DE GmCHTING der Alba Tarwe StijbsloiiJlioutvschocl hcrJocKl ZITDAGEN 1 BOEKHOUDBUREAU ZATERDAG 15 SEPTEMBER 1951. &conomisch-Tóchnologisch voor Zeeland %JIDDELBURG waarin opgenomen het NOORD-BRAB ANTSCH LANDBOUWBLAD Officieel Orgaan van de Zeeuwsche Landbouw Maatsc happij (Z. L. M.) Noord-Brabantsche Maatschappij van Landbouw en andere Verenigingen ZITDAGEN SECRETARIAAT Z. L. M. d. j. van der have No. 2088. Frankering bij abonnement: Terneuzen 39e Jaargang. ZEEUWSCH LANDBOUWBLAD -v Dit blad verschijnt elke ZATERDAG. Overname artikelen slechts geoorloofd met duidelijke bronvermelding. Leden van de Z. L. M. en van de N.-Br. Mij van Landbouw ontvangen het blad gratis. ABONNEMENTSGELD voor niet-leden van deze organisa ties bedraagt 10,per jaar. Redactie: Secretariaat der Z. L. M., Landbouwhuis» Goes - Teh 2345 ADVERTENTIETARIEF: Per mm 13 cent, minimum per advertentie 1,95. Incassokosten 0,15. Regelabonnementen tegen speciaal tarief. Inzending van advertentiën aan de Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. VAN DE SANDE te TERNEUZEN of aan het Landbouwhuis te GOES. Te Wageningen wordt dezer dagen, op een bescheiden wijze, de stichting herdacht van de Rijkslandbouwschool, thans 75 jaar geleden. Dit voert ons terug tot 't jaar 1876. Waarom werd deze onderwijsinstelling, waaruit in 1918 de Landbouw hogeschool werd geboren, te Wageningen geves tigd? Mij is verzocht ook deze vraag te beant woorden en ik voldoe daaraan gaarne. Laat mij beginnen met de woorden aan te halen, waarmede Prof. Mr. P. W. A. Cort van der Linden, de latere grijze leider van het oorlogskabinet 1914 1918, zijn rapport van April 1888 over het land bouwonderwijs in Nederland aanving, t.w.: „Het is niet twijfelachtig, dat aan het land bouwonderwijs hier te lande nog niet de uit breiding is gegeven, die billijkerwijze mag wor den verwacht. Door het toenemend wereldver keer en de toenemende concurrentie wordt het voor den landbouwer meer en meer een levens- quaestie, om door kennis en vaardigheid uit te munten boven zijne buitenlandsche mededin gers. En terwijl in naburige landen reeds sedert geruimen tijd krachtige maatregelen worden genomen om de landbouwers in staat te stellen de wapenen, die de wetenschap hun schenkt, te gebruiken en hunne natuurlijke intelligentie te scherpen en te ontwikkelen, is hier van Staats, wege nog slechts eene enkele schrede op dezen weg gezet. Het is onmiskenbaar, dat het bui tenland ons een heel eind weegs is vooruit- gestreefd en dat het gemis van voldoend on derwijs onzen landbouwers, en daardoor het geheele vaderland, eene onberekenbare schade berokkent." Dat was in die moeilijke tijd van de tachtiger en de negentiger jaren der vorige eeuw een somber beeld Belangstelling voor maatregelen ter ver hoging der opbrengsten van het bedrijf was er ongetwijfeld wel. De Provinciale Maatschappijen van Landbouw en hare afdelingen brachten be langrijke onderwerpen in bespreking, de jaarlijkse vergaderingen van het Nederlands Landhuis- houdkundig Congres spraken zich herhaaldelijk uit voor de noodzakelijkheid van landbouwonderwijs, voor de voordrachten, die de wandelleraar van de Limburgse Maatschappij van Landbouw, de heer Corten, in Limburg en Noord-Brabant, dikwijls avond na avond en telkens circa 3 uren, hield, (ble ken de zalen herhaaldelijk te klein om de toe hoorders te bergen. Maar voor de betekenis van de wetenschap als middel voor verdere ontwikke lingen was er bij de brede massa der plattelands bevolking geen belangstelling. In vele gevallen stond men er zelfs afwijzend tegenover; herhaal delijk werden wetenschap en practijk tegenover elkander gesteld. Belangstelling voor landbouw onderwijs was er dientengevolge niet. Er waren niettemin tal van personen met bre dere blik, die overtugd waren van de noodzakelijk heid van ontwikkeling van de boerenstand. In de eerste helft van de 19e eeuw zien we vooral de „heren van het platteland" zich interesseren voor de landbouw, op het land wonende adellijke fami lies, geestelijken, artsen, terwijl daarnaast een kleine groep van ontwikkelde landbouwers zioh bij hen aansloot bij de oprichting van maatschap pijen en genootschappen. Evenwel, zoals gezegd, onze plattelandsbevolking kwam hierdoor niet in beweging. Bovendien ontstond er onder de voor standers ernstig meningsverschil over de weg, die voor de organisatie van het landbouwonderwijs zou dienen te worden gevolgd'; dp strijd hierover werd op vrij scherpe wijze gevoerd. Natuurlijk remde dit ook de verdere ontwikkeling. De Staatsregeling van 1848 bepaalde, dat het lager onderwijs, het middelbaar onderwijs en het hoger onderwijs nader bij wet zouden worden ge regeld. Voor het middelbaar onderwijs geschiedde dit bij de wet van 2 Mei 1863, waarvan art. 19 luidt: „Er is een Rijkslandbouwschool, indien in de behoefte aan landbouwonderwijs niet op andere wijze wordt voorzien. Aan bijzondere land bouwscholen kan Rijkssubsidie worden ver leend". Eveneens in 1863 werd tot (eerste) Inspecteur van het Landbouwonderwijs benoemd Dr. W. C. H. Staring, wonende op De Boekhorst, bij Lochem. Waarom werden reeds spoedig na het in werking treden der genoemde wet (op 1 Juli 1863) tal van hogere burgerscholen gesticht en bleef de oprich ting ener Rijkslandbouwschool slepende? Er be stonden toen hier te lande enige particuliere insti tuten voor land- en tuinbouwonderwijs, waarvan geheel in de eerste plaats dient te worden genoemd de sinds 1 Nov. 1842 te Groningen gevestigde Land huishoudkundige School, met een boerderij te Haren. Misschien zou deze school de taak, volgens de wet aan dé te stichten Rijkslandbouwschool opgedragen, op zich kunnen en willen nemen. Dit slaagde evenwel niet en door onvoldoende steun van Rijkswege werd de school voorjaar 1871 ge sloten. In die jaren wilde Staring komen tot ge meentelijke landbouwscholen, verbonden aan 3- jarige hogere burgerscholen, zo mogelijk één school per provincie. De eerste hiervan kwam einde 1870 tot stand aan de Rijks Hogere Burger school te Warffum, en op 1 Januari 1871 trad Dr. O. Pitsch daar op als leraar voor de landbouwkun dige vakken. In verschillende gemeenten werden pogingen aangewend om' tot een dergelijke school te geraken, zo te Winterswijk, Tiel, Goes, Zierikzee. De Raad der gemeente Wageningen, die een gemeentelijke 3-jarige hogere burgerschool bezat, gevoelde warm voor het denkbeeld en verzocht aan Staring nadere inlichtingen. In een uitvoerig schrijven van De Boekhorst, d.d. 20 Januari 1872, verstrekte Staring de gevraagde gegevens. In deze brief lezen we o.m. het volgende: „Over de geschiktheid van Wageningen tot de vestiging der Geldersche landbouwschool zullen de meeningen niet ver uiteen loopen. De stad is niet zoo groot, dat de landlieden voor eene te sterke ontwikkeling van stadsbegeer- ten en steeüsche neigingen bij hunne zonen be hoeven beducht te zijn, terwijl zeer velen zelfs de jongelieden van het 's Zondags thuis komen kunnen doen genieten. Daarbij is er gelegen heid in overvloed om, bij kleine uitstapjes, landbouw op allerlei wijze gedreven in ogen schouw te nemen. Ten Westen der stad en het Lexkesveer overgaande bevindt men zich im mers te midden van kleiboerderijen, terwijl de zandboeren hun bedrijf, ten Noorden en Oos ten, tot in de onmiddellijke nabijheid der stad uitoefenen en men zelfs nog de voorvaderlijke schapenhouderij op woeste heidevelden, als een voorbeeld van de wijze hoe niet met het meeste voordeel, van de grond gebruik wordt gemaakt, bij eene wandeling in oogenschouw kan nemen. Evenzoo is het hier gesteld wan neer men zoowel goed als slecht gedreven houtteelt wil aanwijzen. Daarenboven is voor zeker het verblijf, te midden eener met zeer groote inspanning van kapitaal en arbeid vol gehouden kleine teelt, als die van de tabak, met alle aankleven van dien, als ten hoogste INHOUD: Zitdagen Boekhoudbureau en Secreta riaat Z.L.M. Stichting Rijkslandbouwschool her dacht 75 jaar Rijkslandbouwonderwijs in Neder land Uit de Provincie Doet Uw voordeel!! Bouwbureau Boerderijen Wij lazen voor U Inzending Land- en Tuinbouwcursussen en cursus sen voor volwassenen Boerenjeugd Kunstma tige inseminatie op Tholen Opzetstukken voor de silo's Rassenkeuze Wintertarwe Markt en Vei- lingberichten Noord Brabantsche Mij van Land bouw Uit en voor de Polder Aanvragen erken ning als Bedrijfsgenoot A Ontheffing poterare aal Aanvrage Rijkssubsidie cursussen Bram uit de Shkhoek. OOSTBURG: Woensdag 19 September in Café „De Windt." ZIERIKZEE: Iedere Donderdag in Hotel „Huis van Nassau." MIDDELBURG: Iedere Donderdag in Café „De Eendracht." (Wij zijn voornemens de zitdag van 30 Sep tember met 2 personen te houden.) ST. MAARTENSDIJK: Donderdag 20 September in Hotel „Hof van Holland." ST. PHILIPSLAND: Zaterdag 22 September in Hotel „De Druiventros." GOES: Iedere Dinsdag op het Landbouwhuis. THOLEN: Zaterdag 15 September in Hotel „Hof van Holland", van 10%12% uur. Komt hier met uw vragen op pacht-, juridisch-, economisch-, sociaal- en technisch gebied. leerzaam te beschouwen. Eindelijk geeft de nabijheid van den spoorweg, met het voor half geld reizen van gezelschappen leerlingen met hunne leeraars, gelegenheid in overvloed om nu en dan allerhande toestanden van den land bouw op de plaats zelve te gaan bestudeeren". Staring, de ambtelijke adviseur der Regering, was zeer voor Wageningen; dat is wel duidelijk. Voor Wageningen was dit belangrijk. Maar er zou meer hulp komen. Na ontvangst van de brief van Staring besloot de Gemeenteraad van Wageningen op 9 Februari 1872 zich tot Rijk en Provincie te wenden om tot de landbouwschool te geraken. Op 10 Maart 1872 betuigde het Bestuur van de afd. Neder-Veluwe van de Geld. Mij van Landbouw met aandrang adhaesie zowel te Den Haag als te Arnhem, aan de voorstellen der Gemeente. De 28ste Mei 1872 kwamen, op uitnodiging van de Geld. Mij van Landbouw en onder de leiding van Baron Schimmelpenninek van der Oye, voorzitter dezer Maatschappij, in het stationskoffiehuis te Utrecht tal van vooraanstaande personen samen ter bespreking der meest doeltreffende middelen, waardoor het landbouwonderwijs, hetzij door de Hoge Regering, hetzij door provinciën, gemeenten, maatschappijen of particulieren in Nederland kan KONINKLIJK KWEEKBEDRIJF ZAADIIANDEL K APELLE-BIEZELIN GE dorst uitstekend en heeft het minste schot.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1951 | | pagina 1