Veel nieuws op de 29ste
Zeeuwse Spuitdag!
Al bijna 30 jaar is de Zeeuwse Spuitdag een "voorloper" wat betreft voorlichtingsbijeenkomsten op het
gebied van de gewasbescherming in het winterseizoen. Vanaf heden op een wat bredere basis; nu zullen, naast
de BOVAL-Zeeland en het C.A.R. Goes, ook de Stichting Landbouwkundig Onderzoek in Zeeuws-VIaan-
deren en de Federatie van Verenigingen voor Bedrijfsvoorlichting, werkzaam in overig Zeeland, deze kar
gaan trekken.
In de opzet bracht dat geen wijziging. Overigens het leek in de opkomst wei tot uiting te komen in de vorm
van een zekere "verjonging" van het aanwezige publiek.
In de morgenbijeenkomst werden door dr.ir. C.J.A. Barèl van het Konsulentschap in Algemene Dienst voor
Planteziekten en Onkruidbestrijding (landbouw) de volgende punten aan de orde gesteld. (Van het onder
werp dat in de middagbijeenkomst werd behandeld "Aaltjes en aaltjesbestrijding" wordt een afzonderlijk
verslag gemaakt).
Enkele nieuwe produkten
- Certrol Combin SE (MCPA, me-
coprop, bromoxynil) komt vrij
wel overeen in werking met Cer
trol Combin S dat ioxnyl bevat als
aanvulling op de beide groeistof
fen.
- Ook in Mais-Certrol komt (naast
atrazin) bromoxynil voor. In ver
gelijking met atrazin worden ka
mille en de voor atrazin resistente
melganzevoet beter bestreden.
Men geeft per ha 30% minder
atrazin dan bij toepassing van al
leen atrazin wordt verstrekt. Of
een nabehandeling bijvoorbeeld
met Basagran altijd achterwege
kan blijven, zal de praktijk moe
ten leren. Nakiemers!
- Fanoprim op basis van broomfe-
noxim (Faneron) atrazin kan
eveneens worden toegepast in het
2-, 4-bladstadium van de mais.
Bestrijdt óók goed kamille en re
sistente melganzevoet.
Bieten
Wat de onkruidbestrijding betreft
blijkt als nieuw element te zijn inge
bracht de gesplitste toepassing van
Betanal Nortron/Tramat. Dat wil
zeggen: 3,5 Betanal 1,5 Nor
tron/Tramat zowel in het 2-
bladstadium als in het 4-
bladstadium. Bij de toepassing in het
2-bladstadium trad hier en daar wel
eens wat groeiremming op, die ech
ter slechts zelden resulteerde in een
blijvende achterstand. Vooralsnog
lijkt voor het zuidwesten Pyramin of
Goltix vóór het zaaien een reeële
basis. Er is nog altijd een kategorie
(20-25%?!) die daarmee kan vol
staan. Zes liter Betanal na opkomst is
in tal van gevallen de daarop vol
gende zekerheidsstelling. In de serie
mogelijkheden die er zijn vormen
dan de kombinaties Betanal met
Goltix of met Nortron/Tramat nog
een bedrijfszeker (maar duur) alter
natief.
Kleefkruid vraagt een aparte aanpak:
4 liter Betanal als er 40.000 planten
boven staan. Dus niet wachten tot het
gestrekte kiemlobstadium om dan
met Belanah of tot het 2-
bladstadium om meteen met (de
halve koncentratie) Betanal Nor
tron/Tramat te spuiten. Bovenop die
eerste, vroege behandeling zal dan
vrijwel steeds een tweede behande
ling nodig zijn met de volle dosis 5
Betanal 2,5 Nortron/Tramat in
het 4-bladstadium.
Tegen duist en hanepoot ontlopen de
werking van Fervin en van het nieu
we middel Fusilade elkaar weinig.
Fusilade is beter op graanopslag en
op kweek. Bij opslag van raaigras
wint Fervin het weer.
De Bieteninsekten. Ritnaalden en
emelten (op gescheurd grasland)
vragen een grondbehandeling met
3,5 liter lindaan 21% en een zaadbe
handeling met 5 gram lindaan. Geen
pillenzaad gebruiken.
Springstaarten bestrijden is lang niet
altijd nodig. De noodzaak ervan kan
men nagaan door vóór de grondbe
werking kris/kras over het perceel
hier en daar een handvol losse grond
te nemen en dat - over wat porties
verdeeld - in een emmer of teiltje in
een laagje water van plm. 5 cm te
doen. De wit- tot grijsgekleurde
springstaarten komen dan boven
drijven. Eventueel bestrijden door
een zaadbehandeling met Mesurol of
bendiocarb plus een grondbehande
ling met lindaan 21% (5 liter/ha).
Ten aanzien van de bietekevertjes
verandert er weinig. Toepassing op
of in het (pillen-)zaad van Mesurol,
bendiocarb (Multamat ZB, Seedox
80 W) of carbofuran (Curater) geeft
al een redelijke bescherming. Als
aanvulling kan men dan kiezen voor
een grondbehandeling met lindaan
of een granulaat. Temik (hoewel niet
bijzonder sterk op het bietekevertje
maar als aanvulling voldoende
werkzaam) heeft dan in bepaalde
gebieden het nevenvoordeel van een
goede luisbestrijding met het oog op
de vergelingsziekte. Van het nieuwe -
op dit moment nog niet toegelaten -
granulaat UCTL op basis van 2%
lindaan 8% Temik, was de wer
king op het bietekevertje bijzonder
goed en mag eveneens een luisdo-
dende werking verwacht worden.
tafol een steeds grotere plaats zal
gaan innemen bij de bestrijding van
door Septoriaschimmels veroor
zaakte aantastingen als bladvlek-
kenziekte en kaljesbruin. Gezien de
wisselvalligheid wat optreden betreft
en de noodzaak captafol preventief
toe te passen, is er nog geen pasklaar
advies te geven. Vast staat wel dat het
bij de toepassing vrijwel steeds zal
gaan om kombinaties met andere
bestaande middelen.
Resistentie
In de tweede plaats dat Sportac
(prochloraz) ontheffing heeft gekre
gen, voorlopig alleen voor de bestrij
ding van afrijpingsziekten in tarwe en
Spuiten wordt vaak uitgevoerd door loonwerkers
Uien
Basagran is nu toegelaten in uien; in
die gevallen dat kamille voorkomt
een welkome aanvulling. Spuiten bij
een gewaslengte van minstens 10 cm,
op een afgehard gewas met veel wa
ter en een grove druppel. Wel wees
dr. Barèl er nog op de voor- en na
delen van bepaalde (vooral na op
komst toegepaste) onkruidbestrij
dingsmiddelen, kritisch te bekijken.
Een goedkoop middel blijkt in de
praktijk achteraf soms duur uit te
vallen door vertraging van de afrij
ping. En die afrijping bleek in 1982
niet zelden een teer punt met als ge
volg soms een waterhuid en het op
treden van Penicillium, een schim
mel die alleen optreedt als de bol
verzwakt is. Tegen koprot is een
zaadbehandeling met AAtopam N
nog steeds afdoende. Tegen blad-
vlekkenziekte is als aanvullende be
handeling (hoogstens 2 keer) nu ook
procymidon (sumisolex) goedge
keurd. Daconil M is een goed
"doorspuitmiddel" hiertegen. Tegen
de uievlieg is nog steeds Phytosol
gran. beschikbaar, Curater is duur
der maar ook zachter voor het gewas
Bij de gekombineerde zaadbehan
deling moet eerst de AAtopam N en
vervolgens Phytosol op het zaad
worden aangebracht.
Granen
Kleefkruid vraagt vroeg (februa
ri/maart) DNOC of Herbogil en/of
later in het voorjaar mecoprop. Dit
laatste bij voorkeur in de vorm van
DM 68, eventueel aangevuld met
nog een keer Basagran P. Beide
spuiten bij groeizaam weer. Kleef
kruid "neem" je met de routinebe-
spuitingen niet mee, het vraagt extra
maatregelen!
Er is nu ook een aantal mengsels met
de bodem herbicide isoproturon be
schikbaar voor toepassing in zomer-
gerst. Problemen met duist en andere
grasachtigen kunnen nu beter wor
den aangepakt.
Wat de graanziekten betreft slechts
enkele opmerkingen. In de eerste
plaats dat - al was 1982 een "rustig"
jaar wat graanziekten betreft - cap-
van meeldauw in zomergerst. Verder
een minder leuke mededeling name
lijk dat men in Engeland plaatselijk
resistentie heeft gevonden bij oog-
vlekkenziekte, voor benzimidazolen
(carbendazim, benomyl enz.). Een
waarschuwing voor degenen hier die
ondanks de duidelijke norm voor
oogvlekkenziekte van mening zijn
"voor alle zekerheid" of "preventief'
toch te moeten spuiten!!
Plaatselijk kwam er in de wintertarwe
en wintergerst vóór de winter al flink
wat meeldauw voor. Bestrijding is in
dat stadium als regel weinig zinvol.
Wel zal men dit voorjaar dergelijke,
als regel vroeg ontwikkelde, percelen
goed in de gaten moeten houden.
Aardappelen
Nieuw is de toepassing bij het poten
van Solacol in poedervorm tegen
rhizoctonia wat inhoudt minder risi-
ko van verspreiding van bakterie-
ziekten dan bij het bevochtigen van
het pootgoed met Solacol, opgelost
in water. Solacol poeder zou minder
irritatie geven dan andere poeder-
vormige, voor dit doel beschikbare
produkten maar is ook weer duurder.
Fusilade
Als vervanger van PCNB-bevattende
middelen is nu Rizolex (tolclofos-
methyl) op de markt. Dit middel kan
als aanvulling op de kwikontsmet
ting van het pootgoed gebruikt wor
den bij een grondbehandeling. Het is
erg duur (20 kg a 40,— per ha) en
het is niet werkzaam tegen schurft
(waartegen PCNB nogal eens wordt
gebruikt).
Tussen haakjes: Echt ontsmetten
tegen rhizoctonia houdt in een be
handeling met kwik of de Rhizotox-
bom. De behandeling met bijvoor
beeld Lirotect of Benlate tegen fusa-
rium, is een heel ander verhaal.
Verder:
Een rijenbehandeling in aardappe
len met Temik of andere granulaten
is in 1983 niet (meer) toegestaan. De
volveldsbehandeling met het oog op
de aardappelmoeheid, kan normaal
doorgang vinden. Het onderzoek
wordt voortgezet: nog steeds is niet
duidelijk wat er in feite bestreden
wordt.
Een goede verdeling, mede door het
gebruik van voldoende water, blijft
ook bij de aardappelziektebestrij-
ding van belang.
Luisbestrijding in aardappelen stelt
hogere eisen aan de hoeveelheid wa
ter, druppelgrootte en weersomstan
digheden dan de aardappelziektebe-
strijding. Stel U daarom bij kombi-
natie van deze twee in op de (hogere)
eisen die de luisbestrijding stelt. Of -
en dat is nog beter - voer een luisbe
strijding afzonderlijk uit en dat bij
voorkeur 's avonds. Een halfgeslaag-
de luisbestrijding werkt zelfs ave
rechts want de natuurlijke vijanden
en de zwakste luis worden dan mees
tal wel gedood. Men werkt dus de re
sistentie in de hand.
Knolselderij
Tegen de wortelvlieg wordt de toela
ting verwacht van 10 kg Birlane gra
nulaat in de rij. Gevreesd werd aan
vankelijk dat dit voor de mensen op
de plantmachine moeilijkheden zou
opleveren, dit blijkt niet het geval te
zijn. Daarnaast moest nagegaan
worden of de bij deze wijze van toe
passing aanwezige hoge koncentratie
van het middel in de direkte omge
ving van de plant, geen bezwaar is.
Dat bleek hier niet het geval. Wat
vanzelfsprekend niet wil zeggen dat
deze wijziging in de wijze van toe
passen elders (bij Temik in aardap
pelen bijvoorbeeld) ook geen risiko's
m'et zich mee zou kunnen brengen.
Wat de wortelen betreft moet er ten
slotte nog op gewezen worden dat
aantasting door de wortelvlieg niet
verward moet worden met de aan
wezigheid van larven van de rouw-
mug (eveneens maden). Maar deze
laatste komen alleen voor als door
andere oorzaken rotting optreedt.
Erwten
Een gewas dat weer meer in de be
langstelling komt. Er was voórheen
al veel onderzoek verricht. Met name
wat de insektenbestrijding betreft
kan in de meeste gevallen de draad
weer zonder meer worden opgeno
men. Nieuw is in dit geval het feit dat
we thans, waar het gaat over de
peulboorder, de beschikking hebben
over de sexval. Deze geeft aan of het
insekt wel of niet aanwezig is. Een
goede zaak! Het spuitadvies blijft
hetzelfde.
Een groot aantal in de grond over
blijvende schimmels en aaltjes die de
erwt kunnen belagen wijst erop, dat
naast een goede struktuur ook een
ruim vruchtwisseling een voorwaar
de is voor de teelt van gezonde erw
ten. Ook nu er een aantal middelen
zijn waarmee wij bepaalde schim
melziekten kunnen bestrijden en de
schade door aaltjes door grondont-
smetting beperkt kan worden? Eén op
zeven is dan zo gek nog niet.
Nieuw is in dit geval de zaadbehan
deling met carbendazim en met
Apron SD. Tot voor kort was hier
voor enkel thiram tegen kiem- en
bodemschimmels beschikbaar. Car
bendazim werkt tegen voet- en vlek-
kenziekten, Apron SD op basis van
metalaxyl (Ridomil!) en captafol,
tegen valse meeldauw. Thiram, car
bendazim en Apron SD alle drie op
het zaad brengen zal niet lukken,
vooral niet als men meent ook nog
iets aan vogèlafweer te moeten doen.
Van de drie kategoriën ziekten die
bestreden moeten worden lijkt voor
lopig valse meeldauw het minst be
langrijk en is Apron SD dat hiervoor
nodig is, ook het duurst.
Dr.ir. C.J.A. Barèl
Wat de ziektebestrijding in het gewas
betreft beschikken wij thans, voor
droog te oogsten erwten, over Roni-
lan (vinchlozolin) dat tegen botrytis
kan worden aangewend, met name
ter bescherming van de peul. Botry
tis, de grauwe schimmel is vrijwel
overal permanent aanwezig en moet
preventief bestreden worden. Zoals
meer schimmels gebruikt ze afster
vende delen als startbaan voor het
infekteren van gezonde delen. Af
vallende bloemblaadjes vormen met
de tere peulwand hiervoor een ideale
kombinatie. Het advies luidt dan
ook: Spuiten bij begin bloei, juist
vóórdat de eerste bloemblaadjes los
laten. Bij veel vocht gedurende de
bloei de behandeling 7 of 10 dagen
na de eerste herhalen.
Blauwmaanzaad
In 1982 kwam er - hoewel plaatselijk
uiteenlopend - flink wat schade voor,
veroorzaakt door Asulox. Dit middel
is vrij goed oplosbaar (in tegenstel
ling tot de meeste bodemherbiciden).
Met de grote hoeveelheid neerslag
tussen zaaien en opkomst bleek dat
dit jaar funest. Dit risiko zat er dus
altijd al in en aangezien er geen an
der middel beschikbaar is voor
blauwmaanzaad, zal men met dit ri
siko moeten leren leven. Zo zou men
misschien meer de nadruk kunnen
leggen op de na-opkomstbehande
ling door bij het zaaien wat minder
middel te gebruiken er daarbij van
uitgaande dat er, na opkomst, weer
gespoten moet worden. Of de be
spuiting voor opkomst geheel wegla
ten en helemaal aansturen op een
na-opkomstbehandeling. Witte
krodde wordt dan zelfs beter bestre
den.
Komt er duist en straatgras voor, dan
is men zonder meer aangewezen op
een toepassing vóór opkomst.
Diversen
- Hét middel AAbiton vloeibaar
wordt uit de handel genomen. Dat
betekent dat het laatste kwikbevat-
tende middel voor zaadbehandeling
in 1983 voor het laatst op de markt is.
Het wordt nog gebruikt voor het
ontsmetten van zaaigraan en vlas
zaad. Voor vlaszaad zou AAtopam N
(thiram carbendazim) een goede
vervanger zijn. In hoeverre dit vol
doende hecht op het zaad is niet be
kend en zal dus op korte termijn be
keken moeten worden.
- Gramoxone en Reglone mogen niet
meer gebruikt worden voor het
doodspuiten van een groenbemester
in het najaar. Het gewas blijft onder
die omstandigheden te lang nat en
dat heeft tot gevolg dat hazen en ko
nijnen met het middel in nog opge
loste toestand in aanraking komen.
Als gevolg van de eigenschap van
deze beesten om vreemde stoffen
van hun vacht op te likken is het ri
siko van rechtstreekse opname van
deze middelen bijzonder groot.
- Ter bestrijding van de graszaadgal-
mug zijn nu toegelaten:
a. 1,5 liter Hostathion, alleen in de
herfst na de verwijdering van de
dekvrucht.
b. 1 liter parathion ook in overjarige
percelen; geadviseerd wordt ge
zien de korte werkingsduur, drie
maal een bespuiting uit te voeren
met een tussentijd van een week.
c. 0,5 liter Ambush, het eerste na
jaar na het ruimen van de dek
vrucht één keer; op overjarige
percelen twee keer met een tus
sentijd van 14 dagen.
De middelen zijn er. Op de vraag
wanneer het verantwoord is om hier
tegen te spuiten is het antwoord min
der gemakkelijk te geven.
Er wordt aan gewerkt om te komen
tot een waarschuwingsdienst voor de
graszaadgalmug.
P. Verhage
8
