Na slecht spruitenseizoen dit jaar inkrimping met 10%
H et seizoen 1978/79 zal de spruitenteler nog lang heugen. Hetzelfde geldt overigens voor allen die zich in
de spruitenhandel bewegen. Een aantal malen strenge vorst en van de spruiten die in Nederland, België,
West-Duitsland en Frankrijk rond de jaarwisseling nog op het land stonden kon vrijwel niets meer geoogst
worden. In ons land betekende dat een oogstreductie van bijna 30%. Wat er na december nog aan de markt
kwam was voor een groot deel afkomstig uit Engeland. Daar kon de teler profiteren van de ongelukkige
situatie waarin zijn collega's op het vaste land zich bevonden. Ook de consument heeft het geweten, want
vanaf januari rezen de prijzen de pan uit. Voor een kilo spruiten moest al gauw meer dan 5 gld. betaald
worden.
H et areaal spruitkool in Neder
land is gedurende de afgelopen 6jaar
sterk uitgebreid. In 1973 besloeg de
beteelde oppervlakte nog slechts
4.428 ha. In 1978 was dat opgelopen
tot 6.025 ha. De zeer slechte teeltre
sultaten van de tweede helft van het
afgelopen seizoen heeft de houding
van de spruitenteler echter danig ve
randerd. Een en ander valt af te lei
den uit de zojuist verschenen augus-
tus-september-steekproef van het
CBS. Het areaal spruitkool voor het
seizoen 1979/80 wordt daarin gesteld
op 5.494 ha (-9% t.o.v. 1978/79),
waarmee het niveau van het seizoen
1977/78 maar net wordt geëvenaard
(5.417 ha). Hiervan is ruim 300 ha,
bijna geheel in Noord-Brabant gele
gen, bestemd voor contract-teelt.
Naast deze areaalinkrimping heeft
de spruitenteler over het algemeen
ook zijn teeltschema wat verschoven.
Het afgelopen seizoen heeft wel erg
pijnlijk aangetoond aan welke risi
co's de late teelten blootstaan. Zoals
te verwachten was, richt de teler zich
dit seizoen wat meer op de vroege
teelten.
D e kwaliteit van de Engelse sprui
ten is, ook in normale jaren, wat af-
I n 1978/79 zijn de financiële resul
taten voor de Nederlandse spruiten
teler sterk achtergebleven bij die van
voorgaande seizoenen (zie tabel).
Vanwege het verloren gaan van de
produktie die rond de jaarwisseling
nog te velde stond (ongeveer !6 van
de totale handelsproduktie) werd de
oogst sterk gereduceerd. Bovendien
lag de gemiddelde veilingprijs bij
zonder laag. Alleen vanaf december
zijn die prijzen hoog geweest, maar
toen was de aanvoer inmiddels erg
klein geworden. Een en ander heeft
geresulteerd in een bruto-opbrengst
van 7.700 gld./ha, hetgeen ongeveer
de helft is van de opbrengst in een
redelijk spruitenjaar.
D e oogstreductie van bijna 30%
werd voor de consument voor een
klein deel gecompenseerd door een
toename van de invoer met bijna
500% (incl. reëxport). Wanneer we in
acht nemen dat die invoer in een
normaal jaar praktisch nihil is (in
1976/77 en 1977/78 1% van de pro
duktie), blijkt dat zelfs een dergelijke
toename slechts een zeer bescheiden
kwantum oplevert (zie balans). Bel
gië, onze enige leverancier van bete
kenis in betere tijden, was het vorig
seizoen ook ernstig gedupeerd, zodat
de importeurs zich moesten richten
op de belangrijkste producent van
spruiten in Europa, nl. Engeland.
Ondanks de vervoersstakingen begin
dit jaar aldaar, konden ruim 5.200
ton spruiten vanuit Engeland inge
voerd worden. Daarmee kwam de
beschikbare hoeveelheid in ons land
op bijna 65.000 ton.
ing. G.J. Bagerman
Situatie lopend seizoen
Nieuwe, uniforme
sorteringsmaten
Engeland grootste
spruitkool producent
Engelse spruiten mindere
kwaliteit
Terugblik vorig seizoen
Invoer met 500%
toegenomen
Marktoverzicht spruiten
De telers hebben intussen blijkbaar lering uit het een en ander getrokken. Het areaal voor dit seizoen is met
bijna 10% ingekrompen. Bovendien is het accent wat verlegd naar de vroege teelten.
Het nieuwe seizoen is inmiddels wat laat op gang gekomen. Vanaf half september liep het aanbod vrij sterk
op, zodat de achterstand kon worden ingelopen. De prijzen waren aanvankelijk hoog, terwijl deze per 20
oktober boven het niveau van 1978/79 en onder dat van 1977/78 lagen. Vanaf dit moment moet nog ongeveer
85% van de oogst gerealiseerd worden. Vooral gedurende de maand november zal veel 20%) aangevoerd
worden.
Zuid-Holland is traditioneel hét
spruitenteeltgebied van Nederland.
Toch is gedurende de afgelopen ja
ren deze teelt in dat gebied relatief
vrij sterk in belangrijkheid afgeno
men. In 1973 lag er nog 66% van het
spruitenareaal, nu is dat nog 55%. In
Noord-Brabant breidde het areaal
spruitkool zich tot en met 1978 regel
matig uit. Deze toename is na vorige
winter echter ook een halt toegeroe
pen. Momenteel bevindt zich in deze
provincie 25% van het totaal areaal.
De overige 20% liggen verspreid
door het land.
Het beschot van de spruitkoolteelt
wordt voor dit jaar geraamd op 15
ton/ha. Daarmee kan de produktie
geschat worden op ruim 82.000 ton
(vj 59.000 ton; vvj 82.700 ton), onge
veer evenveel als de bijzonder grote
oogst van het seizoen 1977/78. In de
daaraan voorafgaande jaren werd
gemiddeld een produktie.van 70.000
ton gerealiseerd.
De spruitenaanvoer is dit jaar vrij
laat, nl. half augustus pas op gang
gekomen. Aanvankelijk (in de
maand augustus) lagen de prijzen erg
hoog. In september nam de aanvoer
toe, terwijl de prijzen in verband met
het warme weer, sterk daalden tot
zelfs beneden het niveau van de twee
voorgaande jaren. In de laatste week
van september was de achterstand in
de aanvoer t.o.v. het vorig seizoen
ingehaald, terwijl de prijzen weer
Veilinggebeuren 1978/79: augustus t/m 20 oktober
vergeleken met voorgaande seizoenen
1.000 ton
wijkend van die van ons produkt. De
spuiten zijn daar losser en daardoor
veelal groter. Daarnaast werden in
het afgelopen seizoen partijen aan
gevoerd, waarvan de kwaliteit slech
ter was dan die in voorgaande jaren.
Enkele Engelse exporteurs hebben
hun vrees uitgesproken dat dit zijn
terugslag zal hebben op de reputatie
van het Engelse produkt op het con
tinent in de komende jaren: In En
geland worden jaarlijks vrij veel
spruiten diepgevroren. In 1978 be
droeg de produktie van bevroren
spruiten 24.200 ton. Ook hiervan
vindt nauwelijks uitvoer plaats. Voor
het komend seizoen verwacht men
168.000 ton spruiten te produceren.
ct/kg
77/78
78/79
79/80
77/78
78/79
79/80
augustus
0,4
0,7
0,3
43
147
124
179
144
september
3,8
4,1
4,2
102
140
125
115
92
1 - 20 oktober
7,8
7,7
7,5
97
100
77
92
119
SAMEN
12,0
12,5
12,0
96
114
96
102
106
Rest seizoen
61,3
36,5
62,5
171
82
73
TOTAAL
73,3
49,0
74,5
152
87
79
1979/80 in van 1978/79
wat opliepen, gedurende de eerste
drie weken van oktober.
In het nieuwe seizoen zijn ook de
vernieuwde sorteringsvoorschriften
ingevoerd. Daarmee is een eind ge
komen aan de oude situatie, waarbij
per gebied verschillende maatsorte-
ringen werden aangehouden. We
beschikken momenteel over de sor
teringen A (23-33mm).
B(33-43), C 43), D (16-23) en E
(10-16). Naar verluidt doen zich
weinig of geen moeilijkheden voor
bij de toepassing van dit nieuwe sys
teem.
E ngeland is Europa's belangrijkste
spruitkoolproducent, hoewel wij op
het continent daar in normale jaren
weinig van merken, omdat in dat
land de totale oogst bijna geheel voor
eigen, deels diepgevroren, consump
tie wordt gebruikt. Alleen bij grote
tekorten op het Europese continent,
zoals vorig seizoen het geval was,
trekt de export aan. Het Engelse
spruitenareaal loopt gedurende de
laatste jaren vrij sterk terug. Werd in
1974/75 nog een oppervlakte van
bijna 15.000 ha aangeplant, in
1978/79 was dat teruggelopen tot
11.000 ha. Het lopende seizoen zal
het areaal bijna 11.000 ha beslaan.
Aanvankelijk raamde men de pro
duktie 1979/79 op 171.000 ton. Hiér
van werd echter 13% niet gereali
seerd, zodat de oogst uiteindelijk
149.000 ton bedroeg. In het seizoen
1977/78 werd er 168.000 ton gepro
duceerd. De Engelse spruitenteler
heeft dus veel minder last gehad van
de vorst in de afgelopen winter dan
zijn collega's op het continent. Ener
zijds is dat te verklaren uit het feit dat
de winter in Engeland minder koud
is geweest, terwijl anderzijds de En
gelse spruitkoolrassen meer winter
hard zijn. De kwaliteit van de En
gelse spruiten is echter nogal wat
slechter (losser) dan de onze.
Gedurende de eerste helft van het
seizoen 1978/79 lagen de prijzen van
spruiten in Engeland erg laag. Vanaf
half december echter, toen de export
naar het vaste land op gang kwam,
zijn deze enorm gestegen tot in maart
de groothandelsverkoopprijzen rond
40/100 kg lagen. Naar Nederland
werd het afgelopen seizoen 5.400 ton
geëxporteerd, terwijl in andere jaren
die export praktisch nihil is. Van die
5.400 ton werd echter ruim 2.500 ton
gereëxporteerd naar met name West-
Duitsland. De Engelsen werken met
de EEG-voorschriften voor spruiten,
waarbij wordt gesorteerd op 20 mm.
Wij deden dat tot voor kort veelal op
10 mm. Om nu de import-spruiten
toch een, naar Nederlandse begrip
pen, acceptabel aanzien te geven,
werden deze eenmaal binnen onze
grenzen veelal opnieuw gesorteerd.
Het beschot is geraamd op 15,4
ton/ha (vj 15,3). In Nederland werd
een vergelijkbare opbrengst per ha.
betaald in het seizoen 1977/78. De
Engelsen verwachten (medio sep
tember) dat 6% (10.000 ton) van de te
velde staande produktie niet geoogst
zal worden, dan wel tijdens oogst en
distributie verloren zal gaan. Men
denkt nu dus een eindresultaat van
158.000 ton te behalen.
Inmiddels is ook in Engeland vanaf
half augustus het nieuwe spruiten
seizoen van start gegaan. Tot half
oktober waren de prijzen aldaar erg
goed en ruim boven het niveau van
voorgaande jaren.
De uitvoer van spruiten is vorig sei
zoen relatief gezien (±50% van de
produktie) nauwelijks achtergeb
leven bij die van voorgaande jaren.
Van de ruim 30.000 ton ging zoals
gewoonlijk 80% naar onze oosterbu
ren. In normale jaren betrekt Duits
land zijn import voor 90-95% uit
Nederland, terwijl het overige door
België wordt geleverd. In het afgelo
pen seizoen kwam 80% uit Neder
land en 10% uit België. De overige
10% werd niet verder gespecificeerd,
maar zal waarschijnlijk afkomstig
zijn geweest uit Engeland. Naast
West-Duitsland namen ook Frank
rijk, Zwitserland en België beschei
den hoeveelheden Nederlandse
spruiten op. De uitvoer van spruiten
ten behoeve van de buitenlandse in
dustrie was ruim de helft kleiner dan
in het seizoen 1977/78. Er werd 1.500
ton voor dit doel uitgevoerd. De af
name door de binnenlandse sprui-
tenverwerkende industrie is niet
achtergebleven bij die van voor
gaande jaren. Ruim 4.000 ton werd
door de verwerkende industrie op
genomen. Opvallend is dat er relatief
gezien wat meer spruiten werden in
geblikt (9% tegen vj 5% en wj 4%).
Hoewel de prijs die de verwerkende
industrie voor spruiten moest beta
len sterk daalde (van 110 tot 85 cent),
bleef deze toch nog boven de ge
middelde veilingprijs van spruiten
voor verse consumptie. Dit wordt
veroorzaakt door het feit dat de in
dustrie geschoonde spruiten koopt.
De uitvoer van bevroren spruiten
bleef met ruim 4.500 ton maar weinig
achter bij die van het voorgaand jaar
(4.900 ton). Kennelijk werd het weg-
Nederlandse teeltresultaten 1978/79
vergeleken met voorgaande jaren
72/73
73/74
74/75
75/76
76/77
77/78
78/79
Areaal
ha
4357
4428
4804
5162
5265
5417
6025
Handelsproduktie
1000 ton
74,5
64,5
77,1
65,1
68,0
82,7
58,9
Produktiewaarde
min gld.
53,7
65,1
65,5
69,9
83,6
71,9
46,6
Veilingprijs
ct/kg
72
101
85
107
123
87
79
idem ct 1978/79
ct/kg
116
148
112
128
137
92
79
Beschot
ton/ha
17,1
14,6
16,0
12,6
12,9
15,3
9,8
Financieel result.
1000 gld./ha
12,3
14,7
13,6
13,5
15,9
13,3
7,7
idem gld. 1978/79
1000 gld./ha
19,8
21,6
18,0
16,1
17,7
14,0
7,7
Balans van produktie, import en afzet in Nederland
hvh. x 1.000 ton
72/73
73/74
74/75
75/76
76/77
77/78
78/79
Produktie
74,5
64,5
77,1
65,1
68,0
82,7
58,9
Import
0,9
0,7
1,3
1,6
0,5
1,2
5,7
- België
0,8
0,7
1,3
1,6
0,5
1,0
0,5
Beschikbaar
75,4
65,2
78,4
66,8
68,5
83,9
64,7
- Uitvoer
40,3
33,5
39,8
32,8
33,3
41,5
30,2
- West-Duitsland
34,5
28,3
33,3
26,7
25,1
34,7
24,1
- Frankrijk
2,6
1,8
2,6
2,9
4,5
3,8
4,3
- Zwitserland
2,4
2,1
2,1
2,0
1,6
2,0
1,1
- België
0,5
0,7
0,7
0,7
1,2
1,1
0,7
- Industrie
1,9
1,3
1,7
2,2
4,3
5,4
4,2
- Doordraai
0,7
0,5
2,2
0,4
0,9
1,3
2,2
- Binnenl. verbruik
32,6
29,9
34,7
31,3
30,0
35,7
28,0
- k8 PPPj
2,43
2,21
2,54
2,28
2,16
2,57
2,00
vallen van de verse spruiten in het
groenteaanbod in de tweede helft
van het seizoen nauwelijks gecom
penseerd door een grotere consump
tie van diepvriesspruiten. Gezien de
kleine totaalproduktie zijn er relatief
erg veel spruiten doorgedraaid, nl.
ruim 2,2 ton of te wel 4% van de
produktie. In normale jaren be
draagt de doordraai ongeveer 1%.
Daar de oogst na de jaarwisseling
wegviel, heeft praktisch de gehele
doordraai in de maanden oktober,
november en december plaatsge
vonden. In voorgaande jaren werd
ook na december nog een vrij be
langrijk percentage doorgedraaid.
Wanneer het afgelopen seizoen niet
voortijdig zou zijn beëindigd, zou de
doordraai waarschijnlijk een record
hoogte bereikt hebben.
(Markt-Info P.G.V.)
17
