Secretariaat van V.N.
onder één chef
Beroep op A Igeiïjnse nationalisten om
onderhandelingen te hervatten
Wijsmuller
ontslaat
ontsnapte
zeelieden
Amsterdam na zes jaar
weer aan het graven
Deportatie
Egyptenaren
uit Syrië in
volle gang
Weer vloog een
auto over de
middenberm
Geen parachutes
voor passagiers
Demonstratie bij
Russische kazerne
Eerste vrouwelijke
trambestuurders
in Amsterdam
Compromis van Sow jets:
Baumgartner
treedt af
De BiltRustig
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
„Opb i
Werk mee
Tunnelvlag in
het IJ geplant
Acht schepen tegelijk
„van de helling"
Na aanrijding
overleden
Voorlopig tot april 1963
Directeur: JACQ. DE SMIT: Chefred.: G. J.
Breuker. Kantoren te: Middelburg, Plein 1940 nrs.
6—8, Postbus 26. Giro 116666, telefoon 01180—2009
en 4469. Goes, Lange Vorststraat 84, Postbus 4,
telefoon 01100—6901. Vlissingen, Nieuwendijk 33,
Postbus 24, telefoon 01184—3224. Terneuzen,
Nieuwstraat 40, Postbus 53, tefefoon 011503189,
Zierikzee, Havenpark 24, telefoon 011102991.
Zeeuwscli Dagblad
toss e MlfflHlêM 13 cent.
Abonnementsprijs 0,56 per week, 17,— per kwarts sï!
Advertentietarieven op aanvrage. - Eubriek Kabouter#'
1 cent per woord met een minimum van
16c JAARGANG No. 4975
Dinsdag 3 oktober 1961
DE GAULLE
VOORLOPIG BESTUUR TOT
REFERENDUM IN ALGERIJE
Van onze correspondent
PARIJS. President de Gaulle heeft gisteravond in zijn met spanning tegemoet geziene
radiorede een nieuw beroep gedaan op de Algerijnse nationalisten om de afgebroken
onderhandelingen te hervatten. Tegelijkertijd kondigde hij de instelling aan van een voor
lopig Algerijns bestuur dat tot taak heeft het referendum over de zelfbeschikking voor
te bereiden.
Algerije was natuurlijk het
belangrijkste punt uit zijn rede.
De twee andere hoofdpunten
waren:
IWat betreft de internatio
nale toestand verdedigde hij
het Franse standpunt dat
inhoudt dat er onder de druk
van Russische dreigementen
niet onderhandeld kan worden.
Komen er tenslotte toch onder
handelingen tot stand, dan moe
ten zij betrekking hebben op alle
wrijvingspunten die er tussen
Oost en West bestaan.
Van onze Amsterdamse redactie
IJMUIDEN. De firma Wijsmul
ler heeft de acht bemanningsleden
van de Noord Holland, die op
9 september van boord zijn ont
snapt, wegens „desertie en diefstal
van scheepstuig" ontslagen. Het ont
slag is hun per telegram, dat ze in
Singapore hebben ontvangen, aan
gezegd. Aldus luidt een bericht dat
ons heeft bereikt en waarop de fir
ma Wijsmuller geen commentaar
wenste te geven. Men gaf ons een
bevestiging noch een ontkenning.
Het bericht circuleert ook onder de
familieleden van de ontsnapte zeelie
den. Het enige wat zij officieel van
hun verwanten weten staat in een
briefje, dat zij van Wijsmuller hebben
ontvangen. Daarin wordt .gemeld dat
de vluchtelingen op weg zijn naar Ne
derland.
Geheim
De twee jongste opvarenden, Rudolf
Basjes (koksmaat) en Ado Hartenhof
(dekjongen), allebei zeventien jaar
oud, behoren in elk geval tot de ont
snapten. Het IJimuïdense „thuisfront"
heeft allerlei commentaren o-p de ge
slaagde vlucht: van vreugde tot be
nauwdheid. Niemand weet er het rech
te van: „De rederij houdt de kwestie
op een rare manier geheim", zo is het
algemene gevoelen. Met name is men
er verbaasd over, dat de ontvangers
van de brief geheimhouding wordt op
gelegd.
Zaterdag schreven wij dat de direc
tie van Wijsmuller er zeker van meen
de te zijn dat de kapitein van de
Noord Holland de vlucht van de acht
zou hebben voorkomen als hij daar
van op de hoogte was geweest.
Op een vrijdag gegeven persconfe
rentie deelde de directie van Wijsmul
ler mee dat men geen rechtstreeks
contact met de kapitein had gehad.
Het blijft derhalve mogelijk dat deze
wel degelijk, om de één of andere van
hieruit moeilijk te beoordelen reden,
toestemming voor de vlucht heeft ge
geven.
De binnenlandse moeilijk-
heden van Frankrijk. Hij
waarschuwde de politieke
partijen niet te ver te gaan met
hun oppositie omdat hij zich
anders wellicht genoodzaakt zou
zien andermaal een beroep te
doen op het volk zelf, hetzij door
nieuwe verkiezingen te doen
houden, hetzij door het houden
van een nieuw referendum. Een
nieuw beroep op artikel zestien
van de Grondwet gebruikte de
president als stok achter de deur.
ouw
f99
De Gaulle waarschuwde het
Franse volk dat het zich bezig
moet blijven houden met de ophouw
die nu in volle gang is en zich niet
moet laten verleiden door het ge
stook van alle kanten omdat dan
het land in een chaos wordt gestort.
Na nogmaals het Franse standpunt
over de toekomst van Algerije uiteenge
zet te hebben, zei hij, dat de Franse
regering bereid is met de leiders van
de „rebellie" naar een overeenkomst te
zoeken om de vrede in Algerije terug
te doen keren, om de voorwaarden tot
de zelfbeschikking te regelen, om de
garanties voor toekomstige samenwer
king tussen Algerije en Frankrijk vast
te leggen.
„Wij hebben besloten", zo zei hij, „om
zo spoedig mogelijk een politiemacht
voor Algerije in het leven te roepen die
ter beschikking zal staan van het voor
lopige bestuur wanneer het bereid en
in staat is het land naar zijn einddoel te
leiden".
Het einddoel is uiteraard het refe
rendum, waarbij het Algerijnse volk
zich over zijn toekomst zal kunnen uit
spreken, zijn onafhankelijkheid zal be
palen en zijn regering zal kiezen. Aan
dit vrij nieuwe geluid voegde hij een
ander toe door te zeggen, dat het voor
lopige Algerijnse bestuur zal moeten
bestaan „uit representatieve elementen,
in Algerije woonachtig".
Men vraagt zich af o£ hiertoe ook de
Algerijnse nationalistische leiders beho
ren, van wie de Gaulle altijd gezegd
heeft, dat zij deel zouden kunnen uit
maken van een voorlopig bestuur.
Tevens deed hij een hartstochtelijk
beroep op alle Algerijnse Fransen om
deel te nemen aan deze nieuwe Alge
rijnse staat. Hij verzekerde hun, dat zij
onder alle omstandigheden op de be
scherming van het leger zouden kun
nen rekenen. Degenen die- niet in Alge
rije wensten te blijven, nodigde hij uit
naar Frankrijk terug te keren om mee
te helpen aan de verwezenlijking van
de nationale vernieuwing. Het leger gaf
hij opdracht om onder alle omstandig
heden de rust in het land te handha
ven en men vermoedt, dat de lof, die
hij het leger toezwaaide eerder be
schouwd moet worden als een zeer ern
stige waarschuwing aan de O.A.S.
Vooral inwendig moest Frankrijk aan
zijn hernieuwing gaan werken. De
president wees met nadruk op het spel,
dat op het ogenblik door een aantal
politieke partijen wordt gespeeld en
dat Frankrijk dreigt terug te voeren
naar de verwarring en de starheid van
drie jaar geleden, toen geen enkele
partij, geen enkele coalitie in staat was
het land leiding te geven of te bestu
ren. Juist door hun onvermogen was
het Franse volk in opstand gekomen
en had zich achter hem geschaard, zo
als het referendum van 1958 had laten
zien, toen tachtig procent van de bevol
king zijn politiek had goedgekeurd.
„Het volk is zich bewust geworden,
dat dank zij deze goedkeuring en de
letterlijke uitvoering van de toen uit
gestippelde politiek veel is bereikt. Zou
de politieke conjunctuur de normale
uitoefening van de openbare macht, de
normale werkzaamheden van regering
en parlement en daardoor, in deze
tijden van gevaar, het land zeif be
dreigen, dan heert dit volk het recht
zijn stem te laten horen via de mid
delen die daarvoor ter beschikking
staan. Zou bovendien het land in ern
stig gevaar komen, dan is het aan mij
om al die maatregelen te nemen die
de omstandigheden vereisen, zoals in
april. Ik heb ze toen op gematigde
wijze kunnen gebruiken en gisteren
heb ik er afstand van gedaan, omdat
zij niet meer nodig zijn. Maar zij
blijven, in geheel hun omvang, de
belangrijkste garantie voor het vader
land en de staat."
Met andere woorden: de Gaulle zal
niet aarzelen zs bij de volgende gele
genheid met meer kracht toe te passen.
Een duidelijker waarschuwing kon de
president nauwelijks geven'.
De inwoners van Oran hebben de
rede niet per televisie kunnen volgen,
omdat een minuut voor acht de tele
visiezender van Oran werd opgeblazen.
Voordat het werk aan de
IJ-tunnel gistermorgen werd
hervat, werd in een grote
tent aan het Oosterdok een
uiteenzetting van de plannen
gegeven. Enkele prominen
ten voor de plattegrond van
de geprojecteerde IJ-tunnel:
mr. G. van Hall, links van
hem de directeur van Pu
blieke Werken, ir. Walraven
Korte tijd later iverd in
het IJ de plaats gemarkeerd,
waar de tunnel komt te rus
ten. Met het planten van de
vlag was het werk aan de
IJ-tunnel opnieuw op gang
Van onze scheepvaartredacteur
SCHIEDAM. Acht schepen tegelijk
zullen op 19 oktober aan hun element
worden toevertrouwd op de werf van
Wllton-Fijenoord te Schiedam. Al die
vaartuigen zijn op stapel gezet in het
grote bouwdok. Zij zullen tot leven wor
den gewekt door het dok te laten vollo
pen met water, zodat de schepen gaan
drijven.
Verreweg het grootst is de Vitrea.
een tanker van 32.000 ton voor de Shell.
Voor Phs. van Ommeren zijn in aan
bouw vier tankduwbakken, elk van 1500
ton.
De overige drie schepen zijn voor re
kening van de werf: twee sleepboten en
een zogenaamde gedestilleerd-waterboot.
De laatste wordt gebouwd door leerlin
gen van de bedrijfsschool van deze
werf.
Twee zeventienjarige opvarenden van de sleepboot ]\oord Holland behoren
tot de acht, die van hel eiland I'oeloe Samboe naar Singapore ontsnapten. Op deze
joto. die enkele maanden geleden bij het. vertrek van de aflosbemanning op
Schiphol werd gemaakt, slaan zij te zwaaien naar familieleden die achterbleven.
Ru de bovenste pijl Rudolf Basjes. uit IJmuiden, koksjongen; bij de onderste
pijl Ado Hartenhof, die als dekjongen meeging naar het Verre Oosten.
MOSKOU (Reuter) Twintig Wes
telijke deelnemers aan de vredesmars
naar Moskou hebben gisteren in hun
truitjes en spijkerbroeken vlak voor
een barakkenkamp van het Rode le
ger aan de rand van de Russische
hoofdstad gedemonstreerd voor ont
wapening en beëindiging van kern
wapenproeven.
Twintig minuten stonden de betogers
zwijgend voor de poort van het kamp,
waarna ze hun spandoeken een ogenblik
ter zijde legden om vlugschriften aan
Russische soldaten uit te delen.
Het enige moment waarop het even
spande was toen een der demonstran
ten, een 33-jarige Amerikaan, de de
monstratie wilde fotograferen en een
Russische officier tot de ontdekking
kwam dat dan op de achtergrond het
kamp en een radarantenne te zien zou
den zijn. Enkele barse Russische woor
den waren voldoende om de fotograaf
van zijn voornemen te weerhouden.
Vandaag wil de groep, die overigens
„geadviseerd" wordt door het Russische
vredescomité, een betoging houden voor
het ministerie van defensie.
Van onze Amsterdamse redactie
AMSTERDAM. Met enig fees
telijk vertoon is gistermorgen het
werk aan de IJ-tunnel, dat bijna
vier jaar heeft stilgelegen, hervat.
Burgemeester mr. G. van Hall van
Amsterdam gaf het sein voor de
start bij de bouwput aan de zuide
lijke oever, waar een dragline on
middellijk begon met het weghalen
van de inmiddels door hoog onkruid
overwoekerde grond.
De tunnel zal worden gebouwd door
de N.V. West-Europa, die voor deze
gelegenheid een combinatie heeft ge
vormd met enkele Duitse aannemers.
Over zes jaar hoopt men Maar te zijn.
De tunnel zal op zijn diepste punt
ruim twintig meter onder N.A.P. lig-
Eigen nieuwsdienst
ARNHEM. De ongehuwde arbeider
B. J. Teunissen uit Bemmel is gisteren
in een ziekenhuis in Arnhem overleden.
Vorige week woensdag werd hij zwaar
gewond, toen hij door een achteruitrij
dende tractor werd aangereden.
NEW DELHI (AP). Ter herden.
king van de 92ste geboortedag van Ma-
hatma Gandhi zijn gisteren in geheel
Indië gebedsdiensten gehouden. Gandhi,
de leider van de Indische onafhankelijk
heidsbeweging werd in 1948 vermoord.
De vice-president van Indië, Radja-
krisjnan, leidde de herdenkingsdienst
bij de graftombe van Ganc' Premier
Nehroe was verhinderd de bijeenkomst
bij te wonen.
gen. Hij komt te rusten op in de bouw
put geheide betonnen palen, waarvan
de langste zeventig meter zal zijn. De
rijbaan door de tunnel wordt ruim an
derhalve kilometer lang.
In 1955 werd voor het eerst aan de
bouw begonnen. Twee jaar later be
val „Den Haag" met het oog op de
bestedingsbeperking het stopzetten van
het werk. Daarna volgde een eindeloos
touwtrekken, dat ermee eindigde dat
Amsterdam toestemming kreeg om de
tunnel voor eigen rekening aan te leg
gen.
BEIROET (Reuter) Radio-
Kairo blijft omroepen dat er in
de grote steden van Syrië nog
altijd wordt gevochten tussen
troepen van het nieuwe bewind
en aanhangers van Nassers
Verenigde arabische republiek.
Van de tientallen toeristen die
nu Syrië verlaten had echter
niet één iets van die gevechten
gemerkt. Zij vertelden wel dat
er veel soldaten in de straten
van de grote steden patrouil
leren, maar overal was het
rustig.
Hef is echter niet duidelijk of die
rust soms een gevolg is van de tal
rijke patrouilles en van de tanks en
pantserauto's die men op alle hoeken
ziet staan. Sommige toeristen hadden
de indruk dat er weliswaar geen
verzet is tegen het nieuwe regiem,
maar dat de bevolking evenmin erg
geestdriftig is over de afscheiding
van de Verenigde arabische repu
bliek.
De deportatie van Egyptische ambte
naren en militairen is nu in volle gang.
Zij worden naar het aangrenzende Li
banon gebracht waar Egyptische sche
pen hen komen halen. Gistermiddag wa
ren er al zeshonderd scheep gegaan.
De Syrische regering heeft de Al
gemene vergadering van de Uno op de
hoogte gebracht van de nieuwe toe
stand. Zij wenst opnieuw als zelfstan
dig lid van de volkerenorganisatie te
worden toegelaten.
De regering van Tunesië heeft de
Arabische liga gevraagd zo spoedig mo
gelijk een bijeenkomst aan de Egyp-
tisch-Syrische breuk te wijden.
Drie landen hebben gisteren het
nieuwe bewind in Syrië erkend. Het
zijn Guatemala, Perzië en nationalis
tisch China. De Syrische regering heeft
de Verenigde Staten om spoedige er
kenning verzocht.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM. Op Rijksweg
no. 13 is gisteravond weer een auto
over de middenberm gevlogen en
met grote snelheid op een tegen
ligger gebotst. Ditmaal vielen er
geen doden, wat een wonder mag
heten.
De 48-jarige handelsagent P. de Graaf
uit Huis ter Heide, naderde omstreeks
half zeven uit de richting Den Haag ko
mend Rotterdam. Het regende en het
wegdek was hier en daar glad. Ter hoog
te van de West-Sidelinge begon de au
to te slippen. De heer De Graaf verloor
de macht over zijn stuur en met een
snelheid van ongeveer honderd kilome
ter vloog hij met zijn auto over de mid
denberm.
Op de linkerrijbaan botste zijn wa
gen op een uit de richting Rotterdam
komende auto, bestuurd door de 44-ja-
rige vertegenwoordiger R. F. Soeriman
uit Voorburg (ZH) rolde over een leng
te van ongeveer 25 m. langs de weg ge
spannen afrastering op en vloog ten
slotte nog tegen een lichtmast op.
De aangereden auto sloeg om. De heer
Soeriman liep een hersenschudding op.
Hij werd naar het ziekenhuis-Bergweg
gebracht. De heer De Graaf bleef onge
deerd.
Eigen nieuwsdienst
AMSTERDAM In december
zullen de eerste vrouwelijke trambe
stuurders op de Amsterdamse tram
kunnen rijden.
Van de honderd conductrices, die bij
het gemeentelijk vervoerbedrijf wer
ken, hebben zich er dertig opgegeven
voor een opleiding tot trambestuur
ster, zo deelde de directie van het be
drijf mee.
Wanneer na keuring een redelijk
percentage van de kandidaten is over
gebleven, zullen zij een cursus van
zes weken krijgen.
Het bedrijf wil trambestuursters
aanstellen om het tekort aan arbeids
krachten, dat zal ontstaan door de in
voering van de vijfdaagse werkweek,
op te vangen.
NEW YORK. (Reuter) De Sow-
jetunie heeft voorgesteld om voor de
periode tot april 1963 één man aan
het hoofd van het secretariaat van
de Uno te benoemen en daarnaast
drie adjunct-secretarissen aan te stel
len, die echter geen recht van veto
zouden hebben.
Dit „verzoeningsvoorstel" zoals de
Russische delegatie het noemt is ter
kennis gebracht van alle delegaties bij
de Uno. Voordien had Rusland aan
gedrongen op de benoeming van een
driemanschap.
De Amerikaanse afgevaardigde, Ad-
lai Stevenson, verMaarde echter dat
het Russische plan op ernstige wijze
de integriteit van het secretariaat zou
ondermijnen. Stevenson zei dat het
Russische voorstel de idee van het
driemanschap handhaaft. „Het bete
kent dat er politieke verhoudingen,
binnen de Uno gebracht worden die in
strijd zijn met de bepalingen van het
handvest. Er moet snel" een. vooraan
staande figuur aangewezen worden om
als tijdelijk secretaris-generaal te kun
nen optreden. De leden mogen daarbij
niet belemmerd worden door pogingen
om de structuur van de Verenigde Na
ties te wijzigen", aldus Stevenson.
De afgevaardigden van de niet-ge-
bonden landen hebben verklaard dat
zij het Russische voorstel nog nader
willen bestuderen.
i Ik zeg je toch, Lies: de muis is
weg!
Lufthansa concludeert
Van onze correspondent
BONN. Het is niet zinvol, aldus
een verklaring van de Westduitse
Lufthansa, om vliegtuigpassagiers
met parachutes uit te rusten. Vlieg
tuigongevallen, waarbij talrijke pas
sagiers om het leven komen geschie
den voornamelijk kort voor de lan
ding of vlak na de start. Er zijn
haast geen gevallen bekend waarbij
passagiers zich met een parachute
het leven hadden kunnen redden.
De Lufthansa ging met haar verkla
ring nader in op talrijke vragen die
waren gesteld naar aanleiding van de
vliegtuigcatastrofes van de jongste tijd.
Uitrusting van de passagiers met para
chutes houdt in dat de passagiers uren
lang met de aan de rug vastgeboden
parachutes moeten zitten. Bovendien
moeten ze zijn uitgerust met zuurstof
apparaten en de vereiste kleding voor
sprongen op grote hoogte. De passagiers
zou ook over de techniek van het
springen met parachutes moeten worden
bijgebracht.
Schietstoelen
Daarenboven is bij een aantal passa
giers van soms 160 per vliegtuig de tijd-
fcwestie van gewicht. Het is technisch
niet mogelijk om zoveel luiken in de
romp van een vliegtuig aan te bren
gen dat alle passagiers bijtijds het
vliegtuig kunnen verlaten. Ook schiet
stoelen komen niet in aanmerking om
dat bij het wegschieten van de stoelen
zware eisen aan het lichaam worden ge
steld.
Van onze correspondent
PARIJS. Naar verluidt zou
Baumgartner, de Franse minister van
financiën, aan het einde van dit jaar,
maar niet voordat de begroting voor
het jaar 1962 is aangenomen, aftre
den. Hij zou worden opgevolgd door
de staatssecretaris van financiën, Gis-
card d'Estaing, die hem gedurende de
21 maanden van zijn ministerschap
geassisteerd heeft.
Bij dit heengaan zij er aan herinnerd
dat toen Baumgartner in 1959 minister
Pinay opvolgde, hij tot taak kreeg de
Franse franc te stabiliseren en de wel
vaart te verhogen. Baumgartner had de
voorwaarde gesteld dat, zodra hij ge
slaagd zou zijn, hij als minister zou
kunnen aftreden om opnieuw de leiding
van de Franse bank op zich te nemen.
De regering had deze voorwaarde ge
accepteerd nadat Baumgartner had be
loofd dat hij een nieuwe minister van
financiën zou opleiden. Hij koos Giscard
d'Estaing.
Weersverwachting
in De Bilt, geldig
tot hedenavond;
Veel bewolking
met voornamelijk
in het westen enige
regen, maar in het
noordoosten enkele
zonnige perioden.
Weinig wind en
middagtemperatu-
'ren van omstreeks
zeventien graden.
MIESJE: Ik ga
even zon halen in
het oosten.
4 oktober: zon op 6.45, zon onder
18.12; maan op 00.56, maan onder
16.17.