Mogelijkheden om het voeren
van rundvee te mechaniseren
Wijzigingen fosfaat- en
kalibemesting op grasland
Waarom deze
veranderingen?
Het fosfaatadvies
Het kaliadvies
In dit artikel worden de voerdo
seerbak, de voermengwagen, de
freeswagen en de zelfrijdende
kuilsnijdoseerwagen besproken.
Getracht wordt een inzicht te ge
ven in de mogelijkheden die deze
werktuigen bieden aan het voe
ren van rundvee te mechaniseren.
Silomaster kuilsnijdoseerwagen.
vloer liggen en moet het gras gesne
den zijn door een wagen met veel
messen. Ook de weg naar de stal
moet verhard zijn en mag niet te lang
zijn. Prijs 19.500.—
Kuilsnijdoseerwagen
De Silomaster kuilsnijdoseerwagen
van Avieh is een zelfrijdende, drie-
wielige wagen met aan de voorzijde
een Hydro-Silo-Boy kuivoersnijder.
De kuilvoersnijder voorop de wagen
snijdt een blok voer en de twee he
farmen waaraan de kuilvoersnijder is
bevestigd, lossen het blok voer
achterover in de bak. De laadbak
heeft een inhoud van ca. 5 m3 en kan
drie blokken kuilvoer bevatten, ter
wijl op de kuilvoersnijder ook nog
een blok kan worden meegenomen.
De laadbak is voorzien van een bo
demketting met meenemers en een
opvoertransporteur. Aan de achter
zijde onder de bak bevindt zich de
dwarsafvoerband. Deze draait naar
links of naar rechts, terwijl de snel
heid regelbaar is. De wagen wordt
aangedreven door een Mitsubishi
dieselmotor van 22 kW. Om vlot te
kunnen werken moet het kuilvoer
opgeslagen zijn op een verharde
plaat. De prijs bedraagt 55.000,-
ing. L. van Loo
Konsulcntschap voor Landbouw
werktuigen
en Arbeid, Wageningen
Voerdoseerbak met twee vijzels.
Voerdoseerbak
De voerdoseerbak bestaat uit een
driehoekige metalen bak, waarin
zich onderin één vijzel bevindt met
eventueel een aparte verdeelhaspel
om brugvorming te voorkomen
(snijmais) of twee vijzels om zowel
naar links als naar rechts te kunnen
lossen.
De voerdoseerbak wordt meestal ge
monteerd aan de hefinrichting
achter op de trekker, maar kan ook
vóór op de trekker worden gemon
teerd wanneer een fronthefinrichting
aanwezig is. Het geheel wordt aan
gedreven door de aftakas van de
trekker of door een hydromotor.
In verband met de benodigde hef- en
opbreekkracht is een trekker nodig
van tenminste 2000 kg hefvermogen.
Een voerdoseerbak wordt o.m. ge
bruikt voor het voeren van snijmais,
bostel, aardappelvezels, aardappe
len, pulpbrok en krachtvoer brok.
Voor kuilgras is hij ongeschikt.
Vóór het vullen wordt de bak ge
kanteld en al rijdend in het voer ge
schoven en daarna weer in rechte
stand gebracht. Het voer wordt rij
dend langs het 'voerhek rechtstreeks
voor het vee gebracht. Dat betekent
dat de voergang vrij moet zijn. Een
voerdoseerbak maakt in snijmaiskuil
een ruw oppervlak en daardoor is er
iets meer kans op broei dan bij een
glad oppervlak.
De opgegeven inhoud varieert van
850 tot 12001, is 600 - 900 kg snijmais.
Bij enkele merken kan bij de uitgang
vóór de vijzel een stervormig mes
worden gemonteerd voor het snijden
van voederbieten.
Een voerdoseerbak past goed op be
drijven die naast kuilgras, snijmais
en andere produkten voeren. Het
voeren van kuilgras blijft echter
handwerk.
laden, dus bijvoorbeeld eerst snij
mais en dan kuilgras. Tijdens -het
vullen en het transport naar de stal
moet worden gemengd. Voor het
mengen is dan weinig extra tijd no
dig.
Het voor de aandrijving nodige ver
mogen is afhankelijk van de lengte
van het soort voer en de bakinhoud
en loopt uiteen van 4-6 kW (5, 4-8,2
pk) per m3 wageninhoud. Uit on
derzoek op de Waiboerhoeve is ge
bleken dat bij gemengd verstrekken
Freesvoerwagen
De Diadem freesvoerwagen is een
kombinatie van een kuilvoerfrees en
een voerwagen en is geschikt voor
gehakseld en gesneden produkten.
De frees bestaat uit een trommel met
maaimachinemesjes en draait boven
over. Het afgefreesde materiaal komt
eerst in een opvangbak en wordt
vervolgens in een voorraadbak ge
kipt. Het lossen van de voorraadbak
voor het voerhek geschiedt aan de
linkerzijde van de wagen door twee
Voermen gwagen.
van kuilgras, snijmais en krachtvoer
ruim 1 kg droge stof per dier per dag
meer wordt opgenomen in vergelij
king met apart verstrekken van ge
noemde produkten. Op sommige
bedrijven wordt het voer één keer
daags verstrekt.
Inklusief krachtvoer (ca. 400 kg)
wordt in een wagen van 10 m3 ca.
2500 kg produkt geladen. De inhoud
van de wagen varieert van 4 tot 12
m3.
Tot dusver blijft het gebruik van de
voermengwagen beperkt tot een
aantal vleesveebedrijven en een
aantal melkveebedrijven die veel
soorten ruwvoer voeren. De voer
mengwagen vraagt de minste arbeid
bij het voeren, maar de werktuig-
kosten zijn vrij hoog.
boven elkaar liggende walsen die
eveneens van messen zijn voorzien.
Uit onderzoek door het IMAG blijkt
dat de vultijd in snijmais varieert van
twee tot vier minuten voor een hoe
veelheid van 700 tot 1300 kg. De tijd
voor het doseren voor het voerhek
varieerde van een tot drie minuten.
In voordroogkuil was de vultijd drie
tot vijf minuten voor een hoeveel
heid van 330 tot resp. 560 kg. en de
tijd voor het lossen drie tot vier mi
nuten.
Omdat het een getrokken machine is
kan volstaan worden met een relatief
lichte (35 kW) trekker. Omdat de
kuil glad wordt afgefreesd is de kans
op broei praktisch uitgesloten. Om
goed te kunnen werken, moet het
kuilvoer op een vlakke verharde
Voermengwagen
De voermengwagen heeft een taps
toelopende bak met daarin een hori
zontale menginrichting, bestaande
uit drie vijzels of uit twee vijzels en
een roervleugel. Machines met drie
vijzels kunnen alleen gehakselde
produkten verwerken, terwijl machi
nes met twee vijzels en een roervleu
gel ook een produkt kunnen verwer
ken dat voor een deel niet gehakseld
maar zeer kort gesneden is.
Een voermengwagen is meestal ge
monteerd op een tweewielig onder
stel.
Sommige wagens kunnen worden
geleverd met een weeginrichting.
In één van de zijwanden bevindt zich
een opening die met een hydraulisch
of mechanisch bediende schuif
wordt geopend of gesloten.
Een hydraulisch bediend transport
bandje, bestaande uit een bodem
ketting met meenemers, deponeert
het voer voor het voerhek.
Uit onderzoek (IMAG en PR) is ge
bleken dat met een voermengwagen
verschillende soorten ruwvoer en
krachtvoer intensief worden ge
mengd.
Selekteren bij de opname door het
vee is uitgesloten. Mengen van ges
neden kuilgras met alleen krachtvoer
is niet mogelijk. Gesneden gras (ten
minste 20 messen in de opraapwa-
gen) en snijmais laten zich goed
mengen in een verhouding van 50%
kuilgras en 50% snijmais op droge-
stofbasis.
Het vullen van de wagen gebeurt met
een hydraulische kraan, die ook op
de wagen kan zijn gemonteerd, of
met een trekkervoorlader met een
hydraulisch bediende kuilvoervork.
Produkten die zich gemakkelijk laten
verwerken moeten éérst wordén ge-
2 december 1 983
Met ingang van september 1983 zijn een aantal wijzigingen doorge
voerd in de bemestingsadvisering ten aanzien van fosfaat en kali. Te
vens is tegelijkertijd het adviesformulier van het bedrijfslaboratorium
te Oosterbeek voor grondonderzoek op grasland, vernieuwd en aange
past. Er wordt voortaan slechts één analyse plus advies per formulier
afgedrukt.
De redenen zijn in wezen erg simpel.
De landbouw is typisch een bedrijf
stak met een dynamische ontwikke
ling. Zeker niet in het minst komt dit
voor bij het rundveehouderijgras-
landbedrijf. Vroeger werd het gras
land slechts één, hooguit twee keer
gemaaid voor de voederwinning.
Verder vond enkel dag en nachtbe
weiding plaats. Bij het huidige be
drijfssysteem worden op veel bedrij
ven diverse percelen meerdere keren
gemaaid voor de voederwinning in
de winter of voor zomerstalvoede-
ring. Bij zomerstalvoedering worden
soms wel meer dan vijf sneden in een
seizoen van bepaalde percelen ge
haald.
Daarnaast worden op veel bedrijven
de koeien 's nachts opgestapeld. Een
en ander heeft duidelijk konsekwen-
ties ten aanzien van het te voeren
bemestingsbeleid door de boer. Af
voer van gras van een bepaald per
ceel betekent afvoer van mineralen
als o.a. P en K, hetgeen kompensatie
vraagt.
In afwijking van het oude advies is
thans voor de eerste snede de mest
stofgift, kg P2O5 per ha, onafhanke
lijk gesteld van het gebruik van deze
snede. Bij maaien of weiden dus de
zelfde hoeveelheid.
Uiteraard wordt bij de advisering
wel rekening gehouden met de be
mestingstoestand van de grond. Dit
blijft dus. als voorheen en is in vijf
verschillende waarderingsklassen,
van laag tot hoog, ingedeeld.
Wanneer de eerste snede geweid of
gemaaid is, dient elke volgende
maaisnede met 30 kg. P2O5 per ha
ekstra te worden bemest. Geen uit
zondering hierop maakt een hoge
bemestingstoestand van de grond.
Bij enkel weiden van het perceel is
een ekstra bemesting niet nodig. De
meststofgiften zijn in zijn geheel
enigzins. verhoogd. Wanneer de
koeien in de zomer 's nachts worden
opgestald, is een éénmalige ekstra
kompensatie hiervoor met 30 kg
P205/ha gewenst. Al deze giften zijn
zowel voor grasland op zandgrond
als op kleigrond, steeds dezelfde.
Bij het kaliadvies is voor de eerste
snede wel rekening gehouden met de
gebruikswijze van het grasland. In
verband met de gezondheid van het
vee (kopziekte) moet een weidesnede
minder zwaar worden bemest dan
een snede voor de voederwinning.
De nieuwe adviesschema's voor de
kalibemesting op grasland zien er als
volgt uit:
Kali-advies - grasland op zandgrond
De éénmalige ekstra gift bij het sys
teem van 's nachts opstallen van de
dieren, werd in wezen al enkele jaren
in de algemene bemestingsvoorlich
ting gehanteerd. Deze gift is nu uit
drukkelijk in het nieuwe schema bij
grondonderzoek opgenomen.
Vooral bij een graslandeksploitatie
met zomerstalvoedering kunnen de
benodigde hoeveelheden kali flink
oplopen. Zonder een aanvullende
waardering
kalitoestand
eerste snede
weiden stal-
v»er
winter-
voer
volgende sneden
maaien voor:
stalvoeren/
wintervoer
extra bij
's nachts
opstallen
overdag
weiden
aantal
jaren
.toe
passen
voldoende
ruim voldoende
hoog
zeer hoog
100
60
0
0
0
140
100
40
0
0
180
140
80
40
0
100
100
80
60
0*
90
90
90
0
0
4
4
,14
|2>
|2>
Bij meer dan 2 sneden per jaar 1)
volgende sneden 60 kg K2Ó-per ha. 2)
Kali-advies - grasland op klei en veen
Volgende jaren volgens voldoende.
Volgende jaren volgens ruim voldoende.
waardering
kalitoestand
eerste snede
weiden stal-
voer
winter-
voer
voléende sneden
maaien voor:
stalvoeren/
wintervoer
extra
's nachts
opstallen
overdag
weiden
aantal
jaren
toe
passen
laag
voldoende
ruim voldoende
hoog
zeer hoog
80
20
0
0
0
120
60
30
0
0
160
100
60
30
0
100
100
50
0*
0
90
90
90
0
0
4
4
1»
|2>
|2>
Bij meer dan 2 sneden per jaar
volgende sneden 50 kg K2O per ha.
1Volgende jaren volgens voldoende.
2) Volgende jaren volgens ruim voldoende.
U ziet dat bij de onderscheiden
waarderingsklassen op zandgronden
wat meer kali wordt geadviseerd dan
op de kleigronden. Dit heeft te ma
ken met de natuurlijke bodem
vruchtbaarheid van de grond en de
gewasreaktie (gras) hierop.
bemesting pleegt U echter roofbouw
op de betreffende percelen.
Dit zal zich vroeger of later wreken
in een dalende opbrengst van het
grasland. Uiteraard kunnen de aan
vullende ekstra bemestingen ook als
drijfmest worden gegeven.
13
