Voeding van melkvee vraagt kennis en inzicht
Veehouderij
Komt er op uw bedrijf een graskuil
voor. die door de slechte weersom-
staüdigheden in de voorzomer min
der goed geslaagd is. dan verdient
het aanbeveling deze aan bovenge
noemde groep op te voeren. Mais b
een produkt wat bij koeien die niet ir
produktie zijn. gemakkelijk leidt to
vetaanzet. Een beperking in hoe
veelheid is dan ook geboden.
Goed voeren kost geld, onder de
norm voeren kost meer
Het streven moet gericht zijn om de
koeien aan het begin van de laktatie
in korte tijd zo goed mogelijk aan de
norm te voeren. Het geeft een hogere
topopbrengst en een minder snelle
daling na het bereiken van de mak-
simale melkgift. Naast de aangepaste
hoeveelheid krachtvoer is goed ruw-
voer van groot belang. Het verstrek
ken van het beste ruwvoer aan
nieuwmelkse en hoogproduktieve
dieren is wenselijk.
Als het werk gedaan is is er mooi gelegenheid om drainageonderhoud uit te voeren.
De gezondheid en produktie van de melkveestapel wordt in de stalpe-
riode voor een belangrijk deel bepaald door de voeding. Op vele melk
veehouderijbedrijven wordt vooraf overwogen welk rantsoen er in een
bepaalde periode het beste past. De ervaring leert echter dat er ook nog
veehouders zijn die de moeite niet nemen om dat na te gaan. Het
verstrekken van een hoeveelheid voer zonder dat er bij nagedacht of
gerekend wordt, is een slechte zaak. Enerzijds kan het rantsoen onno
dig duur zijn en anderzijds bestaat de mogelijkheid dat er onvoldoende
voedingsstoffen verstrekt worden voor een optimale melkproduktie.
Zijn dit emelten of larven van de rouwvlieg? Als u twijfelt vraag het dan aan uw
bedrijfs voorlichter.
De bestrijding kan uitgevoerd wor
den als het vee uit de weide is en bij
voorkeur geen natte of te koude
nacht verwacht wordt.
Door een regelmatige goed uitge
voerde opsporingsaktie op de poot-
loze grauw gekleurde larven kan on
heil voorkomen worden.
Streekaanpak mollenoverlast strekt
tot aanbeveling
Speciaal in nieuw aangelegd gras
land kunnen mollen veel schade ve
roorzaken. Door de massa molsho
pen en gemaakte reten lijken ver
schillende percelen in het voorjaar
meer op bouw- dan.op grasland.
Wanneer de oneffenheden niet tijdig
worden geëgaliseerd, ontstaan er ka
le plekken die na verloop van tijd
bezet worden door minderwaardige
grassoorten, zoals o.a. straat- of
tuintjesgras en onkruiden b.v.
kweek. Bovendien hebben de mols
ploeg. Hierbij worden oppervlakkige
gangen getrokken waarbij -gelijktij
dig Vergiftigd lokaas wordt uitgelegd.
Het is bevredigend als de bestrijding
bij vriezend weer wordt uitgevoerd.
Het beste rendement is haalbaar als
er door een heel buurtschap gelijk
tijdig deelgenomen wordt.
Het werktuigenpark klaar voor de
winter
Een groot percentage van het totale
kostenpakket bestaat uit werktui-
genkosten. Het loont dan ook zeker
de moeite om aan dit onderwerp in
het kort aandacht te schenken. Slij
tage is niet te voorkomen, maar door
goed onderhoud wel te beperken.
Natuurlijk niet bij U maar het komt
toch voor dat het gezegde "Rust
Roest" nog van toepassing is. Het is
geen zeldzaamheid dat machines en
werktuigen na het gebruik zonder
meer in een hoek worden weggestopt
Praktische kennis en inzicht is van
grote betekenis. De konditie van de
dieren en de vastheid van de mest
geeft een goed inzicht in de juistheid
van het rantsoen. Het achteruitgaan
in produktie of.als de dieren te dun
worden op de mest is een bewijs dat
er wat mis is. De oorzaak hiervan is
veelal een gevolg van verkeerde
voeding die voorkomen kan worden.
Een doelmatige en verantwoorde
voeding is slechts mogelijk als de
volledige aandacht gevestigd worelt
op de te verstrekken rantsoenen.
Vooraf gewasonderzoek. de rantsoe
nen berekenen en op regelmatige
tijden het voer wegen, is geen luxe
maar dringend nodig.
Het is duidelijk dat hoogproduktieve
koeien een ander rantsoen moeten
hebben dan oudmelkse dieren. Ze
vragen niet alleen meer krachtvoer
maar ook de samenstelling van de
brok moet vaak anders zijn.
Ideaal is het als iedere koe apart ge
voerd kan worden en wel omdat er
grote verschillen zijn in opname
snelheid. In de praktijk stuit een der
gelijk voedersysteem op tal van be
zwaren en moeilijkheden. De vast-
zetstal biedt wel de mogelijkheid om
de dieren met ongeveer gelijke pro
duktie bij elkaar te plaatsen en in de
ligboxenstal groepsindeling toe te
passen. In beide gevallen is men weer
een stap in de goede richting.
Het lezen van dit onderwerp alleen is
niet voldoende, ga eens kritisch na of
er ook bij U op het gebied van vee
voeding nog verbeteringen mogelijk
zijn. In twijfelgevallen is de bedrijfs-
voorlichter graag bereid om U van
advies te dienen. In deze tijd van in
leveren en bezuinigen is waakzaam
heid geboden, immers het zijn de
kleintjes die het doen.
Gezonde voeding voorkomt narigheid
Regelmatig terugkerende proble
men. vóór. tijdens en/of na het af
kalven zijn zucht en slepende melk-
ziekte. Ekstra zorg aan de voeding,
zowel tijdens de droogstand als di-
rekt na het afkalven is de beste pre
ventie.
Beslist weet U dat gedurende de
droogstand de koeien in goede kon
ditie moeten verkeren en niet mogen
vervetten maar wordt er ook naar
gehandeld? In de eerste maand van
de rustperiode moet het rantsoen
gelijk zijn aan een dier met een dag-
produktie van 5 kg melk terwijl de
tweede helft 10 kg als basis geldt.
Te rijke voeding tijdens de droog
stand kan moeilijkheden bij het af
kalven tot gevolg hebben en veroor
zaakt naast eerder genoemde ver
schijnselen een lagere voederopna
me in het begin van de nieuwe lak
tatie.
Een opmerking die niet onderschat
mag worden, is de struktuurwaarde
in het rantsoen. Om teleurstelling te
voorkomen is het zaak dat minimaal
een derde deel van de totale hoe
veelheid droge stof uit struktuur-
houdend materiaal moet bestaan.
Als hieraan niet wordt voldaan,
kunnen er voederstoornissen optre
den en het vetgehalte sterk dalen.
Ter verduidelijking een voorbeeld
wat aan de eis voldoet.
Bestrijding emelten
Jaarlijks komt er in meer of mindere
mate schade voor, aangericht door
vreterij van emelten. In het verleden
zijn tengevolge van de zware aantas
ting heel wat percelen grasland op
nieuw ingezaaid, wat ekstra geld
moeite en opbrengst kost. Het is niet
mogelijk om vooraf te voorspellen of
er in 1984 schade van enige omvang
te verwachten is. Het is dan ook zaak
om in het najaar attent te zijn. Be
schadigd grasland wordt pas in het
voorjaar opgemerkt, maar oorspron
kelijk begint de vernielzucht reeds in
de nazomer.
De maanden november en december
zijn bij uitstek geschikt voor toezicht.
Het onderkennen van emelten is
hierbij van essentieel belang. In
tegenstelling met volledige ontwik
kelde insekten is het noodzaak om
bij het kontroleonderzoek te beden
ken dat de eksemplaren momenteel
erg klein zijn en niet verward mogen
worden met ander schadelijk gedier
ten, zoals bijvoorbeeld de larven van
rouwvliegen. Het gebruik van de pe-
kelbak is de manier om een regel
matige kontrole uit te voeren. In een
oplossing van 1 kg zout op 5 liter
water worden stukjes graszode van
10 bij 10 cm gedompeld. Na korte
tijd komen de eventuele aanwezige
emelten boven. In de praktijk wordt
ook wel gebruik gemaakt van benzi
ne. Bij deze methode komen even
eens de diertjes spoedig boven. Een
nadeel is echter dat de stukjes gras
zode die besproeid worden, geheel
afsterven. Het systeem eist dus de
nodige voorzichtigheid.
Bij het kontrole-onderzoek is het
wenselijk om specifiek ruige perce
len te betrekken omdat de langpoot
muggen bijvoorkeur de eieren afzet
ten in bossig grasland. Schade van
betekenis is te verwachten bij een
aantal van 150 en meer emelten per
m2. Bij een dergelijke hoeveelheid
verdient het aanbeveling om tot een
bestrijding over te gaan. Een na-
jaarsbespuiting kan uitgevoerd wor
den met 2 liter parathion en kost
eksklusief spuitloon circa 20,— per
ha. Wordt gewacht tot het voorjaar,
dan is de schade reeds aanwezig en
mag genoemd middel niet meer ge
bruikt worden. Als alternatief komt
daarvoor in de plaats emeltenkorrels
tegen een hoeveelheid van 15 kg per
ha wat neerkomt op' ongeveer
ƒ65.-.
hopen het bezwaar dat het maaiwerk
wordt bemoeilijkt en het zandgehalte
in het te oogsten gras verhoogt. Dit
alles zijn reden te meer om voldoen
de aandacht te besteden aan het sle
pen van de percelen. De beste reme
die om dit alles te voorkomen, is en
blijft het wegvangen. Goede resulta
ten zijn te bereiken door het plaatsen
van daarvoor speciale klemmen
waarvan verschillende soorten in de
handel zijn. Het plaatsen van de
klemmen vereist echter wel wat rou
tine.
Een andere methode van bestrijden
is het gebruik maken van de mollen
en daar overwinteren. Het is duide
lijk wat dat inhoudt.
Na gebruik moet de apparatuur, na
verzorgd te zijn, ordelijk en over
zichtelijk worden opgeborgen. Goed
onderhoud houdt in grondig
schoonmaken en behandelen met
een vochtwerende laag. wat meestal
bestaat uit vet, olie en/of verf. Ver
sleten en kapotte onderdelen moeten
vervangen worden. Sluit-de kans uit
dat U volgend jaar met defekt of on
veilig materiaal aan het nieuwe sei
zoen gaat beginnen.
Het verblijf van vee op plaatsen waar
werktuigen gestationeerd zijn, is fu
nest. Het veroorzaakt bevuiling en
dampvorming. Bergruimte is geen
veestalling en moet dan ook uitslui
tend voor dat doel gebruikt worden.
Stel niet uit tot morgen wat gisteren
had moeten gebeuren. Goed onder
houd vraagt wel moeite maar weinig
kosten. Het is een bezigheid die
zichzelf betaalt.
Voorkomen is beter dan genezen
Het voorspellen van de weersver
wachting binnen een week blijkt no
gal eens moeilijk te zijn en zeker is
dat het geval op een langere termijn.
Wat de aanstaande winter zal bren
gen, is en blijft dan ook een vraag en
afwachten is de boodschap.. Strenge
winters zijn in ons land niet talrijk
maar velen zullen zich de stalperiode
van 1978/1979 nog wel herinneren.
Het was een langdurige winter met
veel problemen. Veel strubbelingen
zijn echter te voorkomen maar dan
moet de faktor risiko uitgeschakeld
worden. Het nemen van voorzorgs
maatregelen is het minst wat er moet
gebeuren. Als deze achterwege blij
ven dan vraagt U zondermeer om
moeilijkheden.
Goede raad is duur en sla deze dan
ook niet in de wind. Zorg ongeacht
het staltype voor een ruwvoederop-
slag die ten alle tijde kan worden af
gedekt met een laag plastic of ander
vorstwerend materiaal. Bescherm de
draaiende delen van de mestschuif af
en strooi tijdens de vorstperiode wat
zout over het looppad om bevriezing
van de mest tegen te gaan.
Laat de mestschuif werken op het
tijdstip van de dag dat het minder
hard vriest. De aanvoer van drink
water moet voldoende geïsoleerd zijn
en bij voorkeur zodanig gekon-
strueerd dat het water kontinu
stroomt. Water wat in beweging is,
bevriest minder snel. Het plaatsen
van een pekelbak behoort ook tot
een van de mogelijkheden.
Tot slot de opmerking, houdt de in
gang tot de melkstal zoveel mogelijk
gesloten en hang de melkapparatuur
op een vorstvrije plaats. Bijverwar
ming kan op bepaalde dagen nodig
zijn.
In water is het goed vissen, maar niet
boeren
Voor het instandhouden van de gras
zode is een goede verzorging zeer be
langrijk. De verpleging moet gericht
zijn op het scheppen van gunstige
omstandigheden voor het behoud van
een gesloten grasmat met een goed
grasbestand. Een goede ontwatering
van de percelen is een eerste vereiste.
Hoewel grasland voor een optimale
groei veel water nodig heeft, is water
-overlast funest. Een kultuurmaatre-
gel mist voor een groot gedeelte zijn
doel als de ontwatering niet in orde is.
Natte grond is ook koude grond. Dit
heeft tot gevolg dat in het voorjaar de
grasgroei later op gang komt en in
het najaar eerder ophoudt. Het gaat
gepaard met een kortere weideperio-
de en een lager maaipercentage.
Meestal is het niet nodig om tot
grootscheepse verbeteringen over te
gaan. Bij geen eksterne belemmerin
gen is vaak het schoonmaken van
kavelsloten en drainreeksen voldoen
de. Speciale aandacht vragen de
eindbuizen die nogal eens verzakt en
dichtgegroeid zijn.
C.A.R. Zevenbergen
Bedrijfsvoorlichter Rundveehouderij
A. van Haperen.
2 december 1 983
11
