Het gebruik van
anti-spruitmiddelen
bij bewaaruien
Betere resultaten
bij de stookteelten
De Oost-Europese glastuinbouw geen ernstige concurrent
Goede vraag naar rode bessen
S.N.Ui.F.
Verreweg het grootste deel van de in ons land
geteelde zaai-uien wordt na de oogst voor kortere
of langere tijd opgeslagen. Dit is noodzakelijk om
dat anders het aanbod van uien de vraag belangrijk
zou overtreffen, waardoor de prijsvorming wordt
bedorven.
De grootste schaarste aan uien ontstaat in het
voorjaar, hetgeen meestal tot gevolg heeft dat
hogere prijzen betaald worden. Om hiervan te pro
fiteren is het echter van belang om in deze tijd over
uien van voldoende kwaliteit te beschikken, daar
ook andere uienproducerende landen zoals Polen,
Canada, Italië, Chili en Spanje meedingen op onze
grote afzetmarkten in West-Duitsland, Engeland en
Frankrijk.
Zonder mechanische koeling was het tot voor kort
niet mogelijk na einde maart nog over een kwali
tatief goed produkt te beschikken.
Bij opslag in met buitenlucht gekoelde bewaar
ruimten is in het voorjaar de temperatuur niet laag
genoe| om de ontwikkeling van de zich in de bol
bevindende groeipunten tegen te gaan. A]s gevolg
hiervan gaan zich verschijnselen van versletenheid
vertonen en wordt de ui zacht.
Naarmate dit proces zich verder voltrekt loopt
de kwaliteit van het produkt snel terug. Op het
moment dat de spruit zichtbaar wordt spreken we
van een uitgelopen ui. In een zodanige toestand
verkerende uien zijn ongeschikt voor de verkoop.
Dit heeft dan ook tot gevolg dat na einde maart de
handel in Nederlandse uien sterk terugloopt.
Sinds enkele jaren is het mogelijk om door toe
passing van middelen op basis van maleïne hydra-
zide het spruiten van de uien te onderdrukken.
Zelfs in uitsluitend met buitenlucht gekoelde ruim
ten kunnen met maleïne hydrazide behandelde uien
zonder bezwaar 1 a 2 maanden langer worden be
waard. In mechanisch gekoelde bewaarplaatsen is
dan bewaring tot ver in de zomer mogelijk.
Behalve de door de toenemende produktie zo zeer
gewenste verruiming van de afzetperiode biedt het
gebruik van anti-spruitmiddelen ook de mogelijk
heid een jaar rond over uien van eigen oogst te be
schikken.
Gezien de lengte van de bewaarperiode kan al
leen een optimaal resultaat van een bespuiting met
anti-spruitmiddelen worden verwacht als de uitval
door zachte, rotte en kale uien zo gering mogelijk
blijft. Om deze reden komen in de eerste plaats al
leen rassen met een goede bewaarkwaliteit in aan
merking. Vooral de huidvastheid en de hardheid
van de uien zijn hierbij van belang.
Van de in de Rassenlijst aanbevolen rassen
komen uit een oogpunt van huidvastheid het meest
voor de zeer lange bewaring in aanmerking: Dura
(10), Wijbo (8.5), Victoria (8.5), Enormus (8.5),
Selo (8) Wijdehoud (8) en Excellent (8). Het tus
sen haakjes geplaatste cijfer achter de rassen geeft
de waardering voor huidvastheid weer. Een hoger
cijfer duidt op een betere huid vastheid.
Echter niet alleen door de raseigenschappen,
doch ook door de teelt- en bewaaromstandigheden
kan de uitval belangrijk worden beïnvloed. Zo
bleek b.v, bij recent ond-rzoek, dat de gevoeligheid
voor het optreden van kale uien na lange bewaring
mede afhankelijk is van de hoogte van de stikstof
gift. Naarmate een hogere stikstofgift werd toege
diend, nam ook de uitval door kale uien toe.
Voor gebruik in zaai-uien zijn thans beschikbaar
de middelen AAhydraz, Liro MH 30, Lux an Hydra-
min, MH 30 Unitase MH 30 Colotr Chemie en
Vondalhyd voor toepassing in een dosering van
6,25 1 per ha, terwijl Asepta Marvel en Orga Rem
naar 8 1 per ha moeten worden aangewend. De mid
delen worden alle verspoten in minstens 500 1 water
per ha.
Het tijdstip van spuiten wordt geheel bepaald
door het afrijpings9tadium en de gezondheidstoe
stand van het gewas. Spuiten op gezond groen loof
tegen het tijdstip van strijken biedt de meeste kans
van slagen. Als regel ligt dit tijdstip 3 a 4 weken
voor het plukrijp zijn van de uien.
Omdat het middel door het loof moet worden op
genomen, geeft het alleen een optimaal effekt als
het binnen 24 uur na de bespuiting niet regent. Het
gemengd verspuiten van maleïne hydrazide met
andere middelen is niet mogelijk, terwijl ook geen
uitvloeier aan de spuitvloeistof mag worden toege
voegd. Voorts mag uit een oogpunt van volksge
zondheid de bespuiting niet worden herhaald.
Een nevenvoordeel van maleïne hydrazide is dat
de bewaring van behandelde partijen minder moei
lijkheden oplevert, omdat door het ontbreken van
uitlopers de temperatuur in de bewaarruimte min
der snel oploopt. Onder de zeer ongunstige oogst-
omstandigheden in 1968 vertoonden de met maleïne
hydrazide bespoten uien tijdens de lange periode
waarin het produkt na het rooien op het veld lag
bovendien veel minder neiging tot hernieuwde wor-
telgroei dan het niet met dit middel bespoten pro
dukt. Wellicht ten overvloede zij hierbij nog ver
meld, dat maleïne hydrazide geen enkele invloed
heeft op het ontstaan van kop-, bodem- of zijrot.
Samenvattend kan tenslotte worden opgemerkt,
dat een verantwoord gebruik van maleïne hydra
zide bevattende middelen een belangrijke bijdrage
kan leveren voor de versteviging van onze konkur-
rentiepositie op de buitenlandse markt. Hieraan
zullen dan echter zowel de handel als de telers in
wederzijds overleg doelbewust moeten meewerken.
In de glastuinbouw ging het voorgaande jaren
niet best. Dit jaar waait de wind echter uit een
andere hoek, speciaal voor de stookbedrijven.
"Vooral de vroege tomaten hebben goede prijzen
'Opgebracht, In het weekblad „Groenten en Fruit"
werden als omzetcijfers voor het eerste halfjaar in
1968 en 1969 gemeld;
1968
Westland 87.4 miljoen
Kring 62.8 miljoen
Venlo CW 2.8 miljoen
Breda 1.5 miljoen
Utrecht, Zaltbom-
mel, Huissen 2.8 miljoen
1969
102.6 miljoen
80.5 miljoen
3.5 miljoen
2.0 miljoen
3.5 miljoen
157.3 miljoen 192.1 miljoen
De omzetstijging bedroeg in het eerste halfjaar
van 1969 niet minder dan 22 0%, hoewel het areaal
stooktomaten iets kleiner was dan het jaar tevoren.
Als redenen voor dit gunstige verloop wordt ge
noemd tegenvallende oogsten van stooktomaten
op Guernsey een laat begin van de kas- en natuur-
tomaten in Frankrijk en Italië en een tegenval
lende kastomatenoogst in Bulgarije. De tegenval
lers elders betekenen echteT een meevaller voor de
tomatentelers in Nederand. Een meevaller die zeer
goed van pas komt na de veelal teleurstellende re
sultaten in vorige jaren.
Opgemerkt kan nog worden dat in Zeeland veel
koude kassen voorkomen waarin eerst sla of aard
beien werden geteeld en waar men vóór 1 juli nog
geen tomaten heeft geoogst. Hier moet men hopen
dat de prijzen ook in het tweede halfjaar gunstig
blijven.
De komkommertelers zijn eveneens tevreden. De
omzetstijging was kleiner dan bij de tomaten, doch
cfce prijzen waren vorig jaar (waarmee wordt ver
geleken) naar verhouding al beter.
In het eerste halfjaar van 1969 werd voo,r 73.3
miljoen komkommers geveild, tegenover 65.6 mil
joen in 1968. Een stijging van 11.7 bij een iets
grotere oppervlakte.
Ook de sla, de derde van de „Grote Drie" in de
tuinbouw kon vrij goed mee. In januari en februari
lag ed prijs echter door zeer ruim aanbod aanmer
kelijk lager dan in 1968. Desondanks steeg de omzet
van 72.3 miljoen in het eerste halfjaar van 1968 tot
75.9 miljoen in het eerste halfjaar van 1969, een
stijging van ruim 5
Bij de vollegrondsteelten hebben de vroege aard
appelen een uitstekende beurt gemaakt, tot zeer
groot genoegen van vele Thoolse en Walcherse te
lers. Hierover zijn nog geen omzetcijfers bekend.
Ook de teelt van plantuien was goed rendabel.
Jammer dat er ook een aantal produkten niet mee
kan in de prijs, zoals in de Walcherse „Tuinbouw-
klank" is te lezen.
Het glasareaal in Oost-Europa en met name in
Bulgarije en Roemenië is de laatste jaren sterk
uitgebreid, terwijl er volgens de officiële instan
ties ambitieuze bouwplannen bestaan. De volgende
cijfers illustreren deze ontwikkeling. Rusland
heeft een glasareaal van ongeveer 800 ha, waaraan
dit jaar 60 ha wordt toegevoegd. De ormervlakte
glas in Tesjecho-Slowakije bedraagt 600 ha en in
Hongarije 50 ha. Het Bulgaarse glasareaal omvat
momenteel 600 ha, dat bijna geheel in de laatste
vier jaar is verrezen. Het plan bestaat deze op
pervlakte uit te breiden tot 1500 ha. In Roemenië
is nu 300 ha in produkt'e, terwijl 200 ha in aan
bouw is. De Roemeense plannen gaan tot 800 a 1000
ha. Rusland, Tsjecho-Slowakije en Hongarije pro
duceren vrijwel uitsluitend voor de binnenlandse
behoeften. In Bulgarije en Roemenië is de situatie
anders, aangezien deze landen bezig zijn een ex
portindustrie op te bouwen. Momenteel wordt 80%
van de Bulgaarse en Roemeense produktie geëx
porteerd. Er is echfer een opmerkelijk verschil tus
sen beide landen: de Bulgaarse export is op Oost-
Europa gericht - slechts 20% gaat naar Westeu-
ropese landen - terwijl de Roemeense export voor
80% naar het Westen gaat. Op de Westduitse en
Scandinavische markten ontmoeten onze glaspro-
dukten het Oosteuropese aanbod, aldus ir. D. Mey-
aard van het Landbouw-Economisch Instituut on
langs voor de microfoon.
Ondanks de lage lonen is de kostprijs van het
produkt niet lager dan in Nederland. Dit geldt
zowel voor Bulgarije als Roemenië. Nederland
heeft n.l. een lange ervaring als centrum van
glascultuur en beheerst de teelt beter dan de lan
den. die sinds kort met glasteelten zijn begonnen.
Ook al zou Nederland deze technische voorsprong
in de toekomst verliezen, zo zal des ondanks de
concurrentiepositie van de Nederlandse tomaat
en komkommer op de Westeuropese markt duide
lijk beter zijn dan van de glasprodukten uit Oost-
Europa.
Deze conclusie is in hoofdzaak gebaseerd op de
geografische ligging van deze landen. De af
standen tot de Westeuropese markten zijn groot,
waarbij reistijden van drie a vier dagen geen uit
zondering vormen. De klimatologische omstandig
heden in Bulgarije zijn zodanig, dat men het glas
in de zomermaanden niet kan benutten, waardoor
aanzienlijk minder tomaten en komkommers per
m2 glas per jaar worden geoogst dan in ons land
In Roemenië, dat noordelijker ligt geldt dit be
zwaar in mindere mate. Bovendien zijn de winters
in Oost-Europa streng. De verbruikte hoeveelheden
brandstof zijn bij vergelijkbare teeltmethoden niet
geringer dan in Nederland. Opvallend is dat in
Roemenië de kassen met afvalwater van elektri
sche centrales worden verwarmd. Deze wijze van
verwarming is zeker niet goedkoop aangezien de
prijs die men voor dit warme water moet betalen
boven de Nederlandse olieprijs ligt.
De financiële resultaten van de glastuinbouw
in Bulgarije hebben waarschijnlijk niet aan de ver
wachtingen voldaan. Momenteel is er een stag
natie merkbaar: in '69 is 't glasareaal niet verder
toegenomen. In Roemenië gaat de uitbreiding nog
wel door, hoewel de mogelijkheden hiertoe ge
ring zijn.
De elektrische centrales in gebieden met gunstige
lichtomstandigheden zijn hier de beperkende fac
tor. Indien men al deze facetten voorziet is de con
clusie gerechtvaardigd dat de glastuinbouw in
Oost-Europa voorlopig geen serieuze concurrent
zal worden voor onze produkten.
Het warme weer van de vorige week heeft de
vraag naar rode bessen voor verse consumptie
sterk doen toenemen. Degenen die een goed pro
dukt konden leveren kregen hiervoor prijzen be
taald van f 1,10 tot f 1,30 per kg. Klasse 11 kwali
teit in de 2kg. kratjes ging ook naar de binnen
landse markt en daarvoor werd rond en iets boven
80 cent per kg. betaald De industrie bessen wer
den geleidelijk aan goedkoper. Na aanvankelijk
gestegen te zijn tot rond 60 cent per kg. lag eind
vorige week de prijs rond de ophoudprijs van 50
cent per kg. Klasse 111 draaide op verschillende
dagen door. De teler krijgt dan geen enkele ver
goeding.
Het belangrijkste product op de Zeeuwse fruit
veilingen was vorige week de framboos. In Ka-
pelle-Biezelinge waren dagaanvoeren van 40 ton
van dit produkt. De kwaliteit was aanzienlijk be
ter dan in de week met de vele regen en wind,
maar dat kwam niet tot uitdrukking in de prijs.
Aanvankelijk betaalde de industrie voor de
frambozen in doosjes tussen f 2,25 en f2,40 per kg.
maar in het eind van de week was de prijs gedaald
tot rond en iets boven f 2,- per kg.
De vraag naar frambozen voor verse consumptie
was groot. Enkel de beste kwaliteiten werden
hiervoor "gekocht en daarbij werden prijzen be
taald van f 2,50 tot f 2,80 per kg.
Het ras Schönemann was gevraagd voor verse
consumptie en was gemiddeld nog iets duurder dan
de Malling Promise.
De enkeling die vorige week nog aardbeien kon
leveren werd daarvoor ook goed betaald want de
prijs van de goede kwaliteiten lag steeds tussen
80 cent en f 1,- per doosje van 200 gram. Het aan
bod was van geen betekenis.
Plaatselijk werdén er grote partijen Ontario
kaspruimen aangevoerd. Deze werden verkocht
rond f 2,50 per kg. wwaawrmede dit ook een goede
teelt was.
Het aanbod van zwarte besen nam flink toe
maar voor de telers zat er weinig aardigheid
aan, want de prijs die al laag was ingezet op rond
f 1,30 per kg. daalde tot 97 cent per kg. op vrijdag.
Klasse 111 kwaliteit daalde tot rond 80 cent.
Er is dit jaar een goede oogst van zwarte bessen,
maar voor een dergelijke prijs kan niemand ze te
len.
Het aanbod van dubbele princessebonen was
vooral groot bij de veiling in Krabbendijke. Aan
vankelijk lag de prijs rond f 1,50 per kg. maar in
het eind van de week volgde een teruggang tot
f 1,10 a f 1,20. Vroege aardappelen werden ver
kocht tussen 20 en 25 cent per kg.
