Kontroleer minstens wekelijks bewaarde uien
Boer gaat land bewerken en vee
weiden van achter het toetsenbord
Uienprijzen weer gestegen
Het jaar 1983 zal de geschiedenis ingaan als een seizoen dat door de
uientelers niet snel zal worden vergeten. Het afgelopen voorjaar zijn de
eerste uien begin maart gezaaid. Door de vele regen daarna is het
laatste uienzaad omstreeks 10 juni aan de grond toevertrouwd. Mede
door het uitstekende weer in de afgelopen zomer is van veel percelen
nog een redelijk tot goede produktie gekomen. Door de natte periode in
september is vooral in de laat gezaaide percelen veel hergroei opgetre
den. Omstreeks 10 november zijn de laatste uien geoogst. De kwaliteit
van deze late uien laat zich niet al te best aanzien en lijken daardoor
ook niet geschikt voor lange bewaring. Voor lange bewaring komen
alleen de allerbeste partijen in aanmerking.
Bewaren
Voor behoud van een goede kwaliteit
van het produkt en door de hogere
keuringseisen moet aan de bewaring
zeer veel aandacht worden besteed.
Nadat het produkt is gedroogd moet
tijdens de bewaring alles in het werk
worden gesteld om de uien droog te
houden. Uien die vochtig worden
gaan snel in kwaliteit achteruit
doordat de natuurlijke kleur verlo
ren gaat, en kunnen alleen nog als
een minderwaardig produkt worden
verhandeld. Het vochtig worden, of
verbroeien, kan worden voorkomen
door tijdens Het bewaarseizoen te
zorgen dat een regelmatige ventilatie
plaatsvindt. Hierbij is een regelmati
ge kontröle van de partij noodzake
lijk. Het verdient aanbeveling ten
minste wekelijks het produkt te in-
spekteren en zonodig maatregelen te
nemen die nodig zijn om de uien in
goede konditie te houden. De meest
ideale bewaartemperatuur is 0 - 1
graden C. Naarmate de bewaartem
peratuur hoger'is zullen de bewaar-
verliezen groter zijn en de bewaar
periode korter.
Spruitvorming, rot en kale uien zijn
de voornaamste oorzaken van ver
liezen gedurende de bewaring.
Gewichtsverliezen, ontstaan als ge
volg van ademhaling, kunnen bij een
goede bewaring tot 0.75 a 1.25% per
maand worden beperkt.
Uitval door rot kan de grootste ver
liezen opleveren. De totale uitval
verschilt van jaar tot jaar en van
partij tot partij. De verliezen worden
sterk beïnvloed door de hoedanig
heid van het ingebrachte produkt en
de bewaaromstandigheden.
Om uien gedurende de hele bewaar-'
periode droog te houden moet er re
gelmatig worden geventileerd. Grote
temperatuursschommelingen van
het produkt moeten'worden voorko
men, daar anders kondensatie en
broei kunnen optreden waardoor de
uien hun natuurlijke kleur verliezen.
De meest gunstige bewaartempera
tuur kan worden gerealiseerd in me
chanisch gekoelde bewaarplaatsen.
In met buitenlucht gekoelde be
waarplaatsen is men geheel afhan
kelijk van de buitentemperatuur.
Om de temperatuur in de bewaar
plaats te verlagen moet steeds wor
den geventileerd zodra de tempera
tuur van de buitenlucht tenminste 2
graden C lager is dan de temperatuur
in de bewaarplaats.
Naarmate de temperatuur in de be
waarplaats daalt zal men alleen nog
's nachts of in de vroege morgen
kunnen ventileren. In met buiten
lucht gekoelde bewaarplaatsen zal
men de temperatuur in de bewaar
plaats moeten aanpassen aan de in
die periode geldende gemiddelde
buitentemperatuur. Als de tempera
tuur in het produkt erg laag wordt
gebracht kan bij oplopende buiten
temperatuur in niet voldoende
geïsoleerde bewaarruimten gemak
kelijk kondensatie optreden. In ons
klimaat is in met buitenlucht ge
koelde bewaarplaatsen niet de meest
ideale bewaartemperatuur voor uien
te realiseren. Voor een goed geïso
leerde bewaarplaats moet worden
gestreefd naar de volgende gemid
delde bewaartemperaturen:
november 3-4 graden C
december 1 - 2 graden C
januari 1 graden C
februari 2 graden C
maart 3 graden C
april 4 - 6 graden C
Ventileren met buitenlucht waarvan
de tenperatuur lager is dan -2 graden
C moet worden ontraden. Doet zich
de situatie voor dat gedurende lan
gere tijd de buitentemperatuur hoger
is dan die in de bewaarplaats dan
16 december 1983
9- 4:
dient regelmatig intern te "worden
geventileerd. Hoewel de optimale
bewaartemperatuur 0 - 1 graden C
bedraagt is de handhaving van die
temperatuur toch ondergeschikt aan
het feit dat de uien onder alle om
standigheden droog moeten blijven.
Uit praktijkervaringen is gebleken
dat het toepassen van een bewaar
techniek zoals boven is omschreven
ongeveer 20 - 30 ventilatie-uren per
week vraagt.
Mechanische koeling
Door gebruik te maken van mecha
nische koeling is het wel mogelijk de
voor uien meest gewenste bewaar
temperatuur van 0 - 1 graden C te
realiseren. Langdurige bewaring bij
lagere temperaturen geeft een ver
hoogde kans op het optreden van
glazige uien. Het produkt kan in
mechanisch gekoelde ruimten tot
mei/juni in goede konditie worden
gehouden.
Ook na het bewaren, dus tijdens het inpakken en transporteren blijft de kwaliteit
van de uien onze zorg. vragen. Zorg steeds voor de juiste etemperatuur ook bij het
inpakken!
Voor het onderhouden van de juiste
bewaartperatuur kan met een koel-
kapaciteit van ca. 80 W per ton bij 0
graden C worden volstaan.
Voor de interne luchtcirculatie is een
luchthoeveelheid van 75 m3 per m3
produkt reeds voldoende, interne
ventilatie vindt meestal plaats als de
koelmachine in werking is. Als regel
wordt de circulatie-ventilator aan de
koelmachine gekoppeld.
Afleveren
Alvorens het produkt uit de bewaar
plaats te halen, moet om kondens-
vorming te voorkomen, de tempera
tuur van koud bewaarde uien op
minimaal 10 graden C worden ge
bracht. De tijdsduur van deze tem-
peratuursaanpassing is afhankelijk
van de temperatuur waarbij het pro
dukt werd bewaard.
Bij mechanische koeling moet onge
veer 5 dagen voor het uit de bewaar
plaats halen van de uien de koelma
chine worden uitgeschakeld. Vervol
gens wordt met toevoeging van bui
tenlucht zolang intern geventileerd
totdat de temperatuur in en buiten
de bewaarplaats gelijk is.
Los van het toegepaste bewaarsys-
teém moet zolang worden geventi
leerd totdat het produkt droog is.
Handling pakstations
Bij verwerking in de pakstations
(sorteren, afstaarten en verpakken)
dienen ook de nodige maatregelen te
worden genomen om kwaliteitsver
liezen te voorkomen. Indien in ver
houding tot de temperatuur in de
pakstations uien met een lagere
temperatuur worden verwerkt wor
den deze vochtig. Bij het verwerken
van deze uien, in een meestal stoffige
omgeving, zal dit stof aan de uien
blijven kleven waardoor de kleur van
het produkt nadelig wordt beïn
vloed.
Uit onderzoek is gebleken dat een
lage produkttemperatuur bij de
handling een nadelige invloed heeft
op de handlingsglazigheid. Om die
reden dienen uien een temperatuur
te hebben die minimaal op 10 graden
C ligt.
Tijdens het verwerken kunnen be
schadigingen ontstaan. Op veroor
zaakte wondjes kan gemakkelijk
schimmelvorming optreden. Voor
dat tot afleveren wordt overgegaan
wordt geadviseerd om die reden het
produkt na te drogen.
Verschillende onderzoekinstituten in
ons land zijn bezig met het maken van
computerprogramma's, waarmee de
boer in staat zal zijn de bewerking van
zijn land en het weiden van zijn vee
vanachter het toetsenbord en beel-
scherm beter te regelen dan hij tot nu
toe doet. Begin volgend jaar komen
de eerste programma's ter beschik
king.
met chemische middelen om moet
gaan.
Rekenprogramma
Het computerprogramma voor de
onkruidbestrijding bij de teelt van
wintertarwe is al gereed. De compu
terprogramma's voor suikerbieten en
prei zijn zover ontwikkeld dat zij op
proefboerderijen uitgeprobeerd
het onkruid te gaan bestrijden, als de
verwachte schade groter is dan de
kosten van de bestrijding. De com
puter sorteert de middelen, die in het
opgegeven gewasstadium gebruikt
kunnen worden en door het type ge
was verdragen worden. Tevens geeft
de computer aan hoe doelmatig de'
gekozen middelen het onkruid zullen
bestrijden en wat het allemaal gaat
kosten.
Omweiden - standweiden
De afdeling landbouwplantenteelt
en graslandkunde van de landbouw
hogeschool heeft nagegaan hoe de
boer er voor kan zorgen dat zijn
koeien zoveel mogelijk voedzaam
gras per hektare binnenkrijgen en
dat tegelijk de kwaliteit van de gras
zoden zo hoog mogelijk blijft. Uit
onderzoek is namelijk gebleken dat
op heel wat melkveebedrijven de
netto-grasopbrengst tegenvalt. Bij de
beweiding treden vaak onnodige
verliezen op. De onderzoekers heb
ben een model opgesteld waarmee
het antwoord met behulp van de
computer door de boer zelf gegeven
kan worden. In het programma zijn
allerlei gegevens, zoals de bezetting
van een weiland, de groei van wortels
van het gras, de konsumptie ervan
door het vee, de vochtvoorziening
enzovoorts opgenomen. De compu
ter vertelt de boer uiteindelijk hoe hij
zijn vee het beste kan weiden.
Een van de belangrijkste keuzen die
een boer moet maken is die tussen
een standweide- en omweidingssys-
teem. In het eerste geval blijft het vee
op hetzelfde grasland doorgrazen,
terwijl bij het omweiden het perceel
regelmatig gedurende twee tot vier
weken rust krijgt. Het omweiden, dat
in de jaren dertig in zwang kwam, is
nog steeds het meest gangbare sys
teem in ons land. Uit onderzoek is
echter gebleken dat de ouderwetse
standweide, zij het met enkele aan
passingen, in produktiviteit helemaal
niet onder hoeft te doen voor het
omweiden.
Steeds vaker achter toetsenbord en scherm...
Het Proefstation voor de akkerbouw
en groenteteelt in de vollegrond
(PAGV) in Lelystad maakt bijvoor
beeld computerprogramma's voor de
meest doelmatige bestrijding van
onkruiden. De vakgroep landbouw
plantenteelt en graslandkunde van
de landbouwhogeschool heeft een
model opgesteld voor een zo hoog
mogelijke opbrengst van het gras
land. In samenwerking met het
proefstation voor de rundveehoude
rij wil de landbouwhogeschool de
boer helpen bij de vraag hoe hij zijn
vee het beste kan weiden. Op akker
bouwbedrijven wordt nog nauwe
lijks gebruik gemaakt van compu
terprogramma's voor de bedrijfsvoe
ring. Toch kan volgens de land--
bouwhogeschool de computer de
boer helpen zijn maatregelen met het
oog op de kosten zo verantwoord
mogelijk te nemen. Het gebruik van
een computer kan de boer tevens
aangeven hoe hij zo zuinig mogelijk
kunnen worden. Volgend jaar ko
men zij voor de landbouwvoorlich
ting ter beschikking. In de program
ma's zijn allerlei gegevens verwerkt
over de gevoeligheid van de belang
rijkste onkruiden voor de verschil
lende onkruidverdelgers en kombi-
naties daarvan. Dat zijn zoveel ge
gevens dat de boer zonder hulpmid
delen geen overzicht kan houden en
een goede afweging maken. Zo is bij
wintertarwe een veertigtal middelen
toegelaten. De boer vindt in dit ge
was gewoonlijk meer dan twintig
onkruiden. Een andere komplikatie
is dat elk middel slechts in een be
perkt aantal gewasstadia zonder veel
gevaar kan worden toegepast.
Bovendien zijn sommige tarwerassen
voor een aantal middelen gevoelig.
Zonder rekenprogramma is het dan
ook praktisch onmogelijk een juiste
keuze te maken uit het aanbod van
bestrijdingsmiddelen. De boer krijgt
van de computer pas het advies om
De uien zijn in de verslagmaand na een lichte inzinking in oktober weer
flink in prijs gestegen. Op de beurs in Goes werd in november een
doorsneeprijs bereikt van 42 cent per kg veldgewas, tegen 32 cent de
maand ervoor en 37 cent in september. De beide voorgaande jaren
schommelde de prijs tussen de 10 en 15 cent per kg. Deze drie keer zo
hoge prijs in de maanden september, oktober en november kon worden
bereikt bij een "maar" 20% kleiner aanbod dan vorig seizoen.
Op telersniveau was de omzet daar
door 2 a 3 keer zo groot. Tot begin
december is er ongeveer 30.000 ton
zaai-uien minder verhandeld dan
vorig seizoen. Uitgaande van een
oogst die 150.000 ton kleiner ge
raamd is, moeten we rekening hou
den met een voorraad die nu ruim
100.000 ton kleiner is dan vorig jaar
om deze tijd.
Nog hoger?
Dat de prijzen hoog zullen blijven dit
seizoen lijkt daarom zeer waar
schijnlijk. De vraag is hoe hoog?
Daarvan zijn we ook afhankelijk van
het aanbod in het buitenland en dan
met name dat in Spanje, na Neder
land de tweede exporteur. Aldaar
zou de oogst een paar procent kleiner
zijn, maar dat behoeft op zich geen
belemmering te zijn om meer te ex
porteren. Verder zal het Engelse
aanbod de komende maanden ca.
10% kleiner worden dan in de beide
voorgaande seizoenen. Over de si
tuatie in Oost-Europa staan ons geen
gegevens ter beschikking. De leve
ringen uit die landen zijn van jaar op
jaar sterk wisselend. Dat is altijd af
wachten.
Al met al blijft het moeilijk voor
spellingen te doen bij een spekulatief
produkt als uien. Veel verder dan uit
te spreken dat de prijzen de rest van
het seizoen op een hoog peil blijven
durven we niet te gaan. In hoeverre
het de moeite zal lonen om de uien te
bewaren blijft onzeker. Wel is in de
laatste vier seizoenen de beursprijs
na de jaarwisseling steeds opgelopen.
(PGF Markt Info)
