Reiniging
en onderhoud
van
melkwinningsapparatuur
Kleine omzetstijging Cebeco
12
A. C. S. VAN HOOYDONK.
CRA Tilburg,
Er worden steeds hogere eisen gesteld aan de kwa
liteit van de melk. Dit heeft tot gevolg dqt de veehou
der zeer veel aandacht moet schenken aan de reini
ging van de apparatuur. Een slechte reiniging kan
direkte gevolgen hebben op de. kwaliteit van de melk.
Bij het reinigen zijn er een aantal faktoren die een
grote rol spelen in het hele proces.
Als centrale figuur staat de mens. Hij is het tenslotte
die moet zorgen voor een juiste dosering en toediening
van verschillende middelen bij de reiniging. Hij zal altijd,
zelfs bij een automatische reiniging, bepaalde onderdelen
met de hand na moeten reinigen. Ik denk hier met name
aan de kraan en de dekselringen bij de tank en het melk-
verdeelstuk bij de bussen. Verder spelen de reinigings
middelen een grote rol. Er dient altijd gezorgd te worden
voor een goede dosering en het juiste middel voor een
bepaald systeem van reinigen. Zo kan bijv. bij de hand-
reiniging goed gebruik gemaakt worden van een schui
mend produkt, wat zeker niet bij een melkleiding aan te
raden is.
Over de middelen zelf kunt U altijd advies vragen bij
uw zuivelfabriek, handelaar van melkmachines of de
melkwinningsspecialisten.
Ook zijn bij het reinigen van belang de tijdsduur en de
temperatuur van het water.
De tijdsduur van het reinigen is afhankelijk van het
systeem. De meeste melkmachineleveranciers geven bij
de verkoop een schema dat U de richtlijnen geeft bij uw
(machine. De reinigingsvloeistof te lang laten circuleren
is vaaik funester dan wat te kort. Houd U dus goed aan
het schema, dan loopt U het minste risico voor een on
volledige reiniging.
In het algemeen kan men stellen dat er gereinigd moet
worden voor zowel hand- als oirculatiereiniging met een
temperatuur van 40 tot 50° C. Bij melkleiding betekent
ddt dat de begin temperatuur 70 80° C. moet zijn om
te eindigen op die 50° C. Bij hittereiniging wordt water
van ongeveer 95° C. gebruikt.
DE WIJZE VAN REINIGEN EN ONTSMETTEN
Na het melken is het noodzakelijk de apparatuur zo
spoedig mogelijk met zuiver water door te spoelen. Doet
men dit niet, dan gaan de melkresten al gauw aandrogen
en wordt de reiniging bemoeilijkt. Het is wenselijk om
hiervoor water van 35° C. te gebruiken, zodat het vet
oplost en het materiaal alvast opgewarmd wordt tegen
de feitelijke reiniging. Dit voorspoelwater moet weg
lopen, zodat het niet vermengdi wordt met het reinigings
water. Hierna volgt de reiniging met warm water en een
reinigingsmiddel, al dan niet gecombineerd met een ont
smettingsmiddel.
Daar waar geen gecombineerd middel wordt gebruikt,
verdient het aanbeveling om na te spoelen met een ont
smettingsmiddel. Er moet overigens altijd nagespoeld
worden met zuiver water, om het reinigingsmiddel weg
te spoelen.
Het verdient aanbeveling om vóór het melken het
melkgereedschap voor te spoelen met een chloorbleek-
loog oplossing. Alle genoemde handelingen vinden twee
maal per dag plaats. Toch kan het dan nog gebeuren
dat er aanslag in de ketels en de melkleiding komt. Deze
aanslag is voor een groot deel te voorkomen door weke
lijks eenmaal met een zuuroplossing te spoelen. Normaal
gesproken houdt men het materiaal wel schoon. Zijn er
dan nog problemen, dan moet deze spoeling met zuur
vaker wordien herhaald. In melkvaten kan men het zuur
enige tijd laten staan en daarna flink uitborstelen. Ook
in de meetglazen zou men het zuur enige tijd kunnen
laten inwerken. Een warme oplossing van 40° C.
werkt bevorderend bij het verwijderen van de aanslag.
Na de zuurspoeling moet altijd nagespoeld worden met
schoon water. Naast deze handeling dient de machine
een geregelde grote beurt te krijgen. Bij deze beurt moet
alles uit elkaar gehaaldi worden wat met melk in aan
raking komt (uitgezonderd de leidingen) en grondig ge
reinigd worden. Voor melkleiding is dit globaal eenmaal
per maand en voor het emmertype eenmaal per week.
Voor het borstelen van de tepelvoeringen moet een
passende borstel worden gebruikt, die altijd dezelfde
richting in wordt gediraaid, zowel bij het inbrengen als
het uithalen. Doet men dit niet, dan is de borstel vrij
snel versleten en de tepelvoeringen kunnen beschadigd
worden. De tijd, besteed aan een goede reiniging, wordt
altijd goed betaald.
HET ONDERHOUD VAN DE MACHINES
De melkmachine is het meest rendabele werktuig op
de veehouderijbedrijven. Het wordt tweemaal per dag
gebruikt, gedurende het hele jaar. Het is daarom zeer
belangrijk dat deze machine optimaal werkt, temeer nog
omdat hij gebruikt wordt aan de levende koe. Afwijkin
gen of tekortkomingen kunnen zich wreken op de ge
zondheid van de uier en de produktie van de koe. Alle
gebreken zijn niet altijd diirekt met het blote oog te zien.
Hiervoor zijn meetinstrumenten gemaakt die de mens
daarbij kunnen hèlpen. De meeste zuivelfabrieken zijn
in het bezit van dergelijke apparatuur, zodat U daar
altijd terecht kunt om de hele machine te testen op zijn
werking. Dat kan ook bij de leverancier van de machine.
Het doel van deze meting is een antwoord te geven op
de vraag of wel dan niet goed gemolken kan worden met
die betreffende installatie. Het meten heeft betrekking
op enkele belangrijke punten van de installatie zoals:
a. De vacuümhoogte en de nauwkeurigheid van de
vacuümmeter. In vele gevallen blijkt dat de vacuüm-
meter niet het juiste vacuüm aangeeft. Deze meter
moet dan vervangen worden, want een afwijkende
meter kan veel schade teweeg brengen omdat hij niet
het juiste vacuüm aangeeft.
b. Het luchtverbruik van de apparaten of melkstellen.
Het komt voor dat dit abnormaal hoog is door slijta
ge e.d., waardoor U dan te veel capaciteit verliest.
c. De werking van de regulator. Vaak zien we dat de
regulateur onvoldoende werkt door vervuiling. Gere
geld schoonmaken is dan ook een vereiste, wilt U
verzekerd zijn van een goede werking. Bij grote af
wijkingen dient hij vervangen te worden.
Op de algemene vergadering op 23 december j.l. deelde
president-directeur IJ. de Boer mee, dat de omzet in
de eerste 5 maanden vaii het boekjaar 1971/1972 zowel
in guldens als tonnage slechts weinig was gestegen, na
melijk met respectievelijk bijna 4 en ruim 1
Bij de verkoop van granen en andere veevoederstoffen
was er een stijging van 2 Een belangrijke stijging ver
toonde de omzet van consumptie-aardappelen en uien,
doch de prijzen voor deze produkten waren zeer laag.
De verkoop van landbouwwerktuigen bleef op hetzelfde
niveau, die van de bedrijfs- en winkelartikelen nam met
40 toe.
De afdeling landbouwbedrijfsuitrusting toonde na de
forse groei van die laatste jaren enige achteruitgang. De
omzetbedragen van bestrijdingsmiddelen en aardoliepro-
dukten zijn hoger dan in de overeenkomstige periode van
het vorige jaar. De omzet in vaste brandstoffen ging
wederom sterk achteruit, wat echter in de lijn van de
ontwikkeling lag. Er blijft een grote belangstelling voor
de zaaizaadrassen van Cebeco in binnen- en buitenland,
waardoor een belangrijke bijdrage wordt geleverd aan de
financiële resultaten van de zaaizaadafdeling en net ver-
edelingsbedrijf.
d. De capaciteit en de reservecapaciteit van de instal
latie. Zie staatje 1.
Uit een groot aantal metingen constateren we dat de
reservecapaciteit bij de machines veelal te laag is.
Het gevolg hiervan is dat er zich problemen kunnen
voordoen bij het melken, zoals moeilijk aansluiten,
afvallen van de melkstellen, uierontsteking e.d. Vol
doende reservecapaciteit bespaart U veel narigheden
bij het melken.
e. Lekkage in de leidingen. Vooral vacuümkranen kun
nen na verloop van tijd flink gaan lekken. Deze dient
dan ook geregeld gecontroleerd en zo nodig schoon,
gemaakt te worden. Ook lekkage bij melkkranen
komt voor en moet dan hersteld worden.
f. Het drukverloop in die leiding. Het komt voor dat het
vacuüm achter op de leiding lager is dan voor. Meest
al hebben we dan te maken met een vernauwing in
de leiding. Deze vernauwing kan ontstaan door op
hoping van vuil en vocht. Om dit euvel te voorkomen
of op te lossen moet de vacuümleiding geregeld door
spoeld worden. Eerst wordt een emmer heet water
opgezogen aan de achterste kraan van de leiding. Dit
om de leiding wat op te warmen. Daarna een emmer
met heet sodawater opzuigen, dat dan het vuil moet
verwijderen. Om geen soda achter te laten in de lei
ding wordt nog nagespoeld met zuiver water. Wat
ook al te vaak voorkomt is dat er een waterslang of
iets dergelijks wordt gerbuikt om van de ene naar
de andiere stal een verbinding te maken met de va
cuümleiding. Dit is absoluut af te raden. Neem hier
voor altijd dezelfde doorsnee leiding, anders loopt
men het gevaar dat er in de tweede stal problemen
voordoen door onvoldoende vacuüm.
g. De capaciteit van die pomp. Zie staatje 2.
Zoals reeds gezegd moet de installatie voldoende
reservecapaciteit hebben. Dat kan natuurlijk alleen
maar als de pomp voldoende capaciteit heeft. Vele
pompen voldoen niet meer aan de norm die daarvoor
opgesteld is. Hiervoor zijn 2 oorzaken aan te geven.
De pomp is destijds gekocht voor een bepaald aantal
apparaten. Nu gaat men in de praktijk een of meer
apparaten bijkopen en dan komen de moeilijkheden.
Een ander punt is dat de pompen dloor slijtage in
capaciteit achteruit gaan. Vernieuwing van die pomp
is bij uitbreiding van het aantal apparaten meestal
noodzakelijk.
h. De werking van de pulsatiesystemen. Door de meting
kan vastgesteld worden of het systeem nog voldoet
aan de gestelde eis. Het onkant melken van de koeien
kan een gevolg zijn van een niet goed werkende pul-
sator. Elk pulsatorsysteem vraagt om zijn eigen ver
zorging. Pulsators droog en schoon houden is een
eerste vereiste.
Algemeen kan men stellen dat, wilt U overtuigd zijn
van een goede werking van de installatie, deze eenmaal
per jaar wordt doorgemeten en zo nodig voorzien wordt
van nieuwe onderdelen. Tot slot wil ik er nog op wijzen
dat op tijd vernieuwen van tepel voeringen in het belang
is van de kwaliteit van de melk maar ook zeker van een
goede werking bij het melken.
Staatje 1.
BENODIGDE POMPCAPAOTEIT IN L./MIN. BIJ
HET VOORGESCHREVEN VACUÜM
Aantal apparaten/
installaties
installaties
melkstellen
emmertype
melkleidingtype
1
110 l./min.
150 l./tmin.
2
170
210
3
230
270
4
290
330
6
410
450
8
530
570
10
690
12
810
16
1.050
Staatje 2.
Bij gebruikte installaties wordt
als beoorctelings-
maatstaf de reservecapaciteit van de installatie
gehanteerd. Gerekend bij het bedrijfsvacuüm gel
den hiervoor als norm de volgende hoeveelheden
lucht in l./min.
Aantal apparaten/
installaties
installatles
melkstellen
emmertype
melkleidingtype
1
20 l./min.
50 l./min.
2
55
70
3
75
90
4
95
110
6
125
140
8
155
170
10
190
12
210
16
250
