Commissie Grondgebruik ZLM wil
inzicht in aard kopers en verkopers
pachtgrond
het individuele bedrijf steeds meer
toegepast worden"
Exportpaviljoen voor de
Nederlandse
landbouwmachine-industrie
op Landbouw-RAI 1984
Jaarverslag O. en S.-fonds:
Meer aanvragen
bedrijfsbeëindiging
De Commissie Grondgebruik van de Z.L.M. kwam op 14 november jl.
in Goes bijeen. Uitvoerig werd o.m. gesproken over de verhoging van
de pachtnormen. De toepassing van de nieuwe pachtnormen is per 15
oktober j.l. ingegaan. Met betrekking tot de overgangen naar andere
k-aliteitsklassen zal het maximaal verhogingspercentage per klasse
glijdend worden toegepast. Zo zal de maximale verhoging (10%) van de
eerste kwaliteitsklasse aflopen naar de 8% verhoging van de tweede
kwaliteit. In een artikel in het Z.L.M. Land- en tuinbouwblad van 23
september j.l. heeft ing. J. Markusse de toepassing van normen en
toeslagen duidelijk uiteengezet. Naast genoemde verhogingen van de
normen voor de kwaliteitsklasse van de grond zijn ook de normen voor
toeslagen en aftrekken verhoogd.
Het Ministerie van Economische Zaken zal de exportpromotie van de
Nederlandse landbouwmachinefabrikanten door middel van een ex
portpaviljoen op de Landbouw-RAI 1984 financieren.
Dit project vormt een onderdeel van een stimuleringsprogramma van
het Ministerie van Economische Zaken dat gericht is op een verster
king van de markt- en exportpositie van de Nederlandse landbouwma
chine-industrie.
Stimulering van pacht
Naar aanleiding van een rapport
over dit onderwerp van het LEI con
stateert de commissie dat regelmatig
een groot aantal pachters door de
verpachters in de gelegenheid wor
den gesteld om dê gepachte grond te
kopen. Dat gaat "altijd" met grote
spanningen gepaard, want aankoop
gaat vrijwel altijd samen met grote
financiële verplichtingen en in een
aantal gevallen is aankoop zelfs niet
mogelijk. De oorzaken, die aan de
verkoop door de verpachter ten
grondslag liggen zijn van velerlei
aard, waarvan het geringe rende
ment er één is. Hoewel de commissie
deze ontwikkeling betreurt ziet men
geen a-ceptabele mogelijkheid om
deze om te buigen.
Het zou nuttig zijn als intern werd
nagegaan welke oorzaken zijn aan te
geven, die eigenaren er toe brengen
om hun verpachte grond te verkopen.
Een duidelijker beeld van de aard van
groepen verkopers en kopers kan het
inzicht in de problematiek verscher
pen. Uit regionale cijfers komt het
beeld naar voren van de verkoop van
de grond door ouderen en van de
In de ogen van de heer Hagting zal de
komputer een vooraanstaande rol
gaan spelen bij de volgende onderde
len van de bedrijfsvoering:
het verkleinen van het verschil
tussen de praktijkopbrengst en de
biologisch/klimatologisch moge
lijke opbrengsten van gewassen en
dierlijke produkten;
- kwaliteitsverbetering van werk
zaamheden uitgevoerd met hand
kracht of machinale hulpmidde
len:
- kwaliteitsverbetering van het
eindprodukt van het landbouwbe
drijf.
Het inzetten van de komputer in het
prod uk tie proces zal alleen plaats
vinden als ze een inkomen oplevert
voor de agrariër. Volgens Hagting
geeft de inzet van de komputer op
een aantal onderdelen van het pro-
duktieproces inderdaad aanleiding
tot extra inkomen. Hij onderstreepte
dit met vele voorbeelden uit de tuin
bouw- en de veehouderijpraktijk.
Ook in de akkerbouw dienen de eer
ste mogelijkheden zich aan. Zo is uit
onderzoekingen van prof. C.T. de
Wit en anderen bekend dat de mo
gelijke opbrengst van kuituurgewas-
aankoop door grotere bedrijven (in
meerderheid).
Wijziging pachtwet
De pachtwet zal op een aantal on
derdelen worden gewijzigd. In de
praktijk blijkt de eenzijdige moge
lijkheid om de pacht op 65-jarige
leeftijd te beëindigen de gemoederen
duidelijk bezig te houden. De com
missie is van oordeel dat bestaande
contracten die bij het ingaan van de
wetswijziging een beëindigingstijd
stip hebben dat later ligt dan het
tijdstip van het bereiken van de 65-
jarige leeftijd door de pachter, niet
tussentijds moeten kunnen worden
beëindigd.
Ook is de commissie van oordeel, dat
met goedkeuring van de eigenaar en
door de pachter gedane investerin
gen niet na 20 jaar zonder vergoe
ding aan de eigenaar dienen toe te
vallen. Wordt de pacht na dezp ge
noemde periode beëindigd, dan
dient de pachter een vergoeding te
ontvangen volgens een taxatie op
basis van de gebruikswaarde.
Commissie Christiaanse
Door deze commissie is geadviseerd
sen in ons klimaat aanzienlijk grote
kunnen zijn dan het niveau dat nu in
de praktijk wordt behaald. Hij ver
wees daarbij naar de volgende op
brengsten:
Aardappels: gem. praktijkopbrengst
45 ton/ha, mogelijke opbrengst
100 ton/ha.
Tarwe: gem. praktijkopbrengst
5.5 ton/ha, mogelijke opbrengst
10 a 12 ton/ha.
Tomaten: gem. praktijkopbrengst 17
a 18 kg. mogelijke opbrengst 75
kg/ha.
Dezelfde mogelijkheden doen zich
voor bij de dierlijke produktie, bij
voorbeeld de melkproduktie. Ook
hier bestaat een groot verschil tussen
hetgeen er in de praktijk wordt be
haald en hetgeen er mogelijk is.
"Het verschil tussen de praktijkop
brengst en de potentiële opbrengst is
zo groot", zo stelde Hagting, "omdat
wij in de landbouw onvoldoende in
zicht hebben in de faktoren. die be
palend zijn voor het behalen van de
potentieel mogelijke opbrengst en
daardoor ook onvoldoende in staat
zijn om in te grijpen op de juiste
momenten op die faktoren."
Wij zijn op basis van ons menselijk
waarneuingsvermogen onvoldoende
in staat waar te nemen of
om de vrijstelling van cultuurgrond
van de Onroerend Goed Belasting op
te heffen. De commissie Grondge
bruik van de A-L.M. is van oordeel
dat door het Landbouwschap sterke
argumenten worden aangedragen om
dat advies te bestrijden en men meent
dat opheffing van de vrijstelling ten
stelligste moet worden afgewezen.
Natuur en Landbouw
Zowel in Zeeland als in Noord-Bra
bant zijn de landbouworganisaties
vertegenwoordigd in een commissie
(P.C.B.C.) die tot taak heeft om voor
bepaalde daartoe aangewezen ge
bieden regelingen te treffen die tot
doel hebben tot een zodanig beheer
van de landbouwgrond te komen,
dat ook de natuurwaarde wordt ge
diend.
Geconcludeerd wordt, dat ondanks
de vele inspanningen het aantal be
heersovereenkomsten minimaal is.
Door aanpassing van beheersmaat
regelen probeert men de belang
stelling te vergroten.
Nieuwvestiging van bedrijven
In bepaalde delen van het werkgebied
van de Z.L.M. is een zodanige dicht
heid van agrarische bedrijven, dat een
verdere uitbreiding tot problemen
leidt (Hinderwet, bestemmingsplan
nen), voor bestaande bedrijven. Er
worden geluiden gehoord om hier
tegen regulerend op te treden, bijv.
via een VEstigingswet. De commissie
grondgebruik is van oordeel, dat het
erg moeilijk zal zijn om hierin recht
vaardig in te grijpen. Voor zover de
mestoverschotten een gevaar vormen
voor de grond zal de Wet op de Bo
dembescherming hier paal en perk
aan stellen.
ik
Ir. A. Hagting
- de grond om te planten/zaaien in
optimale toestand is om het
piantmateriaal aan de bodem toe
te vertrouwen:
- de voedingstoestand van de bo
dem in alle stadia van het groei
proces voldoende is om de plant
met de beschikbare zonne-ener-
gie optimaal te laten assinileren;
- de vochttoestand van de bodem
toereikend is voor een optimale
assimilatie;
- het mikroklimaat aanleiding
geeft tot het optreden van ziekten
en plagen, enz.
Door benutting van sensoren (voe
lers) die informatie hierover kunnen
waarnemen en doorgeven aan kom-
puters. kan met behulp van een ade
quaat verwerkingsprogramma infor
matie aan de boer worden verschaft,
waarna hij beslissingen kan nemen
De voornaamste elementen van het
stimuleringsprogramma waarvoor
voor 1983 een bedrag groot J 10 min.
beschikbaar is gesteld, zijn een in
vesteringssubsidieregeling., bevor
dering van kwaliteitszorg, exportbe
vordering en ondersteuning van de
automatische verwerking van be
stuurlijkeinformatie voor het pro-
duktieproces.
Het exportpaviljoen zal op de Land
bouw-RAI het ontvangst- en ont
moetingscentrum zijn voor buiten
landse afnemers die zijn geïnteres
seerd in de produkten, kenrjis en er
varing van de Nederlandse land
bouwmachine-industrie.
Ondanks de aan het fonds opgelegde
budgettaire beperkingen was het
mogelijk voor 1982 wederom een
transportkostensubsidie van 2 min.
aan de Mestbanken te verstrekken en
kon 4 min. beschikbaar worden
gesteld ten behoeve van de experi
mentele bewaring van fabrieksaard
appelen door telers die deze aard
appelen op kontraktbasis telen voor
Avebe.
Bedrijfsbeëindiging
Het aantal ingediende aanvragen om
een bijdrage krachtens het Beëindi-
gingsbesluit vertoonde ten opzichte
van 1981 een geringe stijging (5%).
Eveneens viel een lichte stijging te
om over te gaan tot handelingen die
het groeiproces tijdens het gehele
groeiseizoen optimaal kunnen doen
verlopen".
Bij gewassen geteeld in de volle-
grond is hiermee een bescheiden be
gin gemaakt. Het onderzoek zal op
dit terrein zijn inspanningen vergro
ten. In de veehouderij is het gebruik
van komputers in het biologische
produktieproces al verder gevorderd.
Volgens de heer Hagting zal de
komputer ook een belangrijke rol
gaan spelen bij de kwaliteitsverbete
ring van bijv. de spuitwerkzaamhe-
den.
De verbeterde spuittechniek vereist
betere toe= dieningstechnieken
maar ook tijdens de uitvoering van
het spuiten regelmatige informatie
over de werking van de toedienings
techniek. Dit laatste is mogelijk met
behulp van mikrokomputers die niet
alleen aangeven of de bedienings
techniek werkt, maar ook initiatief
moet aangeven hoeveel er per op
pervlakte-eenheid wordt verspoten.
Deze kontrole op werkprocessen met
het doel informatie verzamelen voor
bijsturing door de uitvoerder van het
werkproces zal in veel gevallen aan-
Ook op toekomstige landbouwten
toonstellingen elders in de wereld zal
het Ministerie van Economische Za
ken in het kader van het stimule
ringsprogramma de exportpromotie
van de landbouwmachine-industrie
kunnen ondersteunen.
In een door het Ministerie van Eco
nomische Zaken uitgegeven export
catalogus wordt aan de exposerende
landbouwmachinefabrikantèn de ge
legenheid geboden hun produkten te
presenteren. Het ligt in de bedoeling
deze catalogus wereldwijd te ver
spreiden via de kanalen die de Ne
derlandse overheid ter beschikking
staan.
konstateren in het aantal aanvragen
van de regeling tot bedrijfsbeëindi
ging op termijn.
Rentesubsidie
Het besluit landbouwbedrijven met
ontwikkelingsmogelijkheden (rente-
subsidieregeling) werd in het ver
slagjaar verschillende malen gewij
zigd.
Het aantal aanvragen trok in 1982 -
in tegenstelling tot het voorgaande
jaar - licht aan.
Het jaarverslag van de Stichting
Ontwikkelings- en Saneringsfonds
van 1982 is verkrijgbaar bij het se-
kretariaat van het fonds, postbus
20401, 2500 EK 's Gravenhage.
zienlijke verbetering in de kwaliteit
van het uitgevoerde werk bewerk
stelligen.
Naar de mening van ir. Hagting
brengt de kwaliteitsverbetering van
de werkzaamheden aan een gewas of
dier veelal indirekt een kwaliteits
verbetering van het eindprodukt
mee. Hij noemde als voorbeeld de
inzet van de komputer bij het vroeg
tijdig ontdekken van mastitus in de
melk d.m.v. een komputergestuurd
volautomatisch systeem van melken.
Als zo'n volautomatisch systeem van
melken wordt ontwikkeld zal er niet
alleen sprake zijn van verbetering
van de kwaliteit van de melk zelf,
maar ook van een kwaliteitsverbete
ring van het sociale leven van de
boer, aldus Hagting, die besloot met
de opmerking dat de komputer op
het bedrijfsniveau van de onderne
mer het grootste effekt zal hebben als
zij worden ingezet bij een aktieve
aktuele informatieonttrekking aan
het produktieproces. Deze informa
tie zal de ondernemer in staat stellen
de theoretisch mogelijke produktie
dichter te benaderen en de kwaliteit
van het bewerken en het eindpro
dukt te verbeteren.
Het bestuur van de Stichting Ontwikkelings- en Saneringsfonds voor
de Landbouw heeft het verslag uitgebracht over de werkzaamheden in
1982. In totaal heeft het fonds een bedrag van 192,1 min besteed,
waarvan 140,7 min voor ontwikkelings- en 51,4 min voor sanerings
doeleinden.
De lijn van de jaarlijks stijgende uitgaven heeft zich na 1981 niet
I A II "IZ rkmnillAI* An voortgezet. De vermindering van de Rijksbijdrage aan het fonds heeft
1 JliJy IJ U ICi A £11 LI hiertoe bijgedragen. Toch kon niet worden verhinderd dat voor het
verslagjaar op kasbasis een nadelig verschil ontstond, waardoor het
"In het algemeen heerst de opvatting dat toepassing van komputers en
daarmee verwante vormen van mikro-elektronika zal leiden tot afname
van de werkgelegenheid. Deze opvatting betekent dat een komputer in
een produktieproces de daarin benodigde arbeid op één of andere wijze
zal gaan verdringen. De vraag is of dit op het bedrijfsniveau in Neder
land nu ook het geval zal zijn of zal moeten zijn. Bekend is dat op grote
Nederlandse bedrijven de arbeidsbezetting in vele gevallen al gedaald is
tot een minimum bezetting van 1 arbeidskracht. Van een bezuiniging op
arbeid kan in die gevallen al amper meer sprake zijn".
Dit stelde ir. A. Hagting, direkteur van het IMAG, tijdens een pers-
konferentie over de Landbouw RAI 1984.
6
25 november 1983
