Koningen springen en dansen
BggE N)Slif|
Stuurman schreef
bezwarende brief
Nederland betrokken bij cyclonenonderzoek van Tiros 3
Begin van
groot plan
Winterdienst
op patroon
van de oude
MOORD IN WALES
Veertienjarig
meisje thuis
overweldigd
Staatssecretaris
Stijkel doet
nieuw voorstel
De BiltBewolkt
KAPITEIN VAN DE WIEMA
WAARSCHUWDE POLITIE
VERZOEK OM
VERVOLGING
GEHEIM VAN
WERVELSTORM
mm
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
Dinsdag 11 juli 1961
Scheepsbrand:
WACHTEN
BRANDBAAR
PANIEK
UITGEPUT
Zielsgelukkig de
gev
angenis m
Beter
Spoedig
Hoofdagent verdacht
van verduistering
LANDINGSRECHTEN
Zwaar gewond door
explosie in keuken
Tachtig mille uit
verenigingskas
N.S. neemt maatregelen
GLOBE TROTTERS IN
NEDERLAND
HET
WEER OVERAL
Illegale werkers Indië
Donker
Bewaking
Directeur: JACQ. DE SMIT; Chefred.: G.
Breuker. Kantoren te: Middelburg, Plein 1940 nrs.
6—8, Postbus 26. Giro 116666, telefoon 01180—2009
en 4469. Goes, Lange Vorststraat 84, Postbus 4,
telefoon 01100—6901. Vlissingen, Nieuwendijk 33,
Postbus 24, telefoon 01184—3224. Terneuzen|
Nieuwstraat 38, telefoon 01150—3189. Zierikzee,
Havenpark 24, telefoon 01110—2991.
Zeeuwsch Dagblad
Losse nummers 13 cent
Abonnementsprijs 0,56 per week, 7,per kwartaal'
Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouters
T cent per woord met een minimum van 1,—.
16e JAARGANG No. 4902
K.N.M.L GAAT' MET KUNSTMAAN
SAMENWERKEN n
Eigen nieuwsdienst
DE BILT. Nederland gaat meedoen aan een internationaal kunstmaanprojekt dat vooral van
grote betekenis zal zijn voor de vermeerdering van de kennis van het ontstaan en de gedragingen van
cyclonen, maar ook voor de algemene verrijking van de weerkundige kennis.
De kunstmaan die men daarvoor gaat gebruiken is de met twee televisiecamera's uitgeruste
Amerikaanse fotokunstmaan Tiros 3, die omstreeks de aanvang van het cyclonenseizoen in het West-
indische gebied in een baan om de aarde gebracht zal worden.
gen van korte duur met radiosondes
kleine aan ballons opgelaten apparaat
jes en van vliegtuigbemanningen.
Nog358
mensen
vermist
BEIRA (Reuter) De ramp voor
de kust van Portugees Oost-Afrika
met het Portugese schip Save blijkt
in plaats van tientallen, honderden
mensenlevens te hebben geëist. Het
is nu namelijk gebleken dat er nog
358 opvarenden van de Save wor
den vermist. Op misschien enkelen
na moeten zij zijn omgekomen.
Het stuk strand waarvoor de Save
gisteren nog lag te branden, bood een
jammerlijke aanblik. Het lag bezaaid
met wrakstukken. Volkomen uitgeput
zaten de mensen die kans hadden ge
zien van de Save af te komen bij
elkaar. Onder wat jassen lagen een
eindje verder de lijken van de 26 men
sen. Dat zijn de enige slachtoffers wier
dood officieel vaststaat. Een dichte
zwerm muskieten was niet weg te slaan.
De levenden zaten te wachten op het
ogenblik dat het hun beurt zou zijn om
door een pendelend vliegtuigje naar
het hospitaal van Beira of naar dat
van Lourenco Marques te worden ge
bracht.
Een ander vliegtuigje patrouilleerde
langs de kust om uit te zoeken of er
soms nog ergens al dan niet levende
schipbreukelingen waren aangespoeld.
De Save smeulde intussen rustig
door. Zo nu en dan rommelde het nog
in de ruimen van het schip. Soms
laaide er een steekvlam uit de romp.
Een bijzonder hevige ontploffing mid
scheeps was er de oorzaak van dat het
schip gisteren in tweeën brak.
De 2037 ton metende Save vertrok
vrijdag uit Lourenco Marques met een
lading van benzine, dieselolie en
munitie. Het had 550 passagiers aan
boord en een 53 koppen sterke beman
ning. Onder de passagiers waren twee
honderd negersoldaten en bijna drie
honderd negerarbeiders die terugkeer
den uit de Zuidafrikaanse goudmijnen
van Witwatersrand.
Vrijdagavond liep de Save vast op
een zandbank vlak voor de kust, ten
zuiden van Beira. Door het ruwe weer
werd het schip nogal hevig op en neer
geslagen. Daardoor ging de lading wer
ken. Bijna een etmaal gebeurde er niets,
maar zaterdag in de namiddag was het
mis. In het voorschip ontplofte toen
een deel van de lading. De explosie
werd gevolgd door steekvlammen.
Een groot deel van de opvarenden
sprong toen in paniek overboord. In de
ruwe zee heeft geen van hen het strand
levend kunnen bereiken.
De mannen die aan boord bleven
hebben een hele nacht op een vul
kaan geleefd. Steeds opnieuw weer
klonken er ontploffingen in het schip.
Pas zondag, toen het weer wat rus
tiger werd, konden deze mensen aan
land gaan. Een groep van hen kon
overstappen op een sleepboot uit
Beira die ter assistentie was uitge
varen, maar niets kon uitrichten.
De mannen die zondag eindelijk,
volkomen uitgeput, het strand bereik
ten, moesten de nacht daar doorbrengen.
Pas gisteren kwam er zoiets als een
georganiseerde reddingsactie op gang.
Het zag er naar uit dat alle schip
breukelingen gisteren eer de nacht zou
vallen, van het strand zouden worden
gehaald.
De Save is verloren. Het nog vrij
nieuwe schip was eigendom van de
Portugese nationale scheepvaartmaat
schappij.
BELGRADO (AP) Andrija
Poiicki, een boei uit het Kroati
sche dorp Golubinke, had de
graanschuur van zijn buunnan in
brand gestoken. Voor de rechtbank
was hij maar al te bereid de mis
daad te bekennen. „Ik moest op
de een of andere manier in de ge
vangenis zien te komen om mij
te redden van mijn vrouw, een
duivel in mensengedaante. Ik heb
vijftien jaar in een hel geleefd,
dat is vijftien maal 52 weken en
één week telt zeven dagen...."
Policki had vaak getracht te
vluchten maar zijn vrouw wist
hem steeds weer te vinden.
Andrija was zielsgelukkig toen
hij tot negen maanden werd ver
oordeeld.
Met twintig andere landen is Ne
derland uitgenodigd tot samenwer
king met Amerika bij de uitvoering
van een uitvoerig programma van
waarnemingen. Van de resultaten
van het cyclonenonderzoek zal ook
Nederland en derhalve tevens het
Westindische deel van het konink
rijk dat in het cyclonengebied ligt
profijt kunnen trekken.
Het K.N.M.I. en de Utrechtse ster
renwacht bereiden zich ook op het ver
richten van weerkundige waarnemin
gen tijdens het passeren van de Tiros
3 over Nederlands gebied voor. Zij
hopen die waarnemingen later te kun
nen vergelijken met de gegevens van
de weersgesteldheid boven Nederlands
gebied zoals die tegelijk met hun
waarnemingen door de Tiros 3 zijn
verzameld en naar Amerika geseind.
In combinatie kunnen die twee groe
pen weerkundige gegevens het K.N.M.I.
in staat stellen een driedimensionaal
schaalmodel van de luchtlagen boven
ons land te maken. Tot nu toe is het
K.N.M.I. voor de kennis van de struc
tuur van de luchtlagen boven ons land
goeddeels afhankelijk van waarnemin-
Wat nu nog experimenten zijn met
ingenieus geconstrueerde automatische
waarnemingsstations in de ruimte, zal
spoedig, wellicht over enkele jaren al
een onmisbaar hulpmiddel zijn bij het
opstellen van weersverwachtingen op
wat langere termijn dan de huidige.
Dan zal een net van fotokunstmanen
ten dienste van alle weerkundige insti
tuten op de wereld onze aardbol om
spannen.
Van onze redacteur wetenschappen
rte weerkundigen weten nog altijd
veel te weinig over het ontstaan
van cyclonen en over de gedragin
gen van die vernietigende wervel
stormen die elk jaar in de Verenig
de Staten en in het Verre Oosten
voor ettelijke miljoenen schade aan
richten.
Dat weinige aan kennis kan spoedig
iets meer worden, dank zij een nieu
we Amerikaanse fotograferende kunst-
Op een globe wijst een Amerikaanse expert het Westindische gebied aan dat
elk jaar door cyclonen wordt geteisterd. Aan een beugel draait om de globe een
model van de fotohunstmaan Tiros 3 rechts bovenwaarmee men de cyclonen
uit de wereldruimte wil gaan waarnemenAan de beugel beschrijft het schaalmodel
van de kunstmaan om de globe heen precies dezeljde baan als die welke de
Tiros 3 in werkelijkheid om de aarde zal gaan beschrijven.
maan, Tiros 3. Men hoopt deze kunst
maan tijdens het komende cyclonen
seizoen in het Westindische gebied in
een baan om de aarde te brengen om
daarmee de cyclonen van boven te
fotograferen.
Lukt dat dan krijgen de Ameri
kaanse weerkundigen de beschikking
over duizenden foto's van cyclonen in
alle stadia van ontwikkeling. Dan zal
de wetenschappelijke kennis van dat
gevreesde natuurverschijnsel in enke
le maanden meer vergroot worden dan
in de afgelopen halve eeuw.
Zie verder pag. 5
GRONINGEN. Een hoofdagent van
de Harense gemeentepolitie, de 41-jari-
ge R. v. d. Z., is met zijn vrouw in
Groningen opgesloten op verdenking van
verduistering. Het echtpaar zou geld, dat
was ingezameld voor een reisje van
ouden van dagen, voor zichzelf hebben
gebruikt.
Een dag of tien geleden was de agent,
die Noordlaren als standplaats had, al
met verlof gestuurd, hangende een on
derzoek naar de verduistering. De ar
restaties zijn het resultaat van dit on
derzoek.
Van onze correspondent
PAPENDRECHT. De Papen-
drechtse politie zoekt naar een on
geveer twintigjarige jongeman die
zich heeft vergrepen aan een veer
tienjarig meisje dat alleen met
twee jongere zusjes thuis was.
De ouders waren zondagavond en
kele huizen verderop op bezoek; de
jongste twee kinderen sliepen boven
en het veertienjarig meisje zat in de
huiskamer te lezen, toen er even na
tienen in de keuken gestommel klonk.
Het meisje ging kijken en vond er de
voor haar vreemde jongeman. Na zijn
daad greep hij haar bij de keel. Zij
begon echter te gillen, waarna hij er
op de fiets vandoor ging. Een te hulp
gesnelde buurman zag hem nog net
wegrijden.
De aanranding in Papendrecht lijkt
als twee druppels water op een geval
in Alblasserdam in april. Ook daar
werd toen een jong meisje in een
woonkamer aangerand'. De politie
legt verband tussen beide gevallen,
te meer omdat in beide gevallen een
zelfde signalement is gegeven.
Van onze luchtvaartredacteur
ROTTERDAM Om voor de
KLM landingsrechten op Los Ange
les te verkrijgen heeft de Neder
landse delegatie eind vorige week
een nieuw voorstel gedaan. Zij
wacht met spanning op het antwoord
van de Amerikaanse onderhande
laars die hebben toegezegd dit be
gin deze week te zullen geven.
De inhoud van het nieuwe voorstel
is tot dusverre zorgvuldig geheim
gehouden. Waarschijnlijk betekent
het een matiging van de Nederland
se verlangens om uit het slop te ge
raken van de slepende besprekingen
die gisteren hun tiende week zijn
ingegaan.
Wellicht is het tevens de laatste
poging van staatssecretaris Stijkel
om te voorkomen, dat de onderhan
delingen over dit onderwerp voor de
vierde maal stranden. Als het Ame
rikaanse antwoord in het geheel geen
nieuwe gezichtspunten voor het
voortzetten van het gesprek ople
vert zullen vermoedelijk de staats
secretaris met de deskundigen van
rijksluchtvaartdienst en KLM spoe
dig naar Nederland terugkeren.
Eigen nieuwsdienst
SLUISKIL. In de bijkeuken van
zijn woning in Sluiskil heeft cie heer A.
de Witte gisteren zeer ernstige brand
wonden opgelopen door een ontploffing.
Deze ontstond toen de heer De Witte,
die sinds vorige week weduwnaar is,
's ochtends vroeg het gasstel wilde aan
steken. De afgesloten keukenruimte
stond op dat moment vol gas dat uit
een gasfles was gestroomd.
De explosie lichtte het dak van de bij
keuken uit de kap en vernielde deuren
en ramen in de woning. Er ontstond
ook brand, maar buren konden die tij
dig blussen.
Tsjonge, nu moet ik ook wel, dacht
de nette heer in burger. Hij liep
vlak achter koning Olaf van Noor
wegen en zag hem een ferme sprong
naar beneden maken. Het gebeurde
even buiten Helsinki, de hoofdstad
van Finland, waar de Noorse koning
officieel te gast was.
De koninklijke sprong naar bene
den slaagde goed, en de burgerlijke
en militaire grootheden die hem op
de voet volgden deden hem het
kunststukje zo goed en zo kwaad als
dat ging na, met of zonder verlies
van decorum. Koning Olaf had er
het meeste schik in.
Schik had ook koning Saoed (foto
rechts), maar op een andere manier.
Hjj sprong niet, maar nam deel aan
een zwaarddans, en dat ter ere van
een officieel bezoek van leden van
de regering van Koeweit. Wild
zwaaide hij zijn zwaard, en even
vurig volgden de andere leden van
het hoge gezelschap het koninklijk
voorbeeld.
Koning Saoed, die zich op foto's
zelden van zijn vrolijkste zyde laat
zien, schaterde het op zeker moment
uit van plezier. Dat moment koos
onze fotograaf uit om een plaatje te
maken, er voor zorgend buiten het
bereik van de zwiepende zwaarden
te blijven.
DEN HAAG Tachtigduizend gulden
is de buit die de 49-jarige Haagse ad
ministrateur L. van O. zou hebben bin
nengehaald door tien jaar lang geld
weg te nemen uit de kas van een ver
eniging voor kleuterzorg. De admini
strateur is opgesloten. De fraude is aan
het licht gekomen door een accoun
tantsonderzoek.
Er waren nooit onregelmatigheden
ontdekt, omdat de administrateur steeds
het ontbrekende bedrag zo goed mo
gelijk aanvulde, vermoedelijk met geld
van kennissen.
Treinongeluk i op Formosa en in
Siam hebben in het afgelopen weekein
de respectievelijk 49 efi 24 doden ge
kost. De trein op Formosa reed tegen
een bus; die in Thailand ontspoorde in
een bocht op een spoordijk.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Na de ervaringen
van de afgelopen weken is de direc
tie van de Spoorwegen tot enkele
conclusies gekomen, die niet alleen
belangrijk zijn voor de komende
winterdienstregeling met ingang van
1 oktober, maar die bovendien de
nog geldende, aangevochten zomer-
dienstregeling bepalen.
Er is een reeks maatregelen ge
nomen om deze zomerdienstregeling
te ontspannen: minder stoptreinen,
inkrimpen van de lijn Amsterdam-
Zandvoort, minder expresgoederen en
andere kleine maatregelen. Mede dooi
de toezegging tot verbetering van de
secundaire arbeidsvoorwaarden met
terugwerkende kracht tot 28 mei is
er een plotselinge verbetering in ö'e
gang van zaken bij de spoorwegen tot
stand gebracht. De zomerdienstrege
ling hoeft hoogstwaarschijnlijk niet
verder te worden ingekrompen.
Het aantal treinkilometers, dat in
1959 155.000 bedroeg was bij de ingang
van de nieuwe zomerdienst opgevoerd
tot 173.000. Na de inkrimping zijn er
daarvan nog 172.000 over. Deze ge
ringe terugval heeft samen met de
toegezegde verbetering van de toe
slagen voor het personeel tot een
houdbare situatie geleid.
Nu-de nieuwe winterdienstregeling
bijna de deur uitgaat, zal de directie
ook daarvoor moeten kijken naar de
meest houdbare toestand. Afgelopen
winter liep het spoorwegnet goed
zodat verondersteld mag worden, dat
de vorige winterdienstregeling als
richtsnoer voor de komende gaat gel
den.
Eigen nleuwdienst
ROTTERDAM De Harlem Globe
Trotters, het Amerikaanse basketbal tou-
ringteam, zal zes demonstraties geven in
Nederland. De data zijn: 17 juli Eindho
ven, 18 juli Rotterdam (Spangen), 19 juli
Nijmegen, 20 juli Amsterdam, 21 juli
wordt ook gespeeld, maar waar is ïjog
niet bekend. Op 22 juli wordt de tournee
met een optreden in Alkmaar besloten.
I
V bent nog juist op tijd voor de
luchtpost.
President Kwame Nkroemah van Gha
na is gisteren in Moskou aangekomen
voor een officieel bezoek aan de Sow-
jetunie. Premier Kroesjtsjef en presi
dent Brenznjef begroetten hem op het
vliegveld.
Het K.N.M.I. in De Bilt be
richtte gisteren om 23.15 uur:
Bewolkt met
plaatselijke op
klaringen. Zwak
ke, later over
wegend matige
wind tussen zuid
en zuidwest. Iets
hogere tempera
turen.
MIESJE: Dan
maar een zo
mers liedje!
weer
wind temp. n.sl.
Helsinki
zw. bew.
Z
22
0
Stockh.
geh. bew.
ZZW
17
7
Oslo
1. bew.
NNW
19
8
Kopenh.
h. bew.
W
15
0
Aberdeen
zw. bew.
zzo
16
0
Londen
zw. bew.
w
24
0
A'dam
geh. bew.
stil
19
0
Brussel
zw. bew.
W
21
0
Parijs
h. bew.
W
21
0
Luxemb.
onbew.
WNW
24
0
Bordeaux
onbew.
W
28
0
Grenoble
onbew.
NW
26
0
Nice
1. bew.
z
26
0
Berlijn
zw. bew.
w
19
0
München
zw. bew.
O
22
0
Frankf.
1. bew.
NNW
21
1
Ziirich
zw. bew.
WNW
24
0
Genève
1. bew.
ONO
26
0
Locarno
onbew.
stil
27
0
Wenen
regen
W
22
0
Innsbr.
zw. bew.
O
23
0
Belgrado
onbew.
stil
25
0
Athene
onbew.
NO
Rome
onbew.
ZZW
30
0
Ajaccio
1. bew.
ZW
27
0
Madrid
onbew.
WZW
35
0
Majorca
onbew.
ZW
31
0
Lissabon
onbew.
WNW
30
0
ROTTERDAM (A.N.P.) De stuurman van de kustvaarder
Wiema, de 29-jarige H. W. R. uit Amsterdam, die in Engeland is
opgesloten op verdenking van moord op een 21-jarig dienstmeisje
in het plaatsje Menai in Wales, heeft een brief aan zijn vrouw ge
schreven, die zeer bezwarend voor hem lijkt te zijn. Die brief had
een mede-opvarende op verzoek van de stuurman uit Engeland
moeten smokkelen, maar hij is terechtgekomen bij de Engelse politie.
De timmerman van de Wiema had de brief in het buitenland moeten pos
ten. Toen de Wiema echter van de recherche toestemming had gekregen
naar Ne'derland te vertrekken, was het weer zo slecht dat de kapitein,
de heer T. A. Belstra uit Schiedam, besloot op de rede voor anker te gaan.
De timmerman herinnerde zich toen de brief die hij aanvankelijk door de
emoties was vergeten en sprak er met de kapitein over.
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG De vereniging Ille
gale Werkers Indië heeft de regering
in een brief gevraagd de groep-Rijkens
wegens landverraad te doen vervol
gen.
Nu al is er een Russische basis ge
vestigd op Ambon, zo schrijven zij, en
zij brengen onder de aandacht van de
regering, dat vestiging van een com
munistische basis op Nieuw-Guinea
Australië onverdedigbaar zou maken
tegen een aanval der communisten.
Ook al zou Australië het gevaar van
een mogelijke communistische basis op
Nieuw-Guinea niet inzien, dan nog is
het van eminent belang vestiging van
zulke bases te voorkomen.
Deze begreep dat de brief voor het
onderzoek naar de moord van groot
belang kon zijn en daarom waarschuw
de hij via de radio de recherche van
Liverpool. Er kwam een boot van de
politie langszij om d'e brief te halen
De brief was aan de vrouw van de
stuurman geadresseerd. Omdat de
brief in. het Nederlands was ge
schreven vroeg de politie de kapi
tein hem te vertalen. Er stond onder
meer in: „Ik heb iets heel ergs ge
daan, dat je me nooit zult kunnen ver
geven. Praat nooit over deze brief.
Als er mensen bij je komen hier
mee wordt waarschijnlijk de politie
bedoeld vertel hun dan van mijn
woede- en waanzinaanvallen. Dit is
waarschijnlijk het laatste wat je ooit
rechtstreeks van mij zult horen."
Dat vertelde kapitein Belstra gis
teren in Rotterdam. Hij gaf ook zijn
lezing van wat er vorige week in de
nacht van vrijdag op zaterdag is ge
beurd. Het slachtoffer, de 21-jange
Margaret Gregory Hughes, was met
de bus naar huis gekomen en bij een
halte, niet ver van het huis waar zij
werkte, uitgestapt. Een matroos van
de Wiema. die met de timmerman naar
de bisoscoop was geweest, had haar zien
uitstappen en schertsend gevraagd
„Durf jij op dit late uur nog wel in het
donker naar huis te gaan?"
De twee opvarenden stonden samen
met de stuurman bij een melkauto-
maat. De stuurman was daar net langs
gekomen, na een bezoek aan een café
waar de kapitein hem een paar bier
tjes had zien drinken.
Het meisje was zonder iets te zeg
gen doorgelopen en even later had
de stuurman zich uit het gezelschap
verwijderd. De weg naar het schip
ging langs het huis van dr. Fisher,
waar Margaret Hughes in dienst was.
Toen de matroos en de timmerman
omstreeks kwart over elf aan boord
kwamen was de stuurman er nog niet.
Hij kwam pas tussen halfeen en een
uur.
De kustvaarder vertrok 's middags
om vier uur uit Menai naar Liverpool,
waar de recherche des zondags aan
boord kwam. Zij nam van alle leden
van de bemanning vingerafdrukken
en onderwierp hen aan een kort ver
hoor. Na het vertrek van de politie
ging de stuurman de wal op. nadat
hij de timmerman had overgehaald
met hem mee te gaan. Kort daarna
kwamen de rechercheurs opnieuw,
nu voor de stuurman. De vrouw van
de kapitein, die ook aan boord was,
meende te weten dat hij met de tim
merman naar het zeemanstehuis was
gegaan. Daar werd het tweetal inder
daad gearresteerd. Bovendien werd la
ter een matroos, de 24-jarige P. A. C„
aangehouden. De timmerman en de
matroos werden kort daarna losge
laten.
Het schip kreeg zware bewaking
en de recherche kwam 's nachts weer
terug. Nu om de kleren en het bedde-
goed van de stuurman mee te nemen.
De politiemannen zochten ook naar
een paar basketballschoenen, waarvan
de rubberzolen een apart patroon zou
den hebben. De kapitein herinnerde
zich dat de stuurman op de bewuste
avond in Menai deze schoenen had
gedragen, maar ze waren nergens meer
te vinden. Wel vond de politie een af
druk van de schoenen op een vloer*
die werd direct gefotografeerd. Vol
gens de kapitein heeft de stuurman
later aan de politie verteld de schoe
nen op de reis van Menai naar Liver
pool overboord te hebben gegooid
omdat ze kapot waren.
Kapitein Belstra vertelde dat stuur
man R. geen populaire figuur aan
boord was. Hij behoorde nog maar
kort tot de bemanning en was zeker
niet in de kring van opvarenden opge
nomen. In drie jaar tijds had hij op
22 schepen gevaren. Het was een eigen
aardige man, aldus de kapitein.
I
