Uit het leven van Dr. Ir. F.P. Mesu
jeugdherinneringen VII Bewerking Ir. M A. Geuze
M esu was lid van een Rotaryclub. Een dergelijk lidmaatschap brengt mee dat de leden,
opzettelijk uit zoveel mogelijk verschillende beroepen gekozen, elkaar en elkaar's werk
o a. beter leren kennen door het, wat men noemt, geven van een levensbericht. D.w.z. een
praatje over levensloop en werk. Mesu deed dat ook en ging daarbij uitvoeriger in op de
tijd tussen het behalen van het H.B.S.-diploma en zijn eerste ambtstijd in Eriesland. Hij is
niet uitvoerig over zijn studietijd in Wageningen. Hij vermeldt slechts dat, omdat er in die
tijd nog geen afzonderlijke richting Kuituurtechniek bestond, hij afstudeerde in de rich
ting Nederlandsche Landbouw, met hoofdvakken Plantenteelt en Landbouwscheikunde
en bijvakken o.a. Grondverbetering. Dat besloeg de periode 1908-1914, een studietijd die
evenwel onderbroken werd door militaire dienst aan de School voor Verlofsofficieren te
Maastricht en wel in de jaren 1912/1913. Slechts kort voor het eindexamen in Wagenin
gen brak de eerste wereldoorlog uit en onmiddellijk werd Mesu ook gemoboliseerd.
Evenwel was er nog in december 1914 gelegenheid examen te doen. Tegelijk o.a. met
Smeding en Roebroek, die hij 16 jaar later weer zou ontmoeten bij de Direktie Wierin-
germeer, voor het in kuituur brengen van die polder.
T
V
H,
3EUWS UIT BRUSSEL
Marathon-beraad op komst:
weinig kans op akkoord
Europees Parlement kiest voor 3% prijsverhoging
DE MILITAIRE TIJD
per schip, met vrachtbrieven en cognossse-
menten.
2500 kg per koe (een koeseten, zei men), werd
vrijgesteld van levering.
zl/ijn mobilisatiebestemming werd eerst de
Stelling Hollands Diep en Volkerak. Loopgra
ven en bomvrije onderkomens maken, wallen
in staat van verdediging brengen enz. Na enige
tijd werd hij aangesteld als Sekretaris van de
Schadekommissie voor het taxeren van gevelde
bomen, boomgaarden, grienden, unindaties,
schade aan gewassen e.d. Het schatten was in
handen van geroutineerde deskundigen. Mesu
stak het nodige op. Verder kreeg hij de leiding
bij het groente verbouwen op de omgespitte
wallen en het dito omgespitte en schootsvrij
gemaakte voorterrein in Willemstad. Militai
ren kregen daar kleine "tuinen" en mochten
groenten verbouwen voor hun gezin. Zaadte-
lers stelden gratis groente ter beschikking. De
een bracht er niets, de ander alles van terecht
en de laatsten konden aardig wat "verlof"-
groente mee naar huis nemen.
Er was ook nog een afzonderlijk groot groen-
teveld, waarvan aan de kantine geleverd werd a
raison van 3 ct. per persoon en per dag. De
opbrengst werd gebruikt voor een extraatje
voor de soldaten. Ruim 40 jaar later kwam er,
na een lezing van Mesu in Rotterdam, zich nog
een oud-groenteteler tevens dankbaar geb
leven hobby-ist melden. Trouwens Mesu is ook
tot zijn laatste levensjaar zijn moestuin in De
Bilt trouw gebleven.
an tijd tot tijd was hij waarnemend Com
pagnies Commandant. De langdurige mobili
satie en verveling drukte de stemming van de
troep. Men probeerde steeds extra-verlof te
krijgen of te forceren. Een soldaat kreeg een
telegram "Jan, het is zover", maar dat ging niet
door want het was al de derde bevalling thuis in
één jaar. Toch kon Mesu behoorlijk goed met
de troep opschieten en toen hij werd overge
plaatst naar de Intendance, kreeg hij zelfs een
aandenken van de troep: een paar klompjes
met de inskriptie: "Mobilisatie 1914-1915". De
Intendance werd eind 1915, na ernstige kritiek
ondervonden te hebben, gereorganiseerd. Men
kon daarop deskundigen op 't gebied van
voedsel en voeding van mens en dier wel ge
bruiken en zo werden er (reserve-)ofïïcieren,
zeker Wageningers, overgeplaatst naar die In
tendance. Mesu moest hooi voor de paarden
vorderen, persen en verzenden naar de troepe
nonderdelen. In het leger (cavallerie en veld
artillerie) waren 20.000 paarden. Op een rant
soen van 5 kg. hooi per dag per paard vroeg dat
100 ton hooi per dag.
Met 2 andere Wageningers kreeg hij Friesland,
Groningen en Zeeland te verzorgen. En ook
daar leerde hij veel, zowel wat gewichtschatten
van tassen, vakken en mijten betreft, als van
het keuren van hooi en verladen op wagon of
oen hij een keer uit de W.P. een partij goede
lucerne kon verzenden kreeg hij een telegram
van een cavalerist uit Noord Brabant (de wa
gon stond al terug in Goes), met een inhoud
ongeveer als volgt: "Waarde Luitenant. In het
algemeen krijg ik redelijk hooi van u, maar wat
u nu hebt gezonden weet ik niet, maar zeker
geen hooi".
Mesu zond de wagon retour met de raad de
paarden zijn lucerne-hooi te laten keuren en
vernam dan ook niets meer.
Minder succes had hij met het laden van een
Rijnaak met 650 ton hooi in Middelburg. Het
schip achter een sleepboot kwam in een
stormpje op de Oosterschelde terecht en ver
loor deklast en dekzeilen, eer het met moeite in
een vluchthaven gemaneuvreerd kon worden.
Toevallig kreeg Mesu een keer een partij hooi,
van een handelaar in Kampen gekocht - dus
buiten zijn werkgebied - te keuren. Dat trof de
handelaar niet. Bij de onverwachte binnen
komst van de "intendant", bleek men bezig
goed Kampereilandhooi te mengen met "rib
behooi" uit de omgeving van Giethoorn terwijl
de partij besprenkeld werd met cumarine om
het lekkerder te doen ruiken. Ribbehooi is af
komstig van de onverveende stroken of ribben
in een vervening, waarop de bagger gedroogd
wordt. Het hooi is minderwaardig en meestal
vermengd met "russen" en "roobol". Het taal
gebruik "ribbehooi" leent zich voor dubbele
uitleg, namelijk ook dat hooi dat de ribben van
de dieren bij voedering tevoorschijn tovert!
Overbodig te zeggen dat de partij was afge
keurd. Afïceuringen van hooi wegens te sterke
broei, zoals in Friesland vaak voorkwam, wa
ren echter ten genoegen van de boer. Dan was
het namelijk nog goed koehooi, maar minder
geschikt voor paarden. Een avontuur was toen
hij in een Friese schuur op een stikdonkere tas
in een drie meter diepe klaar getrokken
"broei"-kuil terecht kwam, tot groot vermaak
van de Friese boerendochter die hem de weg
had moeten wijzen. Het was een reuze toer
voor de kleine man er weer uit te komen.
Een boer die minder hooi in voorraad had dan
ooi vorderen was overigens altijd een pijn
lijke operatie, altijd aan kritiek onderhevig.
Inschakeling van de landbouworganisaties
leidde tot oprichting van zgn. Hooi- en strobu
reaus. Ook in Zeeland was een dergelijk pro
vinciaal bureau, op het Landbouwhüis geves
tigd, vertelt het Z.L.M.-gedenkboek van Prof.
Bouman. Maar desalniettemin, de veeboeren
klaagden altijd dat ze te weinig geld kregen
voor hun hooi en teveel moesten betalen voor
hun stro en de bouwboeren klaagden op hun
beurt dat ze te weinig geld kregen voor hun
stro. Beide partijen waren jaloers op diegenen
die om welke reden ook van levering van hooi
of stro waren vrijgesteld, zoals b.v. op de boe
ren in de Hollandse waterlinie, waar niet mocht
worden gevorderd. Sabotage en knoeierij kwa
men voor, een schip van de Veenkoloniën on
derweg naar Friesland ging in de brand.
Trouwens in het gehele land namen de span
ningen toe, tot voedselrelletjes toe. De distri
butie van brood en andere levensmiddelen, tot
eenheidsworst toe, werd strenger. De Scheur-
wet werd ingevoerd; de boeren waren ertegen.
Weiboeren moesten een deel van hun goed
grasland scheuren en daarop akkerbouwge
wassen telen, wat maar al te vaak op een fali-
kante mislukking uitliep.
Men had niet de goede werktuigen, kende de
teelt niet, de verzorging (onkruid) tijdens de
hooitijd liep vast, bruine bonen werden niet
rijp en vaak zal de weigrond ook veel te zuur
geweest zijn. Dit alles ondanks het feit dat mi
litairen voor de "bouw" buitengewoon verlof
kregen.
De Friesche Mij van Landbouw wenste de
aanstelling van een speciale "Kultuurkonsu-
Ient" (een nieuwe funktie) voor propaganda en
voorlichting bij het scheuren van grasland, de
teelt van voedselgewassen, ontginning van
heidevelden, het droogmaken van uitgeveende
gronden, verbetering van afwatering, bemaling
enz. Zo viel voorjaar '17 het oog op de jonge
Mesu. wordt vervolgd
Jan Werts/Brusse!
Een kleine meerderheid van het Europees Parlement wijst bevriezing van de hand van de prijs die boer of tuinder via
Brussel voor zijn produkten ontvangt. Christen-demokraten, liberaren en Gaullisten willen 3% prijsverhoging in samen
hang met afbraak van monetaire kompensaties. Maar voor de produkten met strukturele overschotten wenst men een
prijsbevriezing. Socialisten, konservatieven en Italiaanse kommunisten zijn onder alle omstandigheden tegen verhoging
van de prijzen. In het algemeen werd landbouwkommissaris Gundelach tijdens het tweedaagse debat in Straatsburg
scherp onder vuur genomen. Het Parlement in Straatsburg neemt het principe van de melk-
De resolutie (advies) van het Parlement is in wezen tegenstrijdig heffing over, maar wil niet dat de heffing iedere vier maanden
en ze kwam tijdens een rommelig debat tot stand. Wanneer het
Parlement namelijk enerzijds 3wil en aan de andere kant alle
produkten waarvan er een overschot is daarvan uitsluit, dan
zouden de prijzen van de belangrijke produkten toch niet aan
gepast mogen worden. Nu het advies van de EG-volksverte-
genwoordiging klaar is kan de Raad van Ministers volgende
week maandag en dinsdag de knoop doorhakken. Er zijn daar
voor allerlei voorbereidingen getroffen. Maar waarnemers in de
Belgische hoofdstad verwachten toch niet dat de prijzen tijdig -
dus vóór 1 april - vastgesteld zijn. De lopende regelingen moeten
dan dus verlengd worden.
Overigens menen op dit moment vrijwel alle ministers dat een
beperkte prijsverhoging met tegelijk afbraak van monetairs
kompensaties te verkiezen zou zijn boven het 0van de heer
Gundelach. De Franse minister Pierre Mehaignerie bepleitte als
voorzitter van de Raad van Ministers een "redelijke verhoging
van de prijs van bepaalde produkten". Maar de landbouw
kommissaris van de EG houdt onverkort vast aan zijn plannen.
Wel neigt hij ertoe de melkheffing voor landen als het onze nog
wat hoger te maken dan de 4 cent per liter die hij eerst voor ogen
had. Voor die suggestie ontving Gundelach in Straatsburg bij
het Parlement veel steun. Daar ziet men de moderne grote
veebedrijven in Nederland, in Groot-Brittannië, delen van
Duitsland en Denemarken als de boosdoeners. De wat kleinere
veehouder met zo'n 25 stuks melkvee wordt in de nieuwste
plannen van Gundelach echter grotendeels van de melkheffing
vrijgesteld. Dat zou voor een aantal Nederlandse boeren dus wel
weer meegenomen zijn. Zoals de voorstellen aanvankelijk wa
ren zou slechts één op de acht veehouders in Nederland van de
melkheffing worden vrijgesteld.
veranderd (verhoogd) kan worden. In Brussel neigt men er nu
ook toe de heffing slechts twee keer per jaar bij de prodjiktie aan
te passe'n. Boeren die hun melkproduktie verlagen zouden een
premie moeten krijgen in plaats van toch de heffing te moeten
betalen. Tegelijk, aldus nog steeds het Parlement, moet er een
heffing komen op de margarine die nu kunstmatig goedkoop
gehouden wordt. Tenslotte wordt de verlaging van het B-
quotum voor de suiker van de hand gewezen.
Grondpolitiek Algemeen is
het Parlement van mening dat het steeds verder uiteengroeien
van de laagste en de hoogste inkomens van de agrariërs - het
rijke noorden en het arme zuiden van de EG - veel aandacht
trok. Een meerderheid wil ook dat de Europese Kommissie,
dagelijks bestuur van de EG, een grondbeleid uitwerkt. Men wil
een soort van Europees kadaster samengesteld zien en vervol
gens vooral in de zuidelijke landen met ruilverkaveling begin
nen.
Circus-clown
Een kregelige landbouwkommissaris Gundelach zorgde net als
vorig jaar voor vuurwerk door een incident uit te lokken. In de
ontwerp-resolutie van de grotendeels uit agrariërs samengestel
de landbouwkommissies van het Parlement wordt Gundelach's
beleid aan flarden geschoten. Maar een alternatief (beter plan)
heeft men tegelijk niet gevonden. Meteen bij de aanvang van het
debat ontstonden er al woordenwisselingen'over de ontwikke
ling van de agrarische inkomens in West-Europa. Het konflikt
tussen de Europese Kommissie en de Europese boerenorgani-
satie COPA dus, waarover wij eerder uitvoerig berichtten.
Gundelach zei dat hij meer de indruk had dat de heren in het
Parlement voorstellen van het COPA aan het behandelen waren
dan dat ze zich serieus in het beleid van de Europese Kommissie
wilden verdiepen. Veel volksvertegenwoordigers verliezen het
algemeen belang uit het oog en laten zich misleiden door pres
sie-groepen, de landbouworganisaties dus. Die mensen lijken
meer op circus-clowns, zei Gundelach die deze opmerking later
terug moest nemen. Maar hij bleef erbij dat a. de prijzen dit jaar
niet verhoogd mogen worden, b. er een forse melkheffing moet
komen, zeker voor bedrijven van wat grotere omvang, c. dat die
heffing automatisch omhoog moet zodra de melkstroom groeit.
Plan-ekonomie
Volgens Gundelach wordt in het Parlement veel te veel nadruk
gelegd op verhoging van de prijzen via Brussel, terwijl de massa
van de kleine arme boeren in het zuiden van de EG daar toch
niets mee opschieten. "De kloof tussen de arme en de rijke
boeren is twee keer zo groot dan die tussen de gehele landbouw
en de andere beroepsgroepen". Gundelach zei dat hij het liefst
de interventie-prijzen had verlaagd. Maar daar willen de mi
nisters niet aan, daarom komt hij dan nu maar met een hoger
variërende melkheffing. Contingentering en quota (produktie-
regelingen van de overheid) heb ik ver achter me gelaten, aldus
Gundelach. "Dat is de weg van de geplande ekonomie, waar ik
niets van moet hebben en ook nooit aan zal meewerken".
Tijdens het debat bleek dat de socialisten liever inkomenstoe
slagen willen dan een verhoging van de prijzen. "De boer is dan
beter af en het geld van de belastingbetaler wordt eerlijker
verdeeld", aldus de Duitser Hoffmann. De Italiaanse CDA-er
Ligios kwam met een aantal kritische opmerkingen dicht in de
buurt van Hoffmann maar hij pleitte niet voor toeslagen. Vol
gens Ligios is het goed dat Brussel nu de overschotten te lijf gaat.
Maar of dat via prijsbevriezing lukt betwijfelt hij. De prijzen
hebben tot nu toe in de landbouw ook niet voor een fatsoenlijke
inkomensverdeling gezorgd. Het landbouwbeleid zou de boeren
moeten verenigen, maar juist het omgekeerde gebeurt. Zie de
recente Frans-Belgische "varkensoorlog" aan de grens. "Ik heb
grote zorgen voor de sociale vrede op het platteland", aldus deze
christen-demokraat. De Franse liberaal Croze ging tekeer wat
hij de "varkens- en de zuivelfabrieken" in onze streken noemde.
De melkheffing moet alleen gelden voor grotere bedrijven die
veel soja gebruiken.
Tolman
Tussen de lange rij van 22 mannen en 1 vrouw die op de spre
kerslijst stonden zat ook een Nederlander T. Tolman (CDA). H ij
liet tevredenheid blijken over de instandhouding van het inter-
ventie^eleid en vond het heel verstandig om iedere vorm van
contingentering (produktie-beheersing) van de hand te wijzen.
Tolman gelooft niet dat een prijsbevriezing de overschotten zal
doen verdwijnen. Hij meent dat de volgens hem gigantische
invoer van boter uit Nieuw-Zeeland en suiker uit ontwikke
lingslanden ter diskussie moet komen. Zijn voorstel om de slacht
van vrouwelijk jongvee van 200 kilo met een premie van
330,— te gaan belonen werd aangenomen. Al het voren
staande is dus een advies aan de landbouwkommissaris en de
ministers van landbouw.
17
