Succes voor
Van der Have
Soiorave op de
Rassenlijst
r)E ontwikkeling van de bietenteelt staat niet
stil. In 1970 zal er wederom een belangrijke
stap voorwaarts worden gedaan door het in de han
del komen van een nieuw type, in Nederland ge
kweekt suikerbietenras.
s. jl
«BÉ|iHll;-
V .-.v
■V,.
^'3 c«w
Vorig jaar was al een ras dat uit Zweden afkorp-
stig is in Nederland geïntroduceerd, dat eveneens
alleen éénkiemige zaden produceert. Thans is het
eerste, geheel Nederlandse ras van dit type, op de
Rassenlijst opgenomen en daarmee vrijgegeven
voor het handelsverkeer. Dit is het ras SOLORAVE
van het kweekbedrijf VAN DER HAVE te Kapelle.
De goedkeuring daarvan voor de Rassenlijst kan
worden beschouwd als een grote overwinning van
het wetenschappelijke werk dat juist bij het produ
ceren van nieuwe suikerbietenrassen bijzonder
moeilijk en langdurig is.
MEER dan 15 jaar heeft de direkteur van het
kweekbedrijf van Van der Have, de heer A.
J. Th. Hendriksen aan dit ras gewerkt. Hij begon er
eigenlijk al in 1949 mee toen hij kweekmateriaal
beschikbaar kreeg uit Amerika, waar toen sinds
enkele jaren veredelingspogingen werden gedaan
met bietenrassen die geen zaadkluwens, maar en
kele zaden produceren.
Deze Amerikaanse rassen voldeden in Nederland
niet, omdat zij voor totaal andere klimatologische
omstandigheden waren geproduceerd. Zaaide men
deze rassen in Nederland uit, of ergens anders in
West-Europa, dan bleken dat ze tal van zwakke
eigenschappen bezaten. Zo bijvoorbeeld was de nei
ging tot schieten veel te groot en de opbrengst veel
te laag. Al deze minder gunstige eigenschappen die
in Amerika met z'n vastelandsldimaat niet tot uiting
kwamen, moesten hier worden weggewerkt. Dat
was een werk van bijzonder lange adem!
Het verbeteren van deze rassen liep een tijd lang
geheel evenwijdig met bet ontwikkelen van de
suikerbietenrassen die wij nu overal kennen, maar
die van nature toch altijd nog meerkiemig zaad ma
ken. Ook dat was een werk van lange duur. Daarin
heeft men bijzonder goede voortgang kunnen boe
ken, maar bleef toch kampen met de gekompliceer-
de zaadvorm die het verwerken tot precisiezaad
nodig maakt. De zaadkluwens moeten dan worden
gebroken, gepolijst, gezeefd tot men tenslotte zo
goed en zo kwaad als dat gaat een verzaaibaar zaad
overhoudt dat in grote meerderheid uit enkelkie-
anige stukjes bestaat.
Dit breek- en polijstwerk gaat nu helemaal ver
dwijnen als er met het genetisch éénkiemige zaad
wordt gewerkt, d.wjz. met zaad dat van nature niet
anders dan enkele kiemen kan voortbrengen.
HET is destijds allemaal begonnen in Zuid-
Rusland. Daar werkte voor 1940 aan een ver-
«delingsinstituut voor landbouwgewassen bij Kiëf
de onderzoeker dr. Savitsky, die zich in het hoofd
had gezet dat er in de natuur bietenplanten moes
hen voorkomen die aan hun bloemstengels geen
groepjes bloempjes vormden, doch slechts enkele
bloempjes. Losse bloempjes dus, die ieder afzon
derlijk in een okseltje van de bloemstengel zaten.
Hij is toen gaan zoeken naar wilde bietenplanten
die in dat steppengebied in het zuiden van Rusland
vrij algemeen voorkomen en hij heeft inderdaad
«en paar planten gevonden die niet meer dan losse
bloempjes ontwikkelden. Daarmee is hij gaan door
werken en hij had al aardig sukses bereikt, toen de
tweede wereldoorlog uitbrak. De Duitse legers vie
len Rusland binnen, rolden over de hele Oekraïne
waar Kiëf gelegen is en dr. Savitsky zag zijn levens
werk aan de vooravond van vernietiging. Elk mo
ment kon alles te gronde gaan wat hij had opge
bouwd en verzameld. Hij hééft toen zijn kweek zo
goed mogelijk beschermd en is ondanks de bezet
ting blijven doorwerken in de hoop dat hij op die
manier zijn werk kon redden.
Toen later het front terugrolde en de Duitse
legers Rusland weer uitgeslagen werden, ging het
front er nog eens overeen. Ditmaal was het defini
tief, er was niets aan te doen, Savitsky werd een
voudig door de legers opgejaagd. Hij en zijn vrouw
moesten vluchten en zo kwamen ze tenslotte te
recht in een Duits vluchtelingenkamp. Terugkeer
naar Rusland was onmogelijk! Maar zijn naam als
wetenschappelijk onderzoeker was zo bekend, dat
hij door Amerikaanse veredelaars werd opgemerkt
en die het hem mogelijk maakten te emigreren naar
de Verenigde Staten.
rAR begon hij van het begin af opnieuw. Nog
maals werd er gezocht naar bieten met enkel
voudige bloempjes en met behulp van een aantal
studenten heeft hij toen meer dan 100.000 planten
gezocht over de hele staat Oregon. Tenslotte zijn
er van die ontelbare planten die werden nagekeken
vier overgeschoten die deze enkelvoudige bloempjes
droegen.
Daarop volgde weer een teleurstelling, want toen
dit zaad werd doorgeteeld bleek het dat drie van de
vier toch niet echt eenkiemig waren. Het waren
alleen maar hongervormen geweest en toen die
planten uitgezaaid werden op betere grond kregen
zy de van ouds bekende bloemstengels met de tros
jes bloemen in de bladoksels. Slechts één plant was
werkelijk éénkiemig. Met die plant ging dr. Sa
vitsky verder en daarop zijn nu vrijwel alle tegen
woordige rassen van éénkiemig bietenzaad ge
baseerd.- Ook dat is een enorm werk geweest.
De eigenschap van eenkiemigheid vond men in
bietenplanten die wel tot dezelfde familie behoren,
maar hoegenaamd geen gebruikswaarde hadden.
Zij moesten worden gewijzigd, d.w.z. de eigenschap
Het Koninklijk Kweekbedrijf
en Zaadhandel D. J. van der
Have N.V. te Kapelle heeft
een mooi succes behaald:
haar suikerbietenras Soiorave
is opgenomen in de Rassen
lijst van het Instituut voor Ras
sen-Onderzoek. Dit ras mag
dientengevolge nu in ons land
worden aangeboden.
Soiorave is het eerste in
Nederland gekweekte, ge
netisch éénkiemige ras, dat
het doel heeft bereikt. Vorig
jaar werd een soortgelijk ras,
Monohil, in de lijst opgeno
men, maar dat ras werd ge
kweekt te Killeshög in Zwe
den.
Soiorave zal uitsluitend in
piivorm worden geleverd en
overeenkomstig de nieuwe
voorschriften in pakken van
100.000 korrels.
Soiorave is een erfelijk één
kiemig trrploid ras met vrij
hoge suikeropbrengst, vrij
hoog suikergehalte, vrij hoge
tot hoge wortelopbrengst met
een snelle bladontwikkeling
en vroege grondbedekking.
Wij wensen de N.V. Van der
Have van harte geluk met
deze bekroning van een zo
langdurig en moeizaam werk.
van de eenkiemigheid moest worden gekombineerd
met de eigenschappen van de oudere rassen wat be
treft opbrengst der wortels, betere vorm der bie
ten, goed rooibare wortels, een hoog suikergehalte
en ook sapzuiverhêid, weinig neiging tot schieten,
een plant die gemakkelijk groeit en gemakkelijk de
grond bedekt. Enfin een hele serie van eisen die
aan elkaar moesten worden gekoppeld.
DIT werk werd dan overgenomen door een aan
tal bedrijven in West-Europa. Dat is gebeurd
in Engeland, dat is gebeurd in Zweden, Denemar
ken, hier in Nederland, in Duitsland en de Fransen
zitten natuurlijk al evenmin stil.
Dat werk krijgt langzamerhand sukses en daar
mee begint dan die nieuwe periode in de suiker
bietencultuur, want het gaat er naar uitzied, dat
hiermee een einde komt aan het tijdperk van het
precisiezaad dat nu zo ongeveer een jaar of tien
het laatste woord heeft gezegd op het gebied van
de bietenteelt.
Het precisiezaad zoals we dat op het ogenblik
kennen betekent dat wij per ha zo ongeveer 300.000
zaden uitzaaien. Daar blijven dan toch nog ruim
150.000 plantjes van over en die moeten worden
teruggedund op ongeveer 70.000 a 80.000 planten
SC
