NIEUWSBLA
TOOR ZEELAND.
No, 204. 1906.
Vrijdag 1 Juni
20e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
BuitenlandSEh Qverzieht.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, ie Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Gemengde Berichten.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zij, tllo Zilcfli met 1 .Tuli a. s.
op ons blad abonoeereu, ont
vangen liet tot dien datum
gratis.
31 Mei 1906.
De rookkolom die opstijgt uit de schoor-
steenen der machine-zaal en de vuurkolom
die opstijgt uit den schoorsteen van de
gieterij de stoomfluit en het oorver-
doovend hameren en kloppen verkondigt
dat op de werf De Schelde te Vlissingen
druk gewerkt wordt.
En als ge op het uur van opkomen op
afgaan van de fabriek in de nabijheid
komt maak u dan uit den weg, want geen
marktdag is zoo druk en geen optocht
zoo beweeglijk.
Steeds vermeerderl het werk. Nu weder
door den bouw van eeu torpedo voor het
departement van Koloniën.
We spraken dezer dagen van den over
gang van den Amerikaanschen profeet
Dowie, vandaag hebben we te spreken
over een gelijke van hem, hoewel heel
a"ders.
In de revolutionaire beweging die Rus-
jand het vorige jaar doorleefde, kwam op
eeDs een jonge priester op den voorgrond.
Het was Gapon, een jonge priester, die
de Mozes zijn zou die het Russische volk
uit het huis der dienstbaarheid uitleiden
zou. Zijn figuur trad het meest op den
voorgrond, hij werd de vrijheidsheld ge
noemd, als de verlosser aangemerkt.
Gapon verdween plotseling.
Spoedig daarop hoorde men dat hij te
Wiesbaden, te Londen, te Parijs gezien
was en de genietingen der wereld had
lief gekregen.
Hij had zichzelf ingeleid in het dienst
huis der zonde, en was in gebreke ge
bleven om zijn volk uit te leiden uit het
diensthuis der despoten.
En Gapon werd kort geleden gevonden
in een eenzame villa met een strop om
den hals.
Wat er gebeurd was
W ie zal het zeggen
Deze boerenzoon, eerst jong priester,
waarschijnlijk vurig van geest, is gekomen
in de macht der zonde, haar dienaar ge
worden en ondergegaan als zoo velen.
Hoe men de lui onder de socialisten
optrommelt moge onderstaande annonce
leeren, die we ter kennisneming voor onze
lezers uit Het Volk overdrukken.
Aan de Partijgenooten te Amsterdam!
Er is een raadsverkiezing in Dis
trict IIIDaarvoor moet
Huisbezoek
worden verricht.
Er zijn veel te weinig boekjes gehaald.
Zoo komen wij er niet. Komt heden en
morgen uw boekjes voor Maandag halen.
VerspreidersHeden avond op post.
Plakkers Brengt laddertjes meê.
Het roode licht"
rijdt om elf uur van de verschillende stand
plaatsen uit.
Heden avond kunnen biljetten worden
afgehaald.
Er moet veel meer geld binnen komen.
De bekende Middernaehtzendeling Van
Munster geeft in De Middernachtzendeling
het volgende critische verslag van een ver
gadering waar Neeltje Lokerse optrad, de
bekende onverschrokken propagandiste
voor de opheffing van het verbod van onder
zoek naar het vaderschap
We hebben een der vele vergaderingen
door Neeltje Lokerse belegd, bijgewoond.
Toen we daar zoo rond keken, ontwaar
den we een publiek van allerlei slag.
Ouderen en jongeren van jaren, mannen
en vrouwen waren in nogal groote getalen
opgekomen.
Geen wonder, 't was wel om de nieuws
gierigheid te prikkelen en men had elkan
der stellig gezegd kom mee, daar is wat
raars te doen.
$8» ongehuwde moeder zoo werd der
wereld kond gedaan die met haar revol
ver had geschoten op den verwekker van
haar kind, zou in Zeeuwsche kleedordracht
dus met bloote armen ten tooneele
verschijnen om te spreken over het onder
zoek naar het vaderschap in verband met
de bevolking der huizen van ontucht.
Als dat niet trekt, trekt niemendal.
We zagen er dan ook zitten mannen, die
nu juist niet bekend staan als te zijn van
hooge levensopvatting, glurende door hun
binocles om het wondermensch goed van
nabij te kunnen gadeslaan, naast „bak-
vischjes" die nog onder het ouderlijk oog
behoorden en gichelend luisteren naar al
dat vreemde, dat ze te genieten kregen.
Jammer, dat voor een dergelijke verga
dering geen ernstig man werd geplaatst met
veel wijsheid en groote zeggingskracht, om
voor dit bijzondere publiek, dat meestal
niet te bereiken valt, den waren toon aan
te slaan.
Daartoe mist Neeltje ten eenen male de
gave. Ze is een dienstmeisje, niet gewoon
in vergaderingen te sprekeD, wat door haar
dan ook volmondig wordt erkendeen meisj e
dat onrecht heeft geleden, d&t onrecht,
waaronder zoovelen met haar gebukt gaan
en waarvan.zij nu komt getuigen. Eigenlijk
bedoelt zij niets anders dan te roepen: houd
den dief en bekommert zij zich weinig om
op- of aanmerkingen.
Jammer, dat zij het hierbij niet laat, maar
aan dit geroep allerlei beschouwingen gaat
vastknoopen, die kant noch wal raken.
Om te beginnen deelt ze den aanwezigen
mede geen verstand te hebben van wetten
een verklaring die overbodig is en door
ieder reeds terstond wordt gevoeld. Hield
zij zich daar nu maar aan, maar helaas
eren daarna gaat ze 't ontwerp van wets
wijziging in zake het onderzoek naar het
vaderschap behandelen, en toont zin voor
zin daarvan niet te begrijpen.
Even daarvoor beweert ze, dat drankwet
en christelijke scholen (wat die twee zaken
met elkander hebben uit te staan, snapt
wel niemand) plus gestichten (welke zegt
ze niet) niets geven zoolang de wet het
onderzoek naar het vaderschap niet toelaat.
We wachten dan op een nadere verkla
ring van die duistere rede, maar inplaats
daarvan wordt ons gezegd, dat weldra een
boek, dat zij onder den naam „Lize" zal
uitgeven meer licht komt brengen. Dat is
dan reeds het tweede boek, dat spreekster
zich voorstelt te verwekken, want haar toe
spraak is feitelijk niejs anders dan een frag
ment uit een werk, dat van haar hand zal
verschijnen onder den titel: „Waarom ik
de revolver aftrok". Ook hebben we nog
in 't vet een lezing over 't „Socialisme'' die
ze nu terloops slechts aankondigt.
Zooals het bovenstaande veel van een
chaos heeft, is dit het geval met haar heele
speech. Ze grijpt tal van bijbelteksten om
haar christelijk geloof te belijden en ver
dedigt dan den arbeid dien God den chris
tenen heeft opgelegd zóó, dat men meent
dat die arbeid nu ook geschiedt; maar daar
vlak op citeert ze een paar staaltjes uit
haar dagboek weer een boek die ge
tuigen van schijnchristendom, waarna ze
direct concludeert: Er is geen Christendom.
Feitelijk is in haar oog elke Christelijke
arbeid eigenbelang, wat zichtbaar in den
smaak valt bij een groot deel van dit
publiek.
Jammer dat dit publiek niet ad notam
neemt een verklaring die dan weer volgt.
Neeltje zegt, zooveel teleurstelling bij de
christenen te hebben ondervonden, dat zij
den lust miste naar het ware barmhartig-
heidswerk te gaan onderzoeken. Daarin
ligt de verklaring opgesloten, dat dit er
dan toch ook nog is en zou een bijbeltekst,
als die van „Oordeelt niet opdat gij niet
geoordeeld wordt", hier lang niet over
bodig zijn.
Tusschen deze bespiegelingen in moet
ook Minister Loeff het ontgelden. De
spreekster heeft veel medelyden met het
buiten-echtelijke kind, maar dit wordt door
t ontwerp Loeff niet gebaat, dat is niet te
helpen met eeuig geld.
Men vraagt zich afwaar dan wel mee,
en Neeltje is reeds klaar met haar antwoord.
Kort en goed wil zij gehuwde verwekkers
in de gevangenis opbergen en om te be
wijzen dat ze vooral niet sentimenteel over
het mannelijk deel dor bevolking oordeelt,
heeft zij ook een ontwerp van wet in kaar
gedachte, dat werd het wet, een groot deel
der jongelingschap eveneens achter de ker
kermuren zou voeren. De man die buiten
het huwelijk een kind verwekt, moet ge
vangenisstraf dragen en de jonge man, die
een engagement verbreekt, dient eveneens
in deze staatsinstelling tot nadenken ge
bracht.
Alles goed en wel, zoo dachten we, maar
wat baat dit nu voor het natuurlijk kind
Een zaak staat schijnbaar voor Neeltje
vast. De ongehuwde moeder is de arme
misleide, de man is de verleider, de boos
doener bij uitnemendheid.
We zullen de dwaasheid daarvan niet
aantoonen, daar ieder kan weten, dat in dit
geding beide partijen schuldig staan, al
kan er van „meer of minder" schuld ge
sproken worden.
Daarom is het van den oud-minister Loeff
zoo goed gezien de partijen buiten spel te
laten om alleen het kind te helpen. En nu
vragen we nog eens welk voordeel heeft
het kind er bij wanneer de gehuwde ver
wekker in den kerker zit. De ongehuwde
moeder heeft dan eveneens alleen de zorgen
te torsen en het kind mist naast een vader
ook nog het geld voor zijn onderhoud.
Misschien zouden er geen verwekkers van
buiten-echtelijke kinderen meer komen, als
het denkbeeld van Neeltje ingang vond om
alle verbrekers van engagementen in de
gevangenis op te sluiten. Dat zou althans
een groot deel van de Nederlandsche man
nen onschadelijk maken, al vreezen we dat
dit voorstel van Neeltje Lokerse. bij de
Kamerleden geen genade zal vinden.
W e zullen niet voortgaan de spreekster
op al haar kronkelwegen te volgen. Toch
dienen we, waar zij nu door duizenden in
den lande werd gehoord, de pers haar wel
gezind was, en haar gedrukte toespraak in
groote getallen werd verspreid, nog het een
en ander aae te stippen.
Rustig kunnen we passeeren haar mea
ning, dat de wet feitelijk den ongehuwden
verwekker behoorde te verplichten met de
moeder van zijn kind te trouwen. Haar
redeneering dat bij de zoovele reeds be
staande ongelukkige huwelijken deze er
nog wel bij kunnen, spreekt in dwaasheid
voor zich zelf. Ook doet Neeltje moeder en
kind geen dienst wanneer zij namens de
ongehuwde moeders verklaart, dat zij best
haar leven had willen offeren door een
ongelukkig huwelijk aan te gaan, als zij
daardoor het kind maar een vadernaam had
kunnen bezorgen. Wij meenea dat dui
zenden, meer verstandige ongehuwde
moeders daar hartelijk voor danken, en
zeer terecht.
Eén zaak in de toespraak van Neeltje is
beslist ergerlijk en we dienen die als zoo
danig wel terdege te sigDaleeren. Eerst
dachten we aan een verklaring die haar
onder de impulsie van het oogenblik was
ontvallen, maar toen we deze terugvonden
in de brochure „Gij zult niet doodslaan",
hebben we ons afgevraagd hoe een meisje
met een christelykeopvoedingeen dergelijk
woord kan uitspreken.
Als Neeltje staat te bejammeren de arme
ongehuwde moeders, die verlbid worden,
dan bestraft zij de mannen, dat zy reine
meisjes tot hun slachtoffers maken. Zegeeft
toe, dat de man door zijn hartstocht in de
verzoeking kan komeD, maar zoo zegt ze
dan in gemoede „Laat dezulken dan gaan
naar publieke vrouwen". Wel foei, Neeltje!
Zoo straks verklaardet gij, dat de huizen
van ontucht ook worden bevolkt door onge
huwde moeders, die eerst verleid, nu ande
ren moeten verleiden om voor haar kind te
zorgen wat ook weder op een onjuistheid
berust en nu wilt gij die vrouwen nog
dieper doen vertrappen.
Wij hebben van al 'tgeen door IJ ten
onrechte beweerd werd, deze woorden wel
het meest betreurd.
Hoeveel eerlooze bordeelbezoekers voe
gen het den middernaehtzendelingen toe
„moet ik dan hier wegblijven en een eerbaar
meisje verleiden?"
Daarop werd dan steeds geantwoord
„gij moet de vrouw eerbiedigen en zelf een
kuisch leven leiden".
Die taal had beter gepast in den mond
van Neeltje Lokerse, maar haar omgang
met verkeerd gezelschap heeft haar de taal
van het bordeel helaasdoen spreken.^
Wij zullen het hierbij laten en niet kla
gen over haar valsche voorstelling als zou
een Christelijk huur- en verhuurkantoor te
Amsterdam zich alleen het lot van dienst
boden aantrekken om de vijf gulden, die bij
indiensttreding wordt ontvangen. Ook
nemen we het haar niet kwalijk, dat zij een
geheel publiek vergeet in te lichten over
den arbeid die allerwege in het belang van
de slachtoffers der ontucht geschiedt, maar
daar tegenover een gebeurtenis plaatst
van een gevlucht bordeelmeisje in Amster
dam, dat door een predikant hulp geweigerd
werd, om daaruit te concludeeren dat men
die meisjes aan hun lot overlaat en tot
ontucht doemt.
Dit alles schryven we toe aan verre
gaande onkunde, en al valt dit dit niet te
vergoelijken en al is het gewenseht, dat zij
die meenen anderen te moeten inlichten,
zelf op de hoogte zijn, erger dan dat
komt het ons voor, dat Neelt je Lokerse den
weg naar eerbied voor de vrouw zoekt door
het huis van ontucht, de plaats waar men
het spoor daarheen zeker bijster raakt.
J. N. v. M.
Het Arbeidscontract en het vorig Kabinet.
In de l/otterdammer wijst prof. Fabius
er op, hoeveel verzet er opging, toen aan
het eind der vorige Kamerzitting de Lager
Onderwijswet in plaats van het Arbeids
contract in behandeling werd genomen, en
hij vervolgt
Ook daarvan is een seherp wapen gemaakt
om de rechterzijde te bestrijden.
En hoe is het toen verder geloopen
23 Maart kwam het wetsontwerp in zake lager
onderwijs in behandeling. De Tweede Kamer
heelt zich daarmee bezig gehouden tot 5 Mei,
met uitzondering van het tijdvak tusschen 12 en
26 April.
Waarna de verkiezingen de Kamer 19 Mei
uiteen ging.
Thans is in het begin van Februari de beraad
slaging over het Arbeidscontract aangevangen.
Welke nu, behalve het Paaschrecès van onge
veer eene maand, nog steeds voortduurt.
Thans reeds drie maanden dus, terwijl nog
de vsaag is, of de behandeling in de volgende
maand ten einde zal komen.
Nu zal de vrijzinnige pers dezen langen duur
waarschijnlijk niet willen toeschrijven aan onge
schiktheid van minister Van Raalle.
Maar dan volgt toch ook uit het voorafgaande,
dat, ware de Tweede Kamer te vorigen jare
23 Maart met het Arbeidscontract begornen,
de geheele zaak was blijven steken,
en waarschijnlijk zelfs de tijd daaraan besteed,
goeddeels zonder eenige vrucht ware
geweest.
Een puzzle.
Het Volk houdt er van eens een raadseltje
op te geven. In een artikel over den grooten
vriend der arbeiders, Gapon, die lafer bleek
een «verrader" le zijn en daarom door de
revolutionairen gevonnist werd, schrijft het
soe. dein. hoofdorgaan, dat «de sociaal
democratie vierkant vijandig staat tegen
over het anarchisme".
Het anarchisme is «de verwarring en
het toeval en daardoor de gangmaker van
de despotie". De soc.-democratie daaren
tegen kent overleg en beleid het is de
organisatie en daardoor «het systeem naar
't welk de bevrijding der menschheid uit
de kapitalistische klauwen zich voltrek
ken zal".
De arbeiders moeten het anarchisme ver
werpen, omdat het is «de verwarring tol
systeem verheven" en het «uit verwarring
en despotisme geboren is". Het is nooit
anders^ let wel, nooit anders geweest dan
de stofwolk, die het leger der reactie vooraf
gaat en omhult.
Zoo is dus de theorethische beschouwing
van het anarchisme, dat lijnrecht staat
tegenover de soc.-democratie, de «bevrij
ding der menschheid".
Wie nu maar even de geschiedenis der
laatste jaren indeukt, bijv. in 1903, die
ziet, dat onze soc.-democrateu zich nogal
eens door die anarchisten op het sleep
touw laten nemen.
In 1903 toch, in het kritieke oogenblik,
toen de echte arbeidersvrienden zich toonen
moesten, vond men onze soc.-democratie
geheel en al iu de stofwolk van het anar
chisme, de stofwolk, die het leger der
reactie voorafgaat en omhult.
Dus is zij de ware niet.
Het is er tot op 't oogenblik waarlijk niet.
Want Het Volk brengt nu aan het licht,
dat onze soc.-democratie toch eigenlijk
maar een droeve namaak is van het echte
systeem der «bevrijding", dat tot nu echter
nog niet ontdekt is. (N. P. O. C.)
Denemarken.
Het nieuwe Deensche Folketing (Tweede
Kamer) telt 55 leden der regeeringspartij,
waarbij nog een afgevaardigde van de
Fiir-üer komt, 24 sociaal-democraten, 13
leden der rechterzijde, 9 gematigde libe
ralen, 9 radicalen en 3 onafhankelijken.
De regeeringspartij heeft 3 zetels verloren,
de sociaal-democraten hebben er 8, de
rechterzijde 2 gewonnendaarentegen
verliezen de liberalen 3, de radicalen 4
zetels. De regeeringspartij, (conservatief)
blijft dus in de meerderheid.
België.
Over den uitslag van de Belgische Ka
merverkiezingen maakt het Hbld.v. Antw.
de volgende berekening De katholieken
hebben in 1902 en in 1906 in 't geheel
verkregen 538,362, resp. 636,426 stem
men de oppositie 453,780, resp. 503,988
stemmen.
«De katholieken alleen gingen dus 48,094
stemmen vooruit en de oppositie, ondanks
het cartel, óndanks de fameuse liberale
strooming, 50205 stemmen, dus nagenoeg
hetzelfde aantal. En nu nemen wij niet
eens de 11,000 stemmen der independen-
ten voor onze rekening.
„Alhoewel de stemmingverhouding dus
dezelfde blijft, verkrijgen wij, door de
bewegingen van de balans der E. V.,
eenige zetels minder. Dat vermindert wel
de vertegenwoordiging, maar niet de sterk
te onzer partij", zegt het Hbl.
Te Antwerpen is het nogal rumoerig
toegegaan bij de verkiezingsdiukte, er
werden zelfs een paar revolverschoten ge
lost, overigens is alleen een agent mis
handeld en zijn een paar mensehen in
hechtenis genomen. Erger was het te Gent:
baar zijn twee jongelui vrij hevig gekwetst
bij de politieke betoogiDgen.
Middelburg. Woensdag had op de
gewone plaats, aan de Loskade alhier,
eene inspectie van exercitie met
eenige brandspuiten plaats. Aan de exer
citie was een bijzondere kleur gegeien,
doordat het bestuur twee premies had uit
geloofd, een van f10 en een van f 5, voor
de manschappen van die spuit welke onder
dezelfde omstandigheden het vlugst water
gaf. Elke spuit werd opgesteld op 200 M.
'van de plaats waar water kon worden op
gepompt, terwijl ondersteld werd, dat de
pypvoerder 15 M. verder den brand
met de waterslang kon bereiken Spuit C,
le brandmeester de heer M. C. Roest, was
overwinnaar met 2 min. 45 seconden, ter
wijl spuit D, le brandmeester de heer W.
P. van Pagé daarop volgde met juist 3 min.
Deze poging van het bestuur, dat hierdoor
de ambitie van het corps levendig houdt en
de vaardigheid bevordert, valt zeker toe
te juichen, De wakkere spuitgasten toon;
