De aanpassing
van
de schotvorm
Nieuwe waterkering
methode
F
Voor de graantelers is dit oogstjaar tot nu toe
bijzonder slecht verlopen. Weliswaar is de oogst
onder bijzonder gunstige weersomstandigheden
begonnen, maar de afzet begon door de Franse con
currentie op het niveau, dat ver onder de inter
ventieprijzen lag. De devaluatie van de Franse
franc en de bijzondere maatregelen, die in Duits
land zijn getroffen hebben wel gezorgd voor een
gunstiger marktbeêld, maar ongeveer gelijktijdig
NIEUWE MOGELIJKHEDEN
VOOR BEHEERSING VAN RIVIEREN
EN KANALEN. ENZ.
Nederlandse waterbouwkundigen, vermaard om
hun kennis waarmee zij de zee bedwingen, komen
thans opnieuw met een spectaculair ontwerp. Dit
maal is het een met water vol te pompen water
kering van Vredestein rubber-nylon, die in enkele
minuten de loop van een rivier of kanaal kan
de toestand. Aan de stalen dooskonstruktie A zijn
met waterdichte scharnieren B stalen kleppen C
bevestigd; tussen de randen D van de kleppen is
een vlies van berubberd nylonweefsel E aange
bracht. De stalen doos vormt met de kleppen en
het vlies een gesloten omhulsel, dat door middel
van pompen F en vulleidingen G met water is ge
vuld. Het aldus ontstane cylindervormige lichaam
sluit afhankelijk van de inwendige druk de
waterloop geheel of gedeeltelijk af.
stopzetten. Deze revolutionaire vindifg zal om zijn
veelzijdige bruikbaarheid ongetwijfeld internatio
naal belangstelling trekken.
RUBBER DAM VERRIJST
NA ÉÉN DRUK-OP DE-KNOP
In principe bestaat de nieuwe waterkering uit
een platte stalen doos met daarin opgevouwen
een rubber-nylon balg. Deze dooskonstruktie staat
op een betonnen drempel op de bodem van een
rivier of kanaal. De rubber-nylon balg is water
dicht bevestigd aan twee deksels die de stalen
doos van boven afsluiten.
Het opzetten van de waterkering geschiedt door
water in de doos en de rubber balg te pompen,
waardoor de balg opbolt, de deksels openduwt en
begon een regenperiode, die de oogstwerkzaam-
heden. vrijwel volledig stopzette.
Deze regen is een ramp voor vele graantelers ge
worden, vooral in het Noorden van het land. In
de gewassen, die nog op het veld stonden trad in
ongekende mate schot op.
Zoals bekend heeft het Landbouwschap en het
Produktschap voor granen, zaden en peulvruchten
bij de Minister van Landbouw aangedrongen om
de maximale denaturatienorm voor schot in tarwe
aanmerkelijk te verruimen. Minister Lardinois
heeft dit in het Beheers Comité voor Granen, dat
op 4 september te Brussel bijeen was dit verzoek
aanhangig gemaakt. De Europese Commissie heeft
voor het Nederlandse verzoek alle begrip getoond
en zij heeft het Beheers Comité een ontwerp-ver-
ordening voorgelegd, die inderdaad een aanmer
kelijke verruiming van de denaturatiemogelijk-
heden van deze tarwe inhoudt.
Onder het voorbehoud van de definitieve vast
stelling van de desbetreffende verordening, is
daarin bepaald dat in de lidstaten, waar als gevolg
van de weersomstandigheden de kwaliteit van de
zachte tarwe daartoe aanleiding geeft, ter zake van
de denaturatie van zachte tarwe, eveneens de gel
dende denatureringspremie kan worden verleend,
zij het met toepassing van de hieronder vermelde
kortingenschaal indien het percentage gekiemde
korrels (schot) hoger is dan ingevolge de met in
gang van 1 augustus 1969 geldende minimum-kwa-
liteitslessen was toegestaan.
Inge va] in partijen zachte tarwe, die overeen
komstig de geldende voorschriften zijn gedenatu
reerd, gekiemde korrels voorkomen, zullen met in
achtneming van de overige ter zake van de denatu
ratie van zachte tarwe geldende minimum-kwali
teitseisen op de geldende denatureringspremie dan
de navolgende kortingen worden toegepast.
uit de doos omhoog komt. Er wordt zoveel water
in de balg gepompt tot deze boven het waterop
pervlak uitsteekt en daardoor als een stevige rub
ber dam de rivier afsluit.
Het vullen en op de juiste druk houden van de
rubber dam gaat, na één druk-op-de-knop, geheel
automatisch.
In opgepompte toestand heeft het rubber-nylon
lichaam voldoende draagvermogen, aldus deskun
digen van Vredestein, om gebruikt te worden als
tijdelijke oeververbinding voor voetgangers en
niet te zware voertuigen. Het neerlaten va» de
waterkering geschiedt door het leegpompen van
de konstruktie. Hierbij trekt het rubber-nylon, dat
zich weer opvouwt in de doos, tenslotte de deksels
dicht. De werking kan vergeleken worden met
een schelpdier dat uit en in zijn schelp kruipt.
SCHULPSTUW
KAN OVERSTROMINGSRAMP VOORKOMEN
De oppompbare waterkering is naar een ont
werp van ir. J. C. Buijze, door de Provinciale Wa
terstaat van Noord-Holland uitgewerkt. In samen
werking met deze dienst ontwikkelde Rubberfa
briek Vredestein Loosduinen N.V. de enorme balg
van rubber en nylon.
door het leegpompen van het omhulsel. Na enige
tijd pompen ontstaat de in fig. 3 weergegeven toe
stand. De kleppen, welke met lucht zijn gevuld,
blijven door hun opdrijvend vermogen geopend.
Het vlies is naar beneden gezogen en strak ge
spannen.
Deze nieuwe waterkering wordt door de Pro
vinciale Waterstaat van Noord-Holland toegepast
op een plaats waar dat bijzonder noodzakelijk
werdt geacht. Dat is in de Weesper trek vaart nabij
de Omval in de gemeente Amsterdam, 38 m van
de spoorweg AmsterdamUtrecht. Ot> deze plaats
zou een doorbraak van de dijk langs de Weesper-
trekvaart o.a. een kalamiteit kunnen veroorzaken
in de polder de Watergraafsmeer, die 4 m lager
ligt en waarin niet minder dan 40.000 mensen wo
nen. In dat geval zou n.l. niet alleen het water uit
de Weespertrekvaart maar ook het water uit de
nabij gelegen Amstel in deze polder stromen. Dit
zou in dit dicht bewoonde gebied een overstro
mingsramp betekenen, waarbij het water tot
1.80 m boven het straatpeil komt te staan. Na het
aanbrengen van de sohulpstuw zal het water van
de Amstel binnen een kwartier afgescheiden kun-
perceniage aan gekiemde korrels*)
per 1.000 kg
r.©.
gl<L
t/m 10
--
10,1 tot 14
1,—
3', 62
14 tot 18
2,—
7,24
18 tot 22
3,—
10,86
22 tot 26
4,—
14,48
26 tot 30
5,—
18,10
30 tot 34
6,—
21,72
34 tot 38
7,—
25,34
38 tot 42
8,—
28,96
42 tot 46
9,—
32,58
46 tot 50
10,—
36,20
50 en meer
geen
denature-
ringspremie
Inclusief ten hoogste 3 andere granen en ten
hoogste 3 uitschot.
De ontwerp-verordening, opent dus de gelegen
heid, een denaturatietoeslag te verstrekken op tar
we met ten hoogste 50 schot en andere onzuiver
heden. (De tot dusver geldende regeling voorziet
in een denaturatietoeslag voor tarwe met ten ma
ximale 10%). Als onder de nieuwe verordening dit
percentage hoger dan 10 komt te liggen, wordt een
korting van 0,36/100 kg per 4% schot op de
volledige toeslag toegepast. De volledige toeslag
variëert al naar gelang van de wijze van denatu
ratie van 6,34 tot f 6,70/100 kg.
Het Beheers Comité voor Granen heeft een gun
stig advies over deze ontwerp-verordening uitge
bracht. De verordening behoeft nu nog de goed
keuring van de Europese Commissie, alvorens zij
van kracht kan worden. De beslissing van de
Europese Commissie over de verordening kan bin
nen enkele dagen worden tegemoetgezien.
nen worden van het water in de Weespertrek
vaart, zodat de overstroming zodanig beperkt zal
worden dat de straten droog blijven.
Wie denkt dat een overstromingsramp een over
dreven veronderstelling is, dient zich slechts de
ramp Tuindorp Oostzaan te Amsterdam van 14
januari 1960 in gedachten te halen. Deze overstro
ming kwam volkomen onverwachts. De totale
schade bedroeg ruim 4 miljoen gulden. Toepassing
van oppompbare waterkeringen zou ook de ramp
Tuindorp Oostzaan hebben kunnen voorkomen of
zeker tot het uiterste hebben beperkt.
IN DE TOEKOMST
EEN SCHULPSTUW-SYSTEEM
In een boezemgebied van enige omvang zijn
uiteraard verscheidene waterkeringen nodig om
een overstroming ten gevolge van dijkdoorbraak
te kunnen beperken. In Nederland zullen in de
komende jaren dan ook op tal van plaatsen op
pompbare waterkeringen worden aangebracht. Het
is zelfs mogelijk in de toekomst te beschikken
over een uitgebreid schulpstuw-systeem voor be
veiliging van onze laaggelegen polders. Mensen
wonende in de direkte nabijheid van de oppomp
bare waterkeringen zullen dan indien nodig, door
Bij het verder leegpompen worden de kleppen
door het vlies dichtgetrokken, waarbij het vlies
zelf door de kleppen wordt afgedekt en aldus
tegen beschadigingen wordt beschermd. Nadat de
kleppen gesloten zijn worden ze vergrendeld tegen
opdrijven.
een simpele druk op de knop de elektrische pom
pen in werking stellen die de Vredestein rubber
dam in enkele minuten geheel of gedeeltelijk op
zetten.
In gestreken toestand vormt de schulpstuw geen
enkele hindernis voor de scheepvaart. De stalen
doos ligt gedeelteijk verzonken in de bedding van
de boezem, rivier of kanaal.
Een onzichtbaar wapen dus, in onze voortdu
rende strijd tegen het water. Voor velen in ons
laag gelegen land een geruststellende gedachte.
Wellicht, zo vragen wij ons af, geeft dit nieuwe
systeem ook mogelijkheden voor het tegengaan
van verzilting, in stand houden van kunstmatige
stranden, het openhouden van vaargeulen enz.
Een en ander zal mede van de kosten die derge
lijke projecten met zich meebrengen afhangen.
Hierover meldt Vredestein ons niets,
