JOHN DEERE
W&.%M
0e FRUITTEELT
op Tholen en St. Philipsland
TUINZAADTEELT
op Tholen en St. Philipsland
De Thoolse Plattelandsvrouw en
haar dochters
van Heg.isom Hij staat Lekend voor een best
paard, van prima afstamming. „ntx*e
Verwacht mag worden, dat hij daar veel goeds
-ai doen. De H.V. te Tholen heeft een goede
henst aan Ideal v. d. Kleijkamp. Hij dekte daar
m 1946 het grootste aantal (ruim 100) meest
stamboekmerries. Deze hengst zal met zijn af
stammelingen komen en laten zien, wat in de toe
komst van hem kan worden verwacht.
Na de individuele keuring volgt, na afloop van
ippilli
„Zandhoeve" voor de inundatie.
de gebruikelijke rijtoer, in de ring een demon
stratie van achtereenvolgende bekroonde paarden,
later van loten van vier merriën, merries met af
stammelingen en fokgroepen. Een verheugend
verschijnsel is, wat enerzijds is verloren, ander
zijds is gewonnen, door de opkomst van de lande
lijke rij verenigingen in dit eiland. Wel treedt
hierbij een .ander slag paard op, doch uit een
sportief oogpunt is zulks toch wel toe te juichen.
Wij hopen dan ook te Tholen eveneens te kun
nen aanschouwen, wat onze jonge ruiters met hun
paarden presteren.
G. J. DE WILDE.
ïn de ontwikkeling der fruitteelt op deze eilan
den kan men een drietal periodes onderscheiden.
li. Van 1910—1925.
2): Van 1925—1944.
3). Na 1944.
In de periode 1910—1925 waren het voorname
lijk boeren, die een perceel boomgaard bij hun
boerderij aanlegden. Meestal werden halfstammen
geplant, veelal in driehoeksverband. Reeds toen
werd een soort blijf- en wijksysteem toegepast,
waarbij dan tussen de halfstammen een struik-
vormpeer als wijker werd geplant. Als windscherm
zag men dikwijls gebruikt Vroege °ra^ePr^™p
Als onder teelt plantte men rode bessen (Duitse
Zure) en in mindere mate zwarte- en kruisbes-
SCDe fruitteelt Werd toen meestal beoefend als
nevenbedrijf van, de landbouw. Op Tholen kwa
men rond de gemeenten Tholen en Poortvlietin
genoemd tijdvak reeds enkele zuivere fiuitteelt-
bedrijven voor. Als bijzonderheid valt nog op te
merken dat in deze bedrijven aan beide zijden
van het hoofdpad een rij snoeren was geplant,
welke aan een draadwerk werden opgekweekt,
totdat een koepel werd gevormd. Rond deze twee
voornoemde gemeenten heeft zich op Tholen
daarna de fruitteelt vooral geconcentreerd, zodat
men momenteel daar aaneengesloten complexen
kaopVStdphilipsland vindt men de fruitteelt meest
r°In de periodT1925—1944 kwam de fruitteelt-op
beide eilanden tot flinke ontwikkeling. Nu werden
struiken van appel, peer en pruim aangeplant. De
kers wordt in dit gebied niet geteeld als handels-
obipct
in het begin van dit tweede tijdvak werden
hoofdzakelijk blijvers geplant, waarbij dan de ap
pels op 5 X 5 m en de peren op 5 x 4 m werden
geplant. In sommige bedrijven gebruikt men als
onderteelt aardbeien en zwarte bessen. Dit heeft
echter nooit een grote vlucht genomen, aangezien
de afzet van deze producten teveel moeilijkheden
voor dit gebied met zich meebracht. De meesten
pasten dan ook de eerste jaren onderteelt van
landbouw en grove tuinbouw toe. Meestal werd
dit volgehouden tot het zesde jaar, waarna men
dan overging tot tijdelijke bedekking van de
bodem, doordat men in de nazomer de onkruiden
^De* grondbewerking gebeurde veelal met hand-
of paardekracht. Gezien de loonverhouding, was
het toen mogelijk om veel arbeid door middel van
handkracht te verrichten. Na de inundatie heeft
ook hier de machine de mens verdrongen. Ver
schillende middelgrote bedrijven beschikken nu
over een lichte wieltrekker voor hun werk; op en
kele kleinere begint ook hier de tweewielige trek
ker zijn weg te vinden. Hieruit blijkt, dat men ook
in dit gebied heeft ingezien, dat men zo efficient
mogelijk dient te werken om gunstige bedrijfsuit-
komsten te verkrijgen.
In de periode na de inundatie is men met de
aanleg der nieuwe bedrijven begonnen, volgens
de modernste inzichten. Reeds in het seizoen 45/
'46 zijn enkele percelen ingeplant, de meeste ech
ter in '46/'47. Men heeft hierbij kunnen profiteren
van de ondervinding opgedaan in andere delen
van Zeeland. Mede van groot belang hierbij is ge
weest het werk van de Rijktuinbouwvoorlichtings
dienst, welke afcle plant-
schema's aan een keuring
onderwierp, alvorens tot
uitvoering der plannen
mocht worden overgegaan.
Bovendien had men het
voordeel, dat de telers zelf
wisten, op welke plaatsen in
hun bedrijf een ras het wel
of niet deed. Op de middel
grote bedrijven is blokbe-
planting toegepast, omdat
het de opzet was ze geheel
mechanisch te bewerken.
Om de bestuiving te ver
zekeren heeft men inplaats
van de gebruikelijke 1 op 9,
een volle rij van het bestui
vende ras geplant. Opmer
kelijk is ook, dat in deze
Kring meer peren worden
aangeplant dan elders. Dit
ligt speciaal aan het feit,
dat de peren het hier bij
zonder goed doen, zodat
daarmee zeer gunstige be
drijf suitkomsten in het ver
leden werden verkregen.
Vele gronden in de oudste delen van het eiland
Tholen zijn n.l. beter geschikt voor de peren-,
dan voor de appelcultuur.
Enkele fruittelers hebben, aangelokt door ge
publiceerde opbrengstcijfers, een bescheiden ge
deelte beplant met cordon- of spilsysteem.
Gezien de ongelukken, die reeds elders met dit
systeem op zwaardere gronden zijn gemaakt, dient
te worden afgewacht, wat of hier de resultaten
zullen zijn.
Dooreengenomeh is de hergroei op de meeste
bedrijven zeer goéd te noemen, zodat dit jaar
reeds in de vroegst herplante bedrijven een be
scheiden oogst mag worden verwacht. Ook in de
droge zomer van 1947 hebben onze pas beplante
bedrijven zich heel goed gehouden. Een zorgen
kind daarentegen is tot op heden het wind
scherm. De hergroei van els laat bijzonder veel
te wensen over, terwijl men bij de populier nogal
te kampen heeft met de populierenziekte.
Mede door het wegvallen van vele dijkbeplan-
tingen, heeft'de wind in onze polders vrij spel.
Vooral in dit winderige voorjaar werd in onze
jonge bedrijven veel narigheid daarvan onder
vonden. Spoedige herbeplanting van deze dijken
zou dan opk in veler belang zijn.
In tegenstelling tot andere delen van Zeeland,
worden hier de pas geplante bomen, zowel appels
als peren, direct ingesnoeid. Bijna zonder uitzon
dering worden dan in de eerste zomer scheuten
verkregen van voldoende lengte.
Wat de afzet betreft, ook daarbij heeft men
nieuwe wegen ingeslagen.Terwijl vóórdien de ver
schillende telers veilden in Bergen op Zoom, Oud-
Beijerland of Rotterdam, heeft na de inundatie
een grote groep telers op Tholen zich aangesloten
bij de Veilingvereniging K. en O. te Krabbendijke.
De bedoeling is de producten samen te doen
sorteren en vervoeren, om, mede langs deze weg,
tot kostprijsverlaging te komen.
Vele factoren zijn dus aanwezig om te maken,
dat de Kring Tholen en St. Philipsland zich op
fruitteeltgebied tot een modern jong centrum
kan ontwikkelen.
Voor vele kleine zelfstandigen zou het echter
aanbeveling verdienen, dat de kleinfruitteelt werd
gestimuleerd, aangezien hierin voor hen vele mo
gelijkheden liggen.
Wanneer we b.v. zien naar de gunstige afzet
mogelijkheid der kleinfruittelers op Kapelle, wel
ke vlak bij hun veiling zitten, dan dient dit pro
bleem bij ons allereerst Jot oplossing te worden
gebracht, wil de teelt van kleinfruit hier een
kans van slagen hebben.
Memoreren we verder nog
het werk der Z. L. M., wat
betreft het organiseren van
Algemene Tuinbouwcursus-
sen, waardoor de fruitteler
de kans geboden wordt om
zich ook op theoretisch ge
bied te ontwikkelen.
Gelet op bovengenoemde
feiten, mogen de fruit
telers in onze Kring de toe
komst met vërtrouwen te
gemoet zien, aangezien ze
een goede kans hebben te
zullen slagen in de strijd
om het bestaan.
Tractor M met vele bij passende werktuigen
GEVEKE Co.
De Ruyter Kade 113 - Amsterdam
Dat de teelt van tuinzaden op Tholen en St.
Philipsland van belang is, bewijzen wel de op
brengstcijfers. Globaal is dit voor 1948 een bedrag
van 500.000 gulden. De grootste helft komt wel
voor rekening van het kleinbedrijf te St. Anna-
land, Stavenisse en omgeving. Het andere gedeelte
wordt bijgedragen door de grotere landbouwbe
drijven op Tholen en St. Philipsland.
De voornaamste teelten in het kleinbedrijf zijn;
wortelen, stambonen, uien, kolen, witlof en een
enkel veldje spinazie, tuinbonen, erwten, kropsla
en kervel. De perceels-grootte loopt meestal uit
een van 10 tot 40 are. Het wortelzaad neemt wel
de voornaamste plaats in, doordat het vele werk
eraan het meeste past bij het kleinbedrijf en het
dikwijls een zeer goede geldelijke opbrengst gaf.
De groottelers verbouwen meest de arbeids-
extensieve gewassen, zoals stambonen, stullen-
koolzaad, spinazie en andere minder arbeid vra
gende gewassen.
Meestal wordt op contract geteeld voor een
zaadhandelaar, van wie er zijn, die hier al onge
veer 40 jaar contracten afsluiten.
Enkelen, z.g.n. selectie-bedrijven, telen voor
eigen rekening, en een kleine groep teelt in ver
enigingsverband als een Afdeling van de grote
Tuinzaadtelers-coöperatie „West-Friesland" te
Wijdenes.
Het is te begrijpen, dat bij zo'n verscheidenheid
van zaden moeilijkheden ontstonden ten opzichte
van de kruisbestuiving.
Op voorstel van de N.A.K. Groentezaden is na
onderling overleg een teeltafbakening vastgesteld
voor Tholen, om ongewenste kruisbestuiving te
voorkomen. Het eiland is n.l. verdeeld in een
aantal teeltgebieden, waarin bepaalde gewassen
zgn. voorrangsgewassen zijn (dit zijn bepaalde
soorten, rassen of typen van cultuurgewassen,
die bij voorkeur boven bepaalde andere soorten,
rassen of typen geteeld mogen worden). Verder
zijn er onderlinge afstanden vastgesteld voor
verschillende rassen of typen, meerdere ge
gevens zijn altijd na te gaan in de atlas, die
door de N.A.K.G. speciaal voor Tholen is uitge
geven. Uit deze maatregelen spreekt wel de be
langrijkheid van dit teeltgebied en de zorgen die
de N.A.K.G. en de telers eraan besteden.
Om de teelt van al deze gewassen te beschrij
ven zou te ver voeren en wellicht boven mijn
krachten gaan; maar wel zou ik er op willen
wijzen, dat we in deze tijd van dalende zaad-
prijzen en de hoge eisen die buiten- en binnen
land stellen de uiterste zorg moeten besteden aan
de verzorging, oogsten, drogen en bewaren van
de door ons geteelde zaden.
Door bemiddeling van de Z. L. M. en met mede
werking van de Tuinbouwvoorlichtingsdienst en
de N.A.K.G. zijn al een paar cursussen gegeven
in tuinzaadteelt, hiermee zijn we echter nog niet
tevreden, onze wens is nog steeds een vakschool
voor de teelt van tuinzaden met een proeftuin
en dan op Tholen, zodat de teelt en het onder
wijs zo nauw mogelijk verbonden zijn.
D. DORMAAR.
Het is eindelijk zomer na veel koude. Tussen
de ruisende graanvelden, het bloeiende vlas, de
zware koolzaadvelden liggen de Thoolse steeën,
omgeven door jonge aanplantingen. En in de
keuken bij het fornuis, in het achterhuis of in
de „keete" bij de wasmachine, druk stoffend in
de kamer of harkend in de tuin vinden we de
M. H. MURRE.
Poortvliet.
„Zandhoeve" tijdens inundatie.
V
Sn»
