Hoe werkt de
wildschade-commissie
Van onze medewerkers
Zoals het met vele zaken in het dagelijks leven
het geval is, is ook de jachtwet in feite een com
promis. Enerzijds komt de natuurbeschermingsge
dachte erin tot uiting waarbij ervan uitgegaan
wordt dat het behoud van een zekere wildstand
uit natuurbeschermingsoogpunt gewenst is. Ander
zijds moet voorkomen worden dat de belangen van
de land- en tuinbouw door wildschade in het ge
drang komen. Hetgeen in de jachtwet omtrent de
rechten en verplichtingen van de jachtgerechtigde
en de boer of tuinder is vastgelegd mag in zijn
algemeenheid bekend worden verondersteld.
Regelmatig worden door de heer Griffioen, ambte
naar van de buitendienst van de Direktie Fauna
beheer adviezen in ons blad opgenomen hoe in be
paalde gevallen van wildschade (en het voorkomen
daarvan) gehandeld dient te worden. Eén van de
eerste en belangrijkste punten waar hij altijd de
nadruk op legt is het goede samenspel dat tussen
de jager van het betreffende jachtgebied en de boer
of tuinder nodig is. Ook is van het grootste belang
dat de eigenaar of grondgebruiker zélf alle ge-
eigende maatregelen genomen heeft om wildschade
te voorkomen. Alleen in die gevallen dat de jager
nalatigheid kan worden verweten, heeft de grond
gebruiker de mogelijkheid door inschakeling van
de Wildschade Commissie de schade geheel of ge
deeltelijk op hem te verhalen.
INGEZONDEN
HERHAALDELIJK treft men in meerdere pu
blicaties als een vaststaand gegeven aan, dat
de landbouw personeel afstoot. Voorzover mij van
nabij bekend zijn dit in de akkerbouwbedrijven
sporadisch en op zichzelf staande gevallen. In
tegendeel er is een groeiend tekort aan bekwame
medewerkers. Wij hebben dit voorjaar in 12 bla
den 17 advertenties geplaatst van Groningen tot
Zeeland en de Hollanden tot Gelderland eer we
slaagden. Verwonderlijk was wel dat boerenzoons
vrijwel geen belangstelling toonden. Er wordt ge
dokterd aan afvloeiingsmaatregelen, herscholing,
omscholing e.d. Die waren hier niet nodig geweest.
Die namen wij wel voor onze rekening! Gaan deze
jonge mannen liever met 2 linkse handen naar een
fabriek? Of zijn ze het werken op het land beu?
Wat kunnen daar de oorzaken van zijn? Ik ge
loof niet dat het geld de hoofdzaak is. Er zijn vele
mogelijkheden van accoordwerk waardoor heel
veel kan word aangevuld. Neen, de omstandighe
den waaronder op vele bedrijven wordt gewerkt,
zijn naar mijn overtuiging meer van doorslagge
vende betekenis om de landbouw de rug toe te
keren. Zijn er niet vele landbouwers welke met
hun opvattingen van taakverdeling, werkorgani
satie, samenspraak met hun medewerkers jaren
achter lopen?
AL enkele jaren heb ik gepleit voor een cabine
op de trekkers. En dan tegelijk een veilig
heidscabine. Dat wordt nu binnenkort wettelijk
verplicht op nieuwe trekkers en later ook op ge
bruikte. Andere landen zijn ons voorgegaan. Ik
vind het te betreuren dat daarvoor een wettelijke
bepaling moet komen. De eerste Spijker-auto's in
ons land waren ook open en de eerste vrachtwa
gens evenzo. Daar was geen wet voor nodig om
te overkappen. Waarom moeten onze jongens met
regen, kou en felle zon buiten zitten? Een goed te
verwarmen en ruim te ventileren huisje is heel
wat geriefelijker dan niets of een winterjas. Op
een Russische trekker zag ik een thermosfles ge
monteerd en een ventilator op het dak.
Vele dienstwoningen zijn de laatste jaren in vele
streken vernieuwd of verbouwd. Maar zijn ze alle
maal wel bij de tijd ingedeeld?
Enige jaren geleden kwam ik op een zaterdag
van een huishoudbeurs in de R.A.I. en zag in de
buurt van Leiden om 4 uur 's middags een jonge
man met handwerk slootkanten optrekken.
Als hij thuis komende gezegd zou hebben:
„Daar ga ik maandag niet meer heen", was dat
zeer begrijpelijk geweest. Heel veel zwaar hand
werk kan tegenwoordig machinaal gedaan worden.
Het mag dan nimmer uit een naar-toe-rekenende
begroting toen met de hand gebeuren! Alles wat
machinaal kan en dat is heel veel MOET ook
machinaal.
In de 30er jaren werd ons voorgerekend dat 1
trekker slechts rendabel was als die 4 paarden kon
BIJ schademeldingen wordt dan ook door de
Commissie in de eerste plaats onderzocht
welke maatregelen de eigenaar of grondgebruiker
zelf heeft genomen. Tevens wordt nagegaan of er
al overleg met de jachtgerechtigde is geweest. De
maatregelen ter vermindering van de kans op wild
schade die door de boer en tuinder zelf genomen
kunnen worden zijn van zeer uiteenlopende aard.
Om er enkele te noemen: het aanbrengen van gaas
van tenminste 1 m hoogte en aan de onderkant
goed in de grond ingegraven, het kiezen van rassen
(bijv. bij gladiolenteelt) die voor het wild minder
attractief zijn, het toepassen van mechanische of
chemische afweermiddelen zoals AA-protect, knal
apparaten enz.
Eerst als de grondgebruiker zelf de nodige maat
regelen genomen heeft en de jachtgerechtigde na
latigheid kan worden verweten kan bij wildschade
de Wildschade Commissie worden ingeschakeld.
TEN van de taken van de Commissie is het uit-
brengen van advies omtrent de vergoeding
van de aangerichte wildschade. Indien betrokkenen
minnelijk geen overeenstemming over de hoogte
van het schadebedrag kunnen bereiken gaat de
commissie aan het werk.
De gang van zaken is in het kort de volgende. Bij
aanmeldingen van schade wordt in de eerste plaats
nagegaan welke maatregelen de eigenaar of grond
gebruiker zelf genomen heeft en of er overleg met
de jager is geweest. De ervaringen in Zeeland zijn
van dien aard dat blijkt dat klachten nogal eens
ongegrond zijn.
Bij voortzetting van de procedure wordt over
gegaan tot het aanzoeken van een aantal, doorgaans
drie. taxateurs, afhankelijk van het gebied. Waar
Maait met verticaal mes in een gang of een rondgang
de bodem van de sloot uit. Niet rendabel op één
bedrijf. Wel onontbeerlijk
vervangen. Dat is al lang geen basis meer. B.v.
iemand die nu 3 trekkers heeft zou nooit 12 paar
den gehad hebben!
IN 1950 was ik op een groot akkerbouwbedrijf
in de U.S.A. met 9 trekkerbestuurders en 11
trekkers. Ik stond met mijn oren te klapperen ook
toen ik hoorde en zag wat die 9 man allemaal pres
teerden: reviseren, repareren, lassen, metselen,
timmeren enz. Ook viel het op dat deze luitjes met
plezier vaak ingewikkelde hydraulische apparaten
bedienden. Ze hadden er schik in de poppetjes te
laten dansen. Maar niet treksloten!
Nu de trekkers alsmaar zwaarder worden, 80
100 P.K. en meer, is de besturing ook zwaarder,
vooral bij de meer inzwang komende vierwielaan-
gedreven. Een hydraulische stuurbekrachtiging is
dan geen luxe, maar noodzaak.
Bieten rooien met de hand is historie maar velen
moeten de kantrij nog met de hand eruit halen!
Sloten diepen met de hand is er niet meer bij, maar
tussentijds schonen is veelal nog hand- en monni
kenwerk. Het prettige van het landwerk is het af
wisselende: nooit lang achtereen hetzelfde Maar
bietenopeenzetten (nu nog de top) duurt soms drie
weken; Dat is te lang! In de U.S.A. is men veel
verder met éénkiemig zaad. En is het waar dat in
ons land nog oud zaad met nieuw wordt gemengd??
Dat wordt dan tijd dat dit afgelopen is. Het is al
over tijd! Toen we 14 kg/ha zaaiden was dat niet
zo bezwaarlijk. Hoe lang moet het nog duren voor
we op 12 of 15 cm. kunnen zaaien zonder al te veel
kg. te verliezen? En wat wordt gedaan tegen op
slag van aardappelen in bieten na een vorstloze
winter? Dat wil soms veel handwerk geven!
Bij een bezoek aan een olieraffinaderij in Pernis
werd ook de cantine getoond. Keurig inge
richt: met mes, vork en koffiekan stonden gereed.
Hoe gaat het in onze bedrijven? Alleen 's winters
in de werkplaats koffie? Een afzonderlijk toilet is
de schade is opgetreden, worden te goeder naam
en faam bekend staande deskundigen daarvoor
aangetrokken. Wanneer de schade landbouwgewas
sen betreft worden steeds taxateurs uit de land
bouwsector ingeschakeld. Ter wille van de objeetivi.
teit wordt ernaar gestreefd deskundigen te benoe
men, uit plaatsen die niet in de direkte nabijheid
van de plaats liggen waar de schade is geconsta
teerd.
UET is niet de gewoonte, dat de taxateurs het
schadebedrag aan de eigenaar of gebruiker.
van het land mededelen. De taxatiecommissie
brengt advies uit aan de Wildschadecommissie. De
gene, die de schade heeft geleden, kan bij het secre-j
tariaat van de wildschadecommissie nadere inlich
tingen verkrijgen.
Dat in enkele gevallen de taxatie niet spoedig
bekend is, zal meestal zijn oorzaak vinden in het
feit, dat de taxatiecommissie naar gelang van d©
stand der gewassen het nodig oordeelt op later tijd
stip nog eens terug te komen. Van geheimhouding
der taxatie is in het algemeen geen sprake. Gaat de
eigenaar of gebruiker niet met de taxatie accoord,
dan kan hij de schade zelf laten taxeren.
De beslissing van de Wildschade Commissie is
echter niet bindend. De eigenaar of grondgebruiker
zal in gevallen dat geen overeenstemming betref
fende het schadebedrag mogelijk is zelf de nodige
stappen moeten ondernemen. De rechter zal moe
ten uitmaken wie van de beide partijen de jacht
gerechtigde of de grondgebruiker, het recht aan
zijn kant heeft. Het onpartijdig advies van de Wild
schade Commissie zal bij de behandeling der zaak
van groot belang zijn. Gelukkig komen deze rech
terlijke procedures betrekkelijk weinig voor!
BI.
veelal niet aanwezig. Bij weinigen is hier op een be
hoorlijke wijze voorzien.
Dat zijn zo enkele voorbeelden die niet vol
ledig zijn maar waardoor naar mijn overtuiging
het tekort aan medewerkers in de Landbouw ont
staan is. De gevolgen zijn fataal: de ondernemer,
een 6-daagse werkweek, geen tijd om vakbladen,
tijdschriften, rapporten van Wageningen te lezen,
of wei er over in slaap te vallen! Geen tijd voor
vergaderbezoek, een schreeuwend tekort aan goed
onderlegde bestuurders in organisaties en coöpera
ties. Soms gauw naar de bestuursvergadering hol
lend zonder de tegenwoordig veel omvattende
stukken te hebben bestudeerd. Onderhoud van
de gebouwen en werktuigen komen in de knel. Een
John Deere dealer in de U.S.A. vertelde dat zijn
inkomen voor 70 bestaat uit levering van onder
delen aan farmers, 20 verkoop nieuw en 10
reparatie in zijn werkplaats. Daar zijn wij nog ver
vanaf, zelfs nauwelijks op weg.
B. Zinkweg Ing.
De lieer Zinkweg onderschat naar onze me
ning de loonfaktor voor het behouden dan wel
aantrekken van vakbekwame medewerkers. Al
hoewel de gegevens op landelijke cijfers betrek
king hebben, blijkt daaruit dat het verschil tussen
het gemiddeld uurloon van werknemers in de
landbouw en dat in de nijverheid de afgelopen
tien jaar is gegroeid van 23 tot 66 cent en bijna
driemaal zo groot is geworden. De totale achter
stand in beloning en werktijd bedraagt thans
achttien procent, een vergroting van ruim een
procent in vergelijking met een jaar geleden.
En dacht de heer Zinkweg ook niet dat de lage
re beloning zijn invloed doet gelden op de belang
stelling om in de agrarische sector te komen dan
wel te blijven werken? Daarbij zijn de mogelijk
heden om in accoord te werken door de ver door
gevoerde mechanisatie bepaald niet groot meer
Bh
AKKERBOUW VAKOPLEIDING VOOR
TECHNISCHE LANDMACHTSPECIALISTEN
Door overleg tussen de departementen van land
bouw en visserij en van defensie alsmede samen
werking met het bestuur van de Landbouw prak
tijkschool te Schoondijke is de mogelijkheid tot
stand gekomen dat technische specialisten bij de
Koninklijke Landmacht in het kader van de mili
taire verbintenis in kort verband een civiele op
leiding op het terrein van de landbouw kunnen
volgen. Een dergelijke opleiding voor het behalen
van een officieel erkend burger vakdiplom a wordt
geheel door het ministerie van defensie bekostigd.
De opleiding voor dit zg. vakdiploma akkerbouw
(landbouwmechanisatie) richt zich op de eisen die
aan de vakmensen op de landbouwbedrijven wor
den gesteld. Daarbij komen metaalbewerking, las
techniek, motorengebruik, trekkeronderhoud en
landbouwwerktuigengebruik aan de orde. Naast
hand- en vakvaardigheid zal eveneens de nodige
aandacht aan de vakkennis (arbeidskunde, planten
teelt en bedrijfseconomie) worden besteed. Dit op
dat de cursist beter inzicht krijgt op het totale
bedrijfsgebeuren van het akkerbouwbedrijf. De
opleiding bestaat uit twee perioden van elk 354
maand en is gesplitst in een theorie- en een prak
tijkgedeelte. Het onderwijs zal worden verzorgd
door de Praktijkschool voor Landbouwtechniek e»
Arbeidsrationalisatie te Schoondijke.
LI
