waarin opgenomen het NOORD-BRABANTSCH LANDBT 3LAD
Zaterdag 8 Juli 1939
No. 1642 31e Jaargang
Officieel Orgaan van de Zeeuwsche Landbouw Maatschappij (Z.L.M.)
de Noord-Brabantsche Maatschappij van Landbouw on andore Vereenigingen
ZITDAGEN
Indrukken over de Wieringermeer.
WEEKOVERZICHT.
ZEEUWSCH LANDBOUWBLAD
Dit blad verschijnt eiken ZATERDAG. Overname
slechts geoorloofd met duidelijke vermelding van bron.
Leden van de Z. L. M. ontvangen het blad gratis.
ABONNEMENTSGELDvoor leden der Nd-Br. M. v. L.
1,25 per jaar. Voor niet-leden der Z. L. M. of Nd-Br.
M. v. Li. 5,per jaar.
REDACTEUR
Ir J. D. DORST,
Secretaris Z. L. M.
Landbouwhuis Goes, Telef. 150.
ADVERTENTIETARIEF; 15 regels ƒ1,j elke
regel meer 20 cent.
Regelahonnementen tegen verminderd tarief.
Inzending van advertentiën aan de Uitgeefster, N.V.
v/h Firma P. J. VAN DE SANDE te Ter Neuzen, of
aan het Landbouwhuis te Goes.
Boekhoudbureau
en
Accountantsdienst
Z. L. M.
WiISlSENKERKEWoensdag 12 Juli a.s., in Hotel
,,De Kroon" (den heer Verburg).
MIDDELBURGDonderdag 13 Juli a.s., in Café
,,De Eendracht".
ZffERJKZEE: Donderdag 13 Juli a.s., in Hotel
,,Huis van Nassau".
Tien jaren geleden beklommen wij meer
malen den zeedijk, die de achterliggende Anna
Paulowna-, Waard en Groetpolder bescherm
de tegen het water van de Zuiderzee. Ons
oog zag slechts één groote golvende water
vlakte met hier en daar een scheepje en één
of meer baggermachines, die bezig waren de
kanalen te graven voor den te vormen Wierin-
germeerpolder, die op 21 Augustus 1930 droog
viel. Enkele weken geleden beklommen wij
opnieuw den zeedijk, doch thans was er geen
zee meer te zien, geen scheepjes en geen bag
germolen, doch wel een groote groene vlakte,
waarop hier en daar vee graasde en boerde
rijen met rooide daken, die reeds voor een klein
deel schuil gingen in opgaand hout. Welk
een verandering in een tijdsverloop van slechts
tien jaar. Zoowel de zuivere technicus op het
gebied van waterstaatswerken als degene, die
meer landbouwkundig is georiënteerd, wordt
telkens weer getroffen door de grootheid van
het werk, dat hier wordt verricht. Want ook
zuiver landbouwkundig bekeken is de Wierin
germeer in hooge mate belangwekkend.
Vele landbouwers, althans in Zeeland, ston
den aanvankelijk sceptisch tegenover den zee
bodem, die in 1930 zichtbaar werd en het werd
er niet beter op, toen in de eerste jaren gedu
rende de voorjaarsmaanden enorme zandwol
ken in den polder den hemel zoo nu en dan
als verduisterden. De bewering, die men meer
dan eens hoorde, dat de polder voor een groot
deel uit zand zou bestaan, vindt in deze zand
wolken vermoedelijk zijn verklaring. Degenen,
die echter zoo spraken, zonder zich overigens
van de werkelijkheid overtuigd te hebben,
hadden ongelijk en gelukkig erkennen ook zij,
dat zij verkeerd heblben geoordeeld; de grond
is over het algemeen van zeer behoorlijke
kwaliteit.
De risico's, die ook de terzake deskundigen
in de eerste jaren na drooglegging meenden te
kunnen verwachten, zijn eveneens zeer mede-
gevallen. Dit risico, verdisconteerd in een
niét te hoogen pachtprijs gedurende de eerste
jaren, is in werkelijkheid niet groot geweest.
De 268 pachters van een boerderij, die zich
volgens den excursiegids voor de Wieringer
meer, waaraan we ook vele andere gegevens
voor dit artikel ontleenden, hebben gevestigd,
voelen zich thuis in den polder en van jaar tot
jaar stijgt het aantal van diegenen, die in de
Wieringermeer als landbouwer een nieuwen
akker ter bewerking hopen te vinden.
In vele opzichten is de Wieringermeer inte
ressant met zijn groote, imiddelgroote en kleine
bedrijven, waarvan de verkaveling, in hoofd
zaak perceelen van 250 meter 'breed en 800
meter lang, de ideale toestand benadert. Het
probleem van de mechanisatie en rationali
satie van het landbouwbedrijf komt hier in zijn
vollen omvang naar voren.
Aan de bedrijfsgebouwen en de woningen
is tot in onderdeelen zeer veel zorg besteed
zonder de do ode uniformiteit, die men in zoo
vele nieuwe woonwijken van groote of klei
nere steden aantreft. Het tegendeel is het
geval en bij voortduring wordt angstvallig er
voor gewaakt, dat het aanzien van den polder
op een of andere wijze wordt ontsierd. En de
'bevolking zelve. Zij is grootendeels gekozen
uit honderden gegadigden, rekening houdende
met allerlei factoren, die met hun geschiktheid
niet altijd in zeer nauw verband staan, doch
waarvan men toch mag verwachten, dat zij
behooren tot de groep van de meer dan mid
delmatig goeden.
Degenen, die de Wieringermeer zijn huidig
aanzien hebben gegeven, verdienen voor hun
arbeid groote waarcIeeringT Zooals bekend
mag worden verondersteld, worden het vol
gende jaar de laatste bedrijven in de Wierin-
meer in pacht uitgegeven en zal het eigenlijke
pionierswerk zijn voltooid. Wegen, water-
loopen en de noodige gebouwen zijn gemaakt,
een drietal dorpen met alles wat daarbij be
hoort, zijn in den polder verrezen en het zal
niet lang meer duren óf in weinig opzichten
verschilt de Wieringermeer, wat bewoonbaar
heid betreft, van het oude land.
De tegenwoordige leiders van het in cul
tuur brengen van de Wieringermeer hebben
hun taak volbracht en zijn bij wijze van spre
ken reeds nu bezig hun koffers te pakken om
hun arbeid in den meer dan tweemaal zoo
grooten Noord-Oost-,polder (48000 ha) voort
te zetten. De problemen, die zich daar zullen
voordoen, zijn wellicht nog ingewikkelder dan
bij den polder, die in de afgeloopen jaren ge
reed is gemaakt voor bewoning. Het is geen
kleinigheid om 48000 ha op zoo kort mogelijiken
termijn in cultuur te brengen. Snelheid is
hierbij immers noodig om renteverlies te voor
komen en vervuiling van den bodem tegen te
gaan. Dé voorbereidingen voor den toekom-
stigen N.O.-polder zijn dan ook reeds in vollen
gang. Vrijwel alle Nederlandsche drain-
büizenifalbrieken zijn reeds geruimen tijd bezig
met het aanmaken van de millioenen drain-
buizen, die straks noodig zullen zijn. In de
Wieringermeer ligt ib.v. reeds 12900 kilometer
drainbuizen.
Zelfs heeft men reeds nu aan den berm van
een dijk een proefveld aangelegd van uit den
toökomstigen N.O.-polder gebaggerden grond
om zicth over de bebouwbaarheid reeds nu een
oordeel te vormen. Want deze eigenschap
pen zijn weer geheel anders dan bij de Wierin
germeer, daar het IJselmeer zijn zoutgehalte
grootendeels heeft verloren. Systematisch wor
den reeds nu de problemen, die zich bij het in
cultuurbrengen van den N;0.-polder zullen
voordoen, bestudeerd. Doch ikeeren wij terug
tot de Wieringermeer zelve.
De eerste vraag, die de praktische boer van
zelfsprekend stelt is, hoe staan de gewassen.
Onze indruik is, dat deze een wat minderen
stand vertoornen dan in voorgaande jaren,
waaraan de felle droogte gedurende de laatste
twee maanden niet vreemd is. De stand van
de gewassen is op de zwaardere gronden over
het algemeen beter dan op de liclhtere. Tarwe,
haver, gerst, suikerbieten en erwten doen,
vergeleken met het oude land een alleszins
bevredigenden oogst verwachten. Het vlas.
voor den jongen polder een gewas van veel
belang, is gemiddeld belangrijk beter dan in
Zeeland, zoowel wat betreft de opbrengst als
de kwaliteit, al voelt het vlas eenigszins stijf
aan. De lucerne, een gewas, dat in de Wie
ringermeer vóór de uitgifte van de gronden
aan pachters op groote schaal wordt verbouwd
door de Landlbouw-Cultuur-Maatschappij, staat
er gemiddeld beter voor dan in Zeeland, waar
aan, gelet op de vorstschade gedurenden den
afgeloopen winter, de herkomst van het zaad,
d.w.z. het ras, mogelijk niet vreemd is.
Wat we van Ihet bouwland als onze indruk
hebben waargenomen, kan niet gelden voor
het grasland. Dit zag er tengevolge van de
droogte zeer dor uit, terwijl de hooioogst -klein
is geweest. Een belangrijk verschil was te
constateeren tusschen de perceéien waar men
de infiltratiemethode, d.w.z. het op bepaalde
wijze inlaten van zoet water in de greppels,
heeft Ikuninen toepassen en waar dit door de
afwezigheid van grof zand niet mogelijk was.
In bovenstaande hebben wij, zij het dan ook
in vogelvlucht en onvolledig als buitenstaan
der, onzen indruk gegeven over een bezoek
aan de Wieringermeer. Wanneer het ons
gelukt is om de belangstelling van onze lezers
voor de inpoldering van de voormalige Zuider
zee op te wekken, dan achten wij het doel van
dit artikeltje bereikt. Er is geen beter middel
om zich een oordeel te vormen dan zelf te
gaan zien. De Wieringermeer is ongetwijfeld
de meest bekende polder van Nederland,
maar bij de Zeeuwen toch nog te weinig door
eigen aanschouwing bekend.
Op den afsluitdijk staat op de plaats waar
in 1930 de dijk werd gesloten een monument,
waarop de gevleugelde woorden zijn aange
bracht: ,,Een volk dat leeft, bouwt aan zijn
toekomst". Zoo is het inderdaad. Wanneer
het geheele Zuiderzeeplan zal zijn uitgevoerd,
zal 220.000 ha land op de zee veroverd zijn,
een oppervlakte grooter dan onze eigen pro
vincie, de zeearmen niet mede gerekend.
D.
De oogsttijd nadert met rassche schreden. Een
periode van drukke werkzaamheden breekt aan.
Vooral dan zal het gemis aan leiding en werkkracht
op het bedrijf als een zeer groot bezwaar worden
gevoeld.
De landbouwers, die momenteel onder de wapenen
zijn, zullen ongetwijfeld reikhalzend uitzien naar
het bericht dat hun
vrijstelling van militairen dienst
zal verleenen. Onder deze omstandigheden ligt het
voor de hand, dat het aantal verzoeken om zaken-
en landbouwverlof buitengewoon groot is. Met het
afwerken hiervan wil het nog niet erg vlotten.
Reeds enkele weken geleden hebben de 3 Centrale
Land bouw-Organisaties zich tot den Minister van
Defensie gewend, met het verzoek om de aanvragen
om verlof te splitsen in verzoeken van personen uit
den land- en tuinbouw en verzoeken van hen, die in
