eeuwóe
3£erkbode
MAN en VROUW
Laat onze ogen open zijn
Grepen uit het boek
Kronieken
MIJN COLLEGA
IN DE MODERNE
MAATSCHAPPIJ
21e JAARGANG No. 14
6 OKTOBER 1966
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
Redactie Ds. W. H. Gispen, Terneuzen Ds. B. Wentsel, Brouwershaven Ds. G. van Wilgenburg, Middelburg.
Correspondentie-adres Littooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg.
Medewerkers J. A. van Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen Ds. J. Bosman, Vrouwenpolder
Ds. M. V. J. de Craene, St. Laurens Ds. H. Eikelboom, Heinkenszand Drs. A. Elshout, Koudekerke
,.ik worstel Ds. W. Kats, Apeldoorn Ds. A. G. Kornet, Vlissingen Dr. P. C. Kraan, Vlissingen
cn ontkom" Ds. G. S. Oegema, Arnemuiden Ds. D. Ringnalda, Middelburg Drs. J. Vlaardingerbroek, Ermelo.
f-\
Abonnementsprijs
4,per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
15 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 15 cent
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
vJ
Veel verandert er in onze tijd in de
relatie tussen man en vrouw. Vooral in
de zogenaamde ontwikkelingslanden
wordt dit bijzonder duidelijk. De vrouw
leefde hier tot voor kort nog in een
soort slaafse positie. Men zag dat aan
sluierdracht, aparte harems, polygamie.
Voor de oosterling was de geboorte van
een zoon een zegen, maar van een doch
ter een vloek. Thans zijn in de afrikaan-
se en aziatische landen geweldige ver
schuivingen aan de gang. Vrouwen dra
gen een uniform en vechten als soldaten
mee in een leger. Ze werken als indus
trie-arbeider in een fabriek, studeren op
universiteiten en bekleden politieke
functies.
Ook in Nederland herinneren we ons
nog de tijd, dat men het niet nodig
vond, dat de vrouw een beroepsoplei
ding kreeg. In de kerken heeft zij niet
of nauwelijks toegang gekregen tot
ambten en bedieningen. In politieke en
maatschappelijke kringen liggen de pro
motiekansen voor mannen en vrouwen
beslist nog niet gelijk. In leidinggeven
de kringen worden veel meer mannen
dan vrouwen aangetroffen. Ook in dit
opzicht is het emancipatieproces nog
nauwelijks begonnen.
Veel ongehuwde vrouwen hebben
hun moeilijkheden. Voor volwaardige
huisvestingsmogelijkheden wordt nog
maar nauwelijks gezorgd, ook al bekle
den ze een volwaardige werkkring.
Hiernaast moeten ze zorgen voor de
gang van zaken in eigen huishouding.
In het sociale verkeer neemt de onge
huwde vrouw vaak een geïsoleerde po
sitie in.
Maar ook gehuwde vrouwen zitten
met problemen. Velen hebben voor hun
trouwdag een baan gehad. Ze vragen
zich af, of ze ook nu ze getrouwd zijn
nog een werkkring buitenshuis zuilen-
aanvaarden. Zijn ze, als ze dit doen,
verantwoord ten opzichte van hun man
en hun kinderen Is het anderszijds, uit
het maatschappelijk bestel gezien, geen
levensnoodzaak, dat de beschikbare ar
beidskrachten zoveel mogelijk ingescha
keld worden in het productieproces
Misschien treffen we de grootste
verwarring en onzekerheid nog wel aan
op het gebied van de moraal en de ze
den. Overal hoort men tegenwoordig
spreken over de noodzaak van een
nieuwe moraal". Er bestaat een toene
mende mate van onzekerheid rond b.v.
de vragen van het voorechtelijk ge
slachtsverkeer. In bepaalde jongeren
groepen schijnen zich vormen Van mo
raal te ontwikkelen, die vele ouderen
verontrusten.
Het is daarom een belangrijke zaak,
dat de interkerkelijke gezinsweekcom-
(3e stukje).
De uwe, o David.
1 Kvon. 12 18m.
Wat is het toch een zegen om reeds
vroeg de Here te dienen, in onze jonge
dagen. Zeker later is er de ervaring
als 't goed is, de rijping, de verdieping,
maar ook komen meer de zonden, de
zorgen, de verzwakking, de gewenning.
Ik denk veel aan de jonge tijd van
David. Prachtig om er van te lezen. Zo
verkwikkend David, met zijn mannen
om zich heen. Ze zijn verknocht aan
hun jonge koning. Ze gaan voor hem
door het vuur. En ik zie daarin een
beeld van Christus' volk om de Christus
heen, vol liefde, en enthousiasme.
missie voor het jaar 1966 het thema
.,Man en vrouw in de moderne samen
leving" aan de orde heeft gesteld. Dit
gaat op verschillende manieren gebeu
ren. In de eerste plaats wijzen wij op
het boekje, dat dit thema als titel heeft.
De volgende artikelen zijn hierin op
genomen W. de RuSchouten Man
en vrouw, vroeger en nu dr E. Flesse-
man—van Leer Bijbelse lijnen dr. H.
VerweyJonker Man en vrouw in de
maatschappij ds R. Kaptein Man en
vrouw in het huwelijk ds mr M. A.
Klomp ongehuwd prof. dr P. Smits
Mannen en vrouwen in de maatschappij
van morgen.
Dit geschrift geeft belangrijk studie
materiaal over de boven gekenschetste
problematiek. Het is zeer waardevol
voor gesprekskringen, mannen- en
vrouwenverenigingen, vrouwenbonden
etc. en voor belangstellende geïnteres
seerden. Men kan het bestellen door
storting van ƒ2,— op postrekening nr.
53 31 14 t.n.v. G.G.Z., Koningslaan 7
te Utrecht.
In de tweede plaats wijzen wij op
,,De nieuwe boekenzoeker". Dit is een
aantrekkelijk uitgevoerde folder, waarin
een omschrijving gegeven wordt van
een aantal boeken over huwelijk en op
voeding. Ook schenkt de folder aan
dacht aan boeken over de vrije tijdsbe
steding in het gezin. Tevens is infor
matie bijgevoegd over het maandblad
„Gezond Gezin". Dit tijdschrift geeft
regelmatige voorlichting over vraagstuk
ken van zedelijke aard, van opvoedkun
dige aard etc. Het wil dienstbaar zijn
aan de opbouw van een goed huwelijks-
en gezinsleven. Het wordt uitgegeven
door de P.S.V.G. (Protestantse Stich
ting tot bevordering van Verantwoorde
Gezinsvorming) en geniet als zodanig
reeds in ruime kring bekendheid.
Ieder gezin in de kerkelijke gemeen
ten zou een exemplaar van beide folders
moeten hebben. Ze kunnen verspreid
worden via kerkbodes of door ze neer
te leggen in de kerkgebouwen. Boven
dien zouden wij in overweging willen
geven na te gaan, of het mogelijk is dat
er een verspreiding huis aan huis plaats
vindtdus niet alleen bij de kerkelijke
gezinnen, maar ook op de adressen van
hen, die geen relatie met de kerk heb
ben.
We hopen, dat ook dit jaar de „ser
vice" van de gezinsweekcommissie in
veel plaatselijke kerken een stimulans
zal zijn om in eigen kring de vraag naar
de verhouding tussen man en vrouw
openhartig en veelzijdig te bespreken en
te toetsen aan wat de bijbel hierover
zegt.
Leeuwarden Dr. J. Rinzema.
Prachtige staaltjes worden ons daarvan
verteld in Kronieken. Eén kon op tegen
driehonderd (1 Kron. 11 11, 20). Eén
heefteen stuk land vol met kostelijke
vruchten, weten té behouden, hij, met
David (1 Kron. 11 13, 14). Zijn hel
den hebben een keer water gehaald uit
de bron te Bethlehem, waarbij ze door
de vijandelijke linie der Filistijnen zijn
heengebroken (11:17 v.v.). Iemand
versloeg ook een leeuw, en ook een reus
van een Egyptenaar, nog wel met diens
eigen speer (11 22, 23). Er is ook eens
een groep de bruisende Jordaan over
gezwommen, om aan de overkant de
vijanden op de vlucht te jagen
(12:15).
Eens kwam er een groepje tot David,
naar zijn vesting, onder meer uit de
stam Benjamin (de stam van Saul, Da
vids tegenstander). Is 't een wonder,
dat hij vraagt Zijt ge vrienden of vij
anden En dan dat antwoord de uwe,
o David Met U, zoon van Israï (zijn
wij)! Wat 'n overgave! Wat 'n
band aan de koning
Zijn wij ook zo gebonden aan de
koning, ons van Israels God gegeven
Om met Da Costa te zeggen voor u
wil ik lijden, voor u wil ik strijden,
voor u wil ik d' aarde doorgalmen van
lof?
Groot wordt de toeloop naar David
(1 Kron. 12 22). En tenslotte komt er
een groot feest te Hebron, om David
koning te maken over geheel Israël (vs
38—40). Het wordt een drie-daagse
toogdag, in de openlucht. En daar zijn
de Israëlieten om David heen
talrijk (zij kwamen allen),
toegewijd (met een toegewijd hart),
actief (de broeders hadden alles bereid),
blij (er was vreugde in Israël).
Allemaal vrucht van die belijdenis
de uwe, o David. Geeft dan uw hart
aan Koning Christus, en zeg het ook':
de uwe, o Christus
J. H. BECKER.
3 hoogtepunten in Zeeuws-Vlaanderen.
De maand september is voor Zeeuws-
Vlaanderen een veelbelovend begin ge
worden.
Steeds weer leest u in de krant dat
wij hier in een dynamische streek wo
nen en werken. En misschien denkt u
dan het eerst aan de Kanaalzone. Toch
gebeuren er ook in West-Zeeuws-
Vlaanderen belangrijke dingen.
Ook hier en juist hier beleefden we
een paar hoogtepunten die het vermel
den waard zijn.
I. Schoondijke Leer om leer.
Leer om leer. Zo ging het toe in
Schoondijke op een groot jeugdappèl.
De hele dag was het al stralend weer
geweest. En dus was er geen ontkomen
aan. De geplande voetbalwedstrijd ging
door. Predikanten, ouderlingen en dia
kenen van de classis waagden zich in
de strijd. En namen het op tegen een,
zorgvuldig geselecteerd elftal uit de
jeugd. Een sportieve ontmoeting tussen
de generaties. Gezien vanuit de achter
hoede was het een boeiend schouwspel.
Een opwindend schouwspel. Het
werd mij niet helemaal duidelijk wat nu
precies het doel is. Waarschijnlijk om
een doelpunt te maken. Bij de predikan
ten vooral was een vage angst merk
baar. Een verlangen om de bal uit de
weg te gaan. Een uitzondering moet
worden gemaakt voor de beroepen pre
dikant van Aardenburg, die met een
overtuiging, die mij verbaasde, als back
overal en nergens was. Hij speelde als
of zijn leven er van afhing.
Komische momenten vielen er te be
leven. Daar waren twee vurige ouder
lingen, die -begeesterd door hetzelfde
ideaal tegen elkaar opbotsten. Zo
iets gebeurt verder alleen maar op een
vergadering.
Soms kreeg men het idee, dat David
en Goliath tegen elkaar voetbalden.
Gelukkig bleef het bij een sportieve ont
moeting tussen die twee.
Gezien vanuit mijn back-positie was
het een schouwspel dat beurtelings de
bewondering en de lachlust opwekte.
De uitslag Wel, door het energieke
optreden van de keeper der senioren,
die met heel zijn lichaam de bal opving,
heeft de jeugd met 5—2 gewonnen.
Maar dat was ook de bedoeling. Leer
öm leer.
II. Aardenburg
Sint Bavo en de pap-klok.
Op zondag 18 september vond er een
bijzondere gebeurtenis plaats in de Sint
Baafs-kathedraal van Aardenburg.
Misschien doet de uitdrukking u wat
overdreven aan. Maar wie deze impo
sante kerk voor het eerst heeft gezien,
kan alleen maar diep onder de indruk
Al met al is de omgang met mijn
buurman wel erg op het zakelijk vlak
gebleven. Ik heb meer interesse gehad
voor zijn preek-techniek dan voor zijn
huiselijke omstandigheden. Er is veel
ziekte in zijn gezin. Weinig heb ik
daarover met hem gesproken. Hij was
de oudere, ik stond nog jong en schuch
ter tegenover zijn gerijpte ervaring.
Maar moet leeftijds-verschil een ver
hindering zijn om mee-leven te tonen
Ik preekte eens in een gemeente, waar
hij beroepen was geweest. Toen ver
telde hij „Dat beroep had ik zo graag
willen aannemen, maar het kon niet om
mijn gezin. Om mijn gezin heb ik veel
moeten doen en veel moeten laten. Ik
hoop, dat God jou een fleuriger weg
bereidt". Ik heb toen die woorden,
neen, niet voor kennisgeving aangeno
men. Maar toch ook de gelegenheid
niet gegrepen om eens van hart tot hart
met hem te praten. Iets, wat niet op
commando gebeuren kan, wat aan een
zekere sfeer gebonden is. Die sfeer was
er toen welwe zaten rustig bij elkaar
en mijn collega, anders zo gesloten over
zijn persoonlijk leven, had nu toch iets
over zichzelf verteld. Och ja, ik kan het
bescheidenheid noemen, en schuchter
heid tegenover een veel ouder iemand,
dat de weg naar zijn hart door mij toen
niet betreden is. Maar het eigenlijke
woord moet zijn egocentriciteit. In z'n
boekje „Met twee woorden' noemt
Ds Pijlman de traagheid onze hoofd
zonde. We zijn zo log en zo zwaar met
onszelf bezig, vinden eigen leven en
eigen moeite zo belangrijk, dat we de
ander gebruiken om van hem te ont
vangen en om door hem geholpen te
worden. Maar dan traag zijn om te ge
ven en om te helpen, traag zijn om de
gelegenheid en de kans te zien voor de
ander iets te zijn, om eens van het za
kelijke te komen tot het persoonlijke,
om elkaar eens te benaderen en te be
hartigen. Ook in een lang gesprek kun
je nog ver van elkaar blijven. Geen be
nadering dus. En nog veel minder be
hartiging. Wanneer het hart er niet in
is, moet elke omgang aan een manco
lijden.
G. S. O.
komen van dit eeuwen-oude bouwwerk.
De kerk is eigendom van de Ned.
Herv. Gemeente in Aardenburg. Deze
kerk was afgestaan voor de intrede-
dienst van' de nieuwe Gereformeerde
predikant, Ds M. Noorloos. De eigen
kerk was te klein, om het grote aantal
kerkgangers te bevatten.
Een intree-dienst in deze monumen
tale kerk is een belevenis. Dat is het
ook geworden. Om meer dan een re
den. Daar is het monumentale orgel,
dat als één van de best gerestaureerde
orgels van Nederland bekend staat.
Daar was ook die merkwaardige com
binatie van eeuwen, oud en gloednieuw.
Zo iets beleef je alleen maar in een
oude kathedraal. Een ziel in een mu
seum.
Ds M. Noorloos leidde deze stijlvolle
dienst. En hield zijn intreepredikatie
over de geschiedenis van Elisa tijdens
de belegering van Dothan. „Open,
Heere, zijn ogen, opdat hij moge zien...
Want die bij ons zijn, zijn meer dan
die bij hen zijn."
Het werd een eerlijke, bewogen
preek. Een preek met visionaire en mis
sionaire aspecten. Zo klonk het altijd
weer nieuwe woord vanaf een eeuwen
oude naar onze begrippen wat al te
hoge kansel.
De vroege eeuwen en de dag van
vandaag vonden hun kruispunt in het
eeuwige woord. Na de dienst werden
nog veel goede woorden gericht aan dit
nieuwe predikantsechtpaar. Daarbij
werd de nadruk gelegd op het belang
van deze bijzondere post aan de Bel
gische grens.
Een vooruitgeschoven post, die zijn
belang in het verleden al heeft bewezen
en in de toekomst onder Gods be
zielende leiding zal bewijzen.
