Hinder en overlast
van mesterijen
Voorbeeld-oplossingen
voor
mestafvoer stimuleren
HET
ERFRECHT
P)E rechtsregels, die de overgang van het ver-
mogen van ovërledene naar één of meer per
sonen regelen, vormen samen het erfrecht. Zij zijn
geregeld in het tweede boek van het Burgerlijk Wet
boek dat de naam „Van Zaken" draagt (11e t/m 17e
titel).
Als u het interessant vindt om dit Burgerlijk Wet
boek te bestellen, kunt u dit doen bij N.V. Uit
gevers-Maatschappij Tjeenk Willink te Zwolle; het
kost u ongeveer een tientje!
Niet alleen natuurlijke personen, d.w.z. mensen
zoals u en ik, kunnen erven, maar ook rechtsper
sonen waaronder bijvoorbeeld alle rechtspersoon-
ijkheidsbezittende verenigingen vallen, maar ook
bondgenootschappen, stichtingen e.d.
Of deze natuurlijke en niet natuurlijke personen
af of niet erven hangt af van de inhoud van het tes
tament van de erflater, dit is degene die is over
leden en de erfenis nalaat.
OP WELKE MANIEREN
OP welke manieren kan nu deze overgang van
een vermogen van de overledene op personen
plaats vinden? Wel, op tw©e manieren:
1. krachtens een testament, dat noemen we dan
testamentaire erfopvolging;
2. krachtens de wet, d.i. de erfopvolging bij ver
sterf of de wettelijke erfopvolging, wanneer er
geen testament is. In dit laatste geval wijst de wet
aan wie erft: zijn of haar echtgeno(o)t(e) of fami
lieleden en dit in een zekere volgorde. Stel dat de
erflater volstrekt geen familie heeft; dan erft va
dertje Staat alles. Als er schulden zijn, voldoet de
Staat deze, als er tenminste baten zijn, d.w.z. als
de schulden betaald kunnen worden uit de nalaten
schap. De Staat kan er dus nooit minder van wor
den. wel beter!
De mogelijkheid is in studie om bij afvoer van
mest en gier op varkenshouderij- en pluimveebedrij-
ven via het Ontwikkelings- en Saneringsfonds voor
de Landbouw verantwoorde oplossingen, die als voor
beeld kunnen dienen, door het toekennen van een
subsidie te stimuleren. Aldus de minister van land
bouw en visserij, ir. P. J. Lardinois, in antwoord op
aan hem schriftelijk gestelde vragen in de Eerste
Kamer.
In het kader van de bedrijfseconomische ontwikke
lingen worden de laatste jaren veel van dergelijke be
drijven, van belangrijk grotere omvang dan in het
verleden gebruikelijk, opgericht. In verband met de
grote produktie is het in sommige gevallen niet mo
gelijk de geproduceerde mest en gier te gebruiken
voor bemestingsdoeleinden. Op dergelijke bedrijven
zijn voor de afvoer bepaalde technische voorzienin
gen noodzakelijk. Bij het onderzoek en de voorlich
ting wordt hieraan de laatste tijd veel aandacht be
steed. De bewindsman deelt mee dat in een aantal
gevallen, waarbij het natuurschoon soms wordt ge
schaad, waterwegen vervuilen en stank wordt ver
spreid, het reeds gelukt is voor deze problematiek
verantwoorde oplossingen te vinden. Hij zegt dan ook
te verwachten, dat voor het merendeel van deze be
drijven redelijke oplossingen van het probleem bin
nen het bereik zullen liggen. Op het punt van orde
ningsmaatregelen naast de Hinderwet merkt de mi
nister op, dat het reeds door de Tweede Kamer aan
vaarde ontwerp van Wet verontreiniging oppervlakte
wateren, alsmede het ontwerp van Wet inzake de
luchtverontreiniging, in de vorm waarin dit bij de
Tweede Kamer aanhangig is, in beginsel mogelijk
heden bevatten om, voorzover nodig, tegen de ver
vuiling van waterwegen resp. verspreiding van stank
door bedoelde bedrijven op te treden, aldus de minis
ter.
I. DE TESTAMENTAIRE IRFOJVOLGING
De erfopvolging d.m.v. een testament (I), met
andere woorden: dat men een testament laat op
maken, is ver in de minderheid. Als er geen testa
ment is krijgen we met wettetijke erfopvolging te
maken (II) waarover later meer!
Een testament of een uiterste wilsbeschikking,
is een akte die een verklaring inhoudt van wat
iemand wil dat na zijn dood zal geschieden met
zijn nalatenschap en welke akte door hem kan
worden herroepen.
Niet iedereen mag een testament maken. Men
moet n.l. aan bepaalde eisen voldoen:
a. op het tijdstip van het opmaken van het testa
ment moet men in het bezit zijn van z'n ver
standelijke vermogens;
b. men moet tenminste de leeftijd van 18 jaar
bereikt hebben;
c. men moet niet wegens krankzinnigheid in een
gesticht verblijven;
d. men moet niet onder curatele (toezicht) gesteld
zijn wegens krankzinnigheid, razernij, onnozel
heid of zwakheid van geestvermogens.
Familieleden die teleurgesteld zijn in de nalaten
schap. proberen soms op grond van het eerstge
noemde punt de geldigheid van het testament te
betwisten.
TESTAMENTSVORMEN
De testamenten kunnen in tweeërlei vorm wor
den opgemaakt n.l. A. in gewone vorm en B. in
buitengewone vorm (z.g. noodtestament).
A. GEWONE TESTAMENTSVORMEN
1. het openbare testament
Het openbare testament is in Nederland het
meest voorkomende. De erflater, d.i. degene die het
testament wenst op te maken, geeft zijn wil kort
en zakelijk aan de notaris op in het bijzijn van
twee getuigen. De notaris legt deze uiterste wil
schriftelijk vast en leest hetgeen opgeschreven is
hardop voor in tegenwoordigheid van de erflater
en de getuigen. Hierna vraagt de notaris aan de
erflater of het voorgelezene zijn uiterste wil is.
Als de erflater deze vraag bevestigend heeft be
antwoord dan wordt de akte door de erflater, de
beide getuigen (meestal notarisklerken) en de
notaris ondertekend.
2. het geheime of besloten testament
Het geheime of besloten testament behoeft niet
helemaal eigenhandig door de erflater geschreven
te zijn.
Het moet wel, en dat blijkt reeds uit de naam
„verzegeld" en „gesloten", worden aangeboden
door de erflater aan de notaris in aanwezigheid
van vier getuigen.
Vervolgens moet de erflater mondeling aan de
notaris en de vier getuigen verklaren dat het ge
sloten stuk zijn uiterste wil bevat.
Op de omslag wordt van deze verklaring een
z.g. akte van superscriptie opgemaakt welke door
alle zes aanwezigen (erflater, notaris, vier getui
gen) getekend behoort te worden.
Krijgt de erflater nu enige weken of jaren later
spijt van z'n testamentaire beslissingen dan kan
hij zijn eigen testament niet terug eisen maar
moet een geheel nieuw testament gemaakt worden,
waarbij het oude herroepen wordt.
Het oud«e testament kan echter niet terug gevor
derd worden
3. Het holografisch testament.
Een holografisch testament is door de erflater
zelf geschreven.
Dit testament moet verzegeld of open, aan een
notaris in bewaring worden gegeven in aanwezig
heid van twee getuigen.
De notaris maakt vervolgens hiervan een akte
van bewaargeving op.
In tegenstelling tot het besloten of geheime testa
ment kan een holografisch of olografisch testament
door de erflater, van de notaris worden terugge
vorderd en wordt dan geacht herroepen te zijn.
NOODTESTAMENT
Naast de gewone testamentsvormen (A), kennen
wij in Nederland de buitengewone testamentvor-
men of wel de z.g. noodtestamenten (B).
Deze noodtestamenten, de naam zegt het reeds,
worden in tijd van nood opgemaakt. Voorbeeld:
als er tijdens een overstroming levensgevaar
dreigt, zou iemand op de gedachte kunnen komen
een testament te maken. Woont zo'n persoon in
een kleine plattelandsgemeente dan zal daar in
vele gevallen geen notaris wonen. Nu zegt het Bur
gerlijk Wetboek dat in een dergelijke toestand zo'n
testament ook gemaakt mag worden ten overstaan
van de burgemeester, de secretaris of wethouder
van een gemeënte, een officier van de krijgsmacht
of van de noodwacht of een advocaat.
Natuurlijk kunnen die noodtoestanden zich ook
voordoen op een schip of in een vliegtuig. In al de
gevallen zal de kapitein of een van de officieren
respectievelijk de gezagvoerder, gerechtigd zijn
zo'n testament legaal, d.w.z. wettelijk aanvaard
baar te maken door er hun handtekening onder te
plaatsen.
In tijden van oorlog kunnen bijvoorbeeld mili
tairen een noodtestament maken, (wat vrij veel
voorkomt) ten overstaan van een officier. Als de
militairen in krijgsgevangenschap zijn is de
handtekening van een onderofficier ook voldoen
de.
Als u in het buitenland bent, bijvoorbeeld op
vakantie, dan kunt u daar een noodtestament laten
maken volgens de regels van dat land.
Stel nu, dat in al deze noodtoestanden, de erf
later, of erflaatster, zes maanden na de noodtoe
stand overlijdt waarin het testament is opgemaakt,
dan vervalt zo'n z.g. noodtestament.
Immers, de wetgever gaat er dan van uit dat men
dan binnen dat termijn weer een „normaal" testa
ment kan maken. En, er gaat over het algemeen
natuurlijk niets boven het opmaken van een testa
ment bij een ter zake deskundige notaris. Boven-
LIET erfrecht is voor de meeste mensen een
vrij duistere zaak. Als er dan op een gegeven
ogenblik een erfenis vrijkomt, brengt dat in vele
gevallen verwarring teweeg met tevens de daaraan
verbonden familie-onenigheden.
Daar onkunde op het gebied van het erfrecht zeer
vérstrekkende gevolgen kan hebber, voor de be
trokkenen, is het gewenst dat iedereen zich een
zekere basiskennis op dit gebied eigen maakt.
In een reeks artikelen waarvan onderstaand de
eerste bijdrage is, zal getracht worden enig inzicht
te geven in het „erfenissenrecht" in het algemeen
en de daaraan verbonden problemen in het bijzon^
der.
Schrijver is de 28-jarige heer J. C. Sneep die als
leraar staatswetenschappen en maatschappijleer
sinds kort Nederlands-Recht in Amsterdam stu
deert. Hij exploiteert vanaf 1968 met een bedrijfs
leider een akkerbouwbedrijf van 56 ha in Dintel-
oord.
dien verplicht d© wetgever u om uw testament by
een notaris te laten opmaken!
HET CENTRAAL TESTAMENTENREGISTER
IYENKT u eens in dat u op een bepaald moment
in uw gemakkelijke stoel zit en uw lijfblad
aan het lezen bent. ziet nu ineens een over
lijdensadvertentie staan van uw suikertante of
oom die u in geen jaren gezien hebt. U zou dan
tegenover uw vrouw kunnen zeggen: „Zeg Mien,
zou tante zaliger een testament nagelaten heb
ben?" Uw vrouw zal dat dan meestal ook niet we
ten!
Kijk, in zo'n geval schrijft u naar het Departe
ment van Justitie te 's-Gravenhage waar het Cen
traal Testamentenregister opgeborgen is.
Alle notarissen in Nederland zijn verplicht een
afschrift van een testament, dat met hun mede
werking is gemaakt of gewijzigd door te geven
aan dit Centraal Testamentenregister. U kunt nu
tegen een geringe vergoeding een uittreksel be
treffende een testament krijgen als dat betrekking
heeft op u.
BESCHIKKINGEN BIJ EEN
ONDERHANDS STUK (CODICIL)
Een erflater mag op een eigenhandig geschreven
briefje, dus niet met medewerking van de notaris,
dat ondertekend en gedagtekend is door hem, be
schikkingen maken voor na zijn dood over meu
belen, sieraden, kleren, de regeling van de lijk
bezorging en over de aan te stellen executeurs. Een
dergelijk stuk heet codicil.
Als de erflater er spijt van heeft zo'n briefj© ge
maakt te hebben en hij heeft het bijv. in bewaring
gegeven bij de notaris, dan kan hij het herroepen.
Een manco van het Burgerlijk Wetboek vind ik dat
deze wet niet aangeeft waar het codicil bewaard
moet worden. Zo'n codicil mag dus blijkbaar over
al bewaard worden.
Als de erflater een codicil maakt bijv. over een
antiek meubelstuk, dan geldt het laatstgemaakte
codicil. Bij een nieuw codicil kan een vroegere be
schikking by codicil ook eenvoudig worden herroe
pen,
(Wordt vervolgd.)
