NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 170, 1906.
Zaterdag 21 April
20e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Boitulindsek Overzicht.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JOMGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Becfctszake n.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
i0
20 April 1906.
De Middelburgsche Courant heeft haar
onjuiste mededeeling omtrent een samen
komst van dr. Kuyper met dr. Gewin en
prof. Visscher, en de door haar op die on
waarheid gebouwde valsche conclusies niet
ingetrokken.
Integendeel heeft zij deze laatste nog
wat aangedikt, de beschuldiging volge
houden en zoo tot het laatste toe in hare
onwaardige taktiek van stemmenjacht door
het wekken van valsche voorstellingen,
volhard.
Dit spijt ons, meest om haar zelve.
Zij, die zoo vaak als censor harer zusteren
optreedt, en opkomt voor vrijheid en recht,
en waarheid, had de kiezers niet ter
stembus mogen laten gaan, alvorens hare
valsche beschuldiging ingetrokken, en hare
vergissing hersteld te hebben.
Door dit na te laten heeft zij zelve op
haar „vergissing" het stempel eener ellen
dige kiesmanoeuvre gedrukt.
Weer is een nieuwe Rembrandt ontdekt.
De schilderij, thans in het Kaiser Frie-
drich Museum te Berlijn, stelt voor Saskia,
de vrouw van den schilder.
Met parelsnoeren door het los afhangend
haar en ook rond den hals, heeft zij een
mantel van brocaat omgeslagen, terwijl ze
een groot blad papier in de hand houdt.
Ze zit bij een tafel, waarop metalen bord
en schenkkan zijn geplaatst.
Men is reeds bezig om de schilderij te
reBtaureeren en stelt zich voor, ze bij gele
genheid van het Rembrandtjubilé, op de
tentoonstelling te Leiden te exposeeren.
Al is het aantal schilderstukken van den
Hollandschen meester groot betrekkelijk,
elk stuk van zijne hand, dat de verzameling
verrijkt, is als een groote aanwinst te
beschouwen. Het zijn altemaal voort
brengselen van het genie, die de eeuwen
verduren.
De eenvoudige koster der Westerkerk te
Amsterdam, vermoedde voorzeker niet,
welk groot verlies de kunst geleden had,
toen hij bij Rembrandts dood, diens naam
aldus in het doodenregister inschreef
Deynsdach, 8 October 1669. Rembrandt
van Rijn, schilder, op deRoosegraft, teghen
over het doolhof. Laat na 2 kynders.
Het onderzoek naar het vaderschap is een
maatregel, waarnaar door duizenden in den
lande met groot verlangen wordt uitgezien.
In België heeft de wetgever den knoop
doorgehakt, en is men ons nu voor. Daar
is de wetswijziging die voortaan bedoeld
onderzoek toelaat, een feit geworden.
In naam der rechtvaardigheid kan deze
beslissing niet genoeg worden toegejuicht.
En den Nederlandschen wetgever roepen
wij toe haast u, en doe wat gij rc eds een
halve eeuw geleden had moeten doen. Laat
de trage en omslachtige wijze van wet
geving, waardoor ons vaderland al zoo
vaak bij zijn naburen tot een belaching
was, nu eindelijk, althans op dit teere
punt, eens varen.
Geef ook hier den rechter 't recht tot
onderzoek naar het vaderschap, tot aan
pakking van den wreeden wellusteling die
zich de vrouw of maagd tot voorwerp en
slachtoffer zijner schande, tot deelgenoote
zijner overtreding koos, en weigert de ge
volgen er van te dragen, ja ze alleen
stapelt op het hoofd der zwakke ongeluk
kige, welke hij verleidde
Het moet niet langer in een fatsoenlijk
land mogelijk zijn dal tengevolge van het
verbod van bovenbedoeld onderzoek, de
last en de schande die aan eene onechte
geboorte kleeft, enkel en alleen op de
schouders van het schuldige meisje wordt
geladen, terwijl de minstens even schul
dige jongeling of man vrij uit gaat; ja in
zijn goeden naam door de wet beschermd
wordt.
Dat schreeuwt om wraak
In Iowa, een der Amerikaansche Staten,
js, gelijk wij reeds eenige weken geleden
herinnerden, een wet aangenomen, waarbij
in sommige gevallen vrijheid gegeven
wordt, om een stervende met daartoe
aangewezen middelen het leven te be
nemen. Die wet is de zoogenaamde „eutha-
nasiawet". Ze mag alleen toegepast worden
indien de laatste hoop op herstel verloren
is, n.l. bij ongeneeslijke pijnlijke ziekten.
Ook bij verschrikkelijke misvormde, alst
mede bij hopeloos idiote kinderen. Eers-
dan, wanneer een drietal geneesheeren te
izamen met den geneeskundigen ambtenaar
van de plaats een gemeenschappelijk besluit
nemen om in het speciale geval de wet toe
te passen, wordt aan de gestelde voorwaar
den voldaan. Waar het mogelijk is moet ook
de lijder zijn toestemming geven en niet
weigerachtig zijn 't laatste middel, dat hem
een wissen dood brengt, te gebruiken. Ook
de toestemming der naaste betrekkingen is
noodig. In alle andere gevallen wordt de
behandeling beschouwd als moord.
Dat is zoo ongeveer de korte inhoud
van de veelbesprokene euthanasiawet uit
den Staat Iowa.
San Francisco.
Van hoe ontzaglijken omvang de ramp
te San Francisco was, bewijst het hier
onder volgende telegram van Generaal
Fustin, die met 1000 man troepen der
federatie tot het bieden van hulp aan de
geteisterde bevolking was uitgezonden.
„Aan den minister van oorlog te Was
hington.
San Francisco is feitelijk vernietigd. De
troepen hebben de politie geholpende
militairen hebben samengewerkt met de
civiele autoriteiten. Gjj kunt niet te veel
tenten en levensbehoeften sturen. Onge
veer 200,000 menschen hebben geen dak
boven het hoofd. Levensmiddelen zijn hier
schaarsch, daar alle winkels van voedings
middelen enz. vernield zijn. Alle regee-
ringsgebouwen in de stad zijn verwoest."
Gedurende den nacht van Woensdag op
Donderdag verteerde het vuur nog vele
der fraaiste gebouwen, en breidde de brand
zich in een dozijn riohtingen uit tot in
de woningwijken. Ook in de wijken van
het scheepvaartverkeer en den zeehandel
brandt het.
Het geheele district ten zuiden, van
Market Street de straat, die de stad
in twee helften scheidt is vernield. Alle
dagbladinstallaties zijn onbruikbaar ge
worden.
De generaal zorgt best voor de orde
en de veiligheid. Reeds den eersten avond
liet hij vier plunderaars doodschieten.
De Nieuwe Courant ontving uit New-
York de volgende mededeelingen
De eerste dag.
De eerste schok werd gevoeld omstreeks
5 uur in den ochtenden de beving nam
snel in hevigheid toe. De schoorsteenen
begonnen in te storten, de huizen beefden.
De inwoners, door schrik aangegrepen,
vluchtten de straat op, de meesten in hun
hemdmaar zij ontsnapten slechts aan 't
gevaar onder hun huizen begraven te wor
den, om het even groote gevaar tegemoet
te loopen van door de vallende steenen
en muren der instortende huizen verplet
terd te worden.
In de straten kon men den bodem zich
met korte tusschenpoozen zien opheffen
de huizen wankelden op hun grondvesten
of vielen met donderend geraas in puin.
Voor het meerendeel waren de bewoners
van kleine woningen buiten de dichter
bevolkte buurten ongedeerd, maar alras
waren ook zij aangegrepen door den al-
gemeenen schrik. De schokken duurden
meer dan een uur alle straten wemelden
van lieden die als verdwaasden van rechts
naar links en van links naar rechts vlogen.
Een tweede schok, die zich om 10 mi
nuten voor half negen deed gevoelen,
vermeerderde de paniekmaar de daardoor
aangerichte schade was betrekkelijk wei
nig belangrijk. Allengs kwamen de men
sehen weer tot kalmte en werd het red
dingswerk georganiseerd. Aanvankelijk
was er geen leiding en deed elk wat hem
goeddacht. Men begon in de ergst geteis
terde buurten. De mannen droegen dooden
en gewonden weg, terwijl de politieagenten
hun best deden ouders en vrienden, die
familieleden of kennissen zochten, tot be
daren te brengen.
De menschen, die thuis bleven, zijn in
't algemeen gespaard, hoewel er velen
gekwetst werden door de vallende schilde
rijen, meubelen, enz. Men vreest, dat
bijna geen enkele familie volledig gespaard
bleef.
De huizen, opgebouwd volgens de nieuwe
methode, d. i. met een stalen raamwerk,
bleken sterker dan de uitsluitend steenen
gebouwen. Verscheidene loodsen werden
in zee geslingerd.
Het Paleis van den Arbeid werd tot
hospitaal ingericht en honderden gekwet
sten werden daar binnen gebracht. Alle
overige beschikbare hospitalen waren
stampvol gekwetsten.
Een corps van artsen-vrijwilligers be
handelde de gekwetsten. De talrijke vreem
delingen in de stad vermeerderden nog de
onrust. Bij honderden tegelijk vlogen ze
naar het telegraafbureau om vrienden en
bloedverwanten bericht te geven van hunne
redding en vonden alle telegraafkantoren
op één na vernietigd. Weder was een
nieuwe bron van gevaar ontstaan, doordat
de gasleidingen waren verwoest en het
vrijgekomen gas tal van branden en ont
ploffingen veroorzaakte. De blusschers
waren niet in staat iets tè doen aan de
kleine huizen wilden ze nog wat redden,
dan moesten ze al hun krachten wijden
aan de groote gebouwen in de handelswijk.
De overlevenden uit de districten, waar
de eerste schokken werden gevoeld, doen
treffende verhalen over de tooaeelen, toen
duizenden van angst krankzinnige personen
de straat op snelden en hopeloos heen en
weer over de straat holden in hun ho
peloos pogen om het gevaar te ontgaan
door de neerploffende schoorsteenen en
muren verpletterd te worden. Een groot
aantal hunner vonden op straat den dood,
terwijl hunne familieleden, die 'zich niet
naar buiten hadden begeven het leven
redden. Den geheelen ochtend waren de
brandweerlieden aan het werk om de
vlammen te stuiten,-maar vruchteloos. De
ambtenaren van posterijen en telegrafie
moesten hals over kop de gebouwen ver
laten, wilden ze geen gevaar loopen levend
verbrand te worden.
De dynamietontplofHngen, waarmee de
brandweerlieden de huizen doen springen
om den brand tegen te houden, verhoogen
nog het vreeselijke van den toestand. De
stad is geheel in een dichte rookwolk
gewikkeld, welke, wanneer zij nu en dan
door den wind wordt weggevaagd, een
waren vuurpoel onthult, waar langs alle
kanten balken, ijzeren ramen en steenen
doorvliegen, afgerukt door de dynamiet-
ontploffingen.
Doch al treuriger werd de toestand.
In al de parken en op al de pleinen
verdrongen zich duizenden vluchtelingen
die daar ook de bezittingen hadden opeen
gestapeld, die zij hadden kunnen redden.
De tweede dag.
Het valt nog steeds niet te voorspellen,
wanneer en of men erin zal slagen, liet
vuur meester te worden. De vlammen-
bundels verheffen zich mijlenhoog. Door
de straten vliegen automobielen en andere
voertuigen, beladen met dooden en ge
kwetsten. In den nacht van Woensdag
op Donderdag begon het gespuis opnieuw
i pogingen te wagen, winkels te plunderen
en lijken te berooven.
Terwijl werklieden een 50-tal lijken in
een voorloopig lijkenhuis hadden geborgen,
vloog het gebouw in brand. De vallende
steenen en balken, welke van een met
dynamiet vernield naburig huis afkomstig
waren, dwongen de arbeiders, de vlucht
te nemen en de lijken achter te laten.
Het Chineezen-kwarlier is één reuzen-
puinhoop honderden Chineezen liggen
levend begraven onder de brokstukken
van hun huizen. De Japansche wijk is
volledig- in vlammen opgegaan de Japan
sche bewoners hadden zich nog bijtijds
met hun schamele bezittingen weten te
redden.
De armen worden op kosten der ge
meenschap van voedsel voorzien, het lijden
der van huisvesting beroofden is zeer
groot. Komen de aangevraagde levens
middelen niet bijtijds aan, dan staat een
nijpende hongersnood voor de deur.
De strijd tegen het vuur wordt enorm
bemoeilijkt door de vernieling van alle
waterleidingen in en om San Francisco.
Het eene gebouw na het andere, straat
na straat, wijk na wijk wordt door het
vuur bereikt en verteert. En er is geen
water
Andere plaatsen.
Ook plaatsen in de nabijheid van San
Francisco hebben hevig geleden. In Sacra
mento werden een aantal huizen verwoest
en kwamen eenige personen om het leven,
tusschen San Francisco en Benicia is de
spoorweg over een afstand van drie mijlen
verzakt.
Berkeley, de zetel van de universiteit
van Californië, is ten deele verwoest.
In Oakland stortten een aantal gebou
wen in, maar kwamen geen personen om
het leven.
Het plaatsje San José is van alle gemeen
schap afgesneden.
De Union Pacific Spoorwegmaatschappij
deelt mede, dat alle haar toebehoorende
telegraaflijnen ten Westen van Ogden
(Utah) verwoest zijn.
San Francisco is de hoofdstad van Ca
lifornië. Men verneemt uit Los Angelos
(Californië), dat twee schepen, welke in
de baai van San Francisco voor anker
lagen, gezonken zijn als gevolg van het
opkomen van een vloedgolf, na den
aardschok.
Nu reeds wordt het aantal dooden en
gewonden gesteld op 5000. Een felle
oostenwind wakkerde de vlammen aan.
Algemeen is men echter van meening
dat het juiste aantal dooden wel nooit
zal worden vastgesteld, daar honderden
menschen, onder de brandende puinhoo-
pen, tot asch verteerd zijn.
De minister van Financiën heeft aan het
bijkantoor van de Rijksschatkist te New-
York machtiging verleend, langs telegra-
fischen weg 10,000,000 dollar over te
maken aan het bijkantoor te San Francisco.
Vroegere aardbevingen.
Het was deze week niet de eerste maal
dat Californië door een aardbeving werd
bezocht. Aardschokken van uiterst vernie
lende werking kwamen voor in September
1868; en den 19en April 1892 werden tal
van steden en dorpen in de vallei der
Sacramento door een aardbeving zwaar
bezocht. De laatst-geconstateerde Califor-
niscbe aardbeving van beteekenis, deed
zich 31 Juli 1900 gevoelen te Los Alamos.
De Yereenigde Staten zijn overigens,
betrekkelijk, vrijwel gespaard gebleven
voor noodlottige aardschokken. De ergste
ramp van dien aard, welke valt te vermel
den, was de aardbeving, welke 31 Augustus
1886 meer dan driekwart van de stad
Galveston verwoestte, een ramp waarbij
96 personen het leven verloren
In Utah werden 13 en 14 November 1901
schokken waargenomen, 28 Juli 1902 kwa
men de Staten Nebraska, Iowa en Zuid-
Dakota aan de beurt; terwijl den lOen
Augustus van datzelfde jaar te Skagway, in
New Jersey, verscheidene zware schokken
werden gevoeld.
Voor Mexico, Centraal-Amerika en den
Westindischen Archipel zijn aardbevingen
geenszins ongewone verschijnselen. Vooral
Mexico werd herhaaldelijk geteisterd, zoo
als op 24 Januari 1899 en op 16 en 17
Januari 1902. Die laatste maal werden de
plaatsen Chilpancingo en Chilapa in puin
gelegd en verloren 17 personen het leven.
De groote ramp van Martinique, gevolg
der uitbarsting van de Monte Pelée (8 Mei
1902) werd datzelfde jaar gevolgd door een
reeks aardbevingen op 8, 9,10 en 11 Juli.
Acht steden en meer dan 900 mensohen-
levens gingen 18 April 1902 door aard
schokken verloren in Guatemala.
De noodlottigste aardbeving waarvan de
historie gewaagt, is de beruchte Lissabon-
sche ramp geweest op 1 November 1755.
Deze duurde ongeveer 8 minuten, vernielde
bijna alle huizen der stad en doodde 50,000
menschen. Geheele straten zakten weg.
Dienzelfden dag werd Malaga vrijwel ver
nietigd en kwamen te Fez 12,000 Arabieren
om het leven.
Telegrammen.
Nadat het bovenstaande geschreven was
vernam het Hbld. nog het volgende
Oakland, 19 April, 10 uur des och
tends. Te oordeelen naar den voort
gang van den brand zullen hedenavond
300.000 menschen dakloos zijn.
De hongersnood dreigt al reeds. De stad
had voor niet langer dan drie dagen levens
middelen en nu de geheele handelswijk en
alle magazijnen verwoest zijn, komt er
gebrek aan voedingsmiddelen. De prijzen
zijn reeds verdrievoudigd. De Regeering
zond aan de overheid te Portland Seattle
bevel levensmiddelen te koopen en ze in
allerijl te zenden naar San Francisco. Vijf
douane-kotters zijn beschikbaar gesteld om
ze over te brengen.
Het meest merkwaardige verschijnsel
bij deze ramp is de opmerkelijke kalmte
van het volk, dat klaarblijkelijk half ver
suft is door den omvang van het onheil
en zeker eenige dagen noodig zal hebben
om tot het volle besef van den verschrik-
kelijken toestand te komen.
Tal van berichten melden dat plunde
raars worden aangehouden en doodge
schoten. Op een dezer onverlaten die in
de bouwvallen van een juwelierswinkel
aan het graven was, werd door een ma
troos geschotende man trachtte nog te
ontkomen maar de zeeman reeg hem aan
zijn bajonet. Hedenochtend werden in
de straten de lijken van drie doodge
schoten dieven gevonden.
New-York, 19 April. Lijsten met be
langrijke inschrijvingen ten bate van de
slachtoffers te San Francisco worden
overal gepubliceerd. De heer Rockefeller
gaf aan zijn agenten te San Francisco
volmacht om 100,000 dollar weg te geven.
Washington, 19 April. De Kamer ver
hoogde het door den Senaat toegestane
bedrag tot een millioen. De Senaat keurde
die verhooging goed.
San Francisco, de grootste handelsstad
van West-Amerika telde in 1846 zeshon
derd inwoners, en nu 500 duizendHet
klimaat is er zeer zachtin den zomer
nooit drukkend warm. Sneeuw valt er
uiterst zelden. De straten zyn breed. De
stad is gedeeltelijk aan den voet van en
tegen hooge heuvels gebouwd. De handel
is zeer uitgebreid, vooral met Europa.
De koopvaardijvloot omvat 550 zeilschepen
en 260 stoombooten. Op de vischmarkt
komt jaarlijks minstens ö'/2 miljoen dollars
alleen aan zalm. Zoo verhalen de school
boekjes.
Arrondissements-Eechtbank te Middelburg.
Heden, Vrijdag, zijn veroordeeld wegens
verduistering P. J. D39 j., muzikant
en werkman, Middelburg, thans aldaar in
hechtenis, tot 3 m. gev. straf, met mindering
der doorgebrachte hechtenis;
mishandeling: C. de T., 33 j., arbeider,
Westdorpe, tot f5 b. s. 5 d. h., en A.M.
B., 35 j., hvr. van J. de N., zonder beroep,
Vlissingen, tot 3 m. gev. straf
het doen eener valsche aanklachtA. M.,
46 j., photograaf, Sluis, tot 1 m. gev. straf
vernieling E. J. M. O., 19j.,landbouwers-
knecht, Schoondijke, tot f3 b. s. 3 d. h.
wederspannigheidF. K., 25 j., commis
sionair, Kruiningen, tot 14 d. gev. straf, en
overtreding van rijksbelastingenE. de
V., veekoopman, Selzaete, tot f 10 b. s,