Bekijk nu al welke percelen aan herinzaai toe zijn!
We zijn alweer bijna in de maand juni, dus zo goed als in de zomer.
Iedere veehouderij kan de maanden april en mei voor zijn eigen bedrijf
al overzien.
We denken dan aan: de produktie van de koeien, de hoeveelheid en de
kwaliteit van het gewonnen kuilgras, de stand van de snijmais e.d.
Maar het seizoen is nog te kort om een algemeen oordeel te kunnen
vormen. De maanden die nog komen kunnen nog veel invloed uitoef*,
nen op deze zaken. Toch is het goed om zo halverwege de zomer nog
eens een aantal onderwerpen te bepraten.
Verzorging van het grasland
Zoals alles, heeft ook grasland ver
zorging nodig. Zeker als we hoge
opbrengsten willen halen. Onder
verzorging van het grasland kunnen
we veel dingen verstaan. We denken
hierbij aan: Je beweiding, voeder
winning, bemesting enz.
Vooral in deze tijd van het jaar is het
niet gemakkelijk om voor het vee
steeds over mooi, kort en smakelijk
gras te beschikken. Nog op teveel
bedrijven zien we dat enkele perce
len kort staan en een aantal percelen
te lang gras heeft. Dikwijls door de
angst van: als het gaat drogen heb
ben we te weinig gras, worden be
paalde percelen niet op tijd inge-
schaard of gemaaid. Het gevolg is
dan, dat dergelijke percelen door de
koeien slecht worden afgevreten, de
volgende keer nog minder en we
houden een ruige, slechte wei over.
Hoewel we bij te laat maaien meer
gras in één keer bij elkaar krijgen,
zijn de nadelen toch groter. De kwa
liteit van het gras wordt minder, de
veldperiode om het gras droog te
krijgen duurt langer, de hergroei
gaat langzamer en vooral bij droog
en schraal weer zal de grasmat
slechter worden. We houden dan een
wei over waar het goede gras steeds
meer verdrongen gaat worden door
onkruid en kweek. Ondanks alle
goede bedoelingen zullen we toch
niet alle omstandigheden in de hand
hebben. Daardoor zullen we toch
regelmatig percelen hebben, die aan
vernieuwing en verbetering toe zijn.
(vervolg akkerbouw)
kan noodzakelijk zijn. vooral bij
zonnig weer, dit binnen enkele dagen
te herhalen.
Een sexval kan U vertellen of er
erwtepeulboorder aanwezig is. In het
algemeen geldt: wanneer de peulen
langs de rand van het perceel begin
nen te zwellen, kunnen de randen
rondom het perceel gespoten wor
den. Na één week dan nogmaals en
dan het gehele perceel bespuiten met
bijvoorbeeld 1,5 liter parathion. De
bestrijding is erop gericht de rupsjes
te doden voordat zij zich in de peul
hebben kunnen inboren.
"Kwade harten" komen vooral voor
in droge zomers en op kalkrijke
zeeklei. Het is dan gewenst om 15
kg mangaansulfaat in 700 liter water
een keer in het midden van de bloei
en een keer aan het einde van de
bloei te spuiten. Vooral kapucijners
zijn erg gevoelig.
Het middel Ronilan is nu toegelaten
voor de bestrijding van Botrytis.
Toepassing van Ronilan heeft vooral
zin in een zwaar gewas en bij vochtig
weer tijdens de bloei. Beginnen als
de eerste bloemblaadjes gaan vallen,
bij voortdurend gunstige omstandig
heden voor de schimmel na 10 dagen
de behandeling eventueel herhalen.
Aan de onkruidbestrijding werd reeds
in enkele afzonderlijke artikelen
aandacht besteed. Nogmaals zouden
we willen beklemtonen om het on
kruid te pakken als het klein is. Ba-
sagran Ivosit is duurder dan dino-
seb maar dooreengenomen ook meer
bedrijfszeker.
Vlas
Ter voorkoming van legering bij te
welige groei kan op een gezond ge
was bij een lengte van 30-45 cm 3-4,5
liter Terpal of 1,5 liter Cerone ge
spoten worden. Niet toepassen op
een licht gewas of droogtegevoelige
grond. Bij voorkeur toepassen 's
morgens vroeg of 's avonds bij be
dekte lucht. Kontroleer het vlas ook
regelmatig op trips.
Vooral als ook kweek moet worden
bestreden is augustus-september een
goede tijd. Hebt u hiervoor nu al
percelen op het oog, dan is het ge
wenst om nu van dergelijke percelen
een grondmonster te laten nemen.
Dan hebt u de uitslag op tijd terug,
om indien nodig, de bemestingstoe
stand op peil te brengen. In dit ver
band is de kalktoestand, vooral op
zandgrond, belangrijk. Moet er wor
den bijgekalkt, dan kan dat mooi bij
de bewerkingen voor het herinzaai-
en. Op die manier kan de kalk goed
in de grond worden verdeeld en is
ook de zuurgraad tegelijk op peil ge
bracht. Ook eventuele drainage,
egalisatie e.d. is vóór de herinzaai
goed mogelijk.
Samenvattend kunnen we dus zeg
gen, dat het verstandig is om nu al te
bekijken welke percelen aan herin
zaai toe zijn en welke maatregelen we
hierbij nog moeten nemen. Ook hier
geldt: regeren is vooruitzien!
Beweiden kalveren
Kalveren goed en gezond opfokken
is niet zo'n eenvoudige zaak. Ook de
vraag: moeten we kalveren het eerste
jaar in de weide doen, of op stal
houden, is niet zomaar te beant
woorden, maar hangt af van veel
omstandigheden.
Hebben we een goed verkaveld be
drijf met veel grasland aan huis, dan
is het goed mogelijk om de kalveren
buiten te laten. Wel moeten deze
dieren dan steeds in een "schone"
weide komen. En met schoon be
doelen we: zoveel mogelijk vrij van
Blauwmaanzaad
De onkruiden in blauwmaanzaad
kunnen hardnekkig en talrijk zijn.
Eén bespuiting (na het zaaien) met
Asulox is meestal niet voldoende.
Een bespuiting met Asulox na op
komst kan worden uitgevoerd bij een
gewaslengte van minstens 5 cm. De
onkruiden sterven slechts langzaam
af. Het resultaat van een na-op-
komstbehandeling wil nog wel eens
tegenvallen, vooral bij duist, straat
gras en witte ganzevoet. Witte krod-
de wordt na de opkomst beter be
streden dan bij toepassing vóór de
opkomst, terwijl bovendien een goed
effekt wordt verkregen op klein
hoefblad. Als er karwij onderstaat
kan deze bij een tweede bespuiting
soms in groei worden geremd, rood-
zwenkgras heeft er eveneens onder te
lijden met soms een (te) dunne stand
als gevolg. Bij onderzaai van veld-
beemdgras is geen Asulox-bespui-
ting mogelijk.
Tegen grasachtige.onkruiden behal
ve straatgras kan Fervin gespoten
worden wat ook door roodzwenk
goed wordt verdragen.
Zodra zuigschade door luizen op
treedt, zijn deze te bestrijden met 0,5
kg Pirimor. Tegen de blauwmaan-
zaadgalwesp kan in gebieden waar
dit insekt ook reeds in voorgaande
jaren schade deed een bestrijding
worden uitgevoerd tegen de bloei,
met permetrin (Ambush). Of en
wanneer er wespjes optreden zal
middels vangbakken worden nage
gaan. Ongeveer 1 week na het ver
schijnen van de wespjes dient de be
strijding plaats te vinden.
Ook op blauwmaanzaad worden
goede resultaten behaald met het
systeem van gedeelde stikstofgiften.
De tweede N-gift als regel zo'n 30 a
45 kg wordt voor het begin van de
bloei gegeven. Dit kan ook met
ureum. Bij voorkeur 's avonds spui
ten met veel water om verbranding te
voorkomen.
Stam(sla)bonen
Onkruid kan in stambonen na op-
wormen. Dit houdt dan in dat deze
dieren moeten komen op gemaaid
land, dus in etgroen (ook wel "toe-
maat" genoemd). Om de twee of drie
weken moeten de kalveren worden
omgeweid in steeds weer een ge
maaide weide. U begrijpt wel, dat
deze methode alleen goed is uit te
voeren, wanneer er regelmatig per
celen worden gemaaid. In de praktijk
komt dit neer op bedrijven, die veel
grasland aan huis hebben.
Wanneer het niet mogelijk is om de
kalveren op deze manier te bewei
den, is het verstandig om ze op stal te
houden. Om ze dan toch een lichte
besmetting op te laten doen voor de
vorming van afweerstoffen is het ge
wenst om deze kalveren enkele we
ken in de weide te laten. Deze lichte
besmetting kan ook worden bereikt
door in de zomer vers gras op stal te
voeren.
Op dit terrein zit ook de industrie
niet stil, want er komen van lieverlee
middelen om de kalveren te be
schermen tegen deze parasieten. Zo
is er thans een zogenaamde bolus in
de handel, die in de maag van de
dieren wordt gebracht en die ervoor
zorgt dat de larven van de maag
komst nog worden bestreden met 2
liter Ivosit vloeibaar, 6-7,5 liter di-
noseb (alleen in landbouwstambo-
nen) of met 1,5 liter Basagran per ha.
Ivosit en dinoseb kunnen het beste 's
avonds gespoten worden, wanneer
de blaadjes naar beneden hangen en
zo mogelijk op het moment dat de
bonen nog niet meer dan de eerste 2
niet-samengestelde bladeren bezit
ten. Voor Ivosit is vochtige grond en
klein niet afgehard onkruid een ver
eiste voor een goed resultaat.
Basagran in het 1,5-2,5 drieb'adsta-
dium. Gebruik altijd veel water en
werk met een grove druppel.
Botrytis en of Sclerotinia kan men
het beste preventief bestrijden tij
dens de bloei met Ronilan of Rovral.
Bij stambonen is dit minder alge
meen nodig in tegenstelling tot
stamslabonen waar zelfs een tweede
bespuiting ongeveer 5-7 dagen later
nog gewenst kan zijn. Dit hangt
uiteraard van de weersomstandighe
den af. De genoemde middelen wer
ken ook tegen Sclerotinia (zoge
naamde schuimziekte).
Wees attent op het voorkomen van
luis.
Knolselderij
De chemische onkruidbestrijding na
het planten kan plaatsvinden met
Maloran of linuron. Maloran en li-
nuron werken zowel via de bodem als
via het blad. Kort na het uitplanten
kunnen deze middelen op onkruid-
vrije vochtige grond gespoten wor
den. Deze methode verdient zeker de
voorkeur als men kamille en gras
achtige onkruiden verwacht. In an
dere gevallen is het beter om na het
uitplanten te wachten als er veel jong
onkruid boven staat. Het is dan
meestal al half juni eer het zover is.
De bodemwerking van herbiciden
komt dan vaak niet meer tot zijn
recht.
Luizen zitten verscholen in de nog
samengevouwen hartblaadjes. Goed
opletten en tijdig bestrijden.
ing. A. Bakker
darmwormen in het dier worden ge
dood. Het jongvee moet echter mi
nimaal 100 kg wegen, voordat ze op
deze manier mogen worden behan
deld. Ook moet nog aan een aantal
andere voorwaarden precies worden
voldaan om een goed resultaat te
verkrijgen.
Praat hierover ook eens met uw die
renarts. Hij kent uw bedrijf en dit
soort problemen en kan u daarom
beslist een goed advies geven.
Tot slot nog dit. Het weiden van kal
veren kan goed, als de gekozen me
thode maar goed wordt uitgevoerd!
Als dit niet mogelijk is, kunnen we de
kalveren beter op stal houden.
Bestrijding vliegen en
rattestaartlarven
Vliegen zijn zowel voor mensen als
voor dieren erg lastig. Bovendien
kunnen ze ook nog ziekten over
brengen. Vliegen komen soms in ge
weldig grote aantallen voor. Dat is
ook geen wonder als we bedenken,
dat vliegen zich enorm snel kunnen
vermeerderen. Onder gunstige om
standigheden kan dit bij sommige
soorten binnen 14 dagen gebeuren.
En zoals het met veel narigheden is:
voorkomen is beter dan genezen.
Wat het voorkomen betreft, moeten
we zorgen voor een goede hygiëne.
Daarom moeten we maatregelen ne
men om de zaak zo goed mogelijk
schoon te houden. Het rundvee ech
ter zal in de zomer buiten veel vlie
gen opvangen en die ook met het
melken in de stal brengen. Er zijn
een aantal insekticiden, waar vliegen
mee kunnen worden bestreden.
Neem echter wel één van de officieel
toegelaten middelen. Als deze mid
delen op de juiste wijze worden ge
bruikt, is er geen gevaar voor het vee
en zijn ze ook niet nadelig voor de
kwaliteit van melk en vlees.
Het komt nogal eens voor, dat wan
neer we een bepaald middel gedu
rende 'ange tijd gebruiken, er bij de
vliegen een soort immuniteit voor
dat middel ontstaat. Dan is het ver
standig om een ander middel te gaan
gebruiken, waarmee dan vaak weer
een goed resultaat is te bereiken.
Eén van de belangrijkste ziekten die
bij rundvee door vliegen worden
overgebracht, is zomerwrang. Deze
ziekte, die bij de meeste veehouders
wel bekend is, zorgt ieder jaar weer
voor veel schade. Vooral op afgele
gen percelen waar het jongvee loopt
is het niet doenlijk om regelmatig
een goede vliegenbestrijding uit te
voeren.
Sinds enkele jaren zijn er zoge
naamde oormerken in de handel die
de dieren een bepaalde tijd vrij van
vliegen houden. Omdat wrang door
vliegen wordt overgebracht is dit ook
een goed middel om deze ziekte bij
rundvee te voorkomen.
Rattenstaartlarven zijn larven van de
blinde bij. Deze bij zien we 's zomers
nogal eens tegen de stalramen zitten
en legt eitjes in drijfmestputten e.d.,
waaruit na verloop van tijd weer lar
ven komen. Deze larven hebben een
lange staart, vandaar de naam rat
testaartlarven. Ze kruipen-over de
vloer en langs muren overal naar toe.
Deze larven zijn te bestrijden in de
drijfmestputten met Tugon-made-
dood. Dit middel moet worden op
gelost in water en daarna over de
mest worden verspreid. Wel voor
zichtig zijn en ervoor zorgen dat
mensen en huisdieren niet met dit
middel in aanraking komen.
Bedrijfsverzorgingsdiensten
Veel bedrijven in de veehouderij zijn
éénmansbedrijven. Hoewel er regel
matig hulp is van de andere gezins
leden, staan de meeste veehouders
er toch alleen voor. Dus zeer kwets
baar. Want ook bij ziekte, ongeval
e.d. moe het werk aan het vee ge
beuren. Op hulp van buren, kennis
sen of familie kunnen we misschien
wel voor enkele dagen rekenen, maar
niet voor langere tijd. Ook is het
werk op een veebedrijf door de me
chanisering veel ingewikkelder en
door de grotere omvang ook moei
lijker geworden. Daardoor kunnen
we zomaar niet door iedereen het
werk laten doen.
Daarom zijn er in zo goed als alle
streken bedrijfsverzorgingsdiensten
in het leven geroepen. De boeren die
hier lid van zijn, kunnen dan de hulp
inroepen van één van de medewer
kers van deze dienst. Dit is niet alleen
mogelijk bij ziekte en ongeval, maar
ook bij vakantie, tijdelijk drukke
werkzaamheden e.d.
Uiteraard moeten we niet wachten
met lid te worden tot we ziek zijn of
een ongeval hebben gehad. Want
"een brandend huis kan ook niet
worden verzekerd"! Daarom staat er
meestal een bepaalde wachttijd voor
er hulp wordt gegeven. De mede
werkers van de bedrijfsverzorgings
diensten zijn zeer ervaren en be
kwaam in het werk op een veebe
drijf. Deze mensen komen op veel
bedrijven en op elk bedrijf doen ze
weer nieuwe ervaringen op die ze op
een ander bedrijf weer kunnen ge
bruiken. Meermalen zeggen dan ook
veehouders dal ze leren van de be-
drijfsverzorger.
Uiteraard kost een bedrijfsverzor-
gingsdienst geld en zijn er bepaalde
voorwaarden en regels waaraan de
leden zich hebben te houden.
Om over deze zaken meer te weten te
komen, kan men het beste eens in
formeren bij zo'n bedrijfsverzor-
gingsdienst in de omgeving.
Erf- en kuilverharding
Ook op een veehouderijbedrijf is een
goed verhard erf en een doelmatige
kuilopslag noodzakelijk.
Regelmatig komt er zwaar verkeer
op het erf om produkten op te halen,
zoals melk, vee enz. Andere produk
ten moeten worden gebracht b.v.
veevoer, kunstmest e.d. Dit transport
gebeurt meestal met zware vracht
wagens. Dat betekent dat de sterkte
en de afmetingen van de verhardin
gen hierop moeten zijn aangepast.
Alléén op zéér droge zandgrond is
het mogelijk om zonder verharding
toch een goede kuilvoeropslag te
hebben. Op de meeste bedrijven
echter zal een verharding nodig zijn.
Vooral nu tegenwoordig bijna alle
kuilvoer m.b.v. de trekker uit de kuil
wordt gehaald.
Zonder verharding krijgen we steeds
diepere sporen, modder en verlies
aan kuilvoer. Aan welke eisen een
goede verharding moet voldoen,
welke materialen, de plaats enz. is
van verschillende faktoren afhanke
lijk. Daarom zullen we in dit artikel
daarop ook niet verder ingaan.
Wanneer u plannen hebt om een erf-
en kuilverharding te gaan aanleggen,
is het verstandig hierover advies te
vragen aan uw bedrijfsvoorlichter.
Deze man komt op veel bedrijven en
samen met hem zult u beslist tot een
goed plan kunnen komen.
Ook zijn er vlugschriften, waarin
veel informatie wordt gegeven over
erf- en kuilverharding. Deze zijn ook
verkrijgbaar bij de bedrijfsvoorlich
ter. Bedenk dat een verharding veel
geld kost en zomaar niet te verande
ren is. Daarom is het bijzonder be
langrijk om tevoren de zaak goed te
bekijken en te overwegen.
C.A.R. Zevenbergen,
De bedrijfsvoorlichter rundveehou
derij
Ing. A.J. Biemans
27 mei 1983
11
