VOOR IIE
VROIIW
p.j. zuid
geluid
Hoe lezen wij vrouwen?
Terugblik op een gezellige
en leerzame tijd
Gezocht: foto's met lezende
vrouwen
redaktie henk tegels
uit de
p.j.z.-agenda
onder redaktie van de Redaktiekommissie Bond
van Plattelandsvrouwen voor Zeeland en Bra
bant
Redaktieadres:
Mevr. LJ. de Regt-van Malde gen..
Anna Mariaweg I. 4494 PB (ieersdijk.
Je kunt op heel wat verschillende manieren boeken lezen: in een stoel, op het strand, in bad, in bed... Maar
dat bedoel ik eigenlijk niet. Hoe kiezen we onze boeken, en, nog preciezer, wat kies ik als vrouw voor een
boek om te lezen?
Ontzettend veel vrouwen lezen de Bouquet- en Story reeksen, week in-week uit. Vorig jaar ben ik er ook eens
aan begonnen. Maar na een stuk of 20 van die boekjes kon ik er niet meer tegen. Wat was ik eigenlijk aan het
doen? Ik zat in een sneltreinvaart boekjes te lezen waarin de vrouw op een afschuwelijke manier behandeld
wordt: agressief tot een huwelijk gedwongen, voortdurend onderworpen aan de (rijke, heerszuchtige, échte)
man, en op de laatste bladzijde de belofte voor een oneindig geluk. Ik hield er een afschuwelijke nasmaak aan
over en een grote woede tegen de uitgevers die elke week hiermee op de markt durven komen. Vrouwen
onwaardig.
V rouwen over vrouwen
Maar, wat kiezen we dan als lees
voer? Toevallig ontdekte ik dat de
bibliotheek speciale vrouwen-litera
tuur-lijsten heeft, waarop de meest
uiteenlopende boeken staan ver
meld. Allemaal door vrouwen ge
schreven. Sinds ik begonnen ben uit
deze lijst boeken te kiezen, voel ik me
weer prettig met een boek. Vrouwen
schrijven over allerhande onderwer
pen in hun boeken. Mij ging vooral
interesseren hoe vrouwen over vrou
wen schrijven, waarbij ik nog steeds
de Bouquetreeks in mijn achter
hoofd had als schrikbeeld. Het is
immers zo dat goede schrijfsters in
hun boeken de werkelijkheid weer
geven. Ik bedoel daarmee dat
schrijfsters hun inspiratie zullen put
ten uit de wereld rond hen heen en
uit hun eigen ervaringen. Je kunt
bijvoorbeeld in hun boeken lezen
hoe bestaande gewoonten aan de
kaak gesteld worden, bekritiseerd
worden of juist onderschreven wor
den.
Ook heel toevallig las ik een artikel
(1), geschreven door Hanneke van
Buuren. over een onderzoek dat zij
gedaan heeft naar de manier waarop
over vrouwen en vrouw-zijn ge
schreven is in Nederlandstalige boe
ken tussen 1960 en 1973. Zij had on
geveer 60 boeken gelezen van 30
Nederlandse en Vlaamse schrijfsters.
Vooral had zij erop gelet of er een
man of een vrouw als hoofdpersoon
was gekozen, of de hoofdpersoon
zich traditioneel gedroeg, wat de
thema's in de boeken waren, hoe
over de relatie tussep mannen en
vrouwen geschreven werd. Ik vond
het een interessant artikel omdat zij
laat zien dat de schrijfsters hun
vrouwelijke hoofdpersonen nooit
beschrijven als "drager van avon
tuur, de glorie, de triomf over de
aarde of de mensheid, redder van de
verdrukten". Maar dat zij vooral
over innerlijke avonturen schrijven
en over "ergens bij willen horen".
Geschreven wordt ook over hoe zij
over vrouwen denken, wat zij van
bijvoorbeeld het huwelijk denken,
van de relatie man-vrouw. En dit is,
zo bleek mij, vaak heel erg interes
sant om te lezen.
Gelijkwaardige partner
Een goede keuze uit de bibliotheek
deed ik met het boek "Dochter van
de aarde" door Agnes Smedley. Zij
beschrijft in dit boek een groot stuk
van haar eigen leven op een onge
looflijk bijzondere en meeslepende
manier. In 1930 was dit een wereld
beroemd boek en wat mij betreft
mag het in de her-uitgave die nu
verschenen is (2), weer zo beroemd
worden. Agnes Smedley kwam uit
een erg arm boerengezin.
Zij ontdekte bij zichzelf al heel jong
de intense wens zich nooit zo te laten
onderdrukken als zij bij de vrouwen
om zich heen zag. De hoofdpersoon
kiest steeds heel bewust voor een ei
gen leven met eigen verantwoorde
lijkheden. Daarbij hoort ook de strijd
om zichzelf te ontwikkelen, scholing
te krijgen, ideeën op te doen. Strijd
om als gelijkwaardige partner met
een man samen te werken, met hem
getrouwd te zijn. Ten koste van heel
veel bereikt Agnes Smedley haar
hoogtepunt door als correspondente
van een Westerse krant in China te
gaan wonen en werken. Zij weet zich
daar verbonden
- door haar eigen keiharde achter
grond - met het lot van de arme Chi
nese boeren die voor hun bevrijding
vochten.
Geïnspireerd door mijn broer Jan-David, die 5 jaar geleden z'n afde
lingsvoorzitterschap met veel plezier en enthousiasme deed, ben ik,
Philip Goetheer, lid geworden van de P.J.Z., afdeling Goes. Achteraf
eigenlijk veel te laat om op je 25e lid te worden van een jongerenver
eniging. De oorzaak hiervan was, dat ik tijdens m'n studie aan de
H.T.S. me volledig gekoncentreerd heb op het te volgen onderricht en
hetgeen wat hiermee gepaard ging zoals studentenvertegenwoordiging
etc. Toch ben ik blij dat ik nog lid geworden ben. Je komt in kontakt
met andere jongeren, mensen die niets afweten van techniek en zich
soms er helemaal niet voor interesseren.
Je ontdekt dan mensen die andere
beroepen hebben, die ook interes
sante kanten hebben. Zelf trok ik nu
vaker op met jongeren uit agrarische
gezinnen waartoe ik zelf ook behoor,
maar wat vanwege mijn studie wel
wat in het slop geraakt was. Al spoe
dig werd ik door het toenmalige af
delingsbestuur gevraagd om plaats te
nemen in de provinciale vormings
kommissie. die toen nog uit 6 leden
bestond. Omdat ik een zee van tijd
had. in vergelijking tot mijn studie
tijd en vanwege mijn aard. dat wan
neer ik b.v. ergens lid van ben. dat
ook aktief wil zijn. besloot ik me in te
zetten voor deze kommissie.
Diskussiëren
In 't begin was dit vrij moeilijk vooral
als gevolg van hét feit dat je een
nuchtere Zeeuw bent en dan nog wel
met een technische opleiding, waar
het vaak ja of nee is, en werkzaam in
26 augustus 1983
een kommercieel bedrijf. Je moest
dan diskussiëren over problemen
van minderheidsgroeperingen, ver
slaafden. vandalisme, verschil plat
teland met de stad. Soms had ik het
gevoel daar niet geschikt voor te zijn,
maar gelukkig hadden anderen ook
wel eens zo'n gevoel. Maar met el
kaar en wat doorzettingsvermogen
konden we toch elk jaar weer met
een thema-avond voor de dag ko
men, wat dan toch weer een bevre
digend gevoel gaf.
Toch is het jammer dat velen uit de
P.J.Z. het niet op kunnen brengen
om hun steentje bij te dragen aan dat
vormingswerk. Je leert zo een andere
kijk krijgen op een hoop dingen en
leert ook om eens goed na te denken
over de problematiek en de ernst van
sommige onderwerpen voordat je
een objektief oordeel kunt geven. Na
verloop van tijd werd ik gevraagd
voor een plaats in het dagelijks be
stuur.
Financiële kant
Ik was daar al eerder mee in kontakt
geweest vanwege de vormingskom
missie, die provinciaal aktief is. Veel
bedenkingstijd had ik niet nodig,
want ik ambieerde dat best, zeker als
gevolg van het organisatorische ka
rakter waar je als D.B.-lid mee te
maken krijgt. Aanvankelijk was het
de bedoeling dat ik samen met de
beroepskracht het vormingswerk
bleef aktiveren en stimuleren, maar
gelukkig is dat niet m'n enige taak
gebleven. Het is fijn om je neus ook
in een aantal andere zaken te kunnen
steken en je visie daar over te geven.
Vooral de financiële kant trok me
wel. Hoe al die subsidieverleningen
tot stand komen en waar ze aan op
gemaakt worden en of dat dan wel
verantwoord is of niet. Het gevolg
bleef niet uit. ik werd snel lid van de
financiële kommissie, maar daar
bleven de hoofdbrekens ook niet uit,
want de financiële overheidsmaatre
gelen zouden ook snel in het jonge
renwerk merkbaar worden. Vragen
als: hoe lang kunnen we een be
roepskracht nog betalen, hoe kunnen
we ingrijpen in bepaalde vergoedin
gen zonder dat dit alles ten koste gaat
van de aktiviteiten voor de leden, etc.
waren vaak onderwerp van gesprek.
En dan te bedenken dat we in deze
tijd met veel jongere werklozen ei
genlijk meer professionele aandacht
en begeleiding nodig zouden heb
ben.
Affiniteit
Nee, het wordt er heus niet gemak-
Wat is er meer voor de hand lig
gend, dan dat ik bij "Hoe lezen
wij vrouwen" op zoek ging naar
een foto, tekening of plaatje van
een vrouw die lekker ontspannen
zit te lezen.
Maar dat bleek geen eenvoudige
zaak te zijn. Ik heb een stapel
tijdschriften doorgebladerd om
iets dergelijks te vinden. Vrou
wen blijken van alles te doen op
plaatjes. Behalve, zo maar mooi
te zijn in de reklame, koken en
bakken ze. Ze doen de boekhou
ding, fietsen, met of zonder het
hele gezin, ze roken, ze tuinieren.
drinken lekkere drankjes, ze ten
nissen, zwemmen, maken allerlei
prachtige handwerken, spelen
met de kinderen, maar lezen lijkt
een te onbelangrijk onderdeel
van een vrouwenleven te zijn om
het af te beelden in advertenties
of artikelen. Tenslotte toch één
advertentie plaatje met een le
zende moeder gevonden. (Als je
oplosbouillon neemt hou je tijd
over om te lezen) en een tekening
van een vrouw met een boek uit
"de Plattelandsvrouw".
Heb ik in de verkeerde tijdschrif
ten gezocht of zijn die plaatjes er
echt niet? L.J. de Regt
Keuzes
In haar boek las ik hoe moeilijk het is
om andere keuzes te maken dan die
van je verwacht worden. Hoe moei
lijk het is te geloven in jezelf, in je
eigen opvattingen. Zij deed het keer
op keer, leverde er strijd voor, kwam
ér voor in de gevangenis en had er
veel verdriet voor over.
Zij schrijft op de eerste bladzijden
van haar boek:
"Nu sta ik aan het einde van een
leven en aan de vooravond van een
nieuw begin Blind geloof heeft
plaats gemaakt voor kracht en tome
loze energie, vage en verwarde be
grippen zijn vervangen door een we
ten, dat ervaring alleen ons geven
kan Er zijn ër onder ons die in
wanhoop sterven, van pijn en te
leurgestelde liefde, maar voor de
meesten van ons doet de aardbeving
nieuwe fonteinen van water ont
staan. Want wij zijn kinderen van de
aarde en onze strijd is een strijd van
de aarde".
En waar de plattelandsvrouw zo
dicht bij de aarde leeft, is dit voor
waar een geschikt boek om eens te
lezen, hoe een vrouw vecht voor een
bestaan zoals zij dit voor zichzelf
kiest.
Dat element van strijdbaarheid
spreekt mij heel erg aan in dit boek,
maar daarnaast ook de manier
waarop Agnes Smedley schrijft. Zij
vertelt over haar leven, maar neemt
ook afstand. Nu en dan verwoordt zij
haar gevoel, waarom zij zus reageer
de en niet zo. Een prachtig voor
beeld: "Toen begon mijn verstand,
dat zo tiranniek over mijn geest
heerste, een gordijn te trekken over
mijn verlangen naar liefde en de be
hoefte aan tederheid tussen man en
vrouw. Onderdrukken en vergeten.
Ergens in mijn hart was ik eenzaam,
onzeker, bedroefd. Maar ik wierp het
hoofd in de nek, dat waren^gevoelens
voor zwakkelingen. Ik was weer vrij,
mijn naam was Marie Rogers, de
wereld was mijn tehuis en de wind
mijn kameraad!"
Anke de Jonge
1uit de Dic-map Vrouwenbewe
ging
(2) Feministische Uitgeverij Sara
Kursus teelt en rentabiliteit van
akkerbouwgewassen voor alle
Walcherse boerinnen
In samenwerking met het Konsu-
lentschap voor Akkerbouw en
Rundveehouderij wordt deze kursus
georganiseerd. In deze kursus wordt
de groei en ontwikkeling en produk-
tie van het gewas, de bodemstruk-
tuur en de eisen die de plant eraan
stelt behandeld, deze materie wordt
in 10 theorie lessen gegeven en aan
sluitend hierop zullen in het voorjaar
als de gewassen op het land staan 2
praktijklessen volgen over ziekten in
de gewassen, onkruid herkenning en
gewasbescherming.
De kursus wordt 's morgens gegeven
te Koudekerke en begint 2 november
a.s.
Iedere boerin die belangstelling
heeft voor deze kursus kan zich aan
melden bij mevr. G. Verhage, tel.
01185 - 1706 en bij mevr. C. Kloet.
tel.01182- 1454.
kelijker op. Gelukkig dat we op onze
standsorganisatie, de Z.L.M., nog
kunnen rekenen. Zij hebben ons voor
de komende jaren wat financiële
waarborg gegeven. Maar laten we
eerlijk zijn, vaak zijn P.J.Z.-leden
toch de toekomst van de Z.L.M.-or-
ganisatie, dus ik hoop en verwacht
dat die affiniteit in verschillende op
zichten er wel zal blijven.
Het zal duidelijk zijn dat dit stukje,
wat hoofdzakelijk gaat over een te
rugziende blik op de P.J.Z., een ge
volg is van het feit dat ik mijn aktivi
teiten in deze vereniging heb ge
staakt. Niet alleen vanwege het feit
dat ik onlangs de pensioengerechtig
de leeftijd voorde P.J.Z. heb behaald,
maar mede door een juist aanvaarde
funktie in de plaatselijke kerkeraad.
Ik zie terug op een verenigingsver
band waarin voor ieders wil wat is.
Of het nu een schuurfeest of een
vormingsaktiviteit betreft, een gezel
lige uitwisseling of een kaderweek
end, maar waar wel gewerkt dient te
worden om het verband zo te kreeë-
ren of te handhaven dat er toekomst
in blijft. Hieraan is al gewerkt door
dat er met Eurodelta en 3 C.J.O. sa-
menwerkingsafspraken zijn ge
maakt, maar het kan mijns inziens
nog verder uitgebreid en verbeterd
word ai. Dit hangt natuurlijk samen
met de inzet die de P.J.Z.-leden
kunnen en willen geven voor hun
vereniging.
Ik hoop dat onze nieuwe voorzitster
en het bestuur op deze medewerking
kunnen rekenen want bedenk: Samen
sterk voor het P.J.Z.-werk!
Philip Goetheer
27 augustus - afdeling Walcheren
organiseert een barbecue. Plaats:
Landbouwweg te Ritthem. Aan
vang: 20.30 uur. Opgave bij Jan Kees
de Visser tel. 01184-61388 of Nico
Blankere* tel. 01180-12353 of bij Leni
de Wolf, tel. 01180-14132.
27 augustus - afdeling Tholen orga
niseert weer "De Boerendag". Dit
gebeurt in samenwerking met de
Z.L.M. Plaats: Langeweg Oud-Vos-
semeer.
28 augustus - afdeling West Zeeuws-
Vlaanderen organiseert een fiets
tocht naar de Stockmanshoeve in
Damme-Sijsele. Vertrek om 11.00
uur vanuit Oostburg. Regenjack en
lunchpakket meenemen.
2, 3 en 4 september - afdeling Fij
naart houdt een kampeerweekend.
Plaats: Camping "De Roompot" te
Kamperland. Vertrek 2 sept. om
18.00 uur. Voorstraat in Fijnaart.
Opgave bij Petra Maris, tel. 01686-
2568.
11 september - afdeling Tholen be
zoekt per bus de Belgische kust.
Vertrek: 9.00 uur vanaf de Haven in
Tholen.
13
