Waar kiest men voor in
koude kassen?
Tomaat
of
komkommer?
AANDRANG K.N.L.C. TOT FINANCIËLE STEUN
VOOR FRUITTELERS
LJ ET beroep van het Koninklijk Nederlands
Lcndbpuw-Comité op het bestuur van het
Landbouwschap om onverwijld bij de Minister van
Landbouw financiële steun fonds perdu voor alle
fruittelers te bepleiten, heeft veel aandacht gekre
gen. Zowel door de dagbladpers als vanuit de prak
tijk werd grote belangstelling aan de dag gelegd
voor deze vèr gaande stap.
Dat dit beroep niet onmiddellijk met succes be
kroond zou kunnen worden, was redelijkerwijs te
verwachten. Dit redmiddel voor vele fruittelers
grijpt daarvoor te diep in. Zowel het organisatie-
bestel als de overheid moeten de gelegenheid wor
den geboden zich over een dergelijke maatregel te
beraden.
De hoog gestegen nood bij de fruittelers maakte
vooroverleg met de andere betrokken organisaties
niet mogelijk. Elke regeling op financieel terrein
heeft een lange weg te bewandelen, voordat uit
voering in de praktijk mogelijk is. Met het zetten
van de eerste stap op deze weg was reeds veel
kostbare tijd verloren gegaan. Meer tijdsverspilling
achtte het K.N.L.C. in het belang van de vele be
trokkenen ook buiten de kringen van deze orga
nisatie niet langer verantwoord.
Het beroep draagt doelbewust een ongenuan
ceerd karakter. Het K.N.L.C. acht voldoende krach
ten in I et georganiseerde verband van de land- en
tuinbouw aanwezig om de juiste uitwerking aan een
derr lijke regeling te geven. Zowel de landbouw
politieke als de landspolitieke haalbaarheid blijft
een vraagteken.
Het Koninklijk Nederlands Landbouw-Comité be
vindt zich met zijn dringende beroep o.a. in gezel
schap van de C.P.N. Het was onze 85-jarige orga
nisatie liever gewenst zich in gezelschap te bevin
den van meer gouvernementeel ingestelde politieke
groeperingen. Op dit moment kon echter niet de
verantwoordelijkheid uit de weg worden gegaan,
die men als organisatie draagt tegenover zijn in ac-
cute nood verkerende leden. Vele van deze leden
schragen reeds tientallen jaren deze organisatie,
die zij o.m. kozen om de behartiging van hun be
drijfsbelangen op te dragen.
Het bestuur van het Landbouwschap heeft het
verzoek van het K.N.L.C. voorgelegd aan de af
deling Fruitteelt. De behandeling ervan heeft in
middels op 19 dezer plaats gevonden. In ons vol
gende nummer zullen wij het resultaat hiervan weer
geven. Op 27 november a.s. komt de commissie-
Fruitteelt van het K.N.L.C. bijeen om zich opnieuw
te beraden over de situatie ontstaan als gevolg van
het tot nu toe gevoerde beleid.
C. G. TROUW.
Consulentschap
voor de Tuinbouw
te 's-Hertogenbosch,
J. BIEMANS.
De balans over het teeltseizoen 1969 kan weer
worden opgemaakt. De behaalde resultaten zul
len, zoals altijd per bedrijf en per groep van be
drijven sterk verschillen. De oorzaken van de sterk
wisselende resultaten kunnen velerlei zijn. Eén
oorzaak springt er echter altijd duidelijk uit n.l. het
grote verschil in kg-opbrengst tussen de bedrijven
onderling. De resultaten van een bepaald bedrijf
of een groep van bedrijven worden vaak gebruikt
als uitgangspunt bij de teeltkeuze. In hoeverre dit
juist is zal in dit artikel worden bekeken.
VRAAGTEKENS BIJ DE ONTWIKKELING
OP SOMMIGE AARDBEIENBEDRIJVEN
In de praktijk is een tendens waar te nemen
naar kort durende teelten.
Voor zover dit betrekking heeft op sla en an
dijvie is hier veel voor te zeggen. Het aantal stuks
of kg blijft hierbij por teelt nagenoeg gelijk. De
kg-opbrengst bij een (te) korte hoofdteelt daalt
echter evenredig met de duur hiervan, terwijl de
kosten nauwelijks dalen. Om deze reden is alle
voorzichtigheid geboden bij het inpassen van korte
hoofdteelten. De opzet van een hoofdteelt is te
duur om met lage opbrengsten genoegen te nemen.
Op enkele aardbeienbedrijven overweegt men de
kas uitsluitend te benutten voor de aardbeienteelt.
Een teelt van tomaat of komkommer zou hier
door komen te vervallen. Als argumenten worden
hierbij aangevoerd dat tijdens de pluk- en plant-
periode van de aardbeien in de volle grond niet
voldoende aandacht besteedt kan worden aan de
tomaten. Eventueel zou een aardbeienteelt in de
.JiiiÜ
volle grond bij een volledige benutting van de kas
achterwege moeten blijven en vervalt deze inkom
stenbron. Op zich een redenering waar iets in zit.
Het is echter wel de vraag of de benaderingswijze
juist is. De eerste vraag die bij deze overweging
naar voren komt is n.l. kan een aardbeienteelt in
de vollegrond de inkomstenbron van de tomaten
overtreffen. Dit zal in hoge mate afhangen van de
opbrengst die men per are van beide haalt en
van de oppervlakte die men er van teelt. Het lijkt
erg onwaarschijnlijk dat 20 are vollegrondsaard-
beien even veel of meer inkomen oplevert als 20
are tomaten. De oppervlakte aardbeien zal mini
maal 50 are dienen te zijn om als vervanger van 20
are tomaten te kunnen dienen. De tweede vraag die
bij deze overweging een rol speelt is; of beide niet
mogelijk zijn. Wanneer het lukt om 10 of meer
aardbeienplukkers aan te trekken dan moet het
ook mogelijk zijn 1 of 2 mensen aan te trekken die
de tomaten kunnen verzorgen. Met 2 mensen is het
mogelijk 6.0008.000 m2 tomaten te onderhouden.
De ondernemer die kiest voor een zo groot moge
lijke inkomen uit zijn bedrijf zal dit laatste doen.
WANNEER TOMAAT?
De tomaat is het hoofdgewas van de glasteelten.
Teelttechnisch en qua prijsvorming is de tomaat
het meest veilige gewas. Bij een goede kilmaats-
regeling en ziektebestrijding is het elk jaar moge
lijk tot goede kg-opbrengsten te komen.
De afzetsituatie en prijsvorming vertoont bijna
elk jaar een overeenkomstig beeld. In grafiek uit
gezet beweegt de prijs zich volgens onderstaand
beeld.
De konklusies die uit deze grafiek getrokken
kunnen worden komen er op neer dat:
de prijs zich voor 1 augustus op een redelijk
niveau beweegt.
de prijs vanaf 1 augustus tot 15 september
laag is.
- de prijs na 15 september weer flink aantrekt.
Dit prijsbeeld is reeds jaren bekend. Het heeft
zeker zin de plantdatum van de tomaten hierbij
aan te passen. Dit houdt in dat mèn ofwel vroege
vóór 5 april, ofwel laat, na 20 mei, zou moeten
planten om de kans op een goede middenprijs te
vergroten. Het spreekt voor zich dat bij bedie plant-
data enige vorm van verwarming nodig is.
In verband met het voorgaande verdient het
zeker overweging om in het voorjaar na 2x sla
de kas tot 20 mei leeg te laten liggen en pas dan
tomaten te planten. De kg-opbrengst behoeft dan
niet te dalen en de kans op een hogere midden-
prijs is groter.
WANNEER KOMKOMMERS
De teelt van komkommers is het afgelopen jaar
bijzonder succesvol verlopen. Het weer was voor
de teelt in koude kassen ideaal. De prijzen waren
redelijk en het aantal stuks per m2 groot. Door de
gunstige ervaringen met de komkommerteeit in
het afgelopen jaar bestaat er neiging tot een vry
sterke uitbreiding.
De consequenties van het geheel of gedeeltelijk
overschakelen op komkommers dient men echter
goed onder ogen te zien. Ter bestrijding van meel
dauw en spint zal op het bedrijf een hogedrukspuit
aanwezig moeten zijn. Met andere spuitapparatuur
is een afdoende ziektebestrijding onmogelijk. Kom
kommers vragen meer arbeid dan tomaten. Voor
al tijdens natte zomers heeft men bijzonder veel
onderhoudswerkzaamheden aan het gewas. Boven
dien vraagt de oogst meer arbeid.
Bij het gedeeltelijk overschakelen op komkom
mers wordt het bedrijf minder overzichtelijk. Het
gevaar is niet denkbeeldig dat, door de versnip
pering, de werkzaamheden niet tijdig kunnen wor
den uitgevoerd waardoor de opbrengsten sterk
kunnen dalen. Vooral op de bedrijven waar men
normaal al moeite heeft alles „bij te sloffen" is om
schakeling naar komkommers gevaarlijk.
Tijdens natte zomers kunnen Botrytis en Sclero
tica veel hoofdbrekens kosten. Mislukkingen als
gevolg hiervan behoeven weliswaar niet voor te
komen doch in bepaalde jaren leveren deze plagen
echter wel grote problemen op.
Schakelt men met een vrij grote oppervlakte over
op komkommers, b.v. 4000 m2, dan verdient de
aankoop van een komkommer-sorteermachine
overweging. Dit behoeft uiteraard geen bezwaar te
zijn, en doet er echter wel goed aan er rekening
mee te houden:
De komkommermarkt is qua prijs een gevoelige
markt. Een uitbreiding van 75 ha of meer kan de
komkommermarkt in 't algemeen niet verdragen.
Een voorzichtige uitbreiding is daarom gewenst
De kwaliteitseisen voor komkommers zullen wor
den verscherpt. Hogere kwaliteitseisen zijn, gezien
de wankele exportpositie in het afgelopen jaar, op
zijn plaats. Dit stelt de teler echter weer voor een
zwaardere opgave. In hoeverre men als nieuwe
komkommerteler aan de zwaardere eisen zal kun
nen voldoen is af te wachten.
■Mm
jppl ##$t« ©kt* nov*
In het voorgaande is een opsomming ge
geven van feiten waarmee men rekening dient
te houden bij omschakeling van tomaten op
komkommers. Men zou de indruk kunnen krij
gen dat de teelt van komkommers op de koud
glas bedrijven niet verantwoord zou zijn. Dit
is echter een verkeerde conclusie. Er worden
reeds jaren op bepaalde bedrijven goede resul
taten behaald met de komkommerteelt in kou
de kassen. Door de uitzonderlijk goede resul
taten in het afgelopen jaar is er echter een
grotere drang naar de komkommerteelt waar
te nemen. De wenselijkheid van een grote uit
breiding valt zowel voor wat betreft de prijs
als voor de individuele tuinder te betwijfelen.
4»
