VOOR m:
VROIIW
p.j. zuid
geluid
Speculaas, marsepein en spijs
Bowling-kompetitie
Landbouwschap bezorgd
over agrarisch onderwijs
P-j.z.' agenda
SIRE-campagne
tegen
eenzaamheid
redaktie Henk tegels
uit dB
RAK - ZAJK agenda
onder redaktie van de Redaktiekommissie Bond
van Plattelandsvrouwen voor Zeeland en Bra
bant
Redaktieadres:
Mevr. L.J. de Regt-van Maldegen.,
Anna Mariaweg 1. 4494 PB Cieersdijk.
Wat eten we met Sinterklaas? Mar
sepein en speculaas en een letter van
banket. Over deze Sinterklaasattrak-
ties wat produktinformatie.
Speculaas
Speculaas was oorspronkelijk een
Sinterklaasattraktie. Maar het viel
kennelijk zo in de smaak, dat nu het
hele jaar door speculaasjes te koop
zijn. De speculaaspoppen, de vrijer
en de vrijster, behoren echter nog
steeds tot de 5 decembertraditie.
Over de herkomst van deze "specu
laas" bestaan twee verklaringen. Hij
zou afgeleid kunnen zijn van het
Latijnse woord "speculator", dat
bisschop betekent. Speculaas bete
kent dan bisschopskoek.
De andere verklaring gaat uit van het
Latijnse woord "speculum" dat
spiegel betekent. De afbeelding op
de koekplank waar de speculaas in
wordt gevormd, staat namelijk in
spiegelbeeld. Na het keren verschijnt
het juiste beeld, waarna de koek kan
worden gebakken.
Samenstelling
Speculaas bestaat uit zandgebak met
speculaaskruiden. Er bestaan ver
schillende verhoudingen in het
deegmengsel voor de hoeveelheden
bloem, boter of vet en suiker. Meer
suiker geeft een brosser gebak. Zijn
specifieke smaak krijgt de speculaas
van de "speculaaskruiden". Deze
bestaan uit een mengsel van kaneel,
kruidnagel, nootmuskaat, foelie,
gemberpoeder, kardamom en soms
piment.
De speculaas wordt soms versierd
met amandelen, al of niet geschaafd.
Marsepein en spijs
Marsepein was al bekend in de 13e
eeuw. Men verkocht het in de apot
heek als kostbaar medikament, net
als drop. Pas veel later is het een tra
ditionele Sinterklaastraktatie gewor
den.
Spijs is een produkt verwant aan
marsepein. Over het ontstaan ervan
zijn ons geen historische gegevens
bekend.
Voor de herkomst van het woord
nihrscpein bestaan diverèe'verkla-
ringen. i'
Eén ervan is dat het woord ontleend:
zou zijn aan een kleine munt,
"mawtaban" genoemd, waarmee
men later de doosjes aanduidde
waarin kostbare drogerijen werden
verhandeld (zoals marsepein, maar
ook drop). De naam van de verpak
king zou later overgegaan zijn op de
inhoud en werd toen marsepein.
Van de andere verklaringen is een
groot deel het eens over de herkomst
van "-pein". Dit deel van het woord
zou zijn afgeleid van het Franse
"pain" en het Latijnse "panis", dat
brood betekent.
"Marse-" is volgens de één afkomstig
van Marzo, de Italiaan die het gebak
uitgevonden heeft en volgens ande
ren echter van St. Marcus.
Samenstelling en fabrikage
Marsepein maakt men in principe
van fijngewreven amandelen en ge
malen suiker. Het is verkrijgbaar in
verschillende verhoudingen van
amandelen en suiker, afhankelijk
van het gebruiksdoel: 1 deel aman
delen op 2 delen suiker b.v. voor
bonbonvullingen, 1 op 2 Vi voor
marsèpeinfiguurtjes, 1 op 3 voor een
dunne marsepeinlaag op taarten
(zogenaamd dekoratiemarsepein).
Amandelspijs bestaat uit dezelfde
grondstoffen,, maar heeft een wat
grovere struktuur dan marsepein.
Stukjes amandel en suikerkristallen
zijn vaak nog duidelijk zichtbaar.
Spijs bevat 50% suiker en er wordt
meestal wat ei en geraspte citroen
schil (citroenessence) aan toege
voegd.
Voor de bereiding van amandelspijs
en marsepein gebruikt men bij voor
keur zoete amandelen. Deze worden
allereerst gekraakt om de dop te
verwijderen. Daarna worden ze ge
broeid en gepeld.De amandelen
worden daarvoor gedurende 5 a 15
minuten geweld in water van 70 a 80
graden C (broeien). Ze nemen vocht
op waardoor ze zwellen. De zaad
vliezen komen losser te zitten, zodat
deze gemakkelijk machinaal verwij
derd kunnen worden (pellen).
Dttarna wórdëri de amandelen 'gë>
malen; voor spijs minder fijn dan
Ypor marsepein.
Na een eerste gróve maling voegt
men de suiker tóe en wrijft men,
eventueel onder toevoeging van wa
ter, totdat beide ingrediënten goed
met elkaar vermengd zijn (in de
banketbakkerij noemt men dit
"draaien"). Tenslotte wordt de mas
sa verhit tot 90 graden C om de juiste
konsistentie en smaak te verkrijgen
(het zogenaamde roosteren of bran
den).
Spijs wordt nog enige weken be
waard om te rijpen; wat de smaak
ten goede komt. Daarna kan ei en/of
geraspte citroenschil worden toege
voegd.
Houdbaarheid -
Onverpakte speculaas kan het beste
bewaard worden in een goed afge
sloten trommel of glazen pot. Be-
waartijd 1 a 2 weken.
Spijs en marsepein bevatten vrij veel
vet en kunnen daarom rans worden.
Ze kunnen het beste in de koelkast
worden bewaard; daarin zijn ze on
geveer een halfjaar houdbaar.
Voorlichtingsbureau Voeding
Een aardig kadootje voor buiten
landse vrienden, kennissen en
(zaken)relaties is het boekje "The
Dutch Connection".
Typisch Hollandse wetenswaar
digheden, zoals b.v.:
- van trekschuit tot Schiphol
- restauratie van oude gebou
wen (monumentenzorg)
- de kunsthandel
- de aanleg van dammen en
dijken enz.
Het boekje telt 76 pagina's en is
geïllustreerd met 50 tekeningen.
Prijs 12.50. Het is te bestellen bij
de Staatsuitgeverij in Den Haag,
bestelnr. 100-140-20 of via de
boekhandel.
De P.J.Z. bowling-kompetitie is in
volle gang. De voorronden zijn alle
maal gespeeld. Deze voorronden
werden gespeeld op 28 oktober te
Breskens, 'op 11 november te Hoog-
erheide. op 18 november te Goes én
op 25 november te Roosendaal.
De uitslagen van deze voorronden
zijn;
28 oktober te Breskens:
1. West Zeeuws-Vlaanderen I 478
punten
2. Walcheren I 459 punten
3. West Zeeuws-Vlaanderen 2 371
punten
4. Walcheren 2 325 punten
Beste speler was Erwin van het team
van West Zeeuws-Vlaanderen. Hij
skoorde 136 punten. In dit team zat
ook de beste speelster. Haar naam
was: Marion. Zij skoorde 131 pun
ten.
11 november te Hoogerheide
1. Tholen I 625 punten
2. Zevenbergen 2 603 punten
3. Tholen 2 588 punten
4. Zevenbergen I 586 punten
5. Tholen 3 484 punten
6. Oost Zeeuws-Vlaanderen 418
punten
De beste speler op deze avond was
Arie de Lint uit Zevenbergen. Hij
skoorde 139 punten. Beste speelster
was Anja van Tilburg van het team
van Tholen 1. Zij behaalde 125 pun
ten.
2 december 1983
18 november te Goes
Noord-Beveland 724 punten
's Heer Abtskerke I 691 punten
Goes 650 punten
's Heer Abtskerke 2 583 punten
Schouwen-Duiveland 575 punten
Beste speler op deze avond was
Laurens van het team van Goes. Hij
behaalde 152 punten. Beste speelster
was hier Jolanda de Touw. Zij
skoorde 143 punten.
25 november te Roosendaal
1. Fijnaart I 616 punten
2. Fijnaart 2 568 punten
3. Sprang-Capelle 547 punten
Beste speler hier was Izaak Oosthoek
met 126 punten. Hij kwam uit het
team van Fijnaart. Anja Snijders uit
het team van Sprang-Capelle was
hier de beste speelster. Zij behaalde
134 punten.
Door aj deze uitslagen zijn de fina
listen nu ook bekend. Dit zijn de
volgende teams:
Noord-Beveland (724 punten) - 's
Heer Abtskerke/ Nisse e.o. (691
punten) - Goes (650 punten) en
Tholen I (625 punten).
De finale wordt (waarschijnlijk) ge
houden op vrijdag 16 december.
Plaats: de bowlingbaan te Goes.
Aanvang 22.00 uur. ledereen, die
deze finale eens wil meemaken is van
harte welkom!
2 december Afdeling Fijnaart organi
seert een dropping. Vertrek om 19.00
uur vanaf de Voorstraat te Fijnaart.
Afdeling Oost Zeeuws-Vlaanderen
organiseert een St. Nikolaas-surprise
avond in zaal "Cambrimus". Tevens
zal dan het nieuwe bestuur worden
voorgesteld. De avond begint om
20.30 uur.
3 december: Afdeling Tholen/St.
Philipsland gaat naar een presentatie
van teken-, schilder- en druktech
nieken, door Ben van Rooy. Aan
vang 14.30 uur. Plaats boven het ge
meentehuis te Scherpenisse.
9, 10 en 11 december: Afdeling West
Zeeuws-Vlaanderen houdt de uitges
telde uitwisseling met de Gelderse
afdeling Ruurlo. Opgave voor 5 de
cember bij (01179 - 1306) of Miranda
(01170-2310).
17 december: Afdeling Sprang-Ca
pelle organiseert een zaalvoetbal
toernooi. Rieraan kunnen alle
P.J.Z.-afdelingen deelnemen. Kan
belangrijk zijn i.v.m. P-.J.Z. deelname
aan Landelijke Sportdag 1984.
23 december: Afdeling Tholen/St.
Philipsland organiseert een drop
ping. Vertrek om 18.45 uur in Scher
penisse. Opgeven bij Henk (01665 -
2400). Carina (01663 - 2313) of Mar
cel (01663 - 2366).
Afgelopen dinsdag 22 november besprak het Landbouwschap met Mi
nister Braks de dreigende opheffing van een groot aantal kleine scholen
voor het agrarisch onderwijs. De bezuinigingsplannen van de overheid
kunnen tot gevolg hebben dat van de 129 lagere agrarische scholen er
48 moeten verdwijnen. Van de 49 middelbare agrarische scholen zou
den er 37 overblijven en van de 11 hogere agrarische scholen slechts 4.
Voor zover bekend zullen deze plannen voor het agrarisch onderwijs in
Zeeland geen gevolgen hebben. Tijdens het gesprek zei minister Braks
toe zich sterk te zullen maken voor het agrarisch onderwijs.
Om aan volledige opheffing te ont
komen, kunnen agrarische scholen
worden samengevoegd of een scho
lengemeenschap vormen met andere
vormen van onderwijs. Een gevolg
van het laatste is dat de school dan
niet automatisch meer valt onder de
verantwoordelijkheid van de minis
tervan Landbouw en Visserij. Ook in
de besturen zal de agrarische sektor
dan minder sterk vertegenwoordigd
kunnen zijn.
De in het Landbouwschap samen
werkende organisaties maken zich
grote zorgen over deze ontwikkeling,
zo bleek op 9 november in de open
bare bestuursvergadering. Algemeen
werd benadrukt dat de band met het
ministerie van Landbouw op de een
of andere wijze intakt moet blijven,
ook als agrarische scholen opgaan in
scholengemeenschappen onder ve
rantwoordelijkheid van de minister
van Onderwijs. Volgens het Land
bouwschap moeten bij het opheffen
van scholen op het platteland andere
normen worden gehanteerd dan in
22 december RAK West Zeeuws-
Vlaanderen
Middagexkursie in kader van kalve-
ropfokkursus. Bezoek aan zowel
mesvals melkveehouderij bedrijven.
Vertrek 12.45 uur, Ledelplein Oost
burg.
Volgorde bedrijven: 1. P. v. 't West
einde, MQnsterdweg 5, Oostburg. 2.
F. van de Hanze, Schierbierseweg 28,
Groede. 3. A. Casteleijn, Nieuweweg
1. Groede. 4. A.J. de Hullu, Kokers-
weg 2, Zuidzande. 5. P. Risseeuw,
Bosweg 2, Cadzand. Elk bezoek
neemt ongeveer 3 kwartier in beslag.
Laatkomers kunnen met dit schema
aansluiten bij de groep.
28 december ZAJK vergadering in
het Jeugdwerkburo.
stedelijke gebieden.
In het gesprek met de minister is ook
een vraagteken gezet achter het uit
gangspunt, dat grotere scholen per
definitie efficiënter werken. Het
Landbouwschap staat op het stand
punt dat er op het platteland een
fijnmazig net van agrarisch onder
wijs moet blijven met voldoende
keuzemogelijkheden, ook ten aan
zien van kursussen en deeltijdonder
wijs.
De Stichting Ideële REclame (SIRE)
zal binnenkort in één van haar lan
delijke campagnes de aandacht gaan
vestigen op een van de meest onder
schatte problemen van deze tijd:
mensen die geleidelijk dreigen te ve
reenzamen.
De bedoeling van de campagne is om
deze mensen te motiveren om zélf
het groeiende isolement te doorbre
ken. In Zeeland wonende mensen
kunnen-daarbij bijvoorbeeld een be
roep doen op de Telefonische Hulp
dienst Zeeland, 01180-15551 ide kan
zorgdragen voor een eerste telefoni
sche opvang, door samen over de
problemen te spreken en zonodig
informatie te geven over voorzienin
gen vooren adressen van instellingen
en initiatieven die zich speciaal be
wegen op dit terrein.
17
