Witlofkommissie N.T.S. nam
kennis van resultaten
onderzoek
Oppervlakte
industriegroenten fors
ingekrompen
Voorlichtingsdag Freesia
Spruitkoolkommissie N.T.S.
In Noord-Brabant stabiel
Sprenger Instituut werkt aan
controle-mogelijkheid koudebehandeling
bloembollen
Herinneringen IX
Jaarlijks vindt er een overleg plaats tussen de PAGV- en Sprenger
Instituut-onderzoekers, welke zijn betrokken bij het witlofonderzoek
en de Witlofkommissie N.T.S. Tijdens dit overleg worden de onder
zoekresultaten over het afgelopen jaar en het onderzoekprogramma
voor het komende jaar besproken.
Onlangs heeft het CBS de volledige uitkomsten gepubliceerd van de
aug./sept.-steekproef 1983 van de groente-arealen.
Het meest opvallende van deze gegevens is de scherpe teruggang van
het areaal kontraktteelt: na de erg grote produktie van verwerkte
groenten in 1982, kan de industrie dit jaar blijkbaar met veel minder
grondstof toe, want er werd maar liefst met in totaal 6155 ha 34%
minder herfst- en wintergroenten gekontrakteerd.
In het bemestingsonderzoek is naar
voren gekomen dat roodverkleuring
toeneemt als meer fosfaat wordt ge
geven. Dit kwam in oriënterende
proeven naar voren. Nu zullen uit
gebreide proeven genomen worden
niet alleen met hoeveelheden fosfaat,
maar ook met verschillende hoe
veelheden kali. Verder is in het be
mestingsonderzoek opgenomen be
mesting tijdens de trek op water. De
kunstmeststof nutrifloraat geeft goe
de resultaten en blijkt een groot
aantal elementen te bevatten welke
nodig zijn voor het forceren van wit
lof Het doel van dit onderzoek is te
komen tot een automatische dose
ring van de benodigde voeding tij
dens de witloftrek op water.
Onkruidbestrijding
De opkomst van witlof en de on
kruidbestrijding in deze periode
geeft de nodige problemen en stond
daarom dit jaar op het programma
bij het onkruidbestrijdingsonder-
zoek. Uit dit onderzoek komt het
advies naar voren tijdig het zaaibed
gereed te maken. In de periode tus
sen gereedmaken van het zaaibed en
het zaaien van de witlof kunnen de
onkruidzaden kiemen. Kort voor het
zaaien van de witlof dienen de on
kruiden doodgespoten te worden.
Voor 1984 zal men bekijken of ook
iets gedaan kan worden aan de on
kruidbestrijding tijdens en na de op
komst van witlof.
Teelttechnisch
Om te komen tot een goede praktijk
advies voor de water- en luchttem
peratuur bij de trek op water, vindt
er al een aantal jaren klimaatonder
zoek plaats. Uit dit onderzoek blijkt
dat men in de periode september-ja-
nuari een groter temperatuursver
schil moet realiseren dan in de rest
van het seizoen. Dit onderzoek zal
ook het komende jaar voortgezet
worden om te komen tot een nauw
keuriger advisering.
Het Sprenger Instituut
Dit instituut heeft een groot aantal
punten op het onderzoekprogramma
voor 1984 staan, n.l.
- houdbaarheids- en kwaliteitseisen
bij het-rassenonderzoek; - het ope
rationeel maken van een bitter-
heidstoets; - voorkoeling bij v witlof
voor de kleinverpakking; - de moge
lijkheden bekijken om witlofwortels
in een zeer grote koelcel te bewaren;
- lange bewaring witlofwortels; - de
invloed van de bewaarmethode van
witlofwortels op het financiële resul
taat.
Vooral bij deze laatste proef is de
kommissie erg nauw betrokken. Op
erzoek van de kommissie vindt deze
proef namelijk plaats. Bij een vijftal
tuinders worden op een vijftal tijd
stippen wortels opgezet afkomstig
van vijf verschillende bewaartempe-
raturen/methoden. Nagegaan wordt
welke bewaartemperatuur/methode
voor de witloftuinder financieel het
meest interessant is.
Verslijming
In een speciale werkgroep wordt het
onderzoek om verslijming te voorko
men en bestrijden gekoördineerd.
Over de aktiviteiten van deze werk
groep kunt u regelmatig in dit blad
lezen. De problemen met verslijming
zijn minder groot dan verwacht. Wit
loftelers weten zelf heel goed hoe dit
komt, namelijk door het gebruik van
bestrijdingsmiddelen die niet zijn
toegestaan. Als Witlofkommissie
vinden wij het een zeer kwalijke zaak
dat dit gebeurt. We moeten ons goed
realiseren waar we mee bezig zijn,
niet alleen op dit moment, maar ook
wat zijn de gevolgen voor de toe
komst.
Ook vergeleken met twee jaar terug,
was het nu heel wat minder. Van alle
industriegroenten nam het areaal af,
behalve van boerenkool 7%) en
prei 1%).
Van het belangrijkste industriepro-
dukt, sperziebonen, is de oppervlak
te kontraktteelt met maar liefst 36%
ingekrompen. Het ging nu om slechts
3400 ha. Als men daarbij in aanmer
king neemt dat de opbrengst per ha
dit seizoen, door het natte voorjaar,
iets onder het niveau van vorig jaar
heeft gelegen, zal het duidelijk zijn
dat de bonenproduktie dit jaar niet
bijzonder groot is geweest.
Van de wat minder belangrijke in
dustriegroenten is er dit seizoen
vooral van spruitkool, knolselderij
en kroten minder gekontrakteerd.
Overigens hebben wij het areaal op
kontrakt geteelde witlofwortelen
buiten deze post gehouden, omdat
het hier geen kontraktteelt voor de
verwerkende industrie betreft, maar
voor de witloftrekker die voor de
verse markt teelt.
In Noord-Brabant komt traditioneel
de meeste kontraktteelt voor. Het
areaal is hier relatief het minste af
genomen, namelijk met 27% tot in
totaal 2.462 ha. Dat is 40% van het
landelijke totaal (vj. 36%).
Areaal voor de verse markt stabiel
Het areaal herfst- en wintergroenten
voor de verse markt is jaar op jaar
veel stabieler dan de kontraktteelt en
is nu met in totaal 19.056 ha iets
groter dan vorig seizoen en even
groot als in 1981/82.
In het assortiment echter zijn er wel
wat verschuivingen geweest. Van het
belangrijkste produkt, de spruitkool,
is er 4% minder aangeplant, maar
van de andere grote groentesoorten
voor de verse markt is het areaal
veelal uitgebreid, zoals van sperzie
bonen 29%). prei 21% win
terpeen 12%) en witlofwortelen
12%).
Op woensdag 23 november werd in
het "Fleuresto" van de Bloemenvei
ling Westland een voorlichtingsdag
over de Freesia gehouden. De dag
werd georganiseerd door het Konsu-
lentschap in Algemene Dienst voor
de Bloemisterij in samenwerking met
de voorlichtingsdiensten en het be
drijfsleven. De zaal was goed gevuld,
ongeveer 100 telers uit alle delen van
het land luisterden aandachtig naar
de gehouden voordrachten.
De konsulent voor de Bloemisterij,
ir. A.J. Vijverberg hield een korte,
maar interessante inleiding. Hij be
handelde hierin vooral de mogelijke
toekomstige ontwikkelingen van het
Freesia-onderzoek. Teri eerste is
daar de. bewaring en preparatie van
de knollen. Hierin komt een warm-
te-behandeling van 30 graden C
voor. wat biologisch gesproken voor
de knollen wel als een marteling mag
worden omschreven. In andere ge
wassen zijn al alternatieven onder
zocht, die misschien ook voor de
Freesia toepasbaar gemaakt kunnen
worden. Ten tweede is daar het pro
ces van de bloemaanleg na het plan
ten. De bodemtemperatuur moet
daarvoor goed in de hand gehouden
kunnen worden. Dit is geen eenvou
dige zaak. en veel onderzoek moet
hieraan nog worden verricht.
J.A.B. Stolze
Ir. A.J. Vijverberg hield een interessante lezing
Bij de teelt van bolbloemen is het
bijzonder belangrijk dat de bloem
bollen de juiste temperatuurbehan-
deling hebben gekregen. De bollen
komen anders niet of niet op het
juiste tijdstip in bloei. Een ideale
oplossing zou zijn. als de tempera-
tuursbehandeling op een eenvoudige
wijze zou kunnen worden gecontro
leerd. Daarvoor is de ontwikkeling
van objektieve toetsingsmethoden
noodzakelijk.
Er is vooral behoefte aan een con
trolemogelijkheid op de koudebe
handeling. Het Sprenger Instituut
onderzoekt in dit verband in goed
overleg met het LBO te Lisse de mo
gelijkheden van enkele (biochemi
sche technieken. Onderzoek van de
meeldraden van tulpekiemen heeft
tot dusver opgeleverd dat men aan
het zetmeelgehalte. het saccharose-
gehalte of de aktiviteit van het zet-
meelsplitsende enzym a-amylase kan
zien of een koudebehandeling is ge
geven.
Het onderzoek verkeert nog geheel
in het experimentele stadium; men is
voorlopig nog niet toe aan het uit
werken van een in de praktijk bruik
bare toetsmethode.
De prijsvorming en kwaliteit van de
spruitkool zijn tot nu toe redelijk.
Met deze konstatering opende de
voorzitter van de Spruitkoolkommis
sie de eerste bijeenkomst van dit sei
zoen van deze gewaskommissie.
Vooral veel huishoudelijke zaken
zijn er besproken, maar ook een be
zoek aan de top- en bemestingsproe-
ven van het PAGV te Lelystad ston
den op het programma. Hier heeft de
kommissie onder leiding van advi
seur NJ. Snoek kunnen zien dat het
PAGV te Lelystad, goede mogelijk
heden heeft voor het vollegronds-
groente-onderzoek. Dit was ook te
zien bij de spruitkoolproeven waar
van, de voorlopige proefresultaten
zijn besproken. Uit de topproeven
komt naar voren dat toppen met
hand nog altijd de beste methode is.
Overigens was nog niet de gehele
proef afgeoogst. Pas dan kunnen de
definitieve könklusies worden ge
trokken.
Zo ook bij de N-bemestingsproeven,
waar voorlopig wel uit blijkt dat Ti-
turel meer N per ha nodig heeft dan
de Lunet. De proef geeft goede in
formatie op de vraag wat de beste
deling is van de N-bemesting over de
gehele teelt. De eerste giften zijn no
dig voor de lengte-groei van het ge
was, de lajere giften voor het behoud
van de vitaliteit. Mits goed opge
bouwd, kan spruitkool een hoog be
mestingsniveau verdragen.
Programma 1983/1984
Het programma van de Spruitkool
kommissie voor het seizoen
1983/1984 omvat onder andere de
volgende punten: gewasregistratie,
plantopkweekmethode (kontainer-
planten), spuittechnieken en bespre
king eindresultaten rassen, bemes
ting en topproeven van het FAGV.
DOOR
P. LINDENBERGH
TE WEMELDINGE
De lange winteravonden gaven
den jongen mannen een goede
gelegenheid zich in het
schoonschrijven te oefenen,
hoewel de verlichting met vet
kaarsen op kandelaars heel wat
minder was dan onze gas- en
elect rise he verlichting. Tus-
schen de verlichting met eigen
gemaakte kaarsen van koevel
en de tegenwoordige, hebben
wij eerst de olielampen gehad
van de tuitlamp af tot de
spaarlamp en de moderateur-
lamp en vervolgens de petro
leumlamp, die ook voortdurend
verbeterd is en die iedereen nog
kent.
De kaarsen werden aangesto
ken met een zwavelstok, die nu
door de veiligheidslucifers zijn
verdrongen. Vuur werd verkre
gen door tondel, die door vuur
slag en vuurkei tot vonken werd
gebracht. Iedere ropker had
een stelletje altijd in den
broekzak.
Er werd op den open haard
gestookt met musterd en klief-
hout en Friesche turf en men
trachtte daarmede de kamer
wat te verwarmen.
De mannen zaten des avonds
rond den haard onder de groote
open schouw of schoorsteen. Er
werd vee! tabak gerookt uit een
aarden Goudse he pijp. Deftige
lui rookten uit een lange pijp.
waarvoor standaards waren om
ze in te plaatsen, als ze niet in
gebruik waren.
Aan lezen deed men ook wel en
soms werd er overluid voorge
lezen uit den Bijbel, vader Cats
en andere boeken, hoewel,
hiervan was de keuze niet
groot. De vrouwen en meisjes
zaten bij de tafel met een stoof
onder de voeten. In de stoof was
een test met een gloeiende
houts- of turfkool. De vrouwen
stopten kousen, naaiden, brei
den, of hielden zich bezig met
kunstnaald werk; dat alles ver
schilt weinig met het tegen
woordige, maar een voorname
bezigheid van dien tijd, het
spinnen, is nu onbekend.
Ik heb nog een oude vrouw zien
spinnen.
Vroeger was het spinnen alge
meen een werk voor de vrou
wen. Het vlas groeide hier, het
werd gerepeld, geroot, gebraakt
et. gezwingeld, en de zoover
gereede vlasvezel was de
grondstof, die gesponnen werd
tot dunne draden.
Bijna in ieder dorp was ten
minste één weverij, daar wer
den de gesponnen draden ge
weven tot grof linnen of fijn
lijnwaad.
Het eenvoudige huisraad en de
even eenvoudige inrichting van
het huis eischten niet zoo veel
zorg, zodat er veel vrije tijd
overbleef voor de voorziening
van de linnenkast. Er waren
gevallen, dat een vrouw bij haar
huwelijk zooveel geweven en
gebleekt linnen als uitzet mede
bracht, dat zij voor een lang
huwelijks leven genoeg had, het
doodshemd inbegrepen. Dat
waren wel uitzonderingen,
maar een goed gevulde linnen
kast was de trots der vrouwen.
Er is met het spinnen wel iets
moois uit de samenleving verd
wenen. Iedere vrouw had haar
eigen spinnewiel, sommigen
waren met mooi snijwerk ver
sierd. Bij visites ging het spin
newiel mede, en het gesnor be
geleidde de gesprekken.
Vereenigingen zooals wij heb
ben, met statuten en notulen
waren er niet dan bij hooge
uitzondering. Toch was er wel
gezelligheid, men kwam in
grooter en kleiner gezelschap
pen bijeen. De mannen, die er
lust in hadden, (ieder was vrij),
kwamen des Dinsdagsavonds
na den marktdag van Goes bij
elkander in de dorpsherberg,
waar de belangen, die aan de
orde van den dag waren, be
sproken werden onder het ge
bruik van een glas bier of een
glaasje jenever. Ook des Za
terdagsavonds was er zulk een
bijeenkomst, maar dan maak
ten de getrouwde mannen om
acht uur plaats voorde jongens.
-TK-
14
2 december 1983
