25 jaar exkursiegids kleinfruit
de
nar
kas
Prijzen voor produktvernieuwende
gewassen en rassen
weekstaat energieverbruik
Uniek: produktienivo komt
overeen met praktijk
Veel veranderd
Aardbeien
Belangstelling voor rode
bessen
Plastik
Nog meer proeven
Bezoek
Het is dit jaar 25 jaar geleden dat de eerste exkursiegids kleinfruit
van het Proefstation voor de Fruitteelt in Wilhelminadorp ver
scheen. Het kleinfruitonderzoek was enkele jaren daarvoor gestart
op de nieuwe proeftuin voor kleinfruit te Kapelle. Daarna ver
scheen de gids elk jaar met uitzondering van de periode 1974-1975
toen het kleinfruitonderzoek verhuisde van Kapelle naar Wilhel
minadorp.
Wie van mening is dat er in de
kleinfruitteelt weinig veranderd
is, heeft het mis. De teelt van 25
jaar geleden vergelijkend met die
van nu toont aan dat er grote
veranderingen zijn opgetreden.
Zo vond de chemische onkruid-
bestrijding algemeen ingang. De
teelt voor de industrie werd voor
de meeste gewassen minder be
langrijk, maar de verse markt
toonde meer belangstelling.
Doordragende aardbeien en de
teelt met gekoelde wachtbed-
planten kwamen 25 jaar geleden
niet voor. Bij de rode bessen ver
anderde de teelt aan hagen het
beeld van een aanplant totaal. De
zwarte bessen worden nu ook in
Nederland machinaal geoogst.
Bij de bramen deden de doornlo-
ze rassen hun intrede en de herfst-
frambozen zorgen er voor dat
er nu tot in november nog fram
bozen kunnen worden aangebo
den.
Het streven is er trouwens bij alle
gewassen op gericht om van
vroeg tot laat een kwaliteitspro-
dukt in een aantrekkelijke klein-
verpakking aan te bieden.
Het zal duidelijk zijn dat het on
derzoekprogramma, dat zelf bij
droeg tot de hiervoor geschetste
veranderingen, in de loop van de
jaren is aangepast en gewijzigd.
De exkursiegids voor 1983 toont
dat duidelijk aan. In de gids wor
den zo'n 30 proeven beschreven
met aardbeien, bessen, frambo
zen, bramen en bijzondere fruit
gewassen waarvan we er hier en
kele zullen noemen. Behalve een
beschrijving van de proeven zijn
in de exkursiegids ook veel on
derzoek resultaten uit voorgaan
de jaren opgenomen.
Niet minder dan 38 rassen en se-
lekties zijn of worden uitgeplant,
rijpend van zeer vroeg tot zeer
laat, zowel voor de normale vol-
legröndsteelt als voor de gekoelde
teelt en de teelt van doordragers.
Slechts twee rassen die in 1958
worden genoemd, n.l. Redgaunt-
let en Senga Sengana, komen ook
voor in de gids voor 1983. Uiter
aard worden de nieuwste rassen
zoals Elsanta, Valeta, Bogota,
Korona en de Belgische nieuwe
ling Sanavit beproefd, evenals de
nieuwe doordrager Rapella.
Veel aandacht wordt dit jaar be
steed aan plantafstandenproeven
bij Karina en Korona, waarbij
het niet alleen gaat om na te gaan
met hoeveel planten per opper
vlakte de maximale produktie per
ha kan worden verkregen, maar
ook bij welke plantafstand de
hoogste produktie per plant kan
worden bereikt.
Opvallend is het grote aantal
nieuwe rode-besserassen dat de
laatste jaren is doorgebroken.
Rolan, Rovada, Rode Rebel en
Rotet zijn mede onder invloed
van de goede resultaten op het
proefstation geïntroduceerd. De
ze nieuwe rassen worden ook in
1983 uitgebreid beproefd en ge
demonstreerd op het PFW. Ze
vallen op door een hoge produk
tie, lange goedgevulde trossen,
grote bessen en dikke stelen.
De komst van deze rassen valt
samen met een toenemende be
langstelling voor rode bessen. Dat
brengt weer met zich mee dat het
aantal vragen over de teelt groter
wordt. Het onderzoek speelt
daarop in door de opzet van
Eén van de nieuwe rode bessenrassen is Rotet, waarmee ook in de praktijk
al goede ervaringen zijn opgedaan
nieuwe proeven zoals een zo-
mersnoeiproef, een proef waarbij
de gesteltakken wel of niet wor
den ingeknipt en beproeving van
virus getoetst plantmateriaal.
De laatste jaren wordt er steeds
meer gebruik gemaakt van plas
tik bij de houtige kleinfruitge-
wassen. Aan de ene kant probeert
men de oogst te vervroegen en
aan de andere kant wordt ge
tracht de vruchten te beschermen
tegen regen en wind zodat ze
langer aan de struiken kunnen
In Zeeland is met de komst van de oogstmachines de belangstelling voor
zwarte bessen toegenomen
blijven hangen. Zo wordt er op
het proefstation geprobeerd de
rode-bessenoogst te verlengen
met behulp van plastik en bij de
herfstframbozen wordt onder
zocht of plastik kappen bij kun
nen dragen tot een hogere pro
duktie.
Het is onmogelijk om hier op alle
proeven in te gaan. De zwarte
bessenproeven, rassen en plantaf-
standen, zijn mede gericht op het
machinaal oogsten al kan er op
het proefstation zelf niet machi
naal geoogst worden. Verder zijn
er een groot aantal frambozeras-
sen in beproeving en bij de bramen
zijn alle nieuwigheden zoals de
Tayberry en de doornloze rassen
uitgeplant. Noemen we tenslotte
nog de witte bessen, de kruisbes
sen, de kiwi's, de rozenbottels en
de buiten druiven, allemaal ge
wassen waar proeven mee geno
men worden. Teveel om op te
noemen, u moet het zelf maar
eens komen bekijken.
U kunt de proeven bekijken op
werkdagen tussen 8 en 17 uur.
Voorwaarde is echter dat u vooraf
een afspraak maakt met de ad-
junkt proeftuinchef kleinfruit, de
heer J. de Schipper, of met een
van de medewerkers van de af
deling kleinfruit. Op vrijdag 24
juni en vrijdag 19 augustus wor
den exkursieavonden georgani
seerd waarop kleinfruittelers en
andere belangstellenden welkom
zijn. De aanvang is 19.00 uur.
De exkursiegids wordt binnen
kort samen met die voor groot-
fruit toegezonden aan de begun
stigers van het proefstation. Bent
u geen begunstiger dan kunt u de
exkursiegids aanvragen door
overschrijving van 5,— (bui
tenland 6, - op giro 49 50 17
van het Proefstation voor de
Fruitteelt te Wilhelminadorp on
der vermelding Exkursiegids
Kleinfruit 1983.
Dr. G.J.M. Vlak, lid van de Hoofddirektie van Rabobank Nederland
heeft vandaag aan 9 bedrijven en instellingen op het gebied van de
tuinbouw Rabobankprijzen uitgereikt. De prijzen waren uitgeloofd
voor produktvemieuwde gewassen en rassen, die gerekend kunnen
worden tot genetisch nieuw en waardevol materiaal. Met de prijzen was
in totaal een geldbedrag gemoeid van 25.000,— Ze maakten deel uit
van de prijzen, die in het kader van het Floriade Prijzen- en Bekro
ningsfonds in de Koepelzaal van het Sonestahotel te Amsterdam wer
den uitgereikt in aanwezigheid van de Minister van Landbouw en
Visserij, ir. G J.M. Braks.
De Nederlandse tuinbouw heeft van
oudsher een sterk innoverend ka
rakter. Innovatie, die zowel betrek
king heeft op de afzet van produkten,
teelttechniek en gewasbehandeling,
alsmede op het ontwikkelen van
nieuwe rassen.
De Rabobankprijzen zijn bedoeld
om juist het belang van dit laatste
aspekt nog eens te beklemtonen. De
prijswinnaars waren de navolgende
bedrijven en instellingen:
Kategorie 1: Rabobank Ereprijs
1B.V. Hkw. M.C. van Staaveren te
Aalsmeer, toegekend voor met
name de ontwikkeling van ook
nieuwe rassen bij o.a. Alstroeme-
ria en Freesia. Deze werden ge
toond in de Bloemisterijkassen op
het buitenterrein en op de diverse
binnententoonstellingen.
2. Centraal Bureau van de Tuin
bouwveilingen, Den Haag, toege-
29 april 1983
kend voor met name de onder
steuning van de ontwikkeling van
nieuwe groente- en fruitgewas
sen. Gepresenteerd op het bui
tenterrein en op de laatste bin-
nententoonstelling.
3. Fides Handelskwekerij B.V., De
Lier, voor met name de ontwik
keling van nieuwe rassen bij de
Chrysant, maar ook op het gebied
van potplanten: Potchrysanten
en Kalanchoë.'
Kategorie 2: Rabobankprijs
1. Bisschoff Tulleken Leliekultuur
B.V., Wieringerwerf, voor met
name de ontwikkeling op het ge
bied van nieuwe kultivars bij le
lies in de laatste jaren. Gepresen
teerd op het buitenterrein, in de
koude kas en op verschillende
binnententoonstellingen.
2. I.V.T. te Wageningen, voor de
presentatie op het buitenterrein
van nieuwe fruitrassen (o.a. ap
pels).
3. W.F. Leenen en Zonen, Sassen-
heim en W. Lemmers, Lisse, voor
het sortiment en de presentatie
van narcissen op het buitenter
rein en de binnententoonstellin
gen (zeer groot en nieuw sorti
ment).
Kategorie 3: Eervolle vermelding
Proefstation voor de Boomkwe
kerij, Boskoop, voor de ontwik
keling van nieuwe boomkweke-
rijprodukten, gepresenteerd op
het buitenterrein alsmede op
binnententoonstellingen.
- N.T.S. - Studieklub, Rijnsburg,
voor met name het bijeenbrengen
van een groot sortiment zomer
bloemen, waarin zich de laatste
jaren vele nieuwe gewassen heb
ben gepresenteerd. Dit werd ge
showd op het buitenterrein en op
binnententoonstellingen
Proefstation voorde Bloemisterij,
Aalsmeer en I.V.T., Wageningen,
voor met name de nieuwe ont
wikkelingen binnen de bloemis
terij met o.a. nieuwe typen Anjers
en Kalanchoë en de jaarrondteelt
van Calceolaria en Duizend
schoon.
Op dit moment komt het produktienivo bij Denarkas overeen met het ge
middelde in de praktijk, en dat is voor Denarkas een vooruitgang ten opzichte
van vorig jaar en op zich uniek voor een proefbedrijf. De vooruitgang uit zich
vooral in het vruchtgewicht (37% B!) en de regelmaat in de produktie. Zoals
het beeld zich nu laat aanzien ziet het er ook naar uit dat dit beeld zich doorzet
omdat de zetting met kleine uitzonderingen zich ook in regelmaat goed
ontwikkelt. Ten behoeve van de zetting trillen we nog minstens eenmaal per
week en tikken we twee keer per week. Het energiescherm loopt nog iedere
nacht dicht en trekt nu bij een RV van 88% een vochtkier van 5%Het komt nu
voor dat na een warme dag er de hele nacht een kier van 5% in staat. Toch
heeft het scherm dan nog een energiebesparend effekt en bovendien is
's nachts de planttemperatuur onder het gesloten scherm wat hoger doordat de
uitstraling naar buiten uitgesloten wordt. Dit verschijnsel van een wat hogere
planttemperatuur is onder een dubbel dek konstant waar te nemen en kom-
penseert zo - althans gedeeltelijk - het lichtverlies.
De stooktemperatuur is 19 gr.C. op de dag en 16 gr.C. 's nachts. De vochtin-
vloed werkt en tussen 12.00 uur en 16.00 uur is er een minimumbuis van 45
gr.C. om de ketel te laten draaien ten behoeve van de CO2 voorziening.
Hel energieverbruik bedroeg deze week 7024 m3 gas bij een bedrijfsomvang van 10.000 m2. Hel gasverbruik is alsvolgt te
verdelen:
GRONDTEELT
STEENWOLTEELT
SDP
FUT.
Kontrole
SDP
FUT.
Kontrole
Week no. 16 d.d. 15 /4 -22 /4
acryl pl.
m.scherm
acrylpl.
m.scherm
verbruik in m3 deze week
62
69
71
60
70
81
energieverbruik in m3/100 m2
vanaf 28-12-1982
1534
1802
1657
1462
1731
1825
oogst in kg/100 m2
324
346
277
332
411
383
gemiddeld vruchtgewichl in gram
67,6
69.1
64.5
Tij
76,6
75.2
De builenomslandigheden waren deze week:
gemiddelde buitentemperatuur
gemiddelde windsnelheid
11.3 gr.C.
3.7 m/sek.
DENARKAS
L. Koop
11
