Fruitteeltsteun
maatregelen
door overheid
toegezegd
Minister Lardinois contra fruittelers
4
(Vervolg van vorige pag.)
Teneinde te komen tot een snelle en doeltref
fende hulpverlening is in overleg met het C.R.M.-
Ministerie besloten dat:
Aan ondernemers in de fruitteelt, die perspec
tief biedende bedrijven exploiteren, zal gelde
lijke medewerking worden verleend ter over
brugging van de huidige moeilijkheden. Om hen
in staat te stellen de noodzakelijke uitgaven te
doen voor de directe bedrijfskosten, het betalen
van krediteuren en 't bekostigen van de nodige
investeringen alsmede, in samenhang met de
totale kredietverlening in bepaalde gevallen
voor levensonderhoud zal het Borgstellings
fonds voor de Landbouw garant staan voor de
daarvoor nodige geldleningen bij de banken.
Dit alles, indien tenminste niet op andere wijze
in de behoefte aan financiële middelen kan wor
den voorzien. Voor de betaling van de aan lenin
gen verbonden renteverplichtingen kan voor 'n
uitkering een beroep worden gedaan op de
Rijksgroepsregeling Zelfstandigen.
Ondernemers in de fruitteelt, wier bedrijven
niet voldoende perspectief in de toekomst bie
den, maar naar leeftijd nog niet in aanmerking
komen voor de regeling tot bedrijfsbeëindiging,
biedt de Rijksgroepsregeling Zelfstandigen
mogelijkheden voor periodieke uitkeringen voor
levensonderhoud en/of bedrijfskapitaal nodig
voor een sociaal aanvaardbaar bedrijf.
Er zullen organisatorische en administratieve
voorzieningen worden getroffen voor een vlot-
werkende procedure bij de behandeling van
aanvragen.
Minister Lardinois was van mening, dat het op
deze wijze mogelijk moet zijn de levensvatbare
bedrijven door de moeilijke jaren heen te helpen,
zonder dat de uit de financiering voortvloeiende
verplichtingen zo zwaar worden, dat daardoor de
voortzetting van het bedrijf zou worden bedreigd.
ER ZAL SNEL GEWERKT WORDEN
Bij de bespreking werd er de nadruk op gelegd
dat' zeer snel gewerkt zal worden, zodat alle aan
vragen binnen enkele maanden afgehandeld zullen
worden. De minister streeft hierbij naar een maxi
mum aan beoordeling en een minimum aan be
moeienis. De regeling zal lopen via de banken; de
Rijkstuinbouwvoorlichtingsdienst zal erbij inge
schakeld worden en voorzover nodig het Borgstel
lingsfonds, terwijl de minister het gewenst vond
de E.S.V. er ook direkt in te betrekken. Dus de
economisch sociale voorlichters van de standsorga
nisaties.
Dat de minister by deze kredietverlening en ren
tesubsidie een heel eind wil gaan, dus dat hij die
wil toepassen op een groot aantal bedrijven, is af
te leiden uit de mededeling dat hij raamt dat 20 tot
zelfs 50 miljoen gulden aan krediet nodig zal zijn
en enkele miljoenen guldens aan rentesubsidies.
Omdat er sprake is van herfinancieringsmoge-
lijkheden, kunnen eventuele rentefaciliteiten ook
gelden voor bestaande leningen, in bepaalde geval
len wellicht ook voor familieleningen. Gedacht
wordt dat niet alleen natuurlijke personen in aan
merking komen, doch dat de regeling ook kan gel
den voor een vennootschap onder firma en een
familie-N.V., waarbij de direkteur in feite kan
worden vergeleken met een „gewone" fruitteler.
Er kan al direkt aangevraagd worden; de aan
vragen zullen in principe binnen een paar weken
afgewerkt worden.
Een rentesubsidie wordt voor één jaar gegeven.
Als de omstandigheden het nodig maken, wordt
jaarlyks verlengd, zolang tot het niet meer nodig is.
VERBETERING ROOIPREMIE
De minister memoreerde dat een verbetering van
de rooipremie reeds eerder in het vooruitzicht was
gesteld. Weliswaar liggen er voorstellen op tafel
voor een rooipremie in E.E.G.-verband, doch zo
lang die niet is aanvaard, achtte de minister het
wenselijk de Nederlandse regeling niet alleen in
stand te houden, doch op basis van de te verwach
ten voorstellen van het O. en S.-fonds van toepas
sing te verklaren op alle boomgaarden, geplant
vóór januari 1965.
Tevens zal de premie worden verhoogd van ma
ximaal 1500 tot maximaal 2.000 per ha. De mi
nister wil daarnaast bij totale beëindiging van het
fruitbedrijf daarboven nog een extra premie ver
strekken, indien de E.E.G.-rooiregeling per 1 jan.
a.s. nog niet werkt.
Kort gezegd: de leeftijdgrensvan de te rooien
bomen wordt verlaagd tot 5 jaar, de premie wordt
verhoogd tot f 2.000 per ha en er is sprake van een
extra toeslag bij totale liquidatie van het bedrijf.
De minister meende dat beperking van het areaal
het beste middel is om uit de huidige impasse te
komen. Immers, er is sprake van overproduktie
en dan is rooien de beste oplossing. In het afgelo
pen jaar werd bijna 6000 ha gerooid, dat is ca.
14 van het totaal. Dit vroeg aan premie een be
drag van 6,2 miljoen gulden. De minister verwacht
te dat aanstaande winter nog meer gerooid zal wor
den; samen met hetgeen in de afgelopen winter is
verdwenen meende hij dat het gerooide totaal tot
15.000 ha zal oplopen.
Zomer 1968 was er nog 45.000 ha appels en pe
ren; wellicht zal dat volgende zomer met een der
de, dus tot 30.000 ha zijn ingekrompen.
De minister gaf toe, dat cok in andere landen
moet worden gerooid, wil het effect voldoende zijn.
Maar door de Nederlandse regeling is er elders
ook begrip voor een rooiactie gekomen. Als er
straks een E.E.G.-rooipremie komt, zal dat voor
een belangrijk deel te danken zijn aan het Neder
landse initiatief.
INTERVENTIEREGELING EN AFZET
Minder gunstig nieuws had de minister betref
fende de interventieregeling. Er is een afspraak met
de Belgische minister van landbouw dat er slechts
geïntervenieerd zal worden op basis van klasse II
en die afspraek loopt tot 1 januari. Voordien kan er
in elk geval geen sprake zijn van wijziging.
Die beslissing is indertijd genomen na overleg
en met volledige goedkeuring van het Nederland
se bedrijfsleven. Men dacht toen dat Frankrijk de
zelfde gedragslijn zou volgen. Dat zou waarschijn
lijk ook het geval zijn geweest, indien in dat land
geen devaluatie van de franc was opgetreden. Nu
heeft de overheid in Frankrijk besloten toch op
basis van klasse I te vergoeden, om het nadeel van
de devaluatie voor de telers te beperken. Er staat
echter tegenover dat er een verbod is om fruit
van klasse III te verhandelen.
De minister zegde echter toe bij voorrang te stre
ven naar een gemeenschappelijke, uniforme inter
ventieregeling in de hele E.E.G. Hij hoopte dat dit
ideaal voor januari bereikt zal worden. Anders is
hij bereid zijn standpunt opnieuw te bepalen.
Wat de invoerkalender betreft, zal de minister
ook streven naar een snelle overeenkomst, die ge
lijk is voor alle E.E.G.-landen. In principe staat hij
niet afwijzend tegen invoerbeperkingen voor over
zees fruit, als de situatie dat gewenst maakt wegens
grote voorraden in eigen land. Omdat de handel
al in november transacties afsluit, wil hij alles
doen om op korte termijn tot een E.E.G.-besluit te
komen betreffende dit punt.
Verder was de minister van mening dat de af
zet verbeterd zal moeten worden. Het verkoop
systeem via de veilingklok werkt onder de hui
dige omstandigheden niet meer bevredigend.
Als de fruitteelt toekomst wil hebben, zal er aan
ie afzet veel moeten veranderen. Hij zegde toe
bereid te zijn initiatieven die dit ten doel hebben,
te steunen.
Aan 't slot kan geconcludeerd worden, dat de
minister heeft onderstreept dat hij prijs stelt
op behoud van een flinke fruitteeltkern in ons
land en verklaard heeft er naar te streven de
levensvatbare bedrijven door de moeilijke jaren
heen te helpen via geldelijke steun. Niet ieder
zal voldaan zijn. Maar als de toegezegde con
cessies in de praktijk onvoldoende blijken te
zijn, zijn er aanknopingspunten voor het vragen
om aanvullende maatregelen. Vooral en juist,
omdat de minister heeft verklaard de bedrijven
die dit verdienen, op de been te willen houden.
fïE achterzaal van hotel Heideparkte Bilthoven was maandag 13 oktober omstreeks 4 uur overvol.
Er werden circa 80 fruittelers verwacht voor een onderhoud met minister Lardinoismaar het
aantal aanwezigen was duidelijk hoger. Zoals het protocol dat waarschijnlijk voorschrijft, kwam de mi
nister om vijf over vier als laatste binnen. De spanning en de rook waren te snijden. Wat gaat de mi
nister vertellen?
Welnu, hij begon met welwillende woorden over de prima telers en fruitbedrijven en de uitstekende
kwaliteit van onze Nederlandse appels, wat een mooie aanloop was voor het interventiebeleid. Immers,
hierbij speelt de kwaliteit van het fruit (interventie op basis van klasse I of II) een hoofdrol.
Tijdens de uiteenzetting betreffende dit zeer omstreden punt schalden al vlug felle interrupties door
de zaal. De telers waren zo geladen dat ze geen schroom kendenook niet al was er een minister aan het
woord. De minister ging overstoorbaar verder, nu en dan op een interruptie direkt inhakend met repliek.
Zijn voornaamste mededelingen kunt u elders in dit blad lezen.
T/ERVOLGENS konden vragen worden gesteld. Daar werd druk gebruik van gemaakt, n.l. door ca 20
personen. Door verscheidene telers werd met klem aangedrongen om direkte steun in een uit
kering voor iedere fruitteler, bij voorkeur door het geven van een toeslag per ha. Dat als een kleine
compensatie voor de grote verliezen die de laatste jaren waren geleden. Om iets recht te trekken van
de grote nadelen die de Nederlandse teler had door de ongelijke concurrentiepositie. Voor de subsidies
die men elders kreeg en hier niet. „Voert u niet als bezwaar aan, Excellentie, dat daar ook degenen van
profiteren die geen levensvatbaar bedrijf hebben, want iedereen is de laatste jaren tekort gedaan en de
huidige moeilijkheden zijn vooral ook te wijten aan een verkeerd overheidsheidsbeleid in 't verleden".
AANSLUITEND werd naar voren gebracht dat minister Biesheuvel indertijd niets van subsidies wou
zoeten en steeds gezegd heeft dat andere landen ze moesten afschaffen. Over dat afschaffen wordt
nu al vanaf het ontstaan van de E.E.G. gepraat en in andere landen lacht men om die Nederlandse hou
ding.
„Waarom wordt er nu alleen steun toegezegd als men op de rand van faillissement verkeert, als het
water tot aan de lippen staat? Waarom niet ook de bedrijven helpen die nog redelijk vooruit kunnen,
maar zonder steun straks ook onherroepelijk vastlopen?"
„Wijzig uw houding tegenover de interventie, Excellentie, dan geeft u alle fruittelers direkt steun. U
beroept zich op een afspraak met uw Belgische collega, maar in België wordt gefluisterd dat u uw col
lega hebt overgehaald naar uw eigen standpunf'.
TjIT Groningen een reaktie: „Eén van uw topfunktionarissen heeft enkele jaren geleden in een lezing
gewezen op gunstige mogelijkheden voor fruitteelt op de akkerbouwbedrijven in ons gebied. De
overheid zag er toen due ook wat in. Nu de fruitteelt ziek is komt u met een asperientje; daarmee
wordt de pijn even verdoofd, maar later komt ze des te sterker terug".
Ook de dure bestrijdingsmiddelen kwamen ter sprake. Een teler: „Ik ben in overtreding geweest en
heb wat bestrijdingsmiddelen uit het buitenland meegebracht. Als ik voor een heel jaar alles meege
bracht had wat ik nodig heb, had ik zesduizend gulden bespaard".
Wij mogen de middelen niet uit Frankrijk halen en hier bespuiten in verband met de bestrijdings
middelenwet. Maar het fruit dat met diezelfde middelen is gespoten mag wel ongehinderd uit Frank
rijk ons land binnen".
Een aantal andere punten werden nog genoemd, te veel om alle te herhalen. De minister antwoordde
vaak weer onderbroken door interrupties. Het voornaamste ivas dat hij met nadruk herhaalde, dat hij
heel veel wil doen om de levensvatbare bedrijven door de crisis heen te helpen. Dit klonk veelbelovend.
Men kreeg de indruk dat hij meende, wat hij zei.
En nu afwachten of de toegezegde maatregelen de nodige verlichting geven. Anders snel om aanvul
ling vragen.
