PLATTELANDSJEUGD 1
Afscheid van een gewaardeerd voorzitter!
Sportdag 1969 der P.J.Z.
„Dokter De Puut" - een beroemde, maar tragische figuur
18
DAAR slechts op de fusievergadering tussen
P. J. G. Z. en B. P. J. afscheid is genomen van
de heer Zandee en ook de Plattelandsjeugd hieraan
(nog) geen aandacht heeft besteed, voel ik mij ge
roepen om nog enkele ivoorden tot de scheidende
voorzitter te richten, temeer daar ik enkele jaren
met hem heb mogen samenwerken.
Op 26 maart 1966 begroette de Ledenraad, te
Kruiningen gehoudende nieuwe voorzitter J. C.
Zandee. Hij was speciaal uit Nancy, waar hij een
klein jaar studeerde, overgekomen om zich te laten
verkiezen. Er waren er toen, geloof ik, weinig die
hem kenden en nu na drie jaar kan wel gezegd wor
den dat er nu weinigen zijn die hem niet kennen.
Na ruim drie jaar is dan enkele weken geleden
het uur van scheiden gekomen voor een voorzitter,
die zich met hart en ziel aan onze P. J. G. Z. heeft
gewijd.
Er zijn nogal wat problemen geweest in die af
gelopen jaren. Vooral het vraagpunt hoe de funktie
van de jongerenorganisatie ligt en het Cower-rap-
port, waarvan men nog niet weet hoe men het aan
moet pakken, hebben in de belangstelling gestaan.
Verder zijn door de heer Zandee gespreksgroepen
gecreëerd, cursussen op de R. M. L. T. S. georgani
seerd, jongerenvertegenwoordigingen in ruilver
kaveling soommissies bepleit en met succes.
Er zijn jongerenadviesraden bij coöperaties en
veilingen gelcomen, ontmoetingsweekenden op het
Zilveren Schor met niet plattelandjongeren, ver
wezenlijkt. De heer Zandee heeft zich er op een
onnavolgbare wijze voor ingespannen. Laat alles
V AK AN TIESEKRET ARIA AT
De sckretarLs is, wegens vakantie, gedurende de
periode 20 juni tot en inct 4 juli a.s. niet op Let
sekretariaat aanwezig. De lopende zaken, zoals
Stencilwerk, mededelingen voor de jongerenru-
briek, enz., vinden normaal doorgang.
misschien niet met evenveel succes zijn gereali
seerd, maar er is toch altijd wat van blijven hangen.
Een hoogtepunt mag zeker het ZLM-jubileum
worden genoemd. Veel voorbereidingen, tegen
slagen en soms weinig medewerking kenmerkten
het jongerenaandeel. Dagen en ook nachten lang
is de heer Zandee er mee bezig geweest èn met
succes. Zcynder hem was dit niet mogelijk geweest.
Ook in landelijk verband is de heer Zandee geen
onbekende. Verschillende commissies hadden hem
als lid. En aan wat nu is gerealiseerd als P. J. Z.t
heeft hij zijn volle aandacht gegeven. Vele be
sprekingen en vergaderingen zijn aan deze fusie
voorafgegaan met de heer Zandee als grote pro
motor.
Het zij mij vergeven dat ik nog diverse' dingen
niet heb genoemd.
Zoals ik reeds zei, is het niet altijd gemakkelijk
geweest, het vertrek van een secretaris, het in
werken van een vormingsleider. Het steeds van
huis zijn, met als gevolg een kracht minder op het
ouderlijk bedrijf. Want wanneer je al die uren op
telt die de 'voorzitter van huis is geweest en ook
binnenshuis aan dit werk heeft gegeven, dan kom
je aan een schrikbarend hoog aantal.
Het is moeilijk om jou, Jaap, op een passende
wijze dank te zeggen voor alles wat je voor onze
organisatie hebt gedaan.
Je hebt, en dat is zonder overdrijving, drie jaar
van je leven gegeven aan die P. J. G. Het is een
leerzame tijd geweest, ook door de contacten, die j#
door de P.J.G., binten de vereniging had.
Ik hoop dat je nog vele jaren de resultaten hier
van plukken mag
Je zult de annalen van de P. J. G. ingaan als een
groots voorzitter.
Alle lof voor wat je hebt gedaan
Nogmaals ontzettend veel dank en mag ik je alle
goeds toewensen in je verdere leven.
ADDIE DEES—DE LOOF F.
Hierbij een overzicht van de aanvangstijden der diverse
sportonderdelen. Wij hopen dit schema nauwkeurig te
handhaven. Zorg daarom dat U op tijd aanwezig bent op
de plaats van handeling, (zie terreinindeling in Uw pro
grammaboekje.)
I
10.00- 12.50 uur: volley dames (veld C3)
heren (veld Cl en C2)
10.00- 16.00 uur: voetbal (Veld A en B)
12.50- 13.45 uur: PAUZE
13.45-14.15 uur: 100 m. dames -f- kogelstoten heren
14.15-14.45 uur: 100 m. heren -f- kogelstoten dames
14.45 15.15 uur: hoogspringen dames heren
15.15-15.45 uur: verspringen dames -F heren
15.45- 16.15 uur: 800 m. 1500 m.
16.15-16.30 uur: touwtrekken heren
16.30- 16.45 uur: 4 x 100 m. estafette
16.45 - 17.30 uur: Damesvoetbal Brabant-Zeeland
(veld A)
Volley:
Poule A (veld Cl)
10.00 - 10.20
10.25 - 10.45
10.50- 11.10
11.15 - 11.35
11.40- 124)0
12.05- 12.35
12.30-12.50
Tholen - O.Brab.
Axel - Fijnaart
Schouw. - verliez.
winn. 1 - winn. 2
winn. 3 - winn. 2
winn. 1 - winn, 3
Finale heren
Poule B (veld C2>
10.00- 10.20
10.25 - 10.45
10.50- 11.10
11.15-11.35
11.40- 12.00
12.05- 12.35
N. Bev. - Steenb.
Hoek - Zevenbergen
Hoek - Steenberg.
N. Bev. - Zevenbergen
Steenb. - Zevenb.
N. Bev. - Hoek
Poule C (dames)
10.00- 10.20 W.Z.V1. - Fijnaart
10.25- 10.45 Schouw. - O.Brab.
10.50- 11.10 Zevenb. - Axel
11.15-11.35 Tholen - verliez.
11.40- 12.00 Winn. 1 - winn. 2
12.05 - 12.35 Winn. 3 - winn. 4
12.30- 12.50 Finale dames
Het voetbalreglement dient als volgt gelezen te worden:
voor het bepalen van het eindresultaat in de poules geldt
het aantal wedstrijdpunten. Is dit van twee of meer ploe
gen in één poule gelijk, dan is het doelgemiddelde be
slissend.
EEN FOUT IN DE ROUTEBESCHRIJVING:
De stoplichten bij het kruispunt R'dam - Oud-Gastel
zijn niet -meer aanwezig, omdat het nieuwe viaduct open
gesteld is voor het verkeer. Voor het betreffende viaduct,
de afrit aan Uw rechterzijde volgen. Rij vervolgens i«
de richting Roosendaal. U passeert de spoorwegovergang,
welke vermeld staat op Uw route-beschrijving.
Na afloop van de Sportdag treffen we elkaar weer in
hotel „Concordia" te Steenbergen.
Na de prijsuitreiking een geanimeerd bal met muzikale
medewerking van het gerenommeerde „TRIO '67".
Deze balavonden worden gekenmerkt door sfeer, stem
ming en gezelligheid. Al hebt U niet mee gedaan aan d#
sportdag, U bent toch van harte welkom.
Tot ziens in Steenbergen. We beginnen om 20.00 uur.
135 jaar geleden geboren
Vraagt men zeer oude, Walcherse of Zuidbeve-
landse boeren naar de beroemdste paardendokter
die Zeeland gekend heeft, dan luidt hun antwoord:
„Dokter De Puut!" In werkelijkheid was deze geen
dierenarts, maar arts en zelfs dat nog niet in de
huidige betekenis van dat woord. Zijn levenswijze
droeg ertoe bij, dat velen hem niet meer voor men
selijke kwalen raadpleegden, maar wél voor dier
lijke. En in het Zeeland van de vorige eeuw waren
werkpaarden de kostbaarste dieren. De medicijnen
die dokter De Puut voorschreef en zijn diagnoses
waren, volgens de overlevering, feilloos. En dat zo
wel bij mens als bij dier, ofschoon zelden iemand
de man ooit nuchter zag. Daardoor is dokter De
Puut een legendarische figuur geworden. Hij werd
135 jaar geleden geboren in IJzendijke en wel op
22 oktober.
LI IJ heette eigenlijk Anthony de Puyt, een naam
■•die herinnert aan een door de Westerschelde
verzwolgen dorp. Maar iedereen sprak na
tuurlijk van De Puut en een puut is een kikker, zo
dat zijn naam alleen al de lachlust opwekte: Hij
stamde uit een geslacht, dat een eeuw eerder een
zeer beroemde chirurgijn had opgeleverd, n.l. de
beroemde (maar vergeten) Jacobus de Puyt. Wie
daarover meer wil weten leze de „Levensberichten
van Zeeuwsche medici" van dr. A. A. Fokker en
dr. J. C. de Man.
Onze dokter de Puut was geen doktor in de me
dicijnen. Hij had gestudeerd aan een of andere kli
nische school zoals er in de vorige eeuw nog be
stonden en was afgeleverd als „gepatenteerd heel
meester". Over zijn jeugd is niet zoveel bekend. Wèl
staat vast dat zijn huwelijk misging en dat De Puut
daardoor aan de drank geraakte. Van die drank is
hij nooit meer los gekomen en die zal ook wel bij
gedragen hebben tot zijn tamelijk vroege dood op
14 april 1892.
Dertig jaar geleden kon men in Middelburg e.o.
'(want daar praktizeerde hij tot aan zijn dood) nog
vele mensen spreken die zich hem nog goed konden
herinneren. Altijd dronken waggelde hij over straat,
in zichzelf mompelend. Naar verluidt had dat ge
mompel altijd betrekking op de naam van zijn ver
dwenen vrouw. Dokter De Puut was klein van ge
stalte. Hij droeg een lange, ruige jas, een z.g.
schansloper. Steeds droeg hij een hoge hoed, die ook
al tegen de draad in opgeborsteld leek. Hij had een
rood en puisterig gezicht en moet dus een afschrik
wekkende verschijning geweest zijn. Vaak zakte hij
op een stoep of in een portiek in elkaar en werd
dan door vrienden of de politie naar huis gebracht
om zijn roes uit te slapen. Maar nuchter was hij
nooit lang. In het genoemde werk van Fokker en
De Man heet het dan ook: „Tot een zijlijn (n.l. van
de beroemde voorganger!) behoorde ook de verre
naneef, de uit IJzendijke afkomstige heelmeester
Anthony de Puyt, die voor eenige jaren te Middel
burg en elders rondliep en den naam had wonderen
te kunnen doen. Deze was door zijn groven abusus
(misbruik, n.l. van drank) en wangedrag een
schandvlek voor de faculteit en voor zijne famielje".
NU de wonderen. Uiteraard is alles volksover
levering en niet of moeilijk te bewijzen. Maar
dat De Puut fabelachtig begaafd was lijdt
geen twijfel. Zelfs dr. De Man, die hem een
„schandvlek voor de faculteit" noemde, sprak toen
De Puut nog leefde, eens tegen zijn kinderen: „Ja,
die De Puut! Kijk, als ik ooit ziek word en wanneer
al mijn collega's mij opgegeven hebben, dan moeten
jullie tóch De Puut nog eens laten halen!" Dat ty
peert de situatie. Het schijnt ook vast te staan, dat
De Puut eens door het koninklijk huis is geraad
pleegd, waar hij nuchter maar nors verscheen. Zijn
diagnose luidde: niets meer aan te doen! En ook dèt
bleek juist te zijn.
De verhalen rond dokter De Puut zijn nogal ster
ke verhalen. In Middelburg had een vrouw een bij
zonder moeilijke bevalling. De huisarts speelde de
verlossing niet klaar en ging op weg om er een col
lega bij te halen. Toevallig kwam dokter De Puut
langs, waggelend en wel. Een paar buurvrouwen
van de lijdende dame duwden hem de kamer bin
nen en smeekten hem om hulp. Met een paar blik
ken had De Puut de situatie in zich opgenomen. Tot
stomme verwondering van allen trok hij een laars
uit en slingerde die in de spiegel, zodat dia onder
luid geringel in scherven op de vloer viel. De vrouw
in het kraambed vloog overeind, gaf een gil en op
hetzelfde ogenblik was het kind geboren, gezond en
wel.
INGEBEELDE ziekten en schijngevallen doorzag
dokter De Puut onmiddellijk. Zo was er" een na
geljongen van De Schelde te Vlissingen die zijn
been bezeerd had. (Een nagel jongen was een knaap
die de gloeiende bouten waarmee de scheepshuid
werd vastgeklonken met een tang aangaf). De jon
gen liep ten slotte op krukken en kon zich niet an
ders meer voortbewegen. De beste medische hulp
mocht niet baten en te langen leste zond men de
knaap naar dokter De Puut. Deze keek hem eens
goed aan en liet hem toen op een stoel plaats ne
men. Daarna pakte hij één van de krukken, brak die
op zijn knie doormidden en ranselde met de beide
stukken de patiënt zó af dat deze in paniek de
straat opholde. Op beide benen uiteraard. Zijn
kwaal was meteen over.
ZULKE verhalen deden de faam van De Puut
stijgen. Ze werden in de overlevering nog wat
aangedikt en verfraaid. Zo zegt men in het
geval van de kraamvrouw, dat hij een pot van on
der het bed greep en die door de ruiten heen de
straat opslingerde. Nog mooier was het geval vaa
een achtjarig jongetje, dat bewusteloos in huis lag
en door de huisarts niet bijgebracht kon worden.
Ook hier spoedde de arts zich weg om er een col
lega bij te halen en sleepten buurvrouwen dokter
De Puut naar binnen. Hij was zó dronken dat hij
nauwelijks op zijn benen kon staan.
Dokter De Puut boog zich over het kind heen,
grinnikte wat en zei toen: „Ik bin bezen dat wü
ik weten, mae' dat joenk is ut ook!" En daarna wag
gelde hij weg. Toch was zijn diagnose ook nu juist,
want later bleek dat het kind in een onbewaakt
ogenblik een fles brandewijn leegedronken had. Na
dat de jongen zijn roes uitgeslapen had was hij weer
gezond!
De levenswijze van De Puut had echter tot ge
volg, dat mensen huiverig werden om hem te raad
plegen. Vandaar dat de boeren meer in hem zagen,
zo niet voor zichzelf dan toch voor de paarden. Ook
hier waren zijn diagnoses feiloos. Wat De Puut op
gaf kon men wel naar vilder en slager brengen.
W. Geldof
