Welke appel
en pererassen gaat
Nederland telen
Groenteteelt onder glas
DINGEN VAN DE WEEK
i
de Tuinbouwdag van het K.N.L.C., gehouden
op 21 februari jl. te Amsterdam, werd door ir.
S. G. Roosje een lezing gehouden over het appel- en
peresortiment. Zijn betoog was uitermate boeiend en
goed gedocumenteerd. In de ondertoon was bezorgd
heid voor de nabije toekomst te beluisteren.
Allereerst stelde de heer Roosje eens te meer dat
in vrijwel de gehele wereld een enorme produktie-
uitbreiding van appels heeft plaats gevonden, die
thans nog niet ten einde is.
Met cijfers toonde hij aan dat Nederland hierbij be
slist niet vooraan heeft gelopen, zoals wel wordt be
weerd. Integendeel, in ons land is de produktie min
der uitgebreid dan in de E.E.G. Ook ten opzichte
van de toename in heel Europa en zelfs t.o.v. de we-
reldproduktietoename is de uitbreiding in Nederland
minder dan het gemiddelde geweest.
Wereldproduktie x 1.000 ton
gem. gem. toename
1959/60 1965/66
E.E.G. tafelappels 3699 5208 41%
Europa totaal 8438 11747 39%
Totaal wereld 17471 22025 26%
Nederland 303 354 17%
Hieruit blijkt duidelijk dat de uitbreiding in ons land
naar verhouding vrij gematigd is geweest, vergele
ken met vele andere landen.
Waar was de uitbreiding het sterkst? De volgende
tabel geeft hiervan een overzicht.
Appelproduktie x 1000 ton
gem.
gem.
toename
1959/60
1965/66
China
500
1750
250%
Frankrijk
482
1275
165%
Libanon
44
106
140%
Turkije
191
395
107%
Hongarije
185
381
105%
Z.-Afrika
78
157
101%
Rusland
1000
1875
87%
Italië
1505
2347
56%
(Nederland)
(303)
(354)
(17%)
VOORAL VEEL GOLDEN
f)E sterke uitbreiding is vooral een explosie van
Golden Delicious. In Frankrijk neemt dit ras
zelfs meer dan de helft van alle appels voor zijn re
kening. Ook in Nederland is veel Golden geplant. Ja
renlang was het ca 40% van het aantal bomen dat
door de N.A.K.-B. werd gekeurd Golden Delicious en
in het afgelopen seizoen 1967/68 werd zelfs een record
geboekt met meer dan 50% van het totaal. Het aan
tal geplombeerde Golden boompjes steeg van 0,75
miljoen in 1966/67 tot 1,25 miljoen in 1967/68, dus
met een half miljoen.
Deze grote aanplant zal uiteraard van veel invloed
zijn op het aanbod in ons land. Over enkele jaren is
te verwachten dat de Golden met een produktie van
ca 135 miljoen kg niet minder dan 30 pet van alle
appels zal uitmaken, tegenover 81 miljoen Cox's
(18 pet), 60 miljoen kg Goudreinette (13 pet) en 10
miljoen kg James Grieve (10 pet).
Gezien het feit dat de Golden over ca 7 maanden
kan worden aangeboden, zou dat percentage van 30
nog niet onrustbarend behoeven te zijn. De consu
ment zal echter vragen naar goede kwaliteit en va
riatie in het aanbod.
De Golden voldoet beter in een warmer klimaat
dan het onze, wat mede van invloed is op de kwali
teit. Uit marktonderzoek van het Centraal Bureau
van de Tuinbouwveilingen is gebleken dat de Cox's
heel wat gunstiger werd beoordeeld op het punt van
smaak en kwaliteit dan de Golden.
In de situatie van nu, waarin er in de E.E.G. een
Golden Delicious overschot is, ligt onze kracht voor
de toekomst niet in het verder opvoeren van de Gol
den Delicious produktie. Het is een heel normaal
menselijk verschijnsel dat de consument in de tijd
dat hem steeds maar Golden wordt voorgezet, wat
anders wil. De koper zoekt bewust of onbewust naar
contrast. In het verleden is het rassensortiment voort
durend gewijzigd. Er is geen enkele reden om te ver
onderstellen dat de Golden Delicious het eindpunt is.
Mede gezien het resultaat van het voornoemde on
derzoek van het Centraal bureau zit de kracht van
onze appel teelt op de duur waarschijnlijk in andere
rassen dan Golden Delicious. In rassen die meer aan
ons klimaat zijn aangepast dan Golden Delicious, al
dus de heer Roosje.
WELKE APPELRASSEN?
Voor de beantwoording van de vraag welke appel
rassen Nederland gaat telen moet eigenlijk eerst de
vraag of Nederland appels zal blijven telen, worden
beantwoord. Hierop heeft de minister van Landbouw
al met ja geantwoord. Op de vraag voor hoeveel Ne
derlandse appelproduktie er plaats is, durft ir. Roosje
voorzichtig te antwoorden: voor zo ongeveer 400.000
ton. Dat is ongeveer het huidige produktieniveau.
Wat de rassen betreft heeft de prijsontwikkeling in
de laatste jaren al aangetoond dat er voor de Golden
minder muziek in de prijs zit dan voor Cox's en
Winston. De indruk is dat er behoefte is aan een goe
de rode winterappel. De Winston voldoet aan hoge
eisen. Vooral voor het zuidwestelijk zeekleigebied
biedt dit ras goede mogelijkheden voor een rendabele
produktie.
Als andere rassen die een plaats verdienen noemde de
heer Roosje verder de Goudreinette, Benoni en op
bescheiden schaal Rode Jonathan. Bij de Goudrei
nette vroeg hij zich af wat de voorkeur zou verdie
nen: gewone Goudreinette of een rode mutant. Voor-,
al was hij niet gerust of de mutant Schmitz-Hüb#
(Bieling) blijvende waardering bij de consument zow
ondervinden.
Als beproevenswaardig herfstgewas werd de Oditt
genoemd. Een ras dat goede eigenschappen heeft!
vroege, regelmatige en hoge produktie, geschikt voor
moderne plantsystemen. Redelijke smaak en kan
mooi rood gekleurd zijn. De vraag is of de appels
ook bij oudere bomen voldoende zullen kleuren,
daarom is toch voorbehoud gewenst. Het risico dat
aan dergelijke nieuwe rassen verbonden is, zou
eigenlijk door een tegemoetkoming ondervangen
moeten worden. Het lijkt gewenst aan dit aspect spe
ciale aandacht te schenken, omdat het van uitermate
groot belang is dat onze appelteelt nieuwe impulsen
krijgt.
KALM AAN MET PEREN
Wat de kansen voor de peren teelt betreft was ir.
Roosje meer terughoudend dan voor de appels. Dit
vooral, omdat de klimaatomstandigheden in ons land
(met uitzondering can Conference) zodanig zijn, dat
de concurrentie uit zuidelijker streken moeilijk zal
zijn.
Onze perenproduktie zal daarom waarschijnlijk niet
moeten uitbreiden, doch eerder iets moeten inkrim
pen omdat een deel van de zomerrassen wordt over
genomen door druiven, perziken e.d.
Daarbij moet men tevens bedenken dat in de E.E.G.
ook bij de peren een zeer sterke uitbreiding heeft
plaatsgehad. In Italië nam de produktie in de periode
van 1959 tot 1968 zelfs toe met 170%. Op 't ogenblik
is Frankrijk bezig het Italiaanse voorbeeld te volgen,
zodat ook in dat land een verdubbeling van de pro
duktie wordt verwacht in het tijdvak 1960-1970. De
Europese perenmarkt lijkt nu al een eind verzadigd
te zijn.
Wat de rassenkeuze betreft: met mate Conference,
Doyenne'en Bonne Louise en misschien ook nog wai
Hardy. Dat laatste ras in de hoop dat door gebruik
van groeiregulatoren de boom vroeger vruchtbaar
gemaakt kan worden.
Opvallend is vele aanplant van Doyenne* de laat
ste jaren. Het ras werd zelfs meer geplant dan de
Conference. Hoewel de kwaliteit van deze peer na
tuurlijk uitstekend is, kan een groot aanbod in de
toekomst toch wellicht prijsdrukkend werken. Moge
lijk kan echter de kostprijs worden verlaagd door
hoger produktie per ha; het fruitteeltkundig onder
zoek biedt in dit opzicht wel perspectieven.
DE TOEKOMST
In zijn slotwoord benadrukte ir. Roosje nogmaals
dat hij voor de toekomst in feite meer optimisme
kan opbrengen voor de concurrentiekracht van de
appelteelt dan voor die van de perenteelt.
Tevens stelde hij dat de rassenkeuze een belangrijke
beslissing is die iedere teler zelf moet nemen. Dat
houdt in dat de ondernemer zich niet achter de pro-i
fetie van een ander mag verschuilen, doch zelf de
verantwoordelijkheid moet aanvaarden.
A.v.O,
In de week die voorbij ging heeft de verkoop
van knolselderij op de veiling in Kapelle-Biezelinge
ons bezig gehouden.
Er werd 66 ha aangeboden en hiervan werd de
helft verkocht tegen de prijs van f 22,20 per 100
kg. Het restant werd opgehouden op deze prijs
en zal nu door de hiervoor benoemde commissie
worden ondergebracht bij industrie of exporteurs.
De prijs die werd besteed ligt 3 cent per kg ho
ger dan het vorig jaar en dat is in elk geval een
BETERE STEMMING VOOR CONFERENCE
De betere stemming voor Conference waarvan
sinds begin februari sprake is op de Zeeuwse fruit
veilingen, heeft zich in de afgelopen periode goed
kunnen handhaven.
Er bleef vraag naar deze peer vooral voor Enge
land en Noorwegen en de kleine maten van dit
ras kwamen voor wat de klasse I betreft op 34
cent per kg terwijl de grote en middelmaten wer
den verkocht tegen prijzen die lagen rond 40 cent
per kg. De klasse II kwaliteit was 25 cent per
kg goedkoper. Minder goed ging het met de Doy-
enné du Cornice. De mooiste partijen konden nog
worden verkocht voor export naar België tegen
prijzen die lagen rond 50 cent per kg maar een
TELEAC
(Vervolg van pag. 6)
Dit inzicht is nog duidelijker te maken door de samen
stelling van een zogenaamde arbeidsfilm. Het is dan mo
gelijk in één oogopslag te zien in welke maanden men
een tekort heeft aan arbeid en wanneer er misschien een
arbeidsoverschot is. Ideaal is natuurlijk als de behoefte
aan arbeid precies in overeenstemming is met de be
schikbare hoeveelheid, maar dit is nooit te verwezen
lijken. Een voorbeeld van een arbeidsfilm is te zien op
bevredigende ontwikkeling. Dat was overigens ook
nodig want de prijs van het vorig jaar was te laag.
Jammer was het. dat de overige veilingen van
Zuid-Beveland en Walcheren vooraf zaken hadden
gedaan en hierdoor bij de openbare verkoop ten
minste drie geregelde afnemers van dit produkt
reeds bij voorbaat geheel of gedeeltelijk hadden
uitgeschakeld omdat ze voorzien waren.
We zullen daar niet verder meer op in gaan. Het
is gebeurd en voorbij, al blijft zulk een verdeeld
optreden jammer. We zullen het maar steken op
een van de onvolkomenheden van het bestaande
afzetbestel.
Ondertussen staan we vlak voor de eerste maart
en enige tijd geleden is medegedeeld dat we om-
groot deel van het aanbod van dit ras ging weg
tegen prijzen van 25 tot 35 cent per kg. Dit ras
heeft nu kennelijk haar tijd gehad. Wat de stoof
peren betreft bleef de prijs van de St. Remy vrij
constant op 30 tot 35 cent per kg.
Het aanbod van appels was niet bijzonder groot
en de afzet had voor wat de belangrijkste rassen
betreft een vrij rustig verloop.
Golden Delicious noteerde voor de beste partijen
in de meest gevraagde maten tussen 50 en 60 cent
per kg en de maat 6570 mm werd verkocht voor
35 tot 45 cent terwijl de maat 6065 mm tussen
30 en 35 cent per kg noteerde. Klasse II Golden
Delicious werd er nog al wat aangeboden en hier
voor werd tussen 30 en 45 cent per kg betaald.
afbeelding 4. Daaruit is te zien wanneer er een grote
arbeidspiek is en in welke periode er betrekkelijk weinig
arbeid wordt gevraagd. Als we weten dat op het bedrijf
waarvan deze arbeidsfilm is gemaakt, ongeveer 500
arbeidsuren per maand beschikbaar zijn, dan is ook ge
makkelijk de mate van zowel het tekort als het overschot
aan arbeid per maand vast te stellen. Dit is in het be
treffende voorbeeld niet gunstig. Vandaar dat men er toe
is overgegaan om een volgend jaar (1967) de tomaten niet
meer door te telen, maar chrysanten als nateelt te nemen.
Dit geeft een geheel andere arbeidsfilm. Het is nog geen
fraai, horizontale lijn, maar de extreme pieken zijn toch
verdwenen, evenals de perioden van een groot arbeids
overschot Legt men beide arbeidsfilms over elkaar, wat
streeks deze datum vanwege de Europese corrn
missie, voorstellen zouden kunnen verwachten voor
het tuinbouwbeleid in de E. E. G. in de komende ja
ren. Met grote belangstelling wachten we af wat
daaruit te voorschijn zal komen.
Dat er veel onbehagen is binnen onze kring en
met name voor wat de fruitteelt betreft, zal deze
week ook tot uitdrukking zijn gekomen op de M
F. O.-vergadering in Utrecht. Op het moment dat
we dit schrijven staat vast dat ook vanuit Zeeland
vele fruittelers deze dag bezocht zullen hebben en
gezien de namen van hen die daar hebben gespro
ken twijfelen we er niet aan of duidelijk zal tot
uitdrukking zijn gekomen wat er leeft binnen deze
bedrijfstak.
Goede vraag was er naar mooie partijen Win
ston waarvan dan tussen 85 en 95 cent per kg werd
betaald. Winston met wat weinig kleur deed voor
wat de meest gevraagde maten betreft tussen 75
en 85 cent per kg.
Grote vraag bestond er naar Goudreinette waar
van het aanbod zeer klein was. De prijs van de
klasse I en klasse II kwaliteit boven 65 mm lag
algemeen tussen 85 en 95 cent per kg. Jonathan
werd er weinig aangeboden. Hiervoor werd tot
rond en soms iets boven 50 cent per kg betaald.
De vraag naar zoete appels blijft groot maar het
aanbod is klein. Zoete ermgaard werd eind vorige
week verkocht tegen prijzen van 80 tot 90 cent
per kg voor wat de grote en middelmaat betreft
in afbeelding 6 is gebeurd, dan ziet men duidelijk de
verschillen en ook de verbetering die is verkregen.
Aan de hand van een arbeidsfilm kan de benodigde
arbeid voor een bepaalde teelt of teeltcombinatie vrij
behoorlijk worden gepland. Blijkt nu dat een bepaalde
piek niet helemaal is weg te krijgen, dan weten we ruim
te voren hoe groot de extra arbeidsbehoefte is en wan
neer deze nodig is. Men kan op grond hiervan tijdig
eventueel een loonwerker of losse arbeidskrachten in
schakelen. Naarmate een bedrijf groter is en er dus meer
met personeel moet worden gewerkt, zal men de plan^
ning meer gedetailleerd moeten opzetten. Het kan dan
zijn dat men met een maandplanning niet uitkomt maar
dat er week- of zelfs dagplannen worden gemaakt.
u
