Erfrecht
7
VIII (slot)
J. C SNEEP
|N dit laatste artikel beginnen wij met de be
spreking van de huwelijksvoorwaarden, een
onderwerp dat eigenlijk thuis hoort op de pagina
van de plattelandsjongeren! Immers, juist deze jon
geren behoren te weten dat men behalve zijn ge
voel óók het verstand moet gebruiken vóórdat de
huwelijksboot van de wal afgestoten wordt!
Vele mensen vragen zich voor zo'n .boottocht"
af of er nu wel of niet „op huwelijkse voorwaarden"
getrouwd moet worden.
Om u zelf hierover een oordeel te kunnen laten
vellen, moet u eerst weten waar het om gaat. Als
bruid en bruidegom elkaar het ,,ja"-woord geven,
zonder verdere plichtplegingen, ontstaat er volgens
de wet tussen hen ,,algemele gemeenschap van
goederen". Dat wil zeggen, dat alles wat ieder van
hen eerst afzonderlijk had, direkt na het sluiten
van het huwelijk van hen samen is. Vooral de vrou
wen, die immers zulke „gezeiligheidsdiertjes" zijn,
vinden dit een o zo romantisch idee: heerlijk alles
samen delen van de tandenborstel tot en met het
geld! Endat gezellige idee zet door want alle
giften aan één van beiden komen óók in die ge
zamenlijke pot! Maarook de schulden die de
man of vrouw vóór of tijdens het huwelijk maakt,
zijn voor hen beiden!
In deze „gemeenschap van goederen" bezit zo
wel de man als de vrouw ieder de helft en bij een
onyerhoeds einde van de zo romantisch begonnen
verbintenis moet er bij helften gedeeld worden. Niet
alleen bij een echtscheiding moet er bij helften ge
deeld worden maar zelfs ook al bij „scheiding van
tafel en bed".
WIJ willen enkele praktische voorbeelden noe
men!
Jan en Jannetje trouwen. Jannetje is wees en
bezit een boerderij van 40 ha, waarde 600.000,
Jan bezit alleen maar charmes maar geen centen!
(Je kunt ook niet alles hebben in dit leven!) Na
een jaar ziet Jan een leuker Jannetje en er volgt
een echtscheiding. Jan krijgt nu de helft van
600.000,dat is f 300.000,uitgaande dat zij in
„gemeenschap" getrouwd zijn.
Nog een dramatisch voorbeeld: Krelis heeft tot
zijn veertigste jaar gewerkt en gespaard om een
huis te kunnen laten bouwen. Op zijn veertigste
komt er een aantrekkelijke maar slimme vrouw die
hem „om de vinger windt". Krelis trouwt, maar
heeft er na een half jaar schoon genoeg van! Als
ze nu op gemeenschap van goederen getrouwd zijn
moet hij aan z'n vrouw de helft van de waarde van
„zijn" huis uitkeren. Heeft hij dat geld niet, dan zal
hij het moeten gaan lenen of „zijn" huis verkopen
en van de opbrengst daarvan deze helft uitbetalen.
De kwestie wie schuld heeft hij zo'n scheiding
doet niets ter zake!
Nog een voorbeeld uit de praktijk. Een vrouw
had ergens in Nederland een knus huisje van
ƒ40.000,Op een gegeven ogenblik kwam er een
knusse man die haar ten huwelijk vroeg. Weet je
wat, dacht de vrouw, in een knus huis hoort een
knusse vent: ik pak hem! Op een gegeven ogenblik
kwam er een schuldeiser van de man aan de deur
die 10.000,opeiste. Want wat was er gebeurd?
Wel de man had, door romantiek vervuld, vergeten
te zeggen tegen zijn vrouw dat hij bij een auto
ongeluk betrokken was geweest en hij nog een be
drag van 10.000,moest betalen. De man had
geen cent, de vrouw ook niet. Maar zij had wel een
huis van 40.000! Omdat ze in „gemeenschap" wa
ren getrouwd eiste nu de schuldeiser dat de vrouw
haar huis zou verkopen en hem de 10.000,zou
uitkeren. En aldus gebeurde: het huis werd ver
kocht! En door deze zaak leed het huwelijksbootje
schipbreuk!
Ja, geachte lezer, het is een treurige geschiedenis
maar nog veel treuriger als u zelf erbij betrokken
zou zijn!
Om al die narigheid te voorkomen had u vóór de
huwelijkssluiting op het stadhuis door de notaris
een „akte van huwelijkse voorwaarden" op moeten
laten maken. Deze huwelijkse voorwaarden worden
dan door de notaris aan de griffie van de arrondis
sementsrechtbank aangeboden. De griffier zal deze
voorwaarden publiceren en deze werken dan ook
tegenover derden, zodat het hierboven geschetste
zieh niet meer kan voordoen.
DE INHOUD VAN DE
HUWELIJKSE VOORWAARDEN
DE meest voorkomende vorm is dat ieder eige
naar van zijn eigen vermogen blijft zodat al
les precies zo blijft als vóór het huwelijk. Men
noemt deze vorm „uitsluiting van iedere gemeen
schap". Ieder blijft eigenaar van zijn eigen bezit
tingen en ook schuldenaar van zijn schulden. Alles
wat ook na het huwelijk verkregen wordt behoort
óf tot het vermogen van de man óf tot het vermogen
van de vrouw. Natuurlijk moet u, als u voor deze
vorm gekozen hebt, wel de zaak administratief bij
houden. Stel dat u een sportwagentje aanschaft,
dan is het heel belangrijk wie dat vehikel koopt.
Want als er „narigheid" komt zal er aangetoond
moeten worden van wie het voertuig is. Een en
ander kan moeilijkheden opleveren en om die reden
wordt er soms een bepaling opgenomen in de akte
van huwelijkse voorwaarden dat bij onenigheid over
de eigendom van goederen, geacht wordt dat ieder
eigenaar van de helft is.
Men kan ook een regeling maken dat de huis
houdelijke inboedel gemeenschappelijk is en de
rest privé. Zo'n bepaling heet „gemeenschap van
inboedel". Of een regeling waarbij de winsten en
verliezen gemeenschappelijk zijn maar dat ieders
aanbreng, zoals erfenissen, privé blijft. Dit noemt
men „gemeenschap van winst en verlies".
Nu moet u niet denken dat het op laten maken
van huwelijkse voorwaarden de ene echtgenoot vol
ledig bescherming biedt ten opzichte van de ander.
De wet bepaalt n.l. dat schulden die gemaakt zijn
voor het huishouden op beide echtelieden verhaald
kunnen worden, ongeacht wie van beiden de schuld
heeft aangegaan en ongeacht het huwelijksgoede
renrecht. De „arme man" is dus verplicht om de
volautomatische afwasmachine te betalen die zijn
vrouw, zonder hem daarin te kennen, heeft gekocht.
Goede raad: „soortgenoten" laat u niet bij de neus
nemen door vrouwlief!
IN welke gevallen verdient het aanbeveling om
op huwelijkse voorwaarden te trouwen? Wij
zullen ze puntsgewijs voor u opnoemen, waarbij
wel onze persoonlijke mening daarin verwerkt is:
1. Als één van de echtgenoten wat geld of veel
geld meebrengt in het huwelijk en de ander
niets is het in alle gevallen beter om op huwe
lijkse voorwaarden te trouwen. Denk maar aan
de gevolgen bij scheiding!
2. Hetzelfde geldt wanneer één van beide trouw
lustigen met schulden het huwelijk ingaat.
3. Als één van de echtgenoten verkwistend is of
een losse hand van geld uitgeven heeft, zullen
de ouders van de andere partij erop aan moeten
dringen dat het paar op huwelijkse voorwaar
den trouwt.
4. Als de man een beroep uitoefent waar financiële
risico's aan verbonden zijn (wij denken hierbij
aan de gehele agrarische sector en een gedeelte
van de zakenwereld) is het niet aanbevelens
waardig om op gemeenschap van goederen te
trouwen. De praktijk leert immers dat in geval
van faillissement van de man, dikwijls het huis
met de inboedel gespaard kunnen blijven omdat
die op de naam van de vrouw staan. En Ln som
mige gevallen kan de man, met toestemming
uiteraard van de vrouw, na zo'n faillissement
verder gaan met zaken doen met het geld van
zijn vrouw! Zijn in zo'n geval de partijen in
gemeenschap getrouwd dan moet de curator ook
de inboedel en het huis verkopen omdat er in
de Faillissementswet staat dat het faillissement
van de ene echtgenoot ook steeds het faillisse
ment van de ander inhoudt.
TOT zover de situaties waarin het beter past om
op huwelijkse voorwaarden te huwen.
WANNEER NIET OP
HUWELIJKSE VOORWAARDEN TROUWEN
WIJ kunnen u over het algemeen aanraden niet
op huwelijkse voorwaarden te trouwen als u
in dienstbetrekking bent én met evenveel (of wei
nig!) aan geld en goederen het huwelijksbootje in
bent gestapt.
Stel dat de man op eigen kracht een fabriek weet
op te bouwen die een waarde heeft van 1 miljoen
gulden, dan vinden wij dat de vrouw recht heeft op
de helft bij een eventuele scheiding etc., omdat zij
immers thuis ook heeft meegeholpen aan het succes
VRAGEN
Enkele lezers hebbenvia de redaktie
vragen over erfrechtzaken aan de heer
Sneep gesteld. Het is hem echter niet moge
lijk bijv. in een „vrag&irubriek" deze te be
antwoorden. Wendt u, aldus zijn advies, bij
erfrechtproblemen tot uw notaris!
De heer Sneep is echter wel bereid op af-
ieilngsvergaderingen een spreekbeurt over
Erfrecht" te vervullen. Bijzonderheden
geeft de onlangs aan de afdelingsbesturen
toegezonden ZLM-sprekerslijst 1969/70!
van haar man! De vrouw heeft immers altijd ge
zorgd dat de man z'n natje en z'n droogje kreeg en
heeft met hem geleefd én meegeleefd in zijn zaken
doen! Dan heeft zij in dat geval toch evenveel recht
op het vergaarde kapitaal dan de man, vindt u ook
niet?
AM alle misverstanden te voorkomen wat be-
treft het op gescheiden goed huwen, willen
wij gaarne er nog een persoonlijke levensvisie aan
toevoegen. Natuurlijk moet men bij een huwelijk
niet altijd "alles in geld willen uitdrukken. Zo heb
ben wij bijv. méér respekt voor een arm arbeiders
meisje mét karakter én met een goede geestelijke
ontwikkeling, dat zich heeft weten op te werken,
dan voor een boerenzoon met 100 ha (die daar niets
voor heeft te doen) zonder karakter en zonder een
behoorlijke ontwikkeling. Helaas worden juist deze
laatste twee zaken, vooral in de boerengemeen
schap, wel eens over het hoofd gezien. Men meet
zijn z.g. status soms af naar het aantal hectare's.
Dit is dom én kortzichtig! (Daar kunt u het ook
weer mee doen!)
DE NOTARIS
TOT slot zullen wij het hebben over de notaris.
Het is de opzet van deze artikelenreeks ge
weest om een héél klein stukje uit het privaatrecht
(burgerlijk recht) te belichten waar men veel te
weinig over weet. Hopelijk geeft deze reeks u vol
doende aanknopingspunten om eens met uw no
taris va:i gedachten te gaan wisselen over uw per
soonlijke problemen. Het erfrecht biedt immers
veel voetangels en klemmen. De leek heeft dan ook
bij het ontwarren van deze puzzels deskundige bij
stand nodig. De deskundige bij uitstek op dit gebied
is de notaris, dus niet de advokaat en niet de jurist
van de bank of iets dergelijks.
Er is een aparte wet op het notarisambt die de
bevoegdheden regelt van de notarissen. Deze wet
omschrijft de funktie van de notaris als volgt:
„De notarissen zijn openbare ambtenaren, uit
sluitend bevoegd om autentieke akten te verlijden
wegens alle handelingen, overeenkomsten en be
schikkingen waarvan de wet gebiedt of de belang-,
hebbenden verlangen, dat bij autentiek geschrift
blijken zal; daarvan de dagtekening te verzekeren;
de akte in bewaring te houden en daarvan grossen,
afschriften en uittreksels uit te geven; alles voor
zover het verlijden dier akten door de wet niet ook
aan andere ambtenaren opgedragen of aan hen ge
heel voorbehouden is.
TOELICHTING
Openbare ambtenaren"Er zijn ongeveer 1000
notarissen die door de Koningin voor hun leven
worden benoemd (70 jaar).
„Authentieke akten": het woord „authentiek" is
afgeleid van het Latijnse woord „authenticus" dat
„echt betrouwbaar" betekent. Authentieke akten
zijn bewijsmiddelen bij uitstek!
Waarvan de wet gebiedt, dat bij authentiek ge
schrift blijken zal": de wet gebiedt n.l. dat alleen
notarissen bevoegd zijn tot het opmaken van huwe
lijkse voorwaardenopenbare testamenten, hy
potheekakten, oprichtigsakten van coöperatieve
verenigingen enz.
„De akten in bewaring te houden": de z.g. mi
nuut, dit is: het orignieel van de akte mag de no
taris nimmer afgeven, hij moet dat goed bewaren.
Uiteraard mag hij uittreksels afgeven aan de daar
voor in aanmerking komende personen.
„Alles voorzover het verlijden dier akten door
de wet niet ook aan andere ambtenaren ^opgedra
gen of aan hen geheel voorbehouden is". Er zijn
nog andere ambtenaren, die authentieke akten
kunnen opmaken, zoals de ambtenaren van de bur
gerlijke stand.
De opleiding tot notaris geschiedt thans aan de
jiiristische faculteiten van de universiteiten. Men
moet een doctoraal examen afgelegd hebben om tot
notaris benoemd te kunnen worden. Vroeger was
de opleiding in handen van instellingen of parti
culiere personen.
Indien u problemen hebt, gaat hiermee naar een
goede (er zijn ook minder goede, zoals men die in
alle beroepen aantreft) notaris. Hij zal u tegen een
vastgesteld billijk tarief graag advies geven.
