Graslandvernieuwing
Exkursieavond kleinfruit op het
Proefstation in Wilhelminadorp
Wat is er 19 augustus te zien?
Door het natte voorjaar hebben veel graslandpercelen erg veel geleden.
Er moest vaak onder slechte omstandigheden gemaaid en opgeraapt
worden, waardoor diepe sporen ontstonden. Doordat vaak niet op tijd
gemaaid kon worden, stond er veel gras met wat later bleek een grove
holle stoppel. De hergroei is op vele plaatsen slecht. Verwacht mag
worden dat diverse percelen grasland vernieuwd zullen moeten worden.
Herinzaai is geen eenvoudige zaak! Een van de belangrijkste oorzaken
van het geheel of gedeeltelijk mislukken van de inzaai is een tekort aan
vocht. Faktoren die hierop van invloed zijn, zijn de grondbewerking en
de wijze van zaaien.
De zodebewerking
Om later geen problemen te krijgen
met de oude zode. moet deze goed
stuk gemaakt worden. Het stukma
ken van de zode moet p.a. voorko
men, dat de oude zode een storende
laag vormt of dat de oude zode op
nieuw uitloopt. Aan de zodebewer
king moeten de volgende eisen ge
steld worden:
het moet ondiep gebeuren, maxi
maal 5 cm diep;
- de zode moet goed worden los
gemaakt;
- de stukjes mogen niet groter zijn
dan 2 a 3 cm.
Aan deze voorwaarden kan voldaan
worden door te zorgen voor scherpe
messen en een juiste kombinatie van
rijsnelheid en toerental. In de prak
tijk wordt voor deze bewerking het
meest de bladenfrees gebruikt, maar
ook de hakenfrees, de tandenfrees en
sommige aangedreven eggen zijn
uitstekend geschikt voor dit werk.
Ploegen
Wanneer de grond goed bewerkbaar
en/of egaliseren nodig is, verdient
ploegen de voorkeur boven een be
werking met een overtopfrees. Ploe
gen heeft namelijk de volgende
voordelen:
- zaden van slechte grassen (zoals
straatgras en geknikte vosse-
staart)wordendiepondergebracht
waardoor de kans op ontkiemen
sterk afneemt of uitgesloten is;
- er wordt relatief vaste en vochtige
grond bovengebracht wat een
vlotte kieming bevordert.
Aan het ploegen moet dé eis gesteld
worden dat de oude zode goed wordt
ondergebracht en dat de grond goed
wordt gekeerd. Dit moet zodanig zijn
dat bij een volgende bewerking geen
stukjes oude zode naar de opper
vlakte worden gebracht. Voor het
ploegen van grasland moet de ploeg
zijn uitgerust net lange risters.
schijfkouters en voorscharen. De
ploegdiepte wordt vooral bepaald
door de opbouw van het bodempro
fiel en de noodzaak van meer of
minder egaliseren. Dieper ploegen
geeft meer mogelijkheden bij het
egaliseren en beperkt de kans op het
bovenhalen van oude zode. Er moet
voorkomen worden dat schrale
grond bovenkomt.
Egaliseren
Egaliseren is nodig wanneer het land
een ongelijke ligging heeft. Gaat
men egaliseren, dan moet men er
voor zorgen dat de vruchtbare grond
boven blijft. Vlak land heeft veel
voordelen, wanneer met andere wei-
debouwwerktuigen op het land ge
werkt moet worden. Dit geldt met
name voor de cirkelmaaiers. Uitste-
kende werktuigen voor het egalise
ren zijn de zogenaamde kilverbor-
den. De werkbreedte van deze werk
tuigen varieert van 2.25 m - 4 m.
waarvoor een vermogen van 45 kW
(60 pk) tot 200 kW (275 pk) nodig is.
Kilverborden zijn aan de achterkant
uitgerust met twee dubbele wielen en
één of twee hydraulische cylinders.
De machine wordt hydraulisch vanaf
de trekker bediend. Tijdens het ega
liseren wordt de grond behoorlijk
vastgereden en aangedrukt. Het -is
daarom wel nodig dat voor of tijdens
het zaaien een zaaibed gemaakt
wordt. In de praktijk blijkt een toe
nemende belangstelling voor de la-
ser-apparatuur bij het egaliseren. De
laser-apparatuur kan een belangrijk
hulpmiddel bij het egaliseren zijn.
Let wel: Egaliseren is werk voor spe-
12 augustus
zijn, waarbij zodanig gereden moet
wordendat de hele oppervlakte
wordt aangedrukt door de dubbele
trekkerwielen. Bij één bewerking is
het verdichtend effekt tussen de
wielen onvoldoende. In dit opzicht
mag ook een positief resultaat wor
den verwacht van voor op de trekker
gemonteerde vorenpakkerringen,
die tussen de wielen werken.
grond wordt gebracht. Dit gaat het
beste als het zaaibed niet dieper dan
2 a 3 cm wordt losgemaakt en het
zaaien gebeurt met een vlaszaaima-
chine met zaaipijpen en zaaikouters.
Een onderlinge zaai-afstand van 8
9 cm verdient de voorkeur. Dat wil
zeggen 33 of 36 pijpen bij een werk
breedte van 3 m. Zaaimachines uit
gerust met dubbele zaaikouters heb
ben bij aanwezigheid van stukjes
oude zode duidelijk meer last van
stropen en verstoppen dan zaaima
chines met enkele zaaikouters. De
zaadeg achter de pijpen moet per rij
voldoende tanden hebben die niet
diep mogen werken.
cialisten, laat het dan ook over aan
specialisten.
Werktuigen voor aandrukken en
egaliseren
Vorenpakkers
Bij de graslandverbetering op de
lichte gronden is de tijd tussen be
werken en inzaaien te kort om de
grond op natuurlijke wijze te laten
bezakken. Om de grond toch Vol
doende aan te drukken zijn diverse
mogelijkheden. Het ploegen en aan-
drukken van de grond kan in één
bewerking worden uitgevoerd. De
hiervoor gebruikte vorenpakkers
moeten bestaan uit gietijzeren ringen
met een diameter van 70 cm of 90 cm
om voldoende dieptewerking te krij
gen. Bij wentelploegen is de voren
pakker voorzien van een vangbeugel.
waarmee de aan- en afkoppeling op
de wendakker geschiedt. Bij een dia
meter van 70 cm worden twee vo
renpakkers achter elkaar gebruikt,
terwijl bij een diameter van 90 cm
één vorenpakker wordt gebruikt.
Vaak wordt er achter de vorenpakker
nog een verkruimelrol gebruikt, wat
een goede grondlegging voor het
zaaien bevordert.
Kultivatorkombinaties
Een kultivatorkombinatie bestaat uit
een triltandkultivator en een ver
kruimelrol en dient in hoofdzaak
voor het maken van een zaaibed. Het
werktuig is goed te gebruiken na het
egaliseren. Soms wordt dit werktuig
ook met sukses gebruikt na het ploe
gen. Er moet dan zodanig gereden
worden dat de gehele oppervlakte
wordt aangedrukt door de dubbele
trekkerwielen. Een variant op de
hierboven genoemde kultivator
kombinatie is de kultivator met een
vorenpakker, werkend tussen de
wielen. De vorenpakker heeft tot
doel een betere pakking van de
grond en minder sporen op het land.
Vorenpakkerkombinaties
Een vorenpakkerkombinatie bestaat
uit een triltandkultivator. gietijzeren
vorenpakkerringen en een verkrui
melrol. Een dergelijke kombinatie
komt in aanmerking voor gebruik op
pas geploegde grond die niet is aan
gedrukt. De praktijk heeft ook hier
geleerd dat twee bewerkingen nodig
Het zaaien
De kans op een goede opkomst van
hét zaad is het grootst, wanneer het
zaad op een diepte van 2 a 3 cm in de
Zaaikombinaties
De zaaikombinatie bestaat uit een
grondbewerkingswerktuig en een
opgebouwde vlaszaaimachine. Door
Ing. A. van Esch, CRA-Waalre
de veelal kompakte bouw is een
aangedreven eg hiervoor vaak inte
ressant, hoewel ook andere werktui
gen mogelijk zijn. Bij de aangedre
ven werktuigen moet er wel op gelet
worden dat de grond niet te fijn
wordt, met name op lichte gronden.
Dit is in meer of mindere mate te
beïnvloeden door de rijsnelheid en
de tandsnelheid van het aangedreven
werktuig. De zaaikombinatie is aan
trekkelijk, omdat twee bewerkingen
in één werkgang worden uitgevoerd.
Overtopfrees, Brillion zaaimachine,
zaaifrees
De Brillion zaaimachine wordt ge
bruikt nadat er met een frees gewerkt
is. Een groot nadeel is dat het zaad
niet op de diepte van 2 a 3 cm komt,
maar ondieper en voor een deel op
de grond terecht komt. De kans op
een minder goede opkomst neemt
hierbij toe naarmate de wèersom-
standigheden ongunstiger zijn. Het is
daarom noodzakelijk de grond na
het zaaien met de trekker wiel aan
wiel vast te rijden. Wanneer laat in
gezaaid wordt en in de herfst geen
snede meer verwacht kan worden, is
aandrukken niet nodig, maar kan
zelfs nadelig werken. Met een zaai
frees wordt het frezen en zaaien in
één werkgang uitgevoerd. De zaai
frees heeft 18 zaaipijpen bij een
werkbreedte van 1.50 m. Ook hier
aan kleeft het bezwaar dat het zaad
vrij ondiep komt te liggen. Direkt na
het zaaien moet op lichte grond de
grond wiel aan wiel worden aange
drukt.
Nadelen van deze methode
- egaliseren is onmogelijk;
- zaden van onkruiden en slechte
grassen hebben meer kans om te
ontkiemen;
- het zaad wordt ondiep in de
grond gebracht, waardoor de op
komst onder droge omstandighe
den vaak te wensen overlaat
Tot slot nog dit: Herinzaai is niet
goedkoop. Wanneer het moet ge
beuren, besteed er dan alle aandacht
aan. Dit voorkomt ergernis.
Op vrijdag 19 augustus a.s. houdt het Proefstation voor de Fruitteelt in
Wilhelminadorp haar 2e exkursieavond voor het kleinfruit in dit sei
zoen. Deze avond begint om 19.00 uur en is zowel voor kleinfruittelers
als voor belangstellenden bedoeld.
Stonden op de le exkursieavond (24 juni jl.) de vollegrondsaardbeien,
bessen en frambozen centraal, nu wordt speciale aandacht gegeven aan
de herfstteelten zoals bramen, herfstframbozen en doordragende aard
beien. Ook de kiwi is in het programma opgenomen.
Bramen. In een rassenproef zijn een
aantal nieuwe rassen uitgeplant.
zoals Black Satin (doornloos en teer).
Dirksen Thornless (weinig produk-
tief). Bedford Giant (vroeg, maar
gedoomd. Ashton Cross (produktief.
maar gedoomd) en de Tayberry (lijkt
op de loganbes). Uiteraard zijn ook
de gangbare rassen Himalaya,
Thornless Evergreen en Thornfree
opgenomen. De bramen staan er
mooi voor.
Herfstframbozen onder plastik. On
der plastik kappen zijn drie herfst-
frambozenrassen uitgeplant nl.
Zeva Herbsternte, Heritage en Baron
de Wavre. Onderzocht wordt of met
behulp van plastik een vroegere
oogst, een hogere produktie en kwa
litatief betere frambozen kunnen
worden verkregen.
In 1982 gaf het plastik nauwelijks
voordelen. De opbrengst was toen
zowel buiten als onder plastik zeer
hoog en varieerde per ras van 100 tot
200 kg per are. De prijs van de herfst
frambozen was in 1982 goed. Voor
Nederland zijn Zeva Herbsternte en
Heritage de meest interessante ras
sen.
Doordragende aardbeien. In een
planttijdenproef met Ostara en Ra-
pella worden planten die in de herfst
en in het voorjaar direkt op het pro-
duktieveld zijn uitgeplant vergeleken
met de potplant die in het late voor
jaar is uitgeplant. Door het natte
koude voorjaar konden de potplan
ten pas in mei worden uitgeplant; ze
hebben daardoor tegen de verwach
tingen een flinke achterstand in groei
opgelopen.
Naast deze proef zijn een aantal
nieuwe doordragende aardbeiselek-
ties van het IVT te Wageningen uit
geplant.
Kiwi's. De laatste jaren wordt het
proefstation overstroomd met vra
gen over de kiwi. de Chinese kruisbes.
Er zijn twee proefjes opgezet met o.a.
de rassen Monty, Bruno en Hay-
ward. En wat natuurlijk belangrijk is.
van een aantal rassen zijn ook de
vruchten te bekijken.
Tenslotte. Het oogstseizoen van
kleinfruit mag dan al een hele tijd
aan de gang zijn, er blijft ook 19 au
gustus veel interessants te zien op het
proefstation. U bent van harte wel
kom!
A.A. van Oosten, afdeling kleinfruit
Proefstation voorde Fruitteelt
Wilhelminadorp
De kiwi, waarvoor ook in Nederland veel
belangsteling bestaat.
Thornless Evergreen is een brameras waar men in
Zeeland goede resultaten mee behaalt.
11
