat
had ook te maken met de droogte die
gelijktijdig zijn sporen naliet in de
graanvelden.
De Bont meent dat het PIK-pro-
gramma waarschijnlijk niet voor een
herhaling in aanmerking komt. Als
belangrijkste reden noemt hij het gi
gantische financieringstekort van de
Amerikaanse overheid, dat wordt
becijferd op bijna 200 miljard
dollar. In de VS groeit de groep
tegenstanders van het PIK-program-
ma omdat het volgens de meeste
boeren nu eenmaal niet past in de
struktuur van de Amerikaanse land
bouw. Volgens hen had er met dat
geld veel meer voor de boeren ge
daan kunnen worden. Een meerder
heid van de boeren wil niet aan een
diskussie over een verplichte pro-
duktiebeperking van de graanpro-
duktie. Ze vinden dat door een sta
bilisatie en zonodig een prijsverla
ging een nieuw evenwicht gevonden
moet worden voor onder druk
staande markten als die voor granen
en zuivel. De Bont: "Ze vertellen er
niet bij hoe het dan verder moet met
de inkomensvorming. Als die vrije
marktbenadering wordt gevolgd,
komen de inkomens verder onder
druk te staan. Door middel van een
harde prijspolitiek moet de graanex
port weer beter gaan lopen en kun
nen bovendien de budgettaire lasten
effektiever worden beperkt". Een
ander argument voor een dergelijke
aanpak - eventueel aangeduid met
een niet al te kostbare stimulans voor
vrijwillige produktiebeperking - is
het voordeel dat andere landen heb
ben gehad van de eenzijdige Ameri
kaanse produktiebeperking. Het
prijsverhogende effekt voor de gra
nen zou andere graanexporterende
landen in de gelegenheid hebben
gesteld hun produktie op te voeren.
Hoge rente
De Europese Gemeenschap is de
Verenigde Staten het afgelopen jaar
wel enigszins tegemoet gekomen,
zegt De Bont. De graanprijzen zijn
niet verhoogd en de EG heeft zich
verplicht niet meer tarwe per jaar te
exporteren dan 13 a 14 miljoen ton.
Hij is van mening dat de nieuwe li
berale koers, die zich in de Ameri
kaanse landbouwkringen begint af te
tekenen, het de EG bepaald niet ge
makkelijker zal maken. Zeker niet
als de inkomens van de Amerikaanse
boeren onder zware druk blijven
staan. Dat is vrijwel zeker het geval
bij een voortdurende hoge rente en
de dure dollar, die hun export aan
zienlijk bemoeilijkt. Het is niet
denkbeeldig dat de Amerikanen op
hun beurt opnieuw van de EG eisen
dat ze met de graanprijzen een paar
stappen terug doet.
Zowel in de VS als in de EG wordt
dit jaar opnieuw een forse graan
oogst verwacht. Dat betekent ook
voor de Europese Gemeenschap
forse voorraden, waarvan een deel
met hogere exportresituties ("subsi
dies" zeggen de Amerika nen
steevast) moet worden afgezet. Dat
marktinstrument deugt niet, aldus de
eensluidende konklusie van de
Amerikaanse landbouwwereld. De
realiteit gebiedt te zeggen dat een
groot deel van de Amerikaanse
graanexport naar ontwikkelingslan
den ondersteund wordt door de
Amerikaanse regering door middel
van kredietfaciliteiten. Het plan van
de EG om de verdere groei van
maisgluteninvoer uit de VS te belas
ten met een heffing, is bij veel Ame
rikanen erg slecht gevallen. "Al gaat
het bij deze EG-invoer om een rela
tief beperkt bedrag (zo'n 600 miljoen
dollar per jaar), de Amerikanen be
schouwen dat als een principiële
zaak. Als dat plan doorgaat volgen
ongetwijfeld tegenzetten, die gevol
gen kunnen hebben voor de EG-ex-
port van bijvoorbeeld bier, wijn,
whisky en zoetwaren", zo meent De
Bont.
Zuivel
Evenals de EG zitten ook de VS met
een forse zuivelvoorraad in hun
maag. De VS, die nooit van plan zijn
geweest een op de export gerichte
zuivelproduktie sektor te ontwikke
len, vinden dat de melkproduktie in
de States moet worden verminderd.
De Bont licht toe: "Men wil dat ech
ter beslist niet bereiken via een kon-
tingenterings stelsel, zoals dat on
langs in de EG is ingevoerd. Alge
meen is de verwachting dat men door
zal gaan met het tot juli 1985 gel
dende programma de ondersteunen
de prijzen voor de melk stap voor
stap te verlagen indien het interven
tieaanbod uit de hand dreigt te lo
pen". Daarnaast is het niet uitgeslo
ten dat de premieregeling voor vrij
willige vermindering van de melk
produktie (van - 5% tot - 30%) na
medio 1985 wordt voortgezet. De
huidige regeling heeft nu nog slechts
gering effekt in verband met de korte
werkingsduur. De hoogte van de
premie bedraagt zo'n 75% van de
uitbetalingsprijs. De Bont: "De
hoogte van de premie behoeft zeker
geen belemmering te zijn voor
melkveehouders die een stapje terug
willen doen".
Samenvattend brengt De Bont zijn
konklusie als gevolg onder woorden:
de Amerikaanse landbouw koerst af
op een beleid dat meer nog dan voor
heen op de vrije markt is gericht. De
VS zullen krachtiger streven naar een
beperking van het financieringstekort
en op basis van konkurrentiekracht
vooral in de granensektor proberen
hun aandeel op de wereldmarkt te
vergroten. "De positie van de EG zal
daarbij niet worden ontzien. De kans
op een weer oplopend konflikt blijft
aanwezig, alhoewel er nu tussen beide
handelsblokken veel meer overleg
wordt gevoerd. Dat werkt in elk geval
positief voor wederzijds begrip. Niet
temin staat vast dat de druk op de EG
om het beleid aan te passen de ko
mende jaren aanwezig blijft", zo be
sluit De Bont. j Luiten
afd. Pers en Voorlichting
Landbouwschap
De mooie dokumentaire over V-
Afrika toont ergens een stukje
uit het leven van de Pokot stam
in het noorden van Kenya. Dit
nijvere herdersvolk leeft in
harmonie met de toch wat on
berekenbare elementen der na
tuur in hun landstreek.
Droogte en schaarste zijn hun
niet vreemd, maar de beloning
voor arbeid is direkt en dicht bij
huis. Het vee is hun rijkdom en
zij leven ermee, ertussen, er
voor en ervan in een omgeving
waarvan ze weten wat die hen
te bieden heeft (en wat niet...).
Een aardig tafereeltje toonde
een ondernemende kleine Po-
kot die stiekem naar de geit
kroop en zich een mondvol
melk direkt uit de speen kneep.
Eenvoudiger kan het al niet!
Het mag wat primitief aan
doen, maar het beeldt een eko-
nomie uit die onbelemmerd is
door internationaal overeenge
komen bezwaarsels en medeve
rantwoordelijkheidsperikelen.
Mijn hemel! Kijk dan eens
naar het leger lakeien dat
achter mijn stoel staat als ik 's
morgens mijn glaasje melk wil
drinken. Over het glaasje, de
glasblazers en de glasovensto
kers wil ik het nog niet eens
hebben. Voorop staat "Graag
Gebracht" de melkman, en
rondom hen de hele klub van
melkbereiders van de zuivelfa
briek die de flessen stoomden,
vulden en met een schijfje alu
minium afsloten. (En vergeet
dan maar even de glasblazers
en de aluminiumstokers). De
afromers en pasteuriseurs, de
datumdrukkers en de direk-
teur, de boekhouders en de in-
spekteurs, de melktankwagen-
chauffeurs, de koelers en de
sproeiers, de pompers en de
zuigers, de schoonmakers en
ontsmetters hebben hun steent
je bijgedragen, en dan noem ik
nog niet eens het werktuigkun-
dig leger en de oliesheiks die
het snelle wegvervoer mogelijk
maken.
Achter deze menigte volgen de
melkmachinemaker, met zijn
elektriciens, de speenhouderfa-
brikant, de melkslangenmaker
en de melkopvangflessenmaker
èn de opslagtankfabrikant met
zijn stainless steel metallurgen.
En dan pas, heel in de verte, zie
ik de boer in de stal van de koe
die mijn slokje melk leverde.
Hoe belangrijk die boer ook is,
hij staat gewoon ergens tussen
de gelederen van het mij die
nende leger, want rondom hem
staan de mengvoederfabrikan
ten, de korreltjespersers, de si
lomakers, de voedertranspor
teurs, de hooimachinemakers,
de hooibalenprikkers en de
maishakkers, de traktormeca-
niciens, de stallenbouwers, de
beerputgravers en de drijfmes-
ters. Goed dat de boerin er is
om de boer het leven en het
werk mogelijk en mooi te hel
pen maken, te verlichten, te
veraangenamen en te delen,
anders liep de man verloren.
Maar de laatste manschappen
rond mijn glaasje melk zijn nog
niet aangetreden, want daar
komt de K.I. meneer met zijn
glazen buisjes en de baas van de
fokstier die "mijn melkkoe" op
de wereld hielp, ook in het ge
zelschap van onderzoekers, ve-
terinairen, afstammingskundi-
gen en stamboekhouders. En
dan, helemaal achteraan zodat
je ze haast niet ziet, ont waar
ik nog zet-el-emmers, ambte
naren en politiekers van veler
lei pluimage. En omdat ik aan
één glaasje melk voldoende
heb, en niet meer opkan, pik
ken de europese superheffers er
ook nog een graantje van mee!
P0TTEKIJKER
4
Vrijdag 3 augustus 1984
