Welke stal voor vleesvee?
Wie kent uw koe?
Konsulentschap voor de Akkerbouw
en de Rundveehouderij te Goes
Op bedrijven met luxe vleesvee of
zoogkoeien worden de dieren vaak
aangebonden op een grupstal of
lopen los in een bestrooide loop
stal. Uit oogpunt van arbeid is een
roostervloer voor dieren met een
leeftijd vanaf 4 maanden erg aan
trekkelijk.
Om ademhalingsziekten bij de
dieren te beperken, is er de laatste
jaren veel belangstelling voor het
bouwen van stallen met veel m3
inhoud per dier en voor open
(front)stallen.
In dit artikel een aantal ervarin
gen, welke de afgelopen jaren in
Zeeland met open stallen voor
vleesvee zijn opgedaan.
De opfokstal
In de opfokstal kunnen de kalveren
worden gehuisvest in eenlingboxen
of in gestrooide groepsboxen. De
eerste weken moet zeker de voorkeur
worden gegeven aan individuele
huisvesting in eenlingboxen. Bij
groepshuisvesting moeten de groe
pen niet te groot zijn (4 5 dieren).
Vrijwel alle opfokstallen zijn geslo
ten goed en geïsoleerde stallen. De
stalinhoud moet minimaal 6 m3 per
dier zijn.
Gesloten en goed geïsoleerde stallen
moeten mechanisch worden geventi
leerd. Deluchtaanvoer moet met een
lage snelheid óver de grond plaats
vinden. Aanvoer van verse lucht uit
een naast de stal gelegen schuur
werkt beter dan rechtstreeks koude
buitenlucht aanzuigen.
Ervaringen met open opfokstallen
zijn er niet veel.
Het I.M.A.G. is begonnen met on
derzoek naar individuele en groeps
huisvesting van jonge vleesstieren
(0-6 maanden) in open en gesloten
stallen.
Niettemin is wel gebleken dat huis
vesting van kalveren in een grote
open ruimte de voorkeur verdient
boven een bedompte grupstal met
vloer, wanden en zolder van stenen
en beton.
De overgangsstal
(8 tot 16 a 20 weken)
De overgangsstal kan worden ge
bouwd als een gestrooide loopstal,
een roostervloer of een kombinatie
van beide. Op veel bedrijven is men
van mening dat een gestrooide loop-'"
stal (3 a 4 m2 per dier) de voorkeur
verdient boven een volledige roos
tervloer (te veel afkoeling van de
dieren). Een bezwaar van een ge
strooide loopstal is vooral bij de ou
dere dieren het strooien en uitmes
ten.
Bij toepassing van draaibare tussen-
hekken of voerhekken behoeft dit
geen te groot probleem te zijn.
Het is ook mogelijk om échter het
voerhek een mestkelder met een
roostervloer van 2 meter diep te
bouwen en hieréchter een inge-
strooide ruimte van eveneens 2 meter
diep.
Ook bij een overgangsstal is veel m3
inhoud per dier gewenst. Bij een 2-
rijige gesloten stal is zowel voor een
loopstal als een roostervloerstal met
ingestrooide ruimte een stalbreedte
van minstens 12 meter gewenst.
Wanneer de zijwanden van de stal 3
meter hoog zijn met een dakhelling
van 30 gr. is er ongeveer 12 m3 in
houd per dier.
De roostervloerstal met ingestrooide
ruimte wordt op een aantal bedrijven
in Zeeland met succes toegepast als
open stal.
Ervaringen met een open overgangs
stal zijn:
de stal moet enkelrijig zijn;
de overgangsstal kan het beste als
roostervloerstal worden uitge
voerd;
bij een staldiepte van 4 a 5 meter
kan bij jonge dieren het achterste
gedeelte tijdelijk worden inge-
strooid of van een hard houten
roostervloer worden voorzien;
de open zijde moet op het zuid
oosten liggen;
16 december 1983
Een goedkope stal met gezonde dieren.
dubbelhard gebakken tegels. Op de
meeste bedrijven vindt men een
voergoot niet meer nodig.
Benodigde voergootlengte per dier:
0 - 3 maanden 35 cm
3 - 6 maanden 40 cm
6 - 12 maanden 50 cm
12-18 maanden 60 cm
Er wordt bij voorkeur zo gebouwd
dat de voergoot 10-15 cm en de
voergang 15-20 cm hoger liggen dan
de roostervloer peil).
Watervoorziening
Bij het plaatsen van de drinkbakjes
boven de voergoot is het morsen van
water een bezwaar. Bij het plaatsen
in de tussenafscheidingen worden de
bakjes door de dieren regelmatig be
vuild. Toepassing van drinknippels
heft deze bezwaren op.
Drinkbakjes tot 15 gr. vorst bescher
men kost ongeveer 400,— per bak
je.
Mestopslag
De mestproduktie bij oudere dieren
bedraagt gemiddeld 30 liter meng-
mest per dier per dag of 1 m3 per
maand.
Bij een voerhekbreedte van 55 cm
per dier, een kelderbreedte van 280
cm en een kelderdiepte van netto 130
cm is er een kelderinhoud van onge
veer 2 m3 of opslag voor 2 maanden.
Extra opslag is mogelijk onder de
voergang, in een bovengrondse be
tonnen silo 50,- per m3) of in een
open grondput 25,— per m3). Om
de mest in de kelders goed te kunnen
verwerken moet deze elke 14 dagen
met een mixer worden gemengd.
Prijzen mestopslag is exklusief een
mestpomp.
Wat kost een stal?
Hoe meer keren er per jaar kalveren
worden opgezet, des te kleiner kan
de opfokstal en de overgangsstal zijn.
Bij voorkeur is de kapaciteit van de
overgangsstal de helft van de af-
meststal. Wanneer er per jaar 100
stuks vleesvee wordt afgeleverd,
moet er bij 4 keer opzetten per jaar
een opfokstal zijn voor 25 kalveren
en een overgangsstal voor 50 dieren.
Een gesloten opfokstal kost inklusief
boxen, isolatie en verwarming vanaf
ƒ1200,— per kalf.
Een gesloten overgangsstal als roos
tervloerstal met ingestrooide ruimte
kost vanaf 1400,— per dier.
Een gesloten afmeststal als rooster
vloerstal kost vanaf 1600,— per
dier.
Prijzen bij uitvoering door aannemer
en inklusief inrichting en B.T.W.
maar exklusief extra mestberging,
krachtvoersilo's en erfverharding.
Bij veel eigen aFbeid en sobere uit
voering is het mogelijk om de kosten
met 20% te beperken.
Enkelrijige open stallen bouwen on
geveer ƒ250,— per dier goedkoper
dan gesloten stallen. Een lessenaars
dak is bijvoorbeeld bij een open stal
goedkoper dan een zadeldak met een
extra goot. Wanneer bij een open stal
de voergang volledig wordt overdekt,
zijn de besparingen gering.
Konklusie
De laatste jaren zijn gunstige erva
ringen opgedaan met open stallen
voor vleesvee. Deze ervaringen gel
den natuurlijk ook voor vrouwelijk
jongvee!
Wanneer aan een aantal voorwaar
den wordt voldaan, is het mogelijk
om een gezonde en goedkope stal te
bouwen.
Meer gegevens en tekeningen zijn
verkrijgbaar via Uw bedrijfsvoorlich-
ter
De specialist boerderijbouw,
J.H. van Nieuwenhuizen
drukkap en een centraal regelbare
klep of door de 100 cm brede inlaat
te bekleden met latten van 2 x 5 cm
met tussen de latten l'/ié 2 cm brede
spleten (space-boarding). De dak
helling is bij voorkeur 30 gr. met een
open nok van 80 cm breed en afge
dekt met een lichtkap. Extra lucht-
aanvoer is mogelijk via schoepen-
roosters in de grote (schuif)deuren.
De laatste jaren zijn ook een aantal
open afmeststallen gebouwd. De er
varingen zijn gunstig mits aan een
aantal voorwaarden wordt voldaan:
de stal moet enkelrijig zijn;
de open zijde moet op het zui
doosten liggen;
de voergang gedeeltelijk over
dekken (2 a 3 meter);
zijwandhoogte minimaal 2lA me
ter en de hoogte van het dak
boven de voergang aanpassen
aan de apparatuur voor het voe
ren.
Voerhekken
Als voerhek is geschikt een vastzet-
hek (niet goedkoop), een "Zweeds"
voerhek (bij instorten van de bokjes
in de beton korte levensduur door
afroesten), een diagonaal voerhek of
een "Engels" voerhek.
Het "Engelse" voerhek wordt tegen
woordig het meest toegepast. Tussen
in de beton gestorte stalen balken
Volledig open afmeststal met Engels voerhek.
de voergang bij voorkeur geheel
of gedeeltelijk overdekken;
zijwandhoogte 2Vz meter en de
hoogte van het dak boven het
voerhek 3'/2 meter.
De afmeststal
De meeste afmeststallen worden ge
bouwd als volledige roostervloerstal
met een kelderdiepte van l'/2 tot 2
meter en een staldiepte van 3 meter
échter het voerhek. Een nieuwe ont
wikkeling is een staldiepte van 4
meter. Dit is te zien op R.O.C. De
Vlierd. Bij deze staldiepte is een be
tere groei waargenomen. In een ge
sloten 2-rijige afmeststal moet veel
m3 inhoud per dier aanwezig zijn.
De meeste stallen zijn tegenwoordig
12 meter breed, maar 15 meter is be
ter! De zijwanden zijn bij voorkeur 4
meter hoog, waarvan de bovenste
meter wordt benut voor luchtaan-
voer. De luchtaanvoer kan gebeuren
met behulp van een ruime wind-
(HE-A 100 bij 3.60 meter of HE-A
120 bij 4 meter afstand) worden 2
stalen dikwandige buizen met een
doorsnede van 63-76 mm bevestigd.
Dit voerhek kan ook draaibaar wor
den uitgevoerd. Zowel het voerhek
als de tussenafscheidingen worden
bij voorkeur thermisch verzinkt (80
ct per kg staal).
Er zijn volop goedkope stalen balken
en buizen in de handel maar door
veel roest zal de levensduur korter
zijn. Behandelen met verf of silolak
moet geregeld worden herhaald en is
in feite zinloos.
De tussenafscheidingen kunnen ook
draaibaar worden uitgevoerd en zijn
bij voorkeur gemaakt van vertikale
spijlen (spijlafstand 12 cm).
Voergoot
De voergoot is ongeveer 40 cm breed
en 5 cm diep. Om slijtage van de
beton door maiszuur te voorkomen,
kan de voergoot worden bekleed met
Open overgangsstal voor dieren tot 4 a 5 maanden oud.
Voor een goede bedrijfsvoering is een snelle en goede koeherkenning zeer belangrijk. Gewenst is, dat naast uzelf ook
anderen de dieren en de nummers goed kunnen onderscheiden. In de eerste plaats geldt dit voor de andere gezinsleden en de
bedrijfsverzorger, maar tevens is het ook belangrijk voor de monsternemer, inseminator en dierenarts. Indien u onver
wachts uitvalt, kunnen hierdoor de nodige problemen voorkomen worden.
Voor zwartbonte dieren heeft vriesbanden met een duidelijk nummertype de voorkeur boven andere systemen. Voor
roodbonte dieren (MRIJ) gaat de voorkeur uit naar nylonhalsbanden met twee schuifknelnummers.
Ing. J. Reijmer, CRA Waalre
