Blind of
tastend
bietendunnen
V
SO
7?
,0» j
V s/
XS
SO
V
us
11
Tt^.v. VoorkeeUon vo* opVomvltn standi.
V V
v >1
V V
V
V V V
V V
1
150
I-K
*00
1
V
V
V V V
f V V
V
150
200
I lé'/okU.d., or\rcy\malic^c opVom&l*
H i67o W.V^.di.rto^AmcAiyr ©pUom*i.
Het dunnen van suikerbieten blijft op de meeste percelen noodzakelijk als
men er van uitgaat dat de teelt zonder onnodig veel risiko moet plaatsvinden.
Wanneer het bietezaad, als het onder goede omstandigheden in de grond was
gebracht, een vooraf te voorspellen opkomst garandeerde, zou het dunnen
zonder bezwaar kunnen worden vergeten. Helaas is de wens op dit gebied nog
verre van realiteit en moet er rekening mee worden gehouden met opkomst
percentages die variëren van 30 tot 65 Om een goed produktief gewas te
krijgen, dient de grond in de hoofdperiode van de groei zo volledig mogelijk
met bladeren bedekt te zijn. Als in handwerk wordt gedund in het voorjaar,
wordt dit bereikt indien ca 70.000 plantplaatsen per ha aanwezig zijn of anders
gezegd, als bij een rijenafstand van 50 cm 36 bieten per 10 m rij blijven staan.
In handwerk bieten dunnen is echter een kostbare zaak, tenzij de arbeid op
het bedrijf aanwezig, nergens anders nuttiger kan worden aangewend. In
handwerk dunnen is gelukkig niet de enige mogelijkheid om een bietengewas
na de opkomst tot een goede standdichtheid terug te brengen. Machinaal is ook
een goed resultaat te bereiken, mits de machines uiteraard oordeelkundig
worden gebruikt.
Aangezien echter een machinaal gedund gewas meestal wat onregelmatiger
is, zal ter kompensatie de uiteindelijke stand wat dichter moeten zijn voor een
optimaal produktief gewas.
Minimaal moeten er 80.000 plantplaatsen per ha aanwezig zijn. Beter is het
streven om 85.000 a 90.000 plantplaatsen per ha over te houden. Uitgaande van
het hiervoor vermelde minimum aantal plantplaatsen per ha en het meest on
gunstige opkomstpercentage (30%) valt gemakkelijk te berekenen dat het
risiko van een onvoldoende opkomst wordt vermeden, wanneer: 100/30 x 80.000
265.000 zaadkluwens per ha worden gezaaid. Bij een rijenafstand van 50 cm
betekent dit een zaaiafstand in de rij van 7 cm.
Bij een hoger opkomstpercentage zullen er dan te veel plantplaatsen per ha
zijn. Bijvoorbeeld bij een opkomst van 65 65/100 x 265.000 172.000 plant
plaatsen per ha. Deze te dichte stand zal uiteraard moeten worden verruimd.
De mogelijkheden daarvoor in het mechanisch vlak zullen in het navolgende
worden besproken. Alvorens hiertoe over te gaan dient nog opgemerkt te wor
den dat ook op andere wijze is getracht de arbeid te beperken, n.l. door te
zaaien op „eindafstand". Deze methode is om de hiervoor vermelde onzeker-^
heden geen succes gebleken.
Bij de genoemde spreiding in het opkomstpercentage kan een gewas, gezaaid
op 12,5 cm 160.000 kluwens per ha) een opkomst vertonen van 104.000
plantplaatsen per ha 13 bbd) maar evenzo goed een van 48.000 plant
plaatsen per ha 6 bbd) In het laatste geval zit de teler flink in de boot.
Tia. x Uooralacjdunner wel x icl*(jven/duneUmenl.
ft,: ac.M-.er dunUVtniiUib
fc/. fccV^vtv* nMktV *\V**r t ^rooVtVe duniv\\e*ut*it.
MACHINAAL DUNNEN
IIET met behulp van een machine dunnen van suikerbieten geeft een aan-
zienlijke arbeidsbesparing ten opzichte van handwerk. Een prestatie van
0.3 tot 0.5 ha per uur behoort, afhankelijk van het type machine, tot de moge
lijkheden. Veelal wordt het werk door 2 personen uitgevoerd. De tweede man
wordt dan ingezet voor het bepalen van de stand, hulp bij omstellen en kon-
trole. Dit resulteert dus in een arbeidsbehoefte van 4 tot 6 uur per ha.
Het meten van de stand en het bepalen van de instelling van de machine is
een nauwkeurig werk en vraagt tijd. Voor het opnemen van de stand kan een
gewone centimeterband goed worden gebruikt, maar beter bruikbaar is een
meetlat van 2,50 m, waarin op elke 2% cm een spijker is geslagen: de 100 bbd
lat.
(Zie verder volgende pagina)
SAMENVATTING EN KONKLUSIES
Bij de huidige stand van zaken in de bietenteelt blijkt het
nog altijd nodig een gewas terug te dunnen tot een aan
vaardbare standdichtheid. Het moeten dunnen wordt ver
oorzaakt door de jaarlijkse weerkerende verschillen in op
komst, welke kunnen variëren van 30 tot 65 Als het risi
ko van een onvoldoende opkomst zo veel mogelijk moet
worden uitgeschakeld, is zaaien op afstanden groter dan 7
cm uit den boze (bij een rijenafstand van 50 cm).
Door het steeds geringer wordende arbeidspotentieel, zal
er meer machinaal gedund worden. Het minimale aantal
plantplaatsen per ha dat moet blijven staan bedraagt 80.000
10 bbd). Beter is te streven naar een stand van 11
bbd of 88.000 plantplaatsen per ha.
Machinaal dunnen geeft een grote arbeidsbesparing. Af
hankelijk van het type machine kan 1 ha worden gedund in
2 a 3 uur. Om goed te dunnen is het nodig een betrouwbare
standdichtheid te bepalen. Dit is voor de blinde dunner
voldoende. Bij de tastdunners zal daarnaast de regelmaat in
ogenschouw moeten worden genomen, wil een juiste af
stelling mogelijk zijn. Een theoretisch voorbeeld toont de pro
blematiek hieromtrent duidelijk aan. Bij de behandeling van
de dunmachines is uitgegaan van de indeling: blinde en tas
tende dunners.
Bij de blinde dunners blijken de doorslagmachines min
der gebruiksmogelijkheden te hebben dan de slingerdun-
ners. Een slingerdunner is in elk gewas te gebruiken. Als
er blind gedund zal worden is het wenselijk dat de grond
onkruid- en kluitvrij is, maar het is niet noodzakelijk.
Bij de tastdunners is voor een goede werking een on-
kruidvrij en kluitvrij oppervlak noodzakelijk. Een bezwaar
van deze machines is ook dat het mes op enige afstand
van de taster zijn werk moet doen.
Bij de kostenvergelijking is uitgegaan van het feit, dat
van een bietenperceel met een wat onregelmatige opkomst,
zoals veelal in de praktijk het geval is, tussen blind en tas
tend geen verschil in opbrengst is verkregen bij het onder
zoek hieromtrent Op basis van aannames blijkt het dunnen
met een tastdunner tenminste f 68,— per ha meer te kosten
dan het dunnen met een slingerdunner. Dit verschil treedt
op bij gelijke afschrijvingstermijn. Bij sneller afschrijven van
de tastdunner loopt het verschil vrij snel op.
Het verschil in kosten wordt voor meer dan de helft ver
oorzaakt door hogere afschrijving en renteverlies.
Het geheel overziend is als volgt samen te vatten:
De tastdunner is slechts dan effektief te gebruiken, wan
neer het perceel onkruid- en kluitvrij is en een regelmatige
opkomst vertoont. Op percelen, die niet aan deze eisen
voldoen, geeft tastdunnen meer komplikaties dan blinddun-
nea
