10 jaar
samenwerking
6
faLS grootste voordeel noemen ale 3 boeren in de
eerste plaats het gemakkelijk werken terwijl
een goede organisatie van het werk mogelijk is.
Eerst zakelijk overleg om het later niet oneens te worden.
Tien jaar geleden zetten de
heren A. Salomé en gebr. O.
en W. Wijffels te IJzendijke de
eerste schuchtere stap op het
gebied van samenwerking door
gezamenlijk een aardannelzak-
kenrooier aan te schaffen. Nu
is deze combinatie van akker
bouwbedrijven uitgegroeid tot
een samenwerkingsvorm die
alle grotere machines omvat.
De drie bedrijven komen sterk
met elkaar overeen; het zijn
zuivere akkerbouwbedrnven
zonder enig grasland van 32
38 ha, samen 108 ha. In dit
artikel het verhaal hoe deze
samenwerking gegroeid is.
A. BAKKER
R.L.V.D. - Axel
HOE HET BEGON
Het begon in 1959 met de aardappeloogst, die tot
dan toe werd rondgezet met de werpradrooier en los
personeel voor het oprapen. Dit werd steeds moei
lijker. Toen groeide het idee om gezamenlijk een zak-
kenrooier aan te schaffen en ook de oogst gezamen
lijk te doen. Zonder dat men het zich op dat moment
realiseerde, zou dit het begin worden van een inten
sieve samenwerking die in de daaropvolgende jaren
zou uitgroeien tot alle grotere machines.
BOUWPLAN
In 1959 zag het bouwplan en de bedrijfsopzet er
geheel anders uit dan nu. Aan het begin van de sa-
menwerkingsperiode en ook nu nog vertonen de drie
bedrijven onderling veel overeenkomst. De samen
stelling van het bouwplan heeft van bedrijf tot bedrijf
niet veel verschild, zoals onderstaand tot uitdruk
king komt. De per gewas of gewassengroep genoteer
de percentages geven de variatie van bedrijf tot be
drijf weer. Ook vermeldt het staatje iets over de
arbeidsbezetting en de trekkracht van 10 jaar geleden
en nu.
Bouwplan
1959
1969
Granen (tarwe en gerst)
25—40
30—35
Suikerbieten
10—20
20—25
Aardappelen
8—20
12—15
Peulvruchten
(erwten en bonen)
15—16
16—20
Vlas en maanzaad
15—20
10
Graszaad
7—10
Voedergewassen
4
Grasland (met mestvee
of vaarzen)
7—10
Arbeidsbezetting 3 5 man 3 2 man
Trekkracht 2 trekkers en 5 trekkers
7 paarden
De oogstwerkzaamheden waren tot 1959 voor aard
appelen en bieten nog handwerk en men is dus direkt
overgegaan op eigen mechanisatie. Het maaidorsen
en persen werd tot 1965 in loonwerk uitgevoerd.
Ieder bedrijf heeft zijn eigen basiswerktuigen. (Gebr.
Wijffels gezamenlijk) voor zaaien, verzorging van de
gewassen en grondbewerking. Elk van de drie heeft
één kipwagen (totaal 3) voor de aardappel- en bieten-
oogst.
WELKE WERKTUIGEN SAMEN?
De volgende werktuigen zijn nu in gezamenlijk
gebruik (in volgorde van aanschaf vanaf 1959):
1-rijige aardappelwagenrooier (reeds vervangen)
Cambridgerol
Erwtenmaaigarnituur
6-rijige precisiezaaimachine
1-riiige bunkerrooier voor de bieten (reeds ver
vangen)
maaidorser (10 voet)
compressor
grondwoeler
2-rijige aardappelpootmachine
boxenvuller, transporteur en stortbak voor de
aardappelontvangst.
Er is ook nog 4 jaar een 2de trekker gezamenlijk
geweest. Deze werkwijze is later verlaten omdat men
bij de aardappel- en bietenoogst te kampen kreeg met
gebrek aan trekkers. Od dit ogenblik heeft de heer
Salomé 2 en Gebr. Wijffels 3 trekkers.
PERSONEEL
JTE hebben ook nog 3 jaar gezamenlijk een vreem
de arbeidskracht in dienst gehad, in de over
gangstijd naar minder personeel. Later is ook dit ver
laten en nu heeft de heer Salomé en Gebr. Wijffels
ieder één man vreemd personeel.
Een stropers is niet aanwezig, daar Gebr. Wijffels
het stro te velde verkopen. Bij de heer Salomé ge
beurt het persen in loonwerk. De heer Salomé heeft
een eigen sproeimachine, bij Gebr. Wijffels is dit nog
loonwerk en dit gebeurt dus (nog) niet gezamenlijk.
Het grasland is in zijn geheel gescheurd en in de
veestallen hebben Gebr. Wijffels in 1967 en de heer
Salomé in 1968 een aardappelbewaring gebouwd voor
resp. 300 en 200 ton.
De arbeidsbezetting is in tien jaar tijds teruggegaan
van in totaal 8 man naar 5 man. Dit was tot 1968
nog 6 man, maar Gebr. Wijffels zijn in 1968 met 3
man gaan werken en willen dit ook in de toekomst
blijven doen. Wel hebben zij nu het vervoer van de
suikerbieten afgestoten. De vreemde arbeidskracht bij
de heer Salomé is er van maartdecember en is over
enkele jaren 65 jaar. Zijn zoon nu op de land
bouwschool zal over enkele jaren ook thuis ko
men, zodat dit bedrijf een 2-mansbedrijf zal blijven.
DE FINANCIËLE OPZET
JJE financiële opzet van de kombinatie is zo dat
ieder bedrijf voor deel in de investeringen
heeft bijgedragen. Het onderhoud van alle gezamen
lijke machines wordt door 3 gedeeld, ongeacht, waar
de reparatie is ontstaan.
Het eigen onderhoud en de stalling van de machi
nes gebeurt daar waar dit het beste uit komt en
Dit maakt weinig uit. Bovendien gaat men er van uf
dat het niet moet gaan om de laatste 10,wil mea
de samenwerking blijven voortzetten.
VERLOOP VAN DE SAMENWERKING
QP onze vraag, hoe men er toe gekomen is samen
te gaan werken, antwoordden alle 3 ongeveer
hetzelfde. Het is uit zichzelf gegroeid en begonnen iü
1959, met de aardappeloogst. De problemen waren
voor allen dezelfde.
Voor elk bedrijf afzonderlijk was de oogst nief
rond te zetten, gezamenlijk ging het wel. In deze aan
looptijd met één machine samen, heeft men elkaar
beter leren kennen en leren samen te werken. De heer
O. Wijffels noemt dit de „verlovingstijd". „Toen
bleek dat het goed ging, hebben we de samenwerking
uitgebreid met meerdere machines tot hetgeen er nu
is. Ze is niet direkt ontstaan om de investering per
bedrijf te drukken, maar in de eerste plaats om ge
makkelijk te kunnen werken en de oogstwerkzaam
heden vlot te laten verlopen door ze gezamenlijk uit
te voeren. Zodoende konden wij op de weinige werk
bare dagen een grote kapaciteit behalen. Later gingen
de investeringen natuurlijk wel meespreken".
VOORDELEN VAN DE KOMBINATIE
De aanwezige arbeid kunnen we beter produktief
maken dan door met de loonwerker te werken. Te
vens moeten wij ook niet wachten op de. loonwerker,
maar natuurlijk wel overleggen met elkaar.
Op de tweede plaats het financieel voordeel t.a.v.
Het bedrijf van de heer A. Salomé, gelegen aan de provinciale weg tussen Biervliet en IJzendijke.
wordt door allen verricht. Ze kennen elkaar en weten
dat ieder dit goed doet. Een kwestie van vertrouwen.
Doordat er zeer veel over en weer wordt gewerkt
bij elkaar, worden de arbeidsuren bijgehouden en op
het eind van het jaar verrekend, maar dit is nog nooit
een groot bedrag geweest.
De trekkeruren worden daarentegen niet verrekend.
loonwerk of individueel mechaniseren. De jaarkosten
liggen bij ons lager dan het loonwerktarief, maar we
moeten natuurlijk zelf met de machines rijden.
Samen met de deelgenoten aan deze vorm van
samenwerking berekenen we het jaarlijks voorde*!
ervan.
