Erf
en
akker
De onderwijsmogelijkheden
na het basisonderwijs (V)
Kwarteeuw Stichting
voor Bodemkartering
19
IN het vorige artikel hebben we gezien hoe de
H.A.V.O. de oude vertrouwde M.M.S. verdrong.
En de mammoet, dat grote beest, heeft nog meer
oude vertrouwde onderwijsinrichtingen opzij ge
schoven. Zo is de door Thorbecke in 1863 in het
leven geroepen „hogereburgerschool" vervangen
door (het atheneum.
De oude H.B.S., bedoeld om de leerlingen voor
te bereiden op het bedrijfsleven werd tevens een
voorportaal voor hen die naar een hogeschool of
universiteit wilden gaan.
De H.B.S.-leerlingen bestonden dus uit twee
groepen: de ene groep ging het bedrijfsleven in,
de andere zocht een universitaire opleiding uit
na het behalen van het diploma.
De mammoetwet heeft nu aan deze tweeslach
tigheid van de H.B.S. een einde gemaakt. De men
sen die het bedrijfsleven in willen, beihoeven niet
meer de zware H.B.S.-studie te volbrengen voor
funkties in het middenkader: zij kunnen ook dit
laatste bereiken met een H.A.V.O.-diploma.
Voor zover de H.B.S. voorbereidde op een aca
demische studie, wordt zij vervangen door het
atheneum met een cursusduur van zes jaar. Het
atheneum behoort met het gymnasium en het ly
ceum (een combinatie van een atheneum en een
gymnasium) tot het voorbereidend wetenschap
pelijk onderwijs.
Verder in dit artikel zullen wij wat meer ver
tellen over de aard van het onderwijs van het
atheneum.
WELKE LEERLINGEN
KUNNEN NAAR HET ATHENEUM?
ITIT het feit, dat het atheneum als voorberei-
ding dient voor een academische studie, kunt
U reeds opmaken dat dit type school bepaald niet
bestemd is voor meisjes en jongens, die „wel aar
dig kunnen leren", maar voor goede leerlingen.
En om teleurstellingen te voorkomen, kunnen wij
beter zeggen voor de zéér goede leerlingen: leer
lingen die abstract-theoretisch kunnen denken én
met een echte, goede studiehouding. Met ijver al
leen komt een atheneum-leerling er dus niet: er
worden hoge eisen gesteld aan de verstandelijke
vermogens. Anderzijds zullen zij, die wel de in
telligentie hebben maar niet de studiezin en het
doorzettingsvermogen falen.
Voor de toelating tot het atheneum geldt het
zelfde voor wat wij reeds eerder vermeldden over
toelating tot de brugklas. De brugklas van een
V.W.O.-sdhool (atheneum en/of gymnasium) is
uiteraard zwaarder dan van een M.A.V.O. of
H.A.V.O. ondanks dat het onderwijs in de vakken
en het aantal wekelijkse lessen gelijk is. Het tem
po en de aanpak in een brugklas van een V.W.O.-
school is echter anders dan van de reeds eerder
vermelde scholen.
De ouders die hun kind, dat niet zo'n goed
studiehoofd heeft, naar het atheneum sturen voor
al omdat het programma in het brugjaar toch het
zelfde is als dat op een andere school, hebben
Jacky mijn oudste zoontje, had de aardigheid ge
had om een verse apenoot in zijn neus te stoppen.
Hij kwam het Corry vertellen, maar toen zat die
noot al zo'n eind weg dat ze er niet meer bij kon.
Ik was in geen velden of wegen te bekennen. Maar
Foeke zat gelukkig op zijn kantoor. Hij reed Corry
en Jacky naar ons hospitaal. Toen ze het spreek
kamertje van de heer Emburu binnenkwamen sloeg
hen een stevige whiskylucht tegen. „Ja," zei Em
buru, „die noot zit al zo diep dat ik er niet meer bij
kan. Wat je doet," zei hij laconiek „rijd maar naar
Malindi, daar kunnen ze dat werkje wel opknap
pen." Toen ik Foeke in het land tegenkwam, zei
hij: „Je hebt een aardig tripje voor de boeg even
naar de dokter in Malindi, want die jongen van
je heeft een olienoot in zijn neus zitten." Dat zat me
niet te best, want het was druk en om er dan zo
maar uit te breken dat doe je niet graag. „Wat een
gat is Galole toch," schold ik, „moet je voor zo'n
kleinigheidje al naar Malindi. Emburu zit op ieder
uur van de dag te drinken en als er toevallig eens
wat anders bij hem aan de deur komt dan malaria
of een tropenzweerNou ja, vooruit dan
maar. Even twee honderd en vijf en twintig
kilometer rijden naar de dichtstbijzijnde dokter."
Toen ik thuis kwam had Corry de zaak al klaar
om te vertrekken. Aan Jacky was verder niks te
merken. Hij kwam me alleen vertellen dat hij een
peanut in zijn neus had, maar dat wisten we al, en
we konden hem er moeilijk een waarderend schou
derklopje voor geven. Kristian, onze zoon van twee,
een grote kans op teleurstelling. Die teleurstel
ling' kan men voorkomen door wat lager te mik
ken. Er blijft dan altijd nog de mogelijkheid om
op te klimmen.
HET ONDERWIJS
NA HET BRUGJAAR VAN HET ATHENEUM
ALS de leerlingen na de brugklas van een
V.W.O.-schooi doorgaan op het atheneum
zelf, krijgen ze in het tweede en derde leerjaar
hetzelfde onderwijs met als hoofdvaken: Wiskun
de, Nederlands en de drie moderne talen.
De splitsing in een A en B-richting begint in
de vierde klas. De atheneum-A leerlingen krijgen
dan als hoofdvakken de economische wetenschap
pen en recht. Andere belangrijke vakken voor de
A-richting zijn geschiedenis en staatsinrichting
en de talen.
Op het atheneum-B staan de z.g. exacte vakken
als nummer één op het programma. Deze vakken
zijn: Wiskunde, natuur- en scheikunde. Ook spe
len de talen een grote rol bij de B-afdeling.
De A-afdeling van het atheneum kan men de
economisch-maatschappelijke richting noemen en
de B-afdeling de wiskundig-natuurwetenschappe
lijke (mathematisch-fysische) richting. De gren
zen tussen de A en B-richting zijn minder scherp
dan bij de oude H.B.S., er zijn zelfs overlappingen
mogelijk, hierover later meer.
|N 1945 werd door de toenmalige Minister van
Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening de
Stichting voor Bodemkartering opgericht en gevestigd
in Wageningen. Haar taak is het in kaart brengen
karteren), het onderzoeken en het op hun geschikt
heid voor verschillende vormen van bodemgebruik
beoordelen van de Nederlandse gronden.
Het karteren heeft een grote stroom van regionale
bodemkaarten opgeleverd. Bovendien verschenen bo-
diemkaarten van het gehele land op de schalen 1
1.000.000 tot 1 200.000. Momenteel wordt gewerkt
aan een systematische kartering van Nederland op
schaal 1 50.000. Circa 40 van ons land is inmid
dels opgenomen en circa 20 van het totale aantal
kaartbladen is gepubliceerd. In uitvoering is ook een
geomorfologische kaart van Nederland, schaal 1
50.000. De opname is voor circa 20 gereed.
Naast de kartering zijn geleidelijk ook onderzoekin
gen door specialistische afdelingen ontwikkeld. Deze
hebben tot doel een verklaring te geven voor het ont
staan van de Nederlandse gronden en hun bruikbaar
heid in de akkerbouw, weidebouw, tuinbouw en bos
bouw. Op basis van de resultaten van kartering en
onderzoek is het Instituut in staat adviezen te geven
over de typische mogelijkheden en moeilijkheden (in
clusief verbeteringsmogelijkheden) van de afzonder
lijke bodemeenheden. Dit gebeurt onder andere in de
vorm van bodemgeschiktheidskaarten.
namen we niet mee, die bleef bij de buurman onder
toezicht van het kindermeisje. Francis Kamau, de
accountant, zou ook meerijden naar Malindi. Hij
ging achter in de landrover zitten. Een vreselijke
kar, waar ik in rijd, want er zit achter geen enkele
mogelijkheid van ventilatie in. We waren nog geen
tien mijl weg, of het zweet liep Francis over zijn
blote rug. Maar hij was niet zonder drinken van
huis gegaan. Met de regelmaat van de mijlen die we
achter ons lieten ontkurkte hij een fles bier. en
dronk dat lauwe vocht met toenemende smaak.
Maar de weg van Galole naar Malindi is nergens
geplaveid. Doordat we haast hadden raasden we
bijna steeds tussen de vijf en vijftig en zestig mijl
per uur dwars door kuilen, gaten en andere on
effenheden. Toen we bij Wenje waren, waren er
twee flessen bier gebroken, een verschrikkelijke
bierlucht verspreidde zich door de landrover. We
hadden de afstand nog nooit in zo'n korte tijd
overbrugd, in twee uur en drie kwartier hadden
we Malindi bereikt. Het was nog vroeg, pas half
twee. We hadden intussen zelf een verschrikkelijke
dorst gekregen. Daarom gingen we eerst zelf ook
een pilsje nemen in het Lawfords hotel. Emburu
had beloofd dat hij radiokontakt met Malindi op
zou nemen en dokter Rosinger, een Duitser, zou
waarschuwen.
Toen we bij het ziekenhuis aankwamen,, schoot
de dokter al op ons toe. Hij schreeuwde: „Wat den
ken ze daar bij jullie in Galole wel, dat ik hier alles
kan hebben, ik kan zowat doktertje spelen van
Garissa tot Malindi, nou ja en dat is een afstand
in de lengte van vierhonderd kilometer. Hij stond
als een op hol geslagen molen met zijn armen te
zwaaien. Het zweet siepelde langs zijn voorhoofd.
„Kijk eens naar al die patiënten,'' en hij wees naar
een menigte inlanders die geduldig wachtten op
behandeling. „Ik word hier nog eens gek," raasde
hij. „Neemt u ons niet kwalijk, maar we zijn ge
stuurd en ze zouden u verwittigen," zei ik. „Dat is
gebeurd, dat is gebeurd," raasde hij nog door, maar
hij beduidde ons terzelfder tijd hem te volgen. Toen
we in zijn behandelkamer kwamen, snauwde hij
tegen Corry, dat zij er niet bij mocht zijn. „Al die
kleren uit," en hij wees naar Jacky. Het kind moest
plat gaan liggen op de behandeltafel. Even later
IETS ZWAARDER
1IET atheneum kan door zijn structuur gelijk
gesteld worden met 'het gymnasium. Vandaar
dat het atheneum niet alleen anders maar ook
iets zwaarder is dan de oude H.B.S., die hiet spe
ciaal een voorbereidende opleiding was voor de
universiteit en hogeschool.
Het programma voor het atheneum in zijn ge
heel omvat de volgende vakken: Nederlands, En
gels, Frans, Duits, Geschiedenis, en Staatsinrich
ting, Aardrijkskunde, Maatschappijleer, Wiskunde,
Natuurkunde, Scheikunde, Biologie, Muziek, Te
kenen, Handvaardigheid en Gymnastiek. De A-
richting krijgt daar nog economische wetenschap
pen en recht bij.
Deze bovenstaande Vakken worden niet alle
maal in één jaar gegeven maar verspreid over een
aantal jaren. Behalve de laatstgenoemde vakken
zijn de andere vakken allemaal verplicht. Zo zal
de leerling met een „wiskunde knobbel" ook aan
bepaalde taleneisen moeten voldoen en andersom
idem dito.
Het bestuur van de school kan nog -andere vak
ken aan het program toevoegen. Een en ander
hebben wij reeds besproken bij het H.A.V.O.
In de laatste twee jaar, de vijfde en 2esde klas,
kunnen de leerlingen zich concentreren op een
beperkt aantal examenvakken (totaal zeven). Ir.
een volgend artikel zullen wij daar nader op in
gaan.
J. C. SNEEP
(docent V.W.O./H.A.V.O.)
^ANVANKELIJK richtten het onderzoek en de
kartering zich uitsluitend op het agrarisch
bodemgebruik. Al spoedig bleek ook van niet-agra-
rische zijde belangstelling voor de resultaten van het
onderzoek te bestaan. Deze ontwikkeling heeft er in
de afgelopen 25 jaar toe geleid dat ook voor vele
andere vormen van bodemgebruik en -bestemming
de gegevens van bodemgesteldheid en bodemgeschikt
heid worden toegepast. De groeiende belangstelling
komt het duidelijkst tot uiting in de grote hoeveel
heid opdrachten, die het Instituut jaarlijks te verwer
ken krijgt. Talrijke gebieden worden daartoe onder
zocht en in kaart gebracht. Hierbij worden ook de
mogelijkheden en beperkingen voor de verschillende
vormen van bodemgebruik aangegeven. Deze zoge
naamde opdrachtkarteringen hebben betrekking op
ruilverkavelingsgebieden, waterschappen, tuinbouw-
vestigingen, proef boerde rij en, proefvelden, inrichting
van boscomplexen, milieubouw en milieubeheer,
streek-, structuur- en uitbreidingsplannen, recreatie
gebieden, sportvelden, kampeerterreinen, parken,
bouwterreinen, pijpleidingen, wegen, winning van
zand, grind en klei, enz.
De resultaten van het onderzoek en de kartering
worden regelmatig in eigen publikaties, in vaktijd
schriften en in gestencilde rapporten verspreid. Aan
het landbouw- en aardrijkskundeonderwijs worden ze
ook ter beschikking gesteld in de vorm van dia's,
foto's, lakfilms, e.d. van Nederlandse gronden en
landschappen.
kwam de dokter terug met een soort pomp. Hij was
helemaal gekalmeerd. Hij begon zelfs aan een uit
leg wat hij ging doen. In het neusgat dat leeg was
zou hij water persen. Dat water zou er door het
andere neusgat weer uit moeten komen en de olie
noot meenemen. Francis Kamau, die ook mee was
gegaan, moest helpen om Jacky in bedwang te hou
den. Het keréltje had het niet meer. Ineens zei hij:
„Ik wil pappa een kusje geven." Toen hij dat had
gedaan bleef hij verder wonderlijk kalm. Ondanks
bijna een halve liter water bleef de olienoot on
wrikbaar vastzitten. Hij ging bepaald niet zacht-
zi-ning te werk. Bloed en water stroomde over
Jacky's gezichtje. Hij rende naar een instrumenten-
kast en kwam met een dun pinnetje, terug. Hij be
gon nu naar de noot te vissen. Even later had hij
hem. „Zo, dat is dat", zei hij tevreden. ,.Een on
ervaren kerel had dit nooit klaar gespeeld," zei hij
daarna trots. Toen richtte hij zich tot Francis in
wie hij iemand van de medische staf van Galole zag,
waarschijnlijk ging hij daarbij af op de bierlucht,
die Francis omgaf. „Zo," zei hij, „nu heb je gezien
hoe ik het deed, en zeur me volgende keer weer niet
aan mijn hoofd." Francis was te verbaasd om er
kommentaar op te geven. De dokter snelde daarop
de deur uit op weg naar andere patiënten. Met een
zuster handelden we het honorarium af.
We hadden nog terug gekund naar Galole. Maar
nu we toch in Malindi waren besloten we om er
maar een nachtje te blijven en de andere dag lekker
te gaan zwemmen, een fort op het strand te bouwen
en gewoon er eens even uit te zijn.
Je moet in Galole niets gaan mankeren, want dan
zit je er slecht, sinds vier jaar geleden de dokter er
is vertrokken. Sindsdien worden we verzorgd door
wat min of meer ervaren verplegers. Maar gelukkig
hebben we vandaag het afscheidspartijtje gehouden
voor de heer Emburu. Zijn opvolger was ook reeds
aanwezig en tot grote opluchting van iedereen,
zagen we dat deze man coca cola dronk. Om er
zeker van te zijn, heb ik stieküm even aan zijn glas
geroken. Het was pure cola. In de toekomst worden
we tenminste onbeïnvloed behandeld, en dat is wat
we tijdens Emburu nooit hebben meegemaakt
SC HRIJFKOUTER,
