Mengselkeuzezaad afhankelijk
van het graslandgebruik
Prijsvraag Huisvesting en Welzijn
Leghennen:
Geen eerste prijs toegekend
Onderzoek naar
alternatieven
Mengels voor weiden en
maaien.
Eenvoudige of komplexe
mengsels?
Mengsels voor maaien
--
I
Samenvatting
Belangrijke toename
binnenlands
verbruik van gevogelte
Het Instituut voor pluimvee onderzoek Het Spelderholt"
De prijswinnaars
Een tweede prijs werd gewonnen
door G.J. Rietveld te 's Gravenzande
met een variant op de volière- of
étagestal, d.w.z. grondhuisvesting,
waarbij de hennen zich kunnen ver
spreiden over verschillende étages of
platforms, waardoor de bezettings
dichtheid hoger is dan bij de tradi
tionele grondhuisvesting.
De inzending is goed verzorgd, met
veel oog voor detail. De spreiding
van voorzieningen zoals voer, drink
water en legnesten is goed. De me-
chanisatieideeën, zoals met betrek
king tot mestschuiven en strooisel
wagen zijn origineel. De elementen,
waaruit de konstrukties zijn opge
bouwd, zijn overzichtelijk en goed
doordacht.
Een andere tweede prijs werd ge
wonnen door J.W.M. Merks te Son.
Ook deze inzending is gebaseerd op
het volièresysteem, met enkele origi
nele vondsten. Gunstig is de opstel
ling in kleine dwars op de lengte
richting van de stal geplaatste afde
lingen, wat de werkbaarheid en het
overzicht duidelijk bevordert. Eko-
nomische, ethologische en bedrijfs
matige aspekten zijn goed tegen el
kaar afgewogen.
Een aantal inzenders is bij het zoe
ken naar een oplossing uitgegaan
van het kooiensysteem. D.W. de
Vries te Harskamp kreeg een derde
prijs voor een origineel idee om tus
sen de achterwanden van een leg
batterij een 0,10 a 0,15 cm brede
ruimte uit te sparen, waardoor ge
perste stropakjes kunnen worden
getransporteerd. De kippen kunnen
tussen de spijlen door in het stro
pikken. De stropakjes worden met
klemmen bevestigd aan een rond
gaande band onder de kooien,
waarmee de mest wordt afgevoerd.
Een aantal belangrijke knelpunten
blijven bij alle drie de prijswinnende
oplossingen bestaan. Zo zal bij de
volièresystemen het probleem van de
eieren die buiten het nest worden ge
legd (grondeieren) blijven bestaan,
wat extra arbeid met zich meebrengt.
De variant op het kooiensysteem
geeft geen extra ruimte voor de kip.
De jury was echter van mening, dat er
als geheel toch een aantal aankno
pingspunten zijn voor verdere bewer
king door het landbouwkundig on
derzoek.
Het peil van de ingezonden oplos
singen varieerde erg sterk, van sum
mier aangegeven suggesties tot goed
uitgewerkte en gemotiveerde oplos
singen. Naar het oordeel van de jury
was geen van de inzendingen zoda
nig innoverend, dat een eerste prijs
kon worden toegekend. Er werd on
voldoende tegemoet gekomen aan
het doel van de prijsvraag, nl. het
leveren van een bijdrage aan het ge
heel of gedeeltelijk oplossen van de
De prijsvraag Huisvesting en Welzijn van de Kommissie Welzijn
Landbouwhuisdieren heeft geen eerste prijswinnaar opgeleverd. Er was
nl. geen inzending bij die voldeed aan het doel van de prijsvraag.
Er waren wel twee inzendingen die beloond konden worden met een
tweede prijs, terwijl er ook een inzending was die in aanmerking kwam
voor een derde prijs.
Een jaar geleden werd door de
Kommissie Welzijn Landbouwhuis
dieren een prijsvraag uitgeschreven
om tot een gehele of gedeeltelijke
oplossing te komen van de welzijns-
problematiek van leghennen, waar
bij tevens rekening wordt gehouden
met de eisen van een moderne be
drijfsvoering. De prijsvraag was er
met name op gericht om mensen uit
de praktijk van de veehouderij een
bijdrage te laten leveren In-het zoe
ken naar oplossingen. Door de
Kommissie Welzijn werd een vol
gende jury benoemd: met als voor
zitter Prof.Dr.lr. E.H. Ketelaars,
Hoogleraar Pluimveeteelt aan de
LH.. De jury heeft zich laten advise
ren door deskundigen van het Insti
tuut voor Pluimvee-onderzoek "het
Spelderholt" op het gebied van het
diergedrag en van de pluimveehuis
vesting.
De jury was er zich van bewust dat
het niet eenvoudig is om nieuwe
huisvestingssystemen of stalinrich
tingselementen te vinden, die ener
zijds een verbetering betekenen van
het welzijn van de legkip en ander
zijds geen aantasting zijn van de be
staanszekerheid van de pluimvee
houder.
Hoewel het aantal aanvragen voor
dokumentatie betreffende de prijs
vraag in de honderden liep, was het
enigszins teleurstellend, dat het aan
tal inzendingen slechts 21 bedroeg.
welzijnsproblematiek, waarbij te
vens rekening wordt gehouden met
de eisen van een moderne bedrijfs
voering. Een tweetal oplossingen was
naar de meing van de jury toch vol
doende origineel, terwijl er bij ver
dere uitwerking door het landbouw
kundig onderzoek praktische toe
passingsmogelijkheden in kunnen
zitten, om de inzenders te bekronen
met elk een tweede prijs van
ƒ6.000,-.
Een derde inzending betrof een ori
ginele deeloplossing, die door de jury
werd beloond met een derde prijs
van 2.500,-.
Deze drie oplossingen geven naar de
mening van de jury aanknopings
punten voor verdere verwerking
door het onderzoek.
Er kwam geen bevredigend alternatief voor de legbatterij uit de bus.
De keuze van het grasmengsel moet afgestemd zijn op het gebruik van
het grasland. In het gebruik kunnen aanmerkelijke verschillen zijn. Er
zijn percelen die uitsluitend worden geweid, maar ook die uitsluitend
worden gemaaid. Veelal zal het echter een kombinatie zijn van weiden
en maaien. Een overzicht van de verschillende rassen en de samenstel
ling van de verschillende mengsels wordt gegeven op bijgaande tabel.
Uitgaande van deze tabel zullen de verschillende mogelijkheden met
hun beperkingen worden doorgenomen.
Hiervoor zijn in principe een zestal
mengsels beschikbaar. Hierbij zijn
mengsels met en zonder witte klaver.
De keuze van een mengsel met of
zonder klaver is afhankelijk van de
ervaring met klaver op het bedrijf.
Als klaver zich wil handhaven dan
zijnxde extra kosten vrij gauw ver
antwoord. Witte klaver verhoogt de
opbrengst niet. Klaver wil echter
open plekken goed opvullen. Dit is
een voordeel.
De eenvoudige mengsels bestaan al
leen uit Engels raai of Engels raai
timothee. Dit zijn de mengsels BG 1,
BG 2, BG 3, en BG 4. De zoge
naamde komplexe mengsels bestaan
uit meerdere grassoorten. Dit zijn de
mengsels BG 5 en BG 11.
De ervaring in de praktijk geeft aan
dat voornamelijk Engels raaigras en
in mindere mate timothee zich in het
grasland handhaven. De soorten
beemdlangbloem en veldbeemd
Door de heer ing. J. Mies, spe
cialist Voedervoorziening bij het
Konsulentschap voor de Rund
veehouderij en de Akkerbouw te
Waalre.
slaan of slecht aan of verdwijnen
snel. De voorkeur gaat daarom uit
naar eenvoudige mengsels. Deze
mengsels zijn meestal goedkoper dan
komplexe mengsels. Bij inzaai na
half september heeft BG 3 de voor
keur. BG 3 bestaat uit alleen Engels
raaigras, wat vooral bij latere inzaai
betere resultaten geeft.
Voor grasland dat uitsluitend of
overwegend wordt gebruikt voor de
voederwinning of voor zomerstal
voedering zijn enkele mengsels spe
ciaal geschikt, namelijk BG 4 en
MK1. Deze mengsels bestaan glo
baal voor 75% uit Engels raai en 25%
genomen uit ber.ehri;jveri-t" rassTili j voer Isnicbeuwfê v.vi.-s-n
Op goed vochthomii-ri'! pronoun
geschikt voor w
"icon nr. maaien
BG 3
BG h
BG 11
BG 1
BG, 2
BG 5
Engels raai w.t.
50
36 S
36
3
Uit
33
-
Engels raai l.h.t.
50
36
36
32
hh
23
Beemdlangbloem w.t.
-
-
7
-
-
7 -•
Beemdlangbloem h.t.
-
-
7
-
-
7 r;
-
Timothee w.t. of t.t.
-
-
7
-
-
7
Timothee h.t.
-
28
7
7'
-
7
2r
Veldbeemdgras
-
-
3
-
-
3
-
Witte weidoklnv^r
-
-
-
T. r'
Witte kultuurklnver
-
-
12
12
10
Kg zaad/ha
30
25
25
30
TO
De laatste jaren wordt veel on
derzoek gedaan naar stalinrich-
tingsvormen voor leghennen,
waarbij strooisel en legnesten
weer belangrijke elementen zijn.
Bekend is de zgn. welzijnskooi,
ook wel gedragskooi genoemd
die op het Spelderholt en op het
proefbedrijf in Marum werd en
nog steeds wordt getest. In 1980
besloten IMAG en Spelderholt
samen een projekt te beginnen tot
onderzoek naar een geïntensi
veerde strooiselstal volgens het
zgn. voliére-model. De opzet en
de beproeving van de eerste
proefmodellen vond plaats in
1981. Het jaar daarop zijn met
wisselende resultaten enkele
proeven genomen met steeds an
dere varianten van deze étage
stal.
Het principe dat ten grondslag
ligt aan dit proefmodel is de uit
breiding van het beschikbare
loopoppervlak met meer niveaus
boven de grond. In een traditio
neel strooisel-rooster model blijkt
een bezettingsdichtheid van 7 tot
8 hennen per m2 het best te vol
doen. Wanneer nu driemaal zo
veel loopoppervlak in een stal
wordt gekreeërd is in principe
ook een driemaal zo hoge bezet
ting mogelijk. Of dat in de prak
tijk ook zo is, wordt nu op het
Spelderholt getest. Eén van de
belangrijkste vragen welke men
ook zal moeten beantwoorden is
wat de kostprijs van een ei op het
etagesysteem zal zijn, vergeleken
met de batterij.
uit timothee. Van deze soorten zijn
hooitypen opgenomen. Hooitypen
zijn in het voorjaar vroeger in ont
wikkeling, zodat in het voorjaar met
zomerstalvoedering-circa één week
vroeger kan worden begonnen. Een
vroegere begingroei betekent tevens
een wat hogere opbrengst.
Mengsels met klaver hebben al
leen zin als klaver zich in het
grasland wil handhaven. Hiermee
zijn de ervaringen van bedrijf tot
bedrijf wisselend.
- De eenvoudige mengsels hebben
de voorkeur. Engels raaigras en
timothee zijn de meest voorko
mende goede grassen die bij een
goed graslandgebruik in stand
blijven.
- Bij herinzaai na half september
heeft BG 3 (uitsluitend Engels
raaigras) de voorkeur.
Voor percelen die overwegend of
uitsluitend worden gemaaid voor
ruwvoer of zomerstalvoedering
zijn de mengsels BG 4 en Mkl
goed geschikt.
Het Produktschap voor Pluimvee en
Eieren heeft becijferd dat in 1982 het
hoofdelijk verbruik aan gevogelte
ten opzichte van vorig jaar met 1,6 kg
of 17,7% is gestegen tot 10,6 kg. Van
de totale produktie van 420.198 ton
werd slechts 151.700 ton in het bin
nenland verbruikt, dat is ongeveer 36
procent, tegen ruim 31% in 1981.
12
5 augustus 1983
