Nooit Gedacht
Anno
1662
Anne Vosdijkpolder
568
Een woonhuis anno 1662.
ZEEUWS LAND- EN TUINBOUWBLAD
in
POLDER MET EEN BEWOGEN GESCHIEDENIS.
MET de polder Moggershil, die gedeeltelijk vóór, dus noordelijk van de Anne
Vosdijkpolder ligt, was dit gebied in de 14e eeuw nog een schorren- en
„moeren"-landschap. Moggershil werd waarschijnlijk ca. 1430 bedijkt.
Hannins Fordijck zoals het toen werd geschreven kwam in het bezit van
Anna, bastaarddochter van hertog Philips van Bourgondië, na overlijden van haar
eerste man, Adriaan van Borssele v. Brigdamme. Zij trad opnieuw in het huwe
lijk in 1476 met Adolf van Kleef en verkreeg daarna van Karei van Bourgondië
het recht om die schorren (gorzen) te bedijken. Op 4 maart 1476 worden ze ter
bedijking uitgegeven.
De nieuwe polder liep een jaar later reeds onder en werd in 1482 herbedijkt.
De naast liggende Moggershilpolder werd in 1509 geheel overstroomd en in 1511
ging ook de Anne Vosdijkpolder weer ten onder. Beide bleven drijvende tot 1530.
Na herbedijking veroorzaakten vreselijke stormen in 1532 (toen verdween ook
Reimerswaal voorgoed van de kaart) opnieuw doorbraken en overstroming.
De moeilijkheden bleven voortduren. Na drooglegging omstreeks 1533 volgen
nieuwe calamiteiten in de jaren 1546 en volgende. Het bleef ook van omstreeks
15661582 een zeer moeilijke periode met zware lasten vanwege herhaalde dijk
verhogingen.
Moggershil liep weer onder op 14 febr. 1566 en opnieuw in 1570. In of kort na
dit jaar werd de binnendijk tussen Moggershil en de Anne Vosdijkpolder tot zee
dijk verzwaard. Eerstgenoemde polder bleef tot 1660 onbedijkt en inundeerde
daarna nog eens in 1715. Toen in 1660 Moggershil opnieuw droog kwam en de
dijken versterkt waren moet men IN DE NIEUWE SITUATIE MEER VERTROU
WEN hebben gekregen, want IN 1662 werd de hieronder te beschrijven hofstede
gebouwd.
Nog even iets over de zuidkant van de polder. Hier lag de BREEDEVLIET, die
bedijkt werd in 1511, maar nog in datzelfde jaar weer overstroomde. Het duurde
tot 1560 voor een nieuwe bedijking tot stand kwam, die het in 1566 weer begaf
en ook weer hersteld werd. Gedurende vele eeuwen lag de Anne Vosdijkpolder
dus vrijwel aan alle kanten in het water en kon praktisch van een eiland ge
sproken worden.
Na het bovenstaande komen we wel opnieuw onder de indruk van wat polder
besturen en bewoners in die tijden te verduren hadden en van de prestaties, die
zij na elke tegenslag weer hadden te leveren om weer voort te kunnen.
Oude boerderijen
|\E geschiedenis van het eiland Tholen gaat terug tot minstens in de 10e eeuw.
Van verschillende kleinere eilanden en weinig polders werd het na eeuwen
één geheel, bestaande uit vele polders.
Het was steeds een landbouwgebied bij uitstek en ondanks vele aanvallen van
de aan alle kanten dreigende zee, zijn ook op Tholen nog hier en daar zeer oude
boerderijen in stand gebleven. Zo kwamen we, op aanraden van enkele kenners
van het eiland, terecht in het noordelijk gedeelte en we kunnen wel zeggen bij de
meest noordelijk gelegen boerderij van geheel Tholen, liggende in de ANNE VOS
DIJKPOLDER onder St. Annaland.
Op slechts 200 meter van de zeedijk ligt dit bedrijf, in eigendom bij de heer
A. A. Geluk, dat de naam „Nooitgedacht" draagt.
HERTROUWEND op de nieuwe dijken bouwde
men dus de hofstede zeer kort onder de zee
dijk. We kunnen er al direct bij vertellen, dat men
daarna in de jaren 1682, 1704 en vooral in maart
1715 weer wateroverlast kreeg, terwijl bij de fe-
bruariramp van 1953 het water meer dan 2 meter
hoog in de gebouwen stond. De dijk brak de laat
ste keer door op een kilometer ten n.o. van de
plaats, doch de hoeve hield stand en is nu de drie
eeuwen gepasseerd.
De bedrijfsgebouwen zijn uitwendig gedeeltelijk
vernieuwd (half in steen, half in hout) doch in
wendig niet gemoderniseerd.
Het is echter vooral het royale woonhuis met
zijn 17e eeuwse trapgevel, dat direct opvalt. Uit
gevoerd in de bekende gele steen en met in de
kopgevel van fraaie zware muurankers voorzien,
geeft het de indruk er nóg vele eeuwen te kun
nen staan, dominerend in het vlakke polderland,
waar een enkel modern huisje zich in geen enkel
opzicht kan meten met het trotse bouwwerk uit
vervlogen tijden.
De ouderdom van de woning vast te stellen
was geen probleem. Vier van de muurankers geven
duidelijk de cijfers 1.6.6.2 aan en zou dit niet vol
doende zijn, dan kan het oplossen van een aardig
raadsel aan de achterzijgevel aangebracht, alle
ongewisheid op dit stuk verdrijven.
Men ziet daar n.l. over de hele lengte van de
gevel, iets onder de goot, in rode steen figuren
gemetseld (ca.-Va meter hoog), die bij nadere be-
schoifwing het opschrift ANNO 1662 aangeven.
Het vreemde, om niet te zeggen het humoris
tische van het geval is echter, dat alles in spiegel
schrift is gemetseld, dus de A helemaal rechts,
dan gaande naar links tweemaal N, maar met de
schuine lijn van links onder naar rechts boven,
dan de O, maar vervolgens 2 6 6 1, waarbij de
krullen van de 6 aan de linkerkant zitten, als een
soort d.
Een fraaie 17e eeuwse trapgevel.
Aardewerk van vier eeuwen geleden. Gevonden in de slikken achter de zee
dijk vlak bij de hoeve „Nooitgedacht".
