VOO It ml
Vit OIIW
Vrouw en (vrijwilligers)werk
Bestuur Middelbare
Landbouwschool mag van Rijk
naar Landbouworganisaties
De bereiding:
Minister Braks bij jubileum Zeeuws- Vlaamse
agrarische scholen:
-w i onder redaktie van de Redaktiekommissic Bond
I van Plattelandsvrouwen voor Zeeland en Rra-
bant
Redaktieadres:
Mevr. LJ. de Regt-van Maldegen..
Anna Mariaweg 1, 4494 PB (ieersdijk.
We leven in de merkwaardige samenleving dat er bijna een miljoen werklozen zijn, terwijl er nog genoeg werk
te doen is. Maar omdat er geen geld is om dit werk te betalen, blijft het liggen, of... wordt het gedaan door
vrijwilligers, onbetaald.
Dat veronderstelt dus dat er verschillende soorten werk zijn, werk waar je voor betaald moet worden en werk
dat je voor niets moet kunnen doen. En dat houdt dan weer in dat sommige mensen geld verdienen met
werken en anderen niet.
Verder denkend, en rond me heen kijkend, zie ik dat vooral het werk betaald wordt dat iets oplevert, een
produkt, dat dan weer verkocht kan worden.
Zou dat altijd zo geweest zijn? Moet dat altijd zo blijven?
Dat zijn twee vragen die ik centraal wil stellen in dit artikeltje.
Vol arbeidsplicht
Allereerst de vraag of het altijd zo
geweest is. Als we terug kijken, zo
meer dan honderd jaar geleden* was
de samenleving veel meer agrarisch
georganiseerd. Veel mensen leefden
op het platteland en voorzagen in
hun eigen behoeften. Anderen had
den een bedrijfje en weer anderen
werkten voor een baas. Maar pas in
de tijd van de industriële revolutie
ging werken, arbeid, onze dag alle
soverheersend vullen. Er moest ge
produceerd worden en alles werd
daaraan ondergeschikt gemaakt.
We kunnen daarbij ook kijken naar
onze calvinistische volksaard: door
hard te werken zou je je misschien
wel een beter plaatsje kunnen ver
werven dan er voor je weggelegd
was. Wij Nederlanders zitten vol ar-
Op de zeer druk bezochte feestelijke
bijeenkomst in één van de hallen van
de Praktijkschool onderstreepte de
heer Braks het belang van de be
trokkenheid van agrarisch Zeeuws-
Vlaanderen bij met name de Mid
delbare Landbouwschool want een
omvang van ca. 50 leerlingen is niet
zo ver af van het bestaansminimum:
"Alle zeilen zullen bijgezet moeten
worden om de kontinuïteit van deze
instelling voor de toekomst veilig te
stellen", aldus de heer Braks, die
eraan toevoegde dat het ontbreken
van een M.L.S. het wegvallen van
een goede infrastruktuur. voor het
vervolgonderwijs in zou houden en
"tegen deze achtergrond is een nau
we samenwerking van de Middelba
re Landbouwschool en de Praktijk
school het overwegen waard". De
Praktijkscholen die volgens de mi
nister uniek in de wereld zijn, vor
men. volgens hem, een eigen oplos
sing voor het ontbreken van land
bouwbedrijven bij de agrarische
scholen, omdat ze een snelle door
stroming van de resultaten van het
landbouwkundig onderzoek naar de
(toekomstige) gebruiker mogelijk
maken.
Betrokkenheid
In zijn welkomstwoord was de voor
zitter van het jubileumkomité. de
heer C.J. Almekinders. reeds inge
beidsplicht. We zijn opgevoed met
het idee dat werken erg belangrijk
voor ons is: "wie niet werkt zal niet
eten".
En wat zien we nu. in onze moderne
samenleving?
er is niet voldoende betaald werk
voor iedereen
er zijn veel werklozen die graag
wat willen doen
moeders hebben thuis geen dag
taak meer als de kinderen groter
worden en willen wat gaan doen.
Het is dus heel begrijpelijk dat
het vrijwilligerswerk nu in het cen
trum van de belangstelling is komen
te staan. Vooral omdat het niet meer
om enkelen gaat, het is geen indivi
dueel probleem meer, maar het be
treft grote groepen in de samenle
ving.
gaan op de grote betrokkenheid van
de bevolking in Zeeuws-Vlaanderen
bij de betreffende agrarische scho
len, toen hij wees op het grote aantal
belangstellenden. Dit ondanks het
feit dat juist op de dag van het jubi
De waarde van het werk
In de diskussie over vrijwilligerswerk
spelen verschillende elementen een
rol. Bijvoorbeeld:
is er duidelijk onderscheid te
maken tussen onbetaald vrijwil
ligerswerksoorten en betaalde
werksoorten?
is vrijwilligerswerk alleen wegge
legd voor groepen in de samenle
ving die eigenlijk geen aanzien
hebben omdat ze geen betaalde
arbeid verrichten? (huisvrouwen,
werklozen, WAO-ers).
Je kunt vaststellen dat de essentie
van het vrijwilligerswerk is, dat er
een vrije keuze moet zijn om het aan
te pakken en dat het dienstbaar moet
zijn voor de samenleving.
Wie vrij is om te kiezen zou wel eens
bewust de keuzé kunnen maken voor
leum voor het eerst sinds weken weer
iets op het land kon worden gedaan.
De heer Almekinders wees er daarbij
op dat juist in extreme omstandig
heden als tijdens dit voorjaar de
praktiserende boer een gedegen op
leiding niet kan missen: "We prijzen
ons gelukkig dat de mogelijkheden
hiertoe in Zeeuws-Vlaanderen aan
wezig zijn en worden benut". Het
jubileum noemde hij een uitstekende
gelegenheid om dit nog eens te bena
drukken. Na de opening door de
voorzitter en de rede van de heer
werk dat we nu vrijwilligerswerk
noemen. Immers de waarde van dit
soort werk, nu door sommigen als
negatief ingevuld, is alleen zo be
paald door de inkomens- en ar
beidsverdeling van nu. Nu geldt dat
je aanzien hebt, als je betaald werk
verricht, nu geldt dat je pas belang
rijk bent als je een agenda kunt trek
ken, nu geldt dat je superbelangrijk
bent als je een pieper in je borstzakje
hebt.
Maar moet dit altijd zo blijven?
Immers betaald of onbetaald werk
zegt niets over het plezier dat je in je
werk kunt hebben.
Wat kan het aantrekkelijke zijn van
vrijwilligerswerk?
de gelijkwaardigheid ten opzichte
van de mensen waar je mee
werkt. Er. is geen sprake van een
hiërarchische struktuur, een baas.
vrijwilligers zijn ook buiten kan
tooruren bereikbaar, ze stellen
zich dan ook ter beschikking, je
kunt je tijd indelen in overleg
er is géén sprake van de afstand
die iemand in een bepaalde be
roepsrol wel kan scheppen
vrijwilligers kunnen samenwer
ken met een beroepskracht, op
gelijk nivo, en dan kan er een
prima werkrelatie ontstaan.
Basis-inkomen
Als ik zo het vrijwilligerswerk nogal
positief omschrijf, dan staat daar één
duidelijk punt tegenover: alleen ie
mand die door een ander, of door
een instantie financieel onderhou
den wordt, kan zich dit soort werk
veroorloven. Dus toch alleen voor
gehuwde vrouwen en uitkeringstrek
kers?
Ik ben er een groot voorstander van
dat we in de toekomst allemaal over
een basis-inkomen kunnen beschik-
Braks, gaf een in klederdracht gesto
ken mevrouw E. Schippers - le Bleu
een zeer goed in de smaak vallende
voordracht in eigen streektaal. On
der luid applaus werd zij daarna per
koetswagen uit de hal gereden. Velen
bleven na afloop van de officiële
bijeenkomst in informele sfeer oude
banden versterken en vervlogen he-
De toezegging van minister Braks
in overweging te willen nemen om
het bestuur van de Rijks Middel
bare Landbouwschool te Schoon-
dijke over te dragen" aan de
landbouworganisaties is bij de
landbouworganisaties in goede
aarde gevallen. Ook bij direkteur
van de Landbouwpraktijkschool
ir. J. Roest, die sprak van "een
aangename verrassing, waarop zo
snel mogelijk moet worden inges
peeld of beter verder ingespeeld
want de eerste aanzetten tot sa
menwerking zijn er reeds". Hij
wees hierbij op regelmatig overleg
Schelvis is een tot de kabeljauwach-
tigen behorende vis en komt het
meest voor in de Atlantische Oceaan
en de Noord- en Oostzee. Ze is iets
kleiner en wat slanker dan de kabel
jauw; een grijsblauwe rug, een witte
buik, een zwarte zijdestreek en
bovenaan bevindt zich de zoge
naamde Peterusgreep. De vis is vrij
stevié en behoort mooi blank van
kleur te zijn. De Schelvis is een niet
vette vis en bijzonder fijn van smaak.
Kortom, een goede reden het onder
staande recept eens te proberen.
De benodigdheden zijn (voor vier
personen): 4 stukken schelvisfilets
van 200 a 250 gram, 1 ei, wat pa
neermeel, zonnebloemolie, 1 eetle
pel suiker, 2 eetlepels ketjap manis, 2
eetlepels azijn, l/i theelepel kno
flookpoeder, 1 theelepel strooiaro-
ma. 1 grote ui, 2 a 3 mootjes gember,
3 dl. water, maïzena en 30 a 40 gram
cashewnoten.
leen dat ons allemaal onafhankelijker
van elkaar zal maken. Wie wil kan
voor een bepaalde samenlevings
vorm kiezen, wie dat niet wil doet
andere keuzen. Dan kan iedereen
binnen zijn of haar eigen mogelijk
heden kiezen voor zinvolle arbeid. Ik
ben ervan overtuigd dat vrouwen
dan pas vrij zullen kunnen kiezen en
dat werk dat we nu vrijwilligerswerk
noemen, dan even zeer of hoger ge
waardeerd zal kunnen worden dan
het nu (overgewaardeerde) betaalde
werk.
Zolang het nog niet zover is, en wie
kan een samenleving snel veranderen,
is het erg belangrijk dat we voor ons
zelf uitmaken wat we belangrijk vin
den. We kunnen kiezen voor vrijwil
ligerswerk en een onkostenvergoe
ding vragen. Want alleen als dat recht
er is, dan weten we dat alle vrouwen
die keuze kunnen doen* We kunnen
kiezen voor betaalde arbeid- of voor
de hoog gewaardeerde produktieve
arbeid, of voor de arbeid in bepaalde
sektoren van de samenleving waar we
groepjes vrijwilligers omheen kunnen
laten werken. Hoe goed dat kan laten
bloeiende aktiviteiten zien als vrou
wenrestaurants, de uitgeverij Sara, de
vrouwentijdschriften, de vrouwen
hulpgroepen, de Vos-kursussen.
En wie daar nog eens wat meer over
wil lezen raad ik aan om eens te neu
zen in: Van Binnen uit, Vrouwen over
welzijnswerk en zelforganisatie. Dit
boek is geschreven door het Femsoc
schrijfkollektief Vlijtig Liesje en is
uitgegeven door de feministische uit
geverij Sara. Schrik niet van deze
mondvol woorden, het is een duidelijk
boek, met heel veel voorbeelden hoe
vrouwen zelf aktief kunnen zijn.
Vooral voor elkaar.
Anke de Jonge
rinneringen ophalen. Ook de be
langstelling voor en deelname aan
diverse nevenaktiviteiten als een
diawedstrijd, een herkenningswed
strijd van landbouwgewassen en in
formatiestands was goed te noemen.
Het jubileumfeest werd 's a.vonds
besloten met muziek, dans en gezel
ligheid.
J.W.
tussen beide scholen en de geza
menlijke jubileumviering. Volgens
de heer Roest zou een situatie
waarin beide scholen één bestuur
zouden hebben talloze voordelen
bieden. Hij dacht hierbij aan het
personeelsbeleid, de betere benut
ting van de gebouwen en een
adekwate wederzijdse ondersteu
ning waar en wanneer dat nodig
mocht zijn tussen de Middelbare
Landbouwschool en de Praktijk
school. Hij zei zich sterk te zullen
maken om de door de minister ge
boden mogelijkheid tot nauwere
samenwerking, verder gestalte te
gaan geven.
Maak van het water, de suiker, ket
jap, azijn, strooiaroma, knoflook
poeder, de ui en de gember (beiden
heel fijn gesneden) een marinade.
Leg hierin de schelvisfilets en laat ze
ongeveer 3 a 4 uur marineren. Haal
ze dan uit de marinade en laat ze wat
uitlekken. Haal ze vervolgens door
het geklopte ei en paneer ze (pa
neermeel goed aankloppen). Bak ze
nu in de olie mooi bruin en éaar en
breng inmiddels de marinade aan de
kook en bind deze af met de maïze
na. Dresseer de schelvisfilets op een
schaal en overgiet ze met de saus.
Strooi er tot slot de grof gestoten
cashewnoten over.
Serveer er als garnituur bij: droge
rijst, mie of rissole (kleine nieuwe
aardappeltjes kookt men bijna gaar
en bakt men verder in de boter
goudgeel), komkommers of courget
tes bij.
Probeer er eens een heerlijke Hon
gaarse wijn bij (Blauwe Rietstengel
'79), verkrijgbaar bij uw leverancier.
N.B.: Dit recept is ook heel goed ge
schikt voor de wat minder dure
scholfilets.
Van der Vliet
19
"Ik kan mij zeer goed voorstellen dat bij de landbouworganisaties in
Zeeuws-Vlaanderen de wens leeft om bestuurlijk nauwer bij de Mid
delbare Landbouwschool betrokken te raken. Ik ben bereid een derge
lijk verzoek in overweging te nemen mits het gedragen wordt door een
zo breed mogelijke achterban". Deze toch wel verrassende mededeling
deed minister ir. G. Braks woensdag 25 mei in Schoondijke, waar hij te
gast was bij de jubilerende Rijks Middelbare Agrarische School en de
Landbouwpraktijkschool "Prins Willem".
Mevr. 'E. Schippers - le Bleu werd per koets naar de plaats van de voordracht
gebracht en gehaald. Zij poseert hier even in een van de andere hallen van de
Praktijkschool