Ontsteltenis na ramptijding uit Congo
I Verwarring in Uno zonder leider
ONGELUK
OF OPZET?
Negen
honderd
boetes voor
fitters' tegen
kernwaoens
CRISIS
Verkeer eist
vijf levens
ZEEUWSCH DAGBLAD
VERKLARINGEN
PROF. DE QUAY
EN MR. LUNS
Koelhuisboter uit
regeringsopslag
HET IS NU
Éi
Penningmeester
met f700.000
er vandoor
ONTZAG VOOR
OUDERDOM
De Bilt: Warmer
Waarom nu het Zeeuwsch Dagblad?
DE VROEGE KRA1NT VOOR ZEELAND
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
Neergeschoten
Onzeker
HET
WEER OVERAL
Directeur: JACQ. DE SMIT; Chefred.: G. S.
Breuker. Kantoren te: Middelburg, Plein 1940 nrs.
68, Postbus 26. Giro 116666, telefoon 011802009
en 4469. Goes, Lange Vorst straat 84, Postbus 4,
telefoon 011006901. Vlissingen, Nieuwendijk 33,
Postbus 24, telefoon 011843224. Temeuzen,
Nieuwstraat 40, Postbus 53, tefefoon 011503189,
Zierikzee, Havenpark 24, telefoon 01110—2991.
Zeeuwsch Dagblad
Losse nummers 13 cent
Abonnementsprijs 0,56 per week, 7,— per kwarta^
Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouter#
T cent per woord met een minimum van 1,—
16e JAARGANG No. 4963
Dinsdag 19 september 1961
HAMMARSKJOELD OMGEKOMEN
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG. De minister-pre
sident, prof. dr. J. E. de Quay en de
minister van buitenlandse zaken, mr.
J. M. A. H. Luns, hebben in verkla
ringen hun leedwezen uitgesproken
over de ontijdige dood van de secre
taris-generaal van de Verenigde
Naties, Dag Hammarskjoeld.
„De wereld heeft een toegewijde
persoonlijkheid verloren die uitblonk
in onkreukbaarheid en bekwaam
heid", aldus mr. Luns.
„De dood trof de heer Hammar
skjoeld, zo gaat de verklaring verder,
terwijl hij bezig was aan één van de
belangrijkste taken van zijn ambt
en op een tijdstip dat zijn aanwezig
heid was vereist voor niets minder
dan de handhaving van de wereld
vrede."
De blauwe vlag van de Verenig
de Naties werd gisteren kort na het
middaguur halfstok gehesen. Na
uren van twijfel en onzekerheid
stond het vast, dat secretaris-gene
raal Dag Hammarskjoeld bij een
vliegongeluk het leven had verloren.
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG. Minister Marijnen
(Landbouw) heeft besloten koelhuis-
boter uit de regeringsopslag van het
in- en verkoopkantoor van de voed
selvoorziening voor de handel be
schikbaar te stellen. Deze boter zal
na een proces van ontdooien, verpak
ken en distribueren begin oktober
bij de detailhandel verkrijgbaar zijn.
De koelhuisboter zal worden ver
kocht voor circa 0.90 per pakje
van 250 gram; de groothandelsprjjs
zal 3.10 per kilo bedragen.
HET OGENBLIK HET ZEEUWSCH DAGBLAD TE LEZEN
het laatste nieuws het éérst, gloeiendheet van de naald.
onafhankelijk, dus ongekleurde, betrotiwhare bericht
geving.
betrouwbare bezorging door EIGEN bezorgdienst,
's morgens vroeg.
Kortom, DE krant voor het nieuws, waarover V niet vroeg
en uitvoerig genoeg ingelicht kunt worden. En dat is veel
waard, in deze spannende maanden.
Administratie Zeeuwsch Dagblad, Postbus 26, Middelburg.
AKKOORD, üc wil uitvoerig en betrouwbaar voorgelicht
worden over het belangrijke wereldnieuws, binnenlandse
en Zeeuwse nieuws, sport, enz. Koteer mij:
voor gratis bezorging van het Zeeuwsch Dagblad gedurende
een week.
voor 4 weken bezorging voor slechts 1,12
weekabonnee voor 0,56 per week
noteer mij a's jiwartaaiaj30nnee voor 7^ per kw.
(Doorhalen wat niet verlangd wordt. Punt 3 kunt desgewenst
combineren met punt 1 of 2).
Handtekening:
Adres
Plaats:Datum:
VERENIGDE NATIES Dag Ham
marskjoeld, secretaris-generaal der Ver
enigde Naties, is tijdens een poging om
een wapenstilstand in Katanga tot stand
te brengen om het leven gekomen bij een
vliegtuigongeluk. Zijn dood heeft in de
gehele wereld grote ontsteltenis en be
zorgdheid veroorzaakt omdat de Uno
plotseling zonder leider is gekomen. Er
is geen opvolger en algemeen heerst de
vrees dat de communistische landen van
de gelegenheid gebruik zullen maken
0111 de door hen gewenste driehoofdige
leiding door te drijven en 0111 het werk
van de volkerenorganisatie te saboteren
en te verlammen.
DE sleutel tot het geheim
zinnige drama dat zich
boven het Afrikaanse
oerwoud moet hebben
afgespeeld ligt in handen van
de enige overlevende, de Ameri
kaanse sergeant Harold Julian.
Hij is zeer zwaar gewond maar
kon gisteravond toch een ver
klaring afleggen. Op het eerste
gezicht schijnt zijn getuigenis
een bevestiging te zijn van
de veronderstelling van de
eigenaars van het vliegtuig. Die
zijn ervan overtuigd dat het óf
is neergeschoten, óf als gevolg
van een daad van sabotage is
neergestort.
Sergeant Julian vertelde dat de se-
cretaris-generaal vlak voor het berei
ken van zijn bestemming het vlieg
veld van Ndola, waar Tsjo.rn.be wacht
te opdracht had gegeven naar een
andere plaats te vliegen. Vlak nadat
de piloot dienovereenkomstig zijn
koers had verlegd deed zich aan boord
een zware ontploffing voor, gevolgd
door een reeks kleinere explosies. De
ze verklaring komt overeen met die
van een blanke politie-agent die in de
nacht een serie lichtflitsen had waar
genomen omstreeks het ogenblik dat
Hammarskjöelds vliegtuig moet zijn
neergestort.
Het is niet duidelijk of het vliegtuig,
een toestel van de Zweedse chartermaat
schappij Transair in Malmö, is neerge
stort als gevolg van een of ander tech
nisch euvel dan wel als gevolg van sabo
tage of enige vijandelijke actie. De DC-6
is zwaar beschadigd neergestort bij Ndola
in Noord-Rhodesië. Zij was een etmaal
tevoren beschoten door een straaljager
van de Katangaanse luchtmacht en voor
lopig hersteld. Er waren vermoedelijk
dertien man aan boord van wie één,
zwaar gewond, de ramp heeft overleefd.
Het lijk van Hammarskjoeld was het
enige dat gemakkelijk herkend kon wor
den.
Dag Hammarskjoeld was op weg naar
Ndola voor een ontmoeting met de
Katangaanse leider Moïse Tsjombe. Hij
wilde proberen tot overeenstemming
met Tsjombe te komen over een wapen
stilstand. Daar alle personeel van de
Uno in Congo zonder leiding is achter
gebleven is het nu de vraag wie met
Tsjombe over een wapenstilstand moet
onderhandelen die een einde kan maken
aan de bloedige strijd. Evenmin als op
het hoofdkwartier van de U110 in New
York is er een opvolger voor hem in
Congo. Zelfs zijn er geen instructies ge
geven voor het geval de secretaris-gene
raal niet van zijn reis zou terugkereu.
Bij de Verenigde Naties in Leopold-
stad houdt men terdege rekening met
de mogelijkheid dat het Zweedse vlieg
tuig is neergeschoten door een van de
Katangaanse straaljagers die de laat
ste dagen aanval op aanval doen op
de troepen van de Uno. Hetzelfde toe
stel was immers reeds een dag tevo
ren beschoten.
Hoe gevaarlijk die twee of drie
straaljagers zijn bleek gisteravond
nog toen O'Brien, de Ierse stafchef
van de internationale politiemacht,
bijna om het leven kwam bij een lucht
aanval op zijn tijdelijke hoofdkwar
tier in Elisabethstad. Mitrailleurko
gels doorboorden dak en muren van
Op deze plaais bij Ndola in Noord Rhodesia-vond men de wraakstukken
van het vliegtuig, waarin Hammarskjoeld zat.
(Radiografisch overgebrachte foto)
vliegtuig het zwijgen. Twintig minu
ten later stortte het vliegtuig neer.
Sinds het ogenblik dat het vliegtuig
Loeloeaburg passeerde, was de radio
niet meer gebruikt, omdat het toen
steeds dichter bij het gebied kwam
waar de straaljagers van Tsjombe
gestationeerd zijn. Het was toen al
helemaal donker. Pas bij het naderen
van het vliegveld Ndola verbrak de
piloot van de secretaris-generaal het
stilzwijgen om toestemming te vragen
voor de landing.
De Katangaanse president Tsjombe
keerde gistermiddag, toen het vast
stond dat Dag Hammarskjoeld dood
was, naar Katanga terug.
Terwijl van alle kanten telegrammen
van rouwbeklag binnenstroomden op
het hoofdkwartier van de Uno in New
York, waar nu de blauwe vlag van
de wereldorganisatie halfstok waait,
heerste er geweldige diplomatieke ac
tiviteit. Nauwelijks enkele uren nadat
de dood van de secretaris-generaal
bekend was geworden bleek ai hoezeer
het soepel functioneren van de Uno
afhankelijk is van de persoon van de
secretaris-generaal. Er was letterlijk
niemand die wist wat er gedaan dien
de te worden.
Het wrak van het vliegtuig waarin
Hammarskjöld omkwam werd gisteren ge
vonden op enkele kilometers van Ndola
(zie pijl), de plaats van bestemming in
Noord-Rhodesië.
Van onze correspondent
PARIJS Robert Duquenne, de
penningmeester van de bond van
invalide zeelieden, is al drie weken
zoek. Kort voor zijn verdwijning inde
hij een cheque van ruim 700.000.
Inmiddels is ook een fraude van ruim
100.000 in zijn boeken ontdekt en
heeft de politie tegen hem een arres
tatiebevel uitgevaardigd.
Robert Duquenne was een van de be
kendste en meest geziene mensen in
Algiers, waar hij in 1931 arriveerde en
sedertdien heeft gewoond. Hij was jaren
lang voorzitter van de exclusieve water
sportvereniging aldaar. Daarna werd hij
penningmeester van de bond van invalide
zeelieden. Onlangs was hij overgeplaatst
naar Bretagne waar hij de volgende
maand zou beginnen te werken.
De politie is van mening, dat hij
na enkele malen een overplaatsing en
promotie geweigerd te hebben deze
tenslotte geaccepteerd had, omdat hij
wist, dat wanneer hij opnieuw zou wei
geren, een controle van zijn boeken
onvermijdelijk zou zijn. Nu was deze
controle uitgesteld tot na zijn vertrek.
Op de laatste dag dat hij in dienst
was, ging hij op de bank van Algiers
een cheque halen van ruim 700.000.
bestemd voor uitbetaling van pensioenen.
Dat bedrag was vrijwel de gehele
inhoud van de pensioenkas.
Vergeten
Duquenne had sedert twee dagen geen
procuratie meer, maar de bond had ver
geten dit aan de bank te melden. Verder
lenkt de politie, dat hij dit geld heeft
opgenomen, omdat hij, eenmaal ontmas
kerd, toch gearresteerd zou worden.
In de bar van hotel Aletti, waar zijn
voormalige vrienden bijeen plegen te
komen, fluistert men echter dat hij met
het geld in de organisatie van het ge
heime leger is ondergedoken.
het gebouw en enkele bommen sloe
gen vlakbij in.
Het heeft achteraf althans
sterk de aandacht getrokken dat er
gisteren in Leopoldstad drie Belgen
en een Congolees zijn gearresteerd en
in staat van beschuldiging gesteld
omdat zij inlichtingen over de geheime
vliegroutes van de toestellen van de
Uno hadden verzameld en doorgege
ven aan Katanga. De arrestaties ge
schiedden voordat iets bekend was
over het lot van Hammarskjoeld.
Ruim negen uur na de ramp heeft
men de wrakstukken van het Zweedse
vliegtuig gevonden. Zij lagen bijna tien
kilometer van het vliegveld van Ndola.
Uit de lucht kon men duidelijk zien
hoe het toestel een spoor van twee
honderd meter door het oerwoud had
getrokken. Grote bomen lagen ontwor
teld. Het wrak lag in dezelfde rich
ting als de landingsbaan van het
vliegveld waar het oorspronkelijk had
moeten landen.
Er waren strenge veiligheidsmaat
regelen genomen voor de vlucht van
Hammarskjoeld naar Ndola. Een
daarvan was geen gebruik maken van
de radio tijdens de vlucht. Om kwart
voor elf verbrak de piloot van het
Vandaag zou de Algemene vergade
ring van de Uno zijn begonnen en
Hammarskjoeld had aanwezig zullen
GÖTTINGEN. fA.P.) Een tachtigjarig
vrouwtje uit een Westduits plaatsje
aan de zonegrens is erin geslaagd de
communisten te overbluffen met haar
kordaatheid.
Ze stapte een paar dagen geleden dwars
door de gevreesde „strook des doods",
waar de Oostduitse grenswachters
anders zonder waarschuwing op ieder
een schieten, op een paar communis
tische bewakers toe en eiste als was
het de gewoonste zaak vrije doortocht
om haar broer in het oosten te kunnen
bezoeken. „Als je ook maar één vinger
naar me uitsteekt sla ik je tot moes
met mijn paraplu", zei ze tot de ver
blufte grensbewaker.
Deze haalde zijn superieur erbij, en ook
die kreeg te horen dat hij een pak
slaag kon krijgen.
Niemand legde haar een strobreed in de
weg. Het vrouwtje liep door, vierde
in Oost-Duitsland de verjaardag van
haar broer, en keerde de volgende dag
zonder moeilijkheden naar huis terug.
De Zweedse piloot van het
verongelukte toestel, Erik Hallon.
kvist. Het vliegtuig waarmee se
cretaris-generaal Hammarskjoeld
en zijn medewerkers neerstortten
was een DC-6 van de maatschappij
Transair in Malmö, die het aan de
Verenigde Naties had verhuurd.
•zijn. Gisteravond kon nog niemand
zeggen wat er zou gebeuren. Het waar
schijnlijkst leek het dat de Algemene
vergadering even bijeen zou komen
om onmiddeEijk daarna weer uiteen
te gaan in afwachting van de oplossing
die de Veiligheidsraad zou proberen te
vinden voor het vacuum dat de plotse
linge dood van Hammarskjoeld heeft
geschapen.
De Veiligheidsraad kwam gister
avond om negen uur Nederlandse tijd
bijeen voor een informele vergadering
onder voorzitterschap van de Liberi
aanse staatsman Barnes. De verwach
ting was algemeen dat het zeer lang
kan duren eer er overeenstemming is
bereikt over een nieuwe geschikte
kandidaat voor de post van secretaris
generaal. Met name vreest men dat
de Sowjetunie zal vasthouden aan haar
oude voorstel dat de benoeming in
houdt van een driemanschap. Dat moet
dan bestaan uit een vertegenwoordiger
van het Westen, een vertegenwoordiger
van de communistische wereld en een
van de niet-verbonden mogendheden.
Van onze correspondent
LONDEN. In de vroege
uren. van maandag-kon de po
litie pas de balans opmaken van
haar optreden tegen de gigan
tische sit-down-demonstratie in
Londen tegen de kernwapens.
Toen bleek, dat het aantal arres
tanten 1314 bedroeg. Bijna negen
honderd van deze mensen ver
schenen gisteren al voor de
politierechter. Zij kregen boetes
die uiteenliepen van een tot
twee pond, wegens verstoring
van de openbare orde. Tien po
litierechters waren gisteren de
gehele dag in de weer met het
verhoren en veroordelen van de
aanhangers van het comité van
honderd, dat de verboden demon
stratie op Trafalgar Square had
georganiseerd.
Bekende namen zijn er onder
degenen die voor een der tien magis-
straten verschenen: John Osborne,
de toneelschrijver onder andere. Hij
kreeg een boete van een pond. Zijn
vrouwelijke collega Shelagh Delaney
moest tweemaal zoveel betalen. De
schrijver Allan Sillitoe (Saturday
night and Sunday morning) twee
pond, Michael Redgrave's dochter
Vanessa, evenals haar vader bij het
toneel, hoorde zich tot een boete
van twee pond veroordelen, een
zelfde bedrag kreeg haar zuster in
de kunst Patricia Burke.
Hoogleraar
Voor de politierechter van Green
wich verscheen een 37-jarige hoogleraar
uit Cambridge, die ook op straat was
gaan zitten. Hij kreeg een boete van
een pond. Fenner Brockway, socialis
tisch lid van het Lagerhuis, die in de
drukte en de verwarring, ook in hech
tenis was genomen, komt 28 september
voor de rechter Tegen zijn arrestatie
hij was op Trafalgar Square als
waarnemer is al scherp geprotes
teerd. Kanunnik John Collins van de
St. Pauls kathedraal, die ook als waar
nemer aanwezig was en laat in de
avond werd gearresteerd, wordt ook
later berecht. Hij is voorzitter van de
nationale campagne tegen de kern
wapens waar het comité van honderd
zich van heeft afgescheiden. Dominee
Collins is tegenstander van acties van
burgerlijke ongehoorzaamheid zoals de
betoging van zondag.
De leider van het comité van hon
derd lord Russell, die vorige week
tot zeven dagen gevangenisstraf werd
veroordeeld, wegens het voorbereiden
van de verboden demonstratie, kwam
gisteren weer op vrije voeten. Ook zijn
vrouw werd uit de gevangenis ont
slagen. Zij kreeg net als haar man
een week.
Nieuwe acties
Nauwelijks was de bejaarde filosoof
op vrije voeten, of hij kondigde nieuwe
acties van burgerlijke ongehoorzaam
heid aan. Overigens zei hij graag be
reid te zijn voor de zaak waar hij voor
strijdt naar de gevangenis te gaan.
EDE. De toestand van Henk van
Hierden, de enige jongen die het er
bij de ontploffing van zondagavond op
het militaire schietterrein in de Hars*
kamp levend vanaf heeft gebracht, is
bevredigend. In het ziekenhuis in Ede
moest zijn milt worden weggenomen.
De jongen is buiten stervensgevaar,
maar kon nog niet worden gehoord
over de toedracht van het ongeluk.
tvE gewelddadige dood van
u secretaris-generaal Hammars
kjoeld stelt de Verenigde Naties,
ja, de gehele wereld voor een
nieuwe crisis van de eerste orde.
Hü vond de dood terwijl hij bezig
was een delicate taak uit te voe
ren en de omstandigheden waar
onder hij stierf bewijzen van hoe
eminent belang de figuur is van
secretaris-generaal van de Organi
satie der Verenigde Naties.
Men zal zich herinneren hoe de
Sowjetunie, bijgestaan door an
dere communistische en pro-
communistische staten, heeft ge
probeerd van de Congolese crisis
gebruik te maken om de positie
van de secretaris-generaal te on
dermijnen, De mogendheden die
inzagen dat de door de commu
nisten verlangde driehoofdige lei
ding in de Verenigde Naties
slechts zou kunnen leiden tot ver
lamming van het werk van de
volkerenorganisatie waren toen
gelukkig in de meerderheid en
Hammarskjoeld kon blijven.
tvjEN moet nu verwachten dat er
zich, eerst achter de scher
men, daarna in de volle open
haarheid, een onverkwikkelijke
strijd gaat ontwikkelen tussen de
communistische landen en de rest
van de wereld. Het Handvest van
de Uno voorziet niet in de plot
selinge vervanging van een secre
taris-generaal en de Veiligheids
raad zal uitmaken of althans
proberen dat te doen wat er nu
dient te gebeuren. Het is te hopen
dat dit debat, dat in het geheim
wordt gevoerd, zal worden be
schouwd als een procedurekwestie,
zodat niemand zijn recht van veto
kan gebruiken.
Met de kwestie-Berlijn op de
achtergrond, de mogelijke toela-
ting; van de Chinese volksrepu
bliek in het verschiet en de Con
golese, of liever Katangese crisis
in volle gang, ziet het er voor een
Organisatie der Verenigde Naties
ronder leider en coördinator zeer
somber uit. Van de leden van de
Veiligheidsraad wordt in dit uur
de grootste mate van zelfbeheer
sing, staatsmanswijsheid en goede
wil gevraagd. Helaas moeten wjj
betwijfelen of die goede wil in
voldoende mate aanwezig zal blij
ken te zijn.
Eigen nieuwsdienst
UTRECHT. Het aantal doden door
de botsing op rijksweg twaalf is geste
gen tot vijf. In het Diaconessenzieken-
huis te Utrecht is gisteren de 61-jarige
mevrouw Klaver-Van der Woude overle
den. Alle inzittenden van de auto, die
werd bestuurd door de heer Van Dalsen,
zijn thans overleden. De auto werd
zoals bekend aangereden door een
wagen, die dwars door de heg op de mid
denberm reed.
In de Ursulakliniek te Wassenaar is
gisteren de 25-jarige bromfietser P. Nagt-
zaam overleden. Hij was er zondagavond
opgenomen, nadat hij was meegesleurd
door een auto.
De 32-jarige bromfietser C. J. Schip
per uit Oost-Souburg is daar gistermor
gen tegen een melkauto gereden. Hij
was meteen dood.
De 23-jarige G. H. Otten uit Vrooms-
lioop is gisteren om het leven gekomen,
toen hij met een tractor omsloeg. Hij
kwam onder het werktuig terecht. Drie
mannen, die ook op de tractor hadden
gezeten wisten zich bijtijds uit de voeten
te maken.
De achttienjarige J. Hazenberg uit
Dordrecht is gisteren meer dan een
maand na een verkeersongeluk over
leden in een Rotterdams ziekenhuis. De
jongen was op straat gesmakt, toen zijn
broer op 15 augustus een botsing met
een fietser had gekregen. Hij had bij zijn
broer achter op een bromfiets gezeten.
De weersverwachting;
van
het
K.N.M.I.
in De
Bilt,
geldig
tot
hedenavond:
Droog,
zonnig en
warm weer. In de
ochtend
op enkele
plaatsen
mist.
Ma-
f^itige wind uit
oos-
telijke
richtingen.
MIESJE:
'VW.
Wat een dag
20 september-
zon op
6.23,
zon
onder 18.42; maan op 17.23, maan
onder 2.01.
weer
wind temp. n.sl.
Helsinki
h. bew.
W
17
0
Stockh.
zw. bew.
W
19
0
Oslo
onbew.
w
20
0
Kopenh.
onbew.
w
18
0
Aberdeen
onbew.
zzw
20
0
Londen
onbew.
ONO
24
0
A'dam
onbew.
ONO
22
0
Brussel
onbew.
O
27
0
Luxemb.
onbew.
NNO
28
0
Parijs
onbew.
O
32
0
Bordeaux
zw. bew.
w
31
0
Grenoble
onbew.
NW
31
0
Nice
onbew.
stil
29
0
Berlijn
onbew.
NO
25
0
Frankf.
onbew.
O
30
o
München
onbew.
O
28
0
Zürich
onbew.
stil
26
0
Genève
onbew.
stil
27
0
Locarno
onbew.
WZW
28
0
Wenen
onbew.
zzo
31
0
Innsbr.
onbew.
stil
30
0
Belgrado
onbew.
O
29
0
Athene
onbew.
N
27
0
Rome
onbew.
stil
33
0
Ajaccio
onbew.
stil
31
0
Madrid
zw. bew
stil
23
2
Majorca
onbew.
O
32
0
V