DE GROTE VRAAG
Overpeinzingen vanuit Schouwen-Duiveland
E.G.-beleid meest ongewisse faktor?
Voor boeren was 1983 een bewogen jaar
Spitploegen als
wonderen uit
de hemel...
"Uren, dagen, maanden, jaren, vlie
gen als een schaduw heen. Ach, wij
vinden waar wij staren niets besten
digs hier beneën. Op den weg dien wij
betreden staat geen voetstap die be
klijft: al het heden wordt verleden,
Schoon 't ons toegerekend blijft".
Neen trouwe lezers, denkt u vooral
niet dat ik bezig ben met het schrijven
van een preek. Wel is dit alweer het
laatste stukje voor de rubriek "Uit de
Praktijk" van 1983.
Ik vertel u uiteraard niets nieuws
door te zeggen dat het een bijzonder-
jaar is geweest; een jaar om niet
gauw te vergeten. We hebben te ma
ken gehad met veel tegenovergestel-
den. Zo koud, nat en laat als het
voorjaar was, zo warm, droog en
vroeg was het najaar. Zo knorrig en
depressief als de boeren in het voor
jaar waren, zo vrolijk en optimistisch
waren ze het afgelopen najaar. En
gelukkigerwijs werkt dat laatste nu
nog door. Vele agrariërs proberen
nog voor het eind van het jaar wat
geld te spenderen om zo de belas
tingdienst niet meer te geven dan
strikt noodzakelijk is... Gelijkertijd
kunnen vele werklozen nauwelijks
rond komen van hun schamele uit
kering. Ja, ik hoor u denken "ze doen
toch ook niets!" Nou, ik kan u ver
zekeren dat het niet plezierig is om
tegen je wil thuis te moeten zitten,
doodgewoon omdat er geen werk te
vinden is. Het is niet voor niets dat er
zich, ook op Schouwen-Duiveland*
steeds meer bedrijfsopvolgers op on
ze agrarische bedrijven aanmelden.
De gedachte van de schaalvergroting
in de landbouw kan dan in 19nu ook
geen stand meer houden. Er ver
dwijnen steeds minder kleinere be
drijven en er komt steeds minder
grond vrij voor de overige bedrijven
om zich te vergroten. Een ieder dient
zich hier terdege rekenschap van te
geven: "Al is uw bedrijf nog zo klein,
u hoort er ook bij". Ieder bedrijf
heeft recht op een zo goed mogelijk
bestaan! Veel nieuwe mogelijkheden
voor met name het kleinere akker
bouwbedrijf zullen zich voorlopig
Het in 1983 voor het eerst uitgebrachte Laverda-maaidors-typf 3700 is op de
Fiat Open Dagen en tijdens de RAI te bewonderen.
De Laverda 3700 machines zijn uitgerust met een geheel vernieuwd en gewijzigd
maaibord en wijken ook verder geheel af van de voorheen gefabriceerde model
len. Ze behoren tot de bovenste middenklasse.
Zo dit is alweer de laatste "Uit de
Praktijk" van dit jaar uit ZUID-BE
VELAND. Het is niet een gemakke
lijk jaar geweest. Veel problemen
voordat alles gezaaid en gepoot was.
Daarna e#h droge zeer warme periode
waarbij wel opviel hoe groot de
moeilijkheden worden als een gewas
aardappelen de grond tegen de in
dringende zonnewarmte in onvol
doende mate kan bedekken. Doorwas
en nu later in de partijen zijn glas en
waterzakken de gevolgen ervan.
Toch mogen we over het totaal van
onze drie hoofdgewassen te weten
wintertarwe, aardappelen en suiker
bieten niet ontevreden zijn. Hoewel,
het moet toch vermeld worden dat de
financiële resultaten per ha bij de
aardappelen zeer ver uiteen zullen
lopen. Het vroeg kontrakteren met
daarbij in andere jaren een voldoen
de basis en een voldoende zekerheid
blijkt dan hier en daar met lagere
opbrengsten wat tegen te vallen. Ze
ker nu de prijs van de vrije aardap
pelen zeer aantrekkelijk is.
Het afgelopen najaar is alles goed en
onder droge omstandigheden ge
ploegd. Er is "veel" misschien zelfs
"zeer veel" wintertarwe gezaaid. De
opkomst en de stand konder beter
zijn. Hoewel het nu nog veel te vroeg
is om daar een duidelijk beeld over te
kunnen geven.
Een ander punt zal nu zijn hoe het
verder gaat met het E.E.G. prijsbe
leid? Waar komen we nu in terecht?
Dit zou wel eens de meest ongewisse
faktor in het boerenbestaan kunnen
worden. Moeten we meer naar de
vrije produkten als aardappelen en
uien bijv.? Op en rond de bedrijven,
aan de drainage en de machinerieën
moet zonder meer nu onderhoud en
reparatie gepleegd worden. Daaraan
is niet te ontkomen.
Daarnaast dient men ook te zorgen
om voor U en voor uw bedrijf nieuwe
informatie in te winnen. In enkele
weken tijds zijn al heel wat vergadè-
ringen belegd. De belangstelling
voor kursussen zou daarentegen nog
wel wat groter mogen zijn.
Aan het eind van dit jaar 1983 wens ik
u voor uzelf, uw gezin en uw bedrijf
het allerbeste toe voor het nieuwe
jaar 1984. En laten we de hoop uit
spreken dat de zaken in de EEG voor
de landbouw weer in voldoende mate
geregeld kunnen worden, zodat u als
boer en ondernemer toch een goed
inkomen uit uw bedrijf kan bewerk
stelligen.
niet voordoen. Wel zal men de be
staande mogelijkheden zoveel moge
lijk moeten benutten en uitbuiten.
Regelmatig lezen we de afgelopen
tijd in de kranten dat onze voor
mannen van de standsorganisaties
zich nogal druk maken over het
landbouwonderwijs. Terecht uiter
aard, want in deze tijd van bezuini
gen wordt er wel eens op verkeerde
fronten bezuinigd. Maar men dient
zich er wel rekenschap van te geven
dat de kwaliteit van het onderwijs
niet achteruit mag gaan. Met name
in het Hoger Agrarisch Onderwijs
zien we dat er zich steeds meer "niet
geïnteresseerde" studenten aanmel
den; studenten die elders niet ge
plaatst kunnen worden of geen werk
kunnen vinden. Aan de andere kant
worden enkele Hogere Agrarische
Scholen met sluiting bedreigd door
dat ze te weinig leerlingen hebben.
Het laat zich raden wat er dan ge
beurt: de scholen die met sluiting
bedreigd worden nemen alle studen
ten aan die zich aanmelden, om
boven de gestelde minimum grens
van aantal studenten uit te komen.
En het is daardoor dat er aan het eind
van de rit steeds kwalitatief slechtere
studenten worden afgeleverd, die
dan weer geen baan kunnen vinden.
Bezuinigingen zijn het afgelopen
jaar aan de orde van de dag geweest.
Gesnoeid werd er echter ook aan
verkeerde takken van onze ekono-
mische samenleving: het Land
bouwonderwijs, het landbouwkun
dig onderzoek en de landbouw
voorlichting. Er zal een steeds groter
beroep worden gedaan op financie
ring van een en ander door het land
bouwbedrijfsleven; die daar uiter
aard zeer veel moeite mee heeft. Als
we niet oppassen, raken we onze
vooraanstaande positie in de EG ook
nog kwijt.
De donkere dagen voor kerstmis
kondigen zich weer aan. Straks klinkt
het weer over de velden: "Eere zij
God in den Hooge, vrede op aarde, in
de menschen een welbehagen". Het is
een tijd waarin alle zorgen op zij
worden gezet en de hele wereld zich
voelt als één grote familie. Uw prak
tijkschrijver van Schouwen-Duive
land wenst u bijzonder prettige
kerstdagen toe en een in alle opzich
ten voorspoedig 1984.
De kalender geeft alweer de laatste
maand van het jaar 1983 aan. Dit be
tekent voor de rubriek "Uit de prak
tijk" vanuit MIDDEN- EN OOST
BRABANT de laatste bijdrage voor
1983. Het is een zeer bewogen jaar
met veel uitersten in de weersge
steldheid geworden. Aanvankelijk
kregen we een zachte winter.
In het begin zag het voorjaar er vrij
gunstig uit. Even later werd dit ge
volgd door een periode van veel
neerslag. Direkt na de regenval ver
wachtte men veel schade voor de
boeren. Dit kwam vanwege het veel
te laat tijdstip van zaaien en/of po
ten. Ook voor de voederwinning en
de grasgroei heeft dit de nodige
konsequenties gehad. De 2 volgende
maanden juli en augustus, waren
voor de tijd van het jaar veel te droge
maanden. De schade was op diverse
plaatsen aanzienlijk van de droogte
periode.
Uiteindelijk heeft de herfst nog veel
goed gemaakt voor de boeren. Er is
een vrij gunstige nagroei van de ge
wassen geweest onder voor de tijd
goede weersomstandigheden. De
veestapel heeft tot eind november
weidegang gehad. Dit is voor no
vember vrij uitzonderlijk. U ziet wel,
veel uitersten voor 1983. Ga je de
zaak middelen voor bijvoorbeeld de
neerslag, dan komt er op jaarbasis
een normaal gemiddelde uit. De
pieken zijn echter wel groot. Tot het
laatste weekeinde van november is
veel vee overdag naar buiten gegaan,
's Nachts ging het vee naar binnen
om bijgevoerd te worden.
Toen zijn de weersomstandigheden
tijdens dat laatste weekeinde omge
slagen. In Midden- en Oost-Brabant
heeft men nogal wat schade onder
vonden van het noodweer. Nu was
het stormschade. Diverse gebouwen
en bomen hebben het zwaar te ver
duren gekregen met blijvende zicht
bare schaden, zoals kapot gewaaide
daken, omgewaaide bomen en om-
vergewaaide gevels van o.a. veld-
schuren e.d.
Momenteel zitten we met wisselende
weersomstandigheden. Dan vriest
het enkele dagen, gevolgd door wat
hógere temperaturen met neerslag in
de vorm van regen, sneeuw of hagel.
Over het algemeen genomen is de
herfst tot de eerste week van decem
ber vrij gunstig verlopen.
De veeboeren worden momenteel
met de winterwerkzaamheden ge-
konfronteerd. Het is op het bedrijf
een tijd van minder drukke aktivi-
teiten. Het alledaagse werk van mel
ken, voeren, voer binnenhalen en
kontrole- en onderhoudswerkzaam
heden komt nu meer op de voor
grond te staan.
Momenteel worden in deze tijd van
het jaar veel vergaderingen, kursus
sen en andere bijscholingsmogelijk
heden voor de agrarische onderne
mer gehouden.
Men kijkt nu al vooruit naar het vol
gend voorjaar om de zaken zo goed
mogelijk voor te bereiden en in een
later stadium te kunnen uitvoeren.
Vooral op technisch en ekonomisch,
administratief vlak is nog het een en
ander bij te spijkeren. Een goed ge
bruik van de gegevens, die de boer
ten dienste worden gesteld, is heel
belangrijk.
Vanaf 9 december is een vervoersver-
bod afgekondigd voor fokvarkens en
biggen in het voormalige entgebied
voor Midden- en Oost-Brabant. De
infektiedruk van de varkenspest is zo
zwaar geworden, dat er enkele pest-
uitbraken zijn voorgevallen. Een
maand geleden was men gestopt met
enten. Nu is men noodgedwongen
weer begonnen.
De laatste weken zijn vanuit West-
Duitsland en België nogal wat big
gen geïmporteerd. Deze komen op
de markt voor aanzienlijk lagere be
dragen per stuk dan die in de big-
genprijzenschema's van Zuid-Ne
derland worden berekend. In de
volksmond worden deze pestuitbra-
ken toegeschreven aan biggen en
varkens, die geïmporteerd zijn. Hard
maken is niet zo eenvoudig, omdat
de kontrolemaatregelen nooit 100%
dicht te maken zijn.
Vanuit Kring Midden- en Oost-Bra
bant wens ik de lezers van de rubriek
"Uit de Praktijk" Prettige Kerstda
gen en de beste wensen voor het jaar
1984.
Na het op winterland ploegen is het
deze herfst lang droog geweest.
Bovendien is er al vroeg lichte
vorst tot 3 graden onder nul geme
ten. Dat alles heeft er toe bijge
dragen, dat nu al meerdere kolle
ga's geploegd land hebben voorbe
werkt. Vele boeren zien er echter
de noodzaak niet van in en voor al
die twijfels is nog nooit een oplos-
sing gevonden. De angst om voor te
bewerken is ook meestal te groot.
Alleen op zware nachtvorst hebben
we kans en deze is in de regel maar
van korte duur. Het land dat voor
een voorbewerking in aanmerking
komt is zodoende alleen de zware
grond. Zo hebben we al jaren ge
sukkeld en zijn we nog niet veel
wijzer geworden.
Afgelopen jaar vernamen we ech
ter radikale wijzigingen in de ma
nier van voorbewerken. Direkt na
het op winterland ploegen wordt nu
met aangedreven werktuigen een
zaai- of pootbed voor bieten en
aardappelen klaargemaakt. In de
winter kan bij nachtvorst over zulk
land goed vloeibare kippemest
worden uitgereden. Tevens kunnen
in het vroege voorjaar zonder ver
dere voorafgaande grondbewer
king daarin bieten worden gezaaid
of aardappelen worden gepoot. In
een paar dagen tijds is het voor-
jaarswerk gebeurd zonder dat er
ekstra veel over het land is gereden
met zwaar materiaal. Bekend is,
dat hoe meer we in het voorjaar
met eggen over het land rijden, hoe
minder losse grond we op den duur
overhouden. Er moet dus naar
gestreefd worden met zo weinig
mogelijk grondbewerkingen een
goede toestand te verkrijgen. Het
verlengen van de groeitijd kan op
genoemde wijze bereikt worden en
datkan 20% meer opbrengst geven
bij de hakvruchten.
Afgelopen herfst zijn de spitploe
gen als wonderen uit de hemel ko
men vallen. Vooral op Schouwen,
waar de grond in de regel nogal
kort valt, zijn goede kombinaties
gemaakt voor spitten en tarwe
zaaien in één werkgang. Een
voordeel van de methode is, dat
men steeds aangezaaid is als het
gaat regenen. De grond wordt bij
het spitten niet gekeerd en daar
door neemt de kans op bevriezen
van aardappelknollen toe. Een na
deel van de spitploegen is, dat ze
niet geschikt zijn voor groenbe-
mestingsland. Te diep spitten is een
euvel wat we hier en daar hebben
gekonstateerd en dat is beslist niet
nodig.
De algemene ledenvergadering van
onze organisatie was druk bezocht.
Vooral de inleiding over het prak
tijkonderzoek voor de akkerbouw-
had veel aandacht. In een periode
van 30 jaar is het voorlichtingsap
paraat vele malen gewijzigd en er
zijn nog ambtenaren welke al die
wijzigingen hebben overleefd.
Ook wij als oudere boeren hebben
dat in onze vereniging voor be
drijfsvoorlichting en in onze stu-
dieklubs overleegd. Toch begint
het ons te beangstigen hoe we de
gestegen kosten voor het onder
zoek nog kunnen opvangen.
"WAAR ZIT HET GELD?" en
WIE BETAALT IS DE BAAS"
zijn twee begrippen waarbij onze
verenigingen buiten het bootje
vallen. De tijd zal het leren wie er
straks beter past in de mogelijk
heid om op fifty-fifty-basis zaken
te gaan doen.
Waar gaan we met die nieuwe lijn naar toe?
Stel dat de verzuiling neemt weer toe.
De bedrijfsvoorlichting was en is neutraal.
Dat het zo blijve voor ons allemaal.
Het waren altijd weer de grootste monden,
welke de zwaksten in het dierenrijk verslonden.
De boeren zijn echter geheel anders ingesteld.
Zij hechten meer waarde aan waarop ze zijn gesteld.
Zoals het was, zo mag het immer blijven,
als wij de goede voorlichting maar blijven krijgen.
1 6 december 1983
