Terug naar Zeeland
Een teelttechnikus
M
Journalistiek talent
I
Op vrijheid gesteld
Ideaal afscheid
Dankbaar terug zien
M. van Wezel
Toen ik al vlug door had dat dit werk het niet
kon worden en ik snel het aanbod kreeg om
naar de NOP te gaan. kostte dat toch nog wel
enige overweging. Janny was er ook niet zo
bijzonder mee ingenomen. Eigenlijk had zij
haar hart verpand aan Zeeland. Toch nam ik
die aangeboden funktie in de NOP aan. Ove
rigens stalde Janny daarbij wel als voorwaarde
dat ik dan over een eigen auto kon beschikken.
Ja want in die tijd was het openbaar vervoer
nog niet zo goed geregeld en het idee van daar
min of meer opgesloten te zitten in de polder
sprak Janny niet aan. Mijn superieur die me
echt wel graag in de NOP zag werken, kreeg het
voor elkaar dat ik als enige en eerste in het land
in de rang van hoofdassistent A over een eigen
auto kon beschikken en daarmee dan de ge
maakte dienstkilometers kon deklareren.
Dienstauto's waren er natuurlijk wel. zegt
Adrie, maar daar voelde ik weinig voor. De
vrijheid stond bij mij altijd voorop.
Ik ben tien jaar van 1955 tot 1965 in de NOP
geweest en ik kijk daar op terug als de mooiste
tijd in mijn bestaan. Het was een enerverende
taak om daar behulpzaam te kunnen zijn bij de
opbouw van een moderne fruitteelt in een
nieuw gebied. In die tien jaar heb ik de fruit
teelt daar zien uitgroeien van een blozende
baby tot een alleraantrekkelijkste mooie juf
frouw. Tevens was de internationale aanloop
van ge interesseerden bijzonder interessant. Uit
heel de wereld kwamen er mensen die wel eens
wilden zien met eigen ogen hoe dat nou in die
nieuwe polders door die Hollanders was ge
daan. Het was veelal mijn taak om die bezoe
kers rond te leiden en hen alles uiteen te zetten
omtrent de fruitteelt. Daaraan heb ik zeer veel
leuke kontakten overgehouden die tot op de
dag van heden nog worden onderhouden. Na
1965 kwam de Flevopolder in zicht als nieuw
gebied om er met fruitteelt te beginnen. Toch is
het daar niet van gekomen want mijn wispel
turigheid. mijn drang naar weer wat anders
werd toch sterker en toen ik in 1965 voor de
eerste keer van mijn leven een sollicitatiebrief
schreef naar de Z.L.M. om een funktie te gaan
vervullen als tuinbouwsekretaris bij de
Zeeuwse Landbouw Maatschappij, wist ik ei
genlijk al bijvoorbaat dat ik uit de polders weg
zou gaan. Die funktie bij de Z.L.M. was me
overigens een paar jaar daarvoor reeds aange
boden. maar werd door mij toen afgewezen
omdat anderen in de polder ook aan me trok
ken en me overhaalden om te blijven. Ook
Janny sprak een woordje mee in de uitstippe-
ling van ons verder levensverloop zegt van
Oosten. Zij is een echt familiemens die het
liefste in de buurt van haar verwanten woont.
Wel dat was dan ook mede de oorzaak van
mijn terugkeer naar Zeeland, toen dan in
dienst van de Z.L.M. Adrie zoekt weer in zijn
papieren en toont even later de bewuste aan-
stellingsbrief. 't Is eigenlijk vreemd he, zegt hij,
dat dit mijn enige sollicitatiebrief Is geweest.
Voor al de funkties ben ik altijd gevraagd, ook
heb ik nimmer om salarisverhoging gevraagd.
Ik zeg het met enige schroom, merkt hij op.
want het klinkt misschien wat pedant of op
schepperig.
menteelt. Dat was toen iets nieuws voor me en
ik heb daarbij ervaren dat ook die teelten bij
zonder boeiende aspekten hebben. Vooral de
bloementeelt is een erg dynamische tak van
tuinbouw. Ik kan een ieder van harte een be
zoek aan de bloemenveiling van Aalsmeer
aanraden, zegt Adrie. Wanneer je daar voor de
eerste keer komt. dan geloof je meestal je eigen
ogen niet. Een enorm bedrijf. Ze bereiken daar
een jaaromzet van rond de 600 tot 700 miljoen
gulden. De afzet vindt grotendeels plaats naar
Duitsland, maar die bloemenhandelaren weten
ook steeds weer nieuwe markten te ontdekken.
Enorme inventieve en dynamische mensen die
ook grotendeels op eigen kracht hun bedrijfs
tak gezond houden. Door het kontakt met de
bloemen en groenteteelt kreeg ik zelf ook de
kans om er mijn kennis mee te verrijken. Te
vens werden daardoor weer vele nieuwe harte
lijke en interessante kontakten gelegd. Ik denk
daarbij o.a. aan Tholen en vooral ook aan
Sprang-Capelle. waarbij Janny en ik hartelijk
in een vriendenkring werden opgenomen.
En zo keerden we terug naar Goes, Nee, ik heb
nimmer moeilijkheden gekend om aan te pas
sen of weer aan te sluiten bij de laatste ont
wikkelingen. Wel moet ik toegeven dat het met
het klimmen der jaren minder gemakkelijk en
snel gaat. Ook kwam daar de fruitteeltkrisis bij
en later de achterblijvende ontwikkeling in de
fruitteelt. Van huis uit was mijn opleiding en
belangstelling geheel in het zuiver technische
vlak van de fruitteelt gebleven. Toen de om
schakeling naar sociaal ekonomische tuin-
bouwvoorlichting steeds meer mijn taak werd,
gleed je wel verder af van dat praktisch tech
nische. Toch gaf die kennis van dat praktische
werk me wel het voordeel dat je met mensen
die een beroep op je deden, vrij gemakkelijk
kontakt had, wantje wist natuurlijk verdraaid
goed wat er in die fruitteelt wereld leefde. Maar
ook de sociaal ekonomische voorlichting was
aan verandering onderhevig en werd langzaam
maar zeker omgebouwd tot ekonomische so
ciale voorlichting, een duidelijk ander accent
en taakverschil. Om heel eerlijk te zijn, zegt
Adrie, heb ik me nooit een echte ESV-er ge
voeld en alleen dat gevoel al maakt dat ik zelf
van mening ben dat ik nooit een ESV-er ben
geworden die daar heel zijn hart in legde. Hij
peinst even en kijkt naar buiten en zegt dan,
misschien ben ik ongemerkt de laatste jaren
toch wel het werk als minder prettig gaan er
varen. een puur teelttechnische man ben ik al
tijd gebleven.
eder mens heeft eigenlijk twee levens, dat wil
zeggen, hetgeen hij voor zijn beroep doet en
hetgeen hij als hobby uitvoert. Adrie van Oos
ten heeft in dat tweede leven aktief gespeeld
met zijn vaardige pen. Je zou het ook een soort
gave kunnen noemen, al vind ik dat wel een
beetje een geladen woord, zegt hij zelf. Maar
een feit is dat hij reeds van begin af aan de
publiciteit een warm hart toedroeg. In Zeeland
begon hij met de oprichting van het "Zeeuws
L aar goed ik kwam dus bij de Z.L.M. en
werd er sekretaris van de afdeling tuinbouw.
Degenen die in die tijd fruitteler werden waren
meestal van huis uit pure akkerbouwers, men
sen die nog weinig met het fruit te maken had
den gehad. Ze bleven zich ook nog akkerbou
wer voelen en richtten zich daarom met hun
problemen niet alleen tot de fruittelersorgani
saties. Bij de Z.L.M. bestond er daarom be
hoefte aan een tuinbouwman. Overigens heb ik
me niet alleen bezig gehouden met de fruit
teelt, maar ook met de groenten en de bloe
fruitteeltblad", een uitgave van de kring Zee
land der N.F.O. Ik heb dat blad jarenlang ge
redigeerd. Het kwam iedere maand bij alle
zeeuwse fruittelers, maar zegt hij er bij, het
verscheen ook op de tafels van velen elders in
het land die geinteresseerd waren in de fruit
teelt. Het blad bedroop bijna zich zelf uit de
advertentieopbrengsten en de redaktionele in
houd werd erg gewaardeerd. Zelf schreef ik er
ook veel in, bijdragen gericht op de zeeuwse
praktijk, 't Was ook die redaktionele interesse
die me toen even verleidde om in te gaan op het
aanbod om mee te werken aan de tuinbouw-
gids. Toen ik in de NOP werkte kon ik het
schrijven ook niet laten, want ik heb er het blad
"de Boomgaard" geredigeerd, dat in fruitte
lerskringen ook erg gewaardeerd werd. Men
zegt dat het komt omdat mijn stijl recht op de
man af is. Ik gebruik bij voorkeur geen moei
lijke woorden en streef ernaar zo te schrijven
dat de fruitteler zich onmiddellijk aangespro
ken voelt. Wanneer ik mijn leven nu zo overzie
dan zou ik me geloof ik ook heel erg goed
hebben thuisgevoeld in de journalistiek. Er zijn
ook verschillende boekjes van mijn hand ver
schenen zegt hij en toont er enkele van. Mijn
allereerste artikeltje verscheen in 1946 in het
Zeeuwse Tuinbouwblad dat toen door de
Z.L.M. werd uitgegeven en zo blijf je dan bezig.
Ik heb voor heel wat vakbladen geschreven,
meestal op verzoek van de betreffende redak-
ties. Met schrijven moet je ook proberen ak-
tueel te zijn, veel mensen lezen in feite graag
wat ze eigenlijk al weten, of waarbij ze hun
eigen mening terug vinden. Is zo'n artikel dan
wat verder uitgespit en uitgediept dan is het
echt leesvoer. Jaren achtereen heeft Adrie van
Oosten ook steeds de redakteur van het Z.L.M.
land- en tuinbouwblad vervangen wanneer die
op vakantie ging. Weinigen hebben daar bui
ten de redaktie wat van gemerkt, maar 't mag
nu wel eens gezegd worden dat Adrie dat werk
bijzonder goed deed en het ook met veel liefde
deed. Achteraf bekeken had ik best heel graag
het hele Z.L.M. blad gedaan, het werk zou me
zeer geboeid hebben. Nu ik afscheid neem van
de Z.L.M. wil dat overigens nog niet zeggen dat
nu ook mijn pen geheel opdroogt, zegt Adrie.
Nee hoor, wanneer iemand mij zou vragen om
b.v. een artikelenreeks te schrijven over de
fruitteelt, zeg maar in Zuid-Tirol dan zou ik dat
zeker met plezier gaan doen. Ik schrijf graag,
maar .ik reis ook dolgraag. Het een met het
ander is uitstekend te kombineren. Ik heb ook
erg veel gereisd in het verleden, vooral ten tijde
van de voorlichting in de NOP. Heel West-Eu
ropa ben ik doorgetrokken. Links en rechts heb
ik lezingen verzorgd. Hij laat uitnodigingen
zien die uit velerlei landen komen. In eigen
land heb ik lezingen gehouden in alle twaalf
provincies. Het was wel mijn lust en leven. Ie
mand vroeg schriftelijk, van Oosten we willen
een fruitteelt bedrijf in Ierland stichten, maar
we weten niet goed of de grond en de omstan
digheden er wel geschikt voor zijn, wie anders
dan jou zouden we kunnen vragen om dat voor
ons te komen bekijken. Als je dat wilt dan stu
ren we zo snel mogelijk alle benodigdheden
voor de reisr
Dat is ook gebeurd, zegt Adrie, ik ging naar
Ierland. Om je heel eerlijk te zeggen ben ik
toen zelf nog enige tijd intensief met de ge
dachte-bezig geweest om naar Ierland te gaan
en er als fruitteler te beginnen. Dat is er nooit
van gekomen omdat Janny dat liever niet wil
de. Achteraf heb ik er ook geen spijt van hoor
dat het niet is doorgegaan.
We wonen hier nog maar zes jaar, zegt
Adrie, daarvoor hadden we een huis in Goes-
Zuid. Een hele verandering dat wel. Dat lijdt
geen twijfel, want wie bij Adrie en Janny in de
kamer zit, ziet buiten een grote groene oase,
door het achterraam van de kamer kijkt men de
boomgaard in. Aan de voorkant ligt de tuin,
met daarachter de weg, waarvan men weinig
ziet omdat ook daar alles is dichtgeplant met
groen. We zijn erg op onze vrijheid gesteld, zegt
Adrie. Het huis bouwden we zes jaar geleden.
Een bungalow die al aangepast is aan onze
behoeften als we oud en "versleten" raken, zegt
hij wat spottend. Alles is echter gelijkvloers en
dat is gemakkelijk. "Janny" heet de woning,
het staat er in smeedijzeren letters op. Ja, die
leeft zich hier helemaal uit, zegt Adrie lachend.
Veel meer nog dan ik. Ze heeft ook zo'n beetje
haar eigen afdeling, nl. kleinfruit. Ze zorgt zelf
voor de pluk en brengt ook alles naar de veiling
in haar eigen Renault 4. Ik heb daar geen om
kijken aan. Ach eigenlijk kun je op geen betere
manier oud worden en je tijd vullen, 't Is één
grote hobby van ons, heel die fruitteelt. Denk
nou echter niet dat het geen werk kost, dat wel
natuurlijk. Dat was ook een van de redenen dat
ik nu al enkele jaren maar part-time meer
werkte bij de Z.L.M. Wanneer je dat alles hier
alleen maar op zaterdag moet onderhouden
dan is dat onmogelijk. Daarom ben ik maar
drie dagen meer bij de Z.L.M. gaan werken en
de rest van de tijd aan mijn hobby thuis gewijd.
En nu wijd ik me dan helemaal voor de volle
honderd procent aan mijn liefhebberijen.
Een ideale manier eigenlijk om afscheid te
nemen van het leven in loondienst, vindt Adrie.
Weinigen zullen hem ongelijk kunnen geven.
Ik heb nog maar sinds enige jaren leren rijden
met een trekker, zegt hij. Mijn zoon Daan die
tijdens zijn studie veel thuis studeerde, heeft
het me geleerd. Nu kan ik zelf spuiten, stroken
maaien en andere werkzaamheden uitvoeren.
Ja natuurlijk heb ik die machines ook, zegt hij,
je moet "all-round" zijn ook in je hobby. Ik heb
niemand nodig om het werk te doen. Het
meeste fruit verkoop ik op stam en heb er dan
verder geen werk meer aan. Door die ver
vroegde uittreding ga je natuurlijk een stuk
loon laten schieten. Onze levenswijze vraagt
weinig geld, maar dat wil niet zeggen dat we
niet hard werken in ons boomgaardje om daar
het beste van te maken dat er is. Dat is gewoon
je trots, de eer die je ervan wilt hebben. Ja, toch
wel een beetje eerzuchtig, geeft hij toe. Ook
verschrikkelijk slordig, voegt hij er heel eerlijk
aan toe. Ze hebben in dat opzicht overal en
altijd erg veel tolerantie met me gehad hoor. Ik
houd van avonturieren, van verandering, van
reizen. Janny is veel stabieler in dit opzicht en
ik ben haar daar nog altijd dankbaar voor.
want het een houdt het ander in evenwicht.
Janny heeft het niet zo op verre langdurige
reizen begrepen. Ik wel, maar ze vind het best
wanneer ik het doe. Op mijn programma staan
o.a. nog eens een keer Amerika en Israel. Of het
er van komt zullen we af moeten wachten.
i^-drie van Oosten stopt nog lang
niet om aktief te zijn, zijn vrouw
evenmin. Wel kijken ze dankbaar
terug op wat achter hen ligt. We
hebben drie leuke kinderen die allen
getrouwd zijn met lieve partners.
Mijn oudste zoon is in de journalis
tiek gegaan, die heeft dat ook altijd
gewild. Hij moest en hij zou.... mis
schien wel een trekje van vader, zegt
Adrie met een glimlach. De andere
zoon is leraar wiskunde aan de HTS
te Vlissingen en onze dochter is ge
trouwd en woont in Goes. Inmiddels
hebben we al drie kleinkinderen en
zo gaat de tijd door, zegt hij berus
tend in tevredenheid.
Bij het afscheid is het verleidelijk nog
even te vragen wat hij van de toe
komst in de fruitteelt denkt. Hij laat
er zich niet over uit, want zegt hij. er
is de laatste tijd al genoeg over ge
zegd. Zou er nou een jonge vent bij
me komen en vragen, is het verstan
dig om in de fruitteelt te beginnen,
dan zou ik zeggen "doe het maar niet
als je er toch nog geen binding mee
hebt gehad". En als hij het dan toch
zou doen, dan zou ik zeggen dat er
wellicht meer toekomst in peren dan
in appels zit.... En nu zeg ik er niets
meer over, beslist hij, want de voor
lichting kan er een veel beter ant
woord op geven dan ik.
13
