Nieuw produkt voor vleeskalveren op basis van stro
Wordt stro weer veevoer?
Positief uit oogpunt welzijn.
Stro
Ontsluiten
Veehouderij
gebaat bij
voer-ontsluiting
Beheershooi
De korrels worden verstrekt door
tussen 2 boxen een bakje te plaatsen,
waaruit de dieren bij open fronten de
korrels opnemen. Uit de op deze
wijze verstrekte strokorrels wordt
een rendement van 1 kg. levend ge
wicht op 5 6 kg. korrels verkregen.
Dit boven de uit melk verkregen
groei. Door het op gang komen van
het herkauwen, dat door korrelver
strekking wordt bereikt, wordt een
belangrijke bijdrage aan het welzijn
geleverd. Zowel verveling als abnor
STRUKT-O-BROCK
het nieuwe produkt is goed voor sociale kontakten.
De Centrale Veevoederfabriek "Sloten" te Leeuwarden heeft recent
een gewijzigde vorm van vleeskalverenproduktie ontwikkeld. Daarbij
gaat het om de verstrekking van stro in de vorm van geperste brokken
van optimale samenstelling. Het stro wordt daarbij grof gehakseld en
zgn. ontsloten tijdens het produktieproces. Door een behandeling van
het stro door natronloogtoevoeging wordt de verteerbaarheid vergroot
en de voederwaarde verbeterd. Het produkt dat onder de naam
STRUKT-O-BROK verkrijgbaar zal zijn, wordt vervaardigd in groen-
voederdrogerij "BV Oldambt" te Oostwold (Gr.).
De "BV Oldambt" die eigendom is
van de drie organisaties Aceco, Ce-
beco-Handelsraad en "Sloten" zal in
eerste instantie STRUKT-O-BROK
maken in een jaarcapaciteit van ca.
10.000 ton waarbij de mogelijkheid
van uitbreiding is opengelaten. De
korrels zullen op praktijkschaal eerst
in de "Sloten"organisatie worden
geïntroduceerd. Op een persconfe
rentie vrijdag 21 januari erd het
nieuwe produkt gepresenteerd door
de heer W.J. Lokhorst voorzitter van
het bestuur van de Centrale Veevoe
derfabriek Sloten.De heer Lokhorst
vertelde o.m. dat het op de markt
brengen van het nieuwe produkt past
in een beleid waarbij getracht wordt
produktiemethoden te ontwikkelen
waarbij het welzijn van de vleeskal
veren wordt bevorderd onder be
houd van een goede concurrentie
kracht van de bedrijfstak, waardoor
voorkomen kan worden dat de pro-
duktie over de grenzen zou gaan. Hij
somde vervolgens een aantal voor
delen van STRUKT-O-BROK op.
Volgens hem kan met deze stro-
brokken economisch een goede
kwaliteit export kalfsvlees worden
geproduceerd met daarbij een aan
vaardbare extra benodigde arbeids
inzet.
maal gedrag worden weggenomen.
Men vindt onder andere in de voor
maag van de kalveren geen haarbal-
len meer terug.
Door het hanteren daarenboven van
het systeem van open fronten, met
tussen de boxen geplaatste bakjes,
worden naar de mening van de heer
Lokhorst, de sociale contacten ten
zeerste bevorderd, hetgeen eveneens
uit oogpunt van welzijn een zeer po
sitief gegeven is en als een vooruit
gang mag worden gezien.
Uit vele reeds uitgevoerde proeven
in de proefstallen, alsook bij de uit
gebreide proeven op praktijkschaal
is gebleken, dat het aantal ziekteda
gen met de helft kan worden ver
minderd, terwijl het aantal ziektege
vallen wordt beperkt, hetgeen - zo
vertelt de heer Lokhorst - ook het
"noodzakelijk' medicijngebruik ver
der zal kunnen beperken.
De grondstof voor STRUKT-O-BROCK: stro.
Stro en hooi kunnen op het menu van het Nederlands rundvee een
veel belangrijker plaats krijgen als ze een voorbehandeling onder
gaan met ammoniak of natronloog. Dit volgt uit een onderzoek
van het Instituut voor Veevoedingsonderzoek (VVO) te Lelystad
in samenwerking met het Landbouwkundig Bureau voor de Ne
derlandse Meststoffenindustrie (LBNM).
Na zo'n voorbehandeling kunnen uit stro en hooi meer voedings
stoffen benut worden omdat de pensflora dan veel minder last heeft
van de houtige stof lignine, die dit voer anders zo moeilijk ver
teerbaar maakt. Het blijkt bovendien dat runderen per dag 20 tot
25 procent méér van dit voer kunnen eten. Een kostenberekening
leerde, dat zo'n voorbehandeling met ammoniak in Nederland
meer perspektieven biedt dan met natronloog.
Het IVVO hoopt met het onder
zoek ook adviezen te kunnen ge
ven voor de verbetering van de
rundveehouderij in ontwikke
lingslanden. Daar kan een voor
behandeling van bijvoorbeeld
rijststro met ureum of kalkwater
een gelijksoortig effekt teweeg
brengen.
Ruwvoer - zoals gras, hooi, stro,
kuilvoer en snijmais - maakt on
geveer 70 procent uit van het
rantsoen een zeker minimum aan
ruwvoer zelfs nodig. Maar niet
iedere soort ruwvoer wordt erg
geapprecieerd door de Neder
landse veehouders. Zo bevat stro
bijvoorbeeld een hoog gehalte
aan lignine in de celwanden,
waardoor het rundvee vaak nog
niet de helft ervan kan verteren.
De maag- en darmflora kunnen
dan niet alle stoffen-met-voeder-
waarde vrijmaken, waardoor een
groot deel verloren gaat.
Ir. A. Steg van het IVOO: "Een
tijd lang is stro in Nederland
nauwelijks gebruikt als veevoer.
Maar dan komt er een momenï
dat zo'n produkt herontdekt
wordt en dat men zegt: potentieel
zit daar veel waarde in! Trou
wens, als je stro in wereldverband
ziet, is het een heel ander pro
dukt. In veel landen is stro het
basisvoedsel voor het rundvee".
Sinds het einde van de vorige
eeuw zijn er in verschillende Eu
ropese landen methoden bedacht
om ruwvoer - met name stro -
aoor ontsluiting beter verteerbaar
te maken voor het vee. De ont
sluitingsmethoden waren meestal
arbeidsintensief en bezwaarlijk
voor het milieu. Daarom zijn er
andere methoden ontwikkeld om
slecht verteerbaar ruwvoer voor
Stro wordt luchtdicht afgedekt met plastik. Daarna kan er ammoniak in
gespoten worden. Na acht weken is het stro ontsloten. Na de behandeling
wordt het stro een aantal weken later gelucht.
voordeel van natronloog is dat
het voor honderd procent zijn
werk kan doen en de voeder-
waarde meer verbetert dan am
moniak.
Toch lijkt ammoniak er beter
voor te staan, omdat het bij de
huidige prijzen op kleinere schaal
rendabel te maken is. Ir. Den
Boer: "Het is heel goed mogelijk
op een bedrijf; je maakt een stro-
hoop, die dek je luchtdicht af met
plastik en je spuit de ammoniak
er in. Na acht weken is het stro
ontsloten. Er is dan ongeveer 30
procent van de ammoniak-stik-
stof gebonden. In de vloeibare
vorm waarin het wordt aange
voerd is ammoniak wel een
agressieve stof, maar als je de
strohoop acht weken later ont
lucht, is het ongevaarlijk".
Bij het injekteren gaat het vloeibare ammoniak over in gas. De injektie-
naald koelt sterk af waardoor er zich ijs op afzet.
het vee te verbeteren. In de prak
tijk wordt er tegenwoordig vaak
met natronloog ontsloten, terwijl
het injekteren van stro met am
moniak sterk in opkomst is.
Uit het onderzoek van ir. A. Steg
en ir. D.J. den Boer (LBNM)
werd duidelijk dat natronloog in
Nederland eigenlijk atleen toe
pasbaar is als grote hoeveelheden
stro of hooi verwerkt kunnen
worden. Er is namelijk een vrij
grote investering nodig om het
stro bij wijze van voorbehande
ling te hakselen en vervolgens te
mengen met de natronloog. Een
M ikro-organ ismen
Wat er precies gebeurt tijdens
ontsluiting is nog steeds niet dui
delijk. In ieder geval worden de
celwanden, die veel lignine be
vatten, door het proces losge
maakt. Daarna kunnen de mi-
kro-organismen in de pens van
herkauwers beter hun werk doen.
Uit het onderzoek bleek, dat de
pensflora uit ontsloten stro onge
veer 25 procent meer voedings
stoffen kan vrijmaken. Vanwege
de lichtere verteerbaarheid kan
de pensflora bovendien 20 tot 25
procent meer stro verwerken. Ir.
Steg denkt dan ook nog aan de
mogelijkheid van omzetten van
de toegevoegde ammoniak in ei
witten: "Door mikro-organismen
kan ammoniak omgezet worden
in eiwitten, maar daarvoor heb
ben ze dan wel energie nodig".
En ir. Den Boer: "Voor ontwik
kelingslanden, waar het voer
praktisch uitsluitend bestaat uit
eiwit-arm ruwvoer, kan die be
nutting van stikstof een rol spe
len".
In Nederland heeft de ontsluiting
van het "beheershooi" waar
schijnlijk goede toekomstmoge
lijkheden. "Beheershooi" is af
komstig uit zogenaamde beheer-
gebieden, waar - uit een oogpunt
van natuurbehoud - gemaaid
wordt wanneer dat het beste uit
komt voor de natuur (en dat is
soms niet voor het landbouwbe
drijf).
Boeren in zo'n gebied kunnen
zich bij overeenkomst verplichten
om te wachten met hooien tot een
later tijdstip om bijvoorbeeld
schade aan de vogelstand tegen te
gaan. Als het gras dan later wel
gemaa mag worden, is het al
"verouderd"; het bevat meer
houtstof en is minder mals. Ver
teerbaarheid en voederwaarde
zijn dus minder geworden, maar
kunnen door ontsluiting weer
verbeterd worden.
Momenteel onderzoeken IVVO
en LBNM of de ontsluiting van
beheershooi een vergelijkbare
verbetering van de voederwaarde
oplevert als bij stro.
Jan Nieboer
8
