RUIMTETOCHT GELUKT SERVATIUS HEEFr NIEUWE GETUIGEN Historische reis duurde 20 seconden te lang OP WEG! BAAYENS De Bilt: Droog Zes nazis aan lijst toegevoegd TERUG UIT ISRAËL SHEPARD: SORRY! Toestand Cottaar verslechterd V) r PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND Zaterdag 6 mei 1961 sommander shepard is launched on his space flight. V KAAP CANAVERAL. „Hij is de eerste Amerikaan in de wereld ruimte Deze juichkreet van een Amerikaanse radioverslaggever, klonk gistermiddag in miljoenen huiskamers, in de Verenigde Staten en tientallen andere landen, ook in Europa. COCOSMATTEN COCOSLOPERS Verkeerd verstaan Schrijvers's o» fe«mt te Stoffenhuis Toonaangevende Lange Vorst CITY THEATER ELECTRO BIOSCOOP „De Gordijnen Specialist" MAIS0N VAN WESTEN 'I Interlockhuis Viola Restaurant WÖHLER J. DE JONGE DE MUYNCK Bevalmïs Directeur: JACQ. DE SMIT; Chefred.: G. J. Breuker. Kantoren te; Middelburg;, Plein 1940 nrs. 68, Postbus 26. Giro 116666, telefoon 011802009 en 4469. Goes, Lange Vorststraat 84, Postbus 4, telefoon 011006901. Vlissingen, Nieuwendijk 33, Postbus 24, telefoon 011843224. Terneuzen, Nieuwstraat 38, telefoon 011503189. Zierikzee, Havenpark 24, telefoon 011102991. Zeeuwsch Dagblad Losse nummers 13 cent. Abonnementsprijs 0,56 per week, 7,per kwartaal' Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouters T cent per woord met een minimum van 1,—» 16e JAARGANG No. 4849 en zestien minuten later de triomf der Amerikanen: gelukt! .en zestien minuten later de triomf der Amerikanen: gelukt KENNEDY:NU DUBBELE INSPANNING Van onze rechtbankverslaggever EICHMANNS verdediger, dr. Servatius, heeft gisteren plotseling een bijzondere activiteit ont wikkeld. Hij heeft niet minder dan zes nieuwe getuigen a décharge aan zijn oorspronkelijke lijst van vier toegevoegd. Twee van hen bevinden zich in een Duitse gevangenis: Erich von Bach-Zelewski, de man die aan Hermann Goering het vergif gaf waarmee hij in Neurenberg zelfmoord pleegde, en Richard Baer, de commandant van Auschwitz. Bach-Zelewski is kort geleden ver oordeeld' wegens medepichtigheid aan een voor de oorlog gepleegde moord op een tegenstander van het naziregiem. Baer is in december 1960 gearresteerd. Hij had zich sinds de oorlog onder een valse naam schuilgehouden. Zijn be rechting staalVoor de deur. De andere door dr. Servatius genoemde getuigen, die allen actieve nazi's zijn geweest, zijn op vrije voeten. Het zijn: HANDELAAR Dr. Edmund Veesenmayer, vroeger generaal-majoor van de SS. Hij werd in Neurenberg voor zijn aandeel aan de Duitse misdaden in Hongarije tot twintig jaar veroordeeld. Zijn straf werd kort daarna tot tien jaar ver minderd. Niet lang na die verkorting mocht hij de gevangenis verlaten. Hij woont nu in de buurt van Frankfurt en heeft een handelsagentschap. Otto Winkelmapu. eveneens generaal- majoor van de SS, en tijdens de oorlog hoofd van de SD in Hongarije. Hij woont in West-Duitsland. Walter Huppenkothen, kolonel van de SS. Hij heeft een veroordeling van een Duits hof achter de rug en woont nu vermoedelijk in Beieren. Dr. Wilhelm Hoettl, majoor van de SS. Hij werkte bij de buitenlandse in lichtingendienst van de SD. was na de oorlog getuige voor het openbaar mi nisterie in Neurenberg en is nu hoofd van een school in Alt-Haussee in Oos tenrijk. De laatste tijd heeft hij zich toegelegd op het schrijven van boé- ken. Zijn pseudoniem is Walter Hagen. Eén van zijn produkteh is in de Ver enigde Staten verschenen. PUBLIC RELATIONS Over twee van de vier getuigen a décharge, die dr. Servatius afgelopen dinsdag heeft genoemd, zijn inmiddels nadere gegevens bekend geworden. Prof. Franz Six, die twintig jaar kreeg voor zijn aandeel in de leiding van z.g. Einsatzgruppen (moordcom mando's) zou zich aan het meer van Konstanz als specialist voor public re lations hebben gevestigd. Eberhard von Thadden, belast met de leiding van de afdeling „Joden" van Hitiers ministerie van buitenlandse za ken. is al eens vervolgd. Maar de ge rechtelijke actie werd gestaakt omdat er onvoldoende bewijs tegen hem was. ACHTER DE HAND Dr. Servatius houdt nog een getuige a décharge achter de hand. Hij heeft echter nog geen verzoek ingediend om hem door een Duitse (of andere, al naar gelang waar de man zich bevindt) rechter te laten horen. Het is Walter Noske, een medewer ker van Heydrich. Hij was belast met de coördinatie van de rapporten over de Einsatzgruppen. Noske heeft als ge tuige in Neurenberg verklaard dat Eichmanns bureau het middelpunt van het plan voor de uitroeiing van de joden is geweest. Toen de openbare aanklager, Gideon Hausner, gisteren deze verklaring aan het Hof te Jeruzalem overlegde, stond dr. Servatius op en zei: „Ik zou deze getuige graag willen horen." Gideon Hausner beloofde alles te zullen doen om de verblijfplaats van Noske op te sporen. MET RUST Dr. Servatius wordt tot nu toe vrij wel alleen actief als er documenten ter tafel komen. De getuigen, die in leven den lijve verschijnen, laat hij met rust. Dit aanvankelijk tot verbazing van het openbaar ministerie, dat er reke ning mee had gehouden dat dr. Ser vatius iedere getuige minstens drie uur aan een kruisverhoor zou onder werpen. Het is inmiddels wel duidelijk ge worden waarom hij dat niet doet: hij stelt zich op het standpunt dat de ge tuigen van de massaslachting geen direct verband kunnen aanwijzen tus sen hun belevenissen en Adolf Eich- mann. Hun verklaringen zijn daarom volgens hem niet terzake dienend. Er is gisteren weer een groot aantal documenten ter tafel gebracht, waar uit volgens het openbaar ministerie zonneklaar blijkt dat Eichmann de grote man is geweest op de achter grond van de massamoord. AANGRIJPEND De verklaringen van de getuigen, die gisteren voor het Hof werden onder vraagd, waren weer. bijzonder aangrij pend'. Zij behelsden het relaas van de ondergang van ghetto's in Letland en Polen. Van de honderdduizend joden in Letland hebben achthonderd de oor log overleefd. In de eerste vier maan den na de Duitse intocht in 1941 brach ten de Duitsers er zevenduizend om het leven. Op zeven december van dat jaar stond een grootscheepse moordactie onder leiding van een Let, een zekere Herbert Zuckus. De man verblijft thans in Argentinië en heeft al ver schillende malen verklaard' nooit ie mand een haar te hebben gekrenkt. Integendeel, hij zou joden hebben ge holpen. Maar een getuige zei gisteren: „Ik heb met mijn eigen ogen gezien dat hij vrouwen en kinderen ver moordde." LEVEND BEGRAVEN Eerst geloofden de joden van Let land niet d'at deportatie de dood be tekende. Totdat, zo vertelde getuige Karstadt uit Tel Aviv, een vrouw in het ghetto van Riga terugkeerde en vertelde wat zij had gezien. Haar groep Onze rechtbankverslaggever is dezer dagen uit Israël terugge keerd. Hij zal, zolang het proces Eichmann duurt, de berichtge ving van de persbureaus redi geren en van kanttekeningen voorzien. was naar een plek gebracht, waar een Duitser met een machinegeweer stond te wachten: „Ze moesten een kuil graven. ze moesten zich uitkleden degenen die doodgeschoten werden waren nog het best af, want anderen werden zonder meer in de kuil ge smeten en levend begraven." Getuige Abraham Aviel, 34 jaar, ambtenaar in Tel Aviv, geboren in Polen: .Met mijn moeder en mijn jongere broertje en duizend anderen werd ik naar het kerkhof van mijn dorp ge dreven. Daar hadden anderen, o.a. mijn vader en mijn oudere broer, al een graf moeten graven. We moesten knielen en naar de grond kijken. Maar ik keek toch en zag wat er gebeiirde. De Duitsers brachten de joden in groe pen naar de rand van de kuil, ont kleedden ze en schoten ze daarna met machinegeweren neer. SHALOM Plotseling zag ik mijn oudere broer Pinehas bij de groep doodgravers staan. Ik kreeg een onweerstaanbare drang om naar hem toe te gaan, ik had een sóórt gevoel dat één van ons moest blijven leven om dit alles te vertellen. Ik fluisterde SHALOM tegen mijn moeder en begon op mijn knieën weg te kruipen. Het was een wonder dat ze het niet merkten." Abraham voegde zich bij de groep doodgravers, en zag met zijn vader en broer toe hoe zijn moeder en zijn jonge broertje werden neergeschoten en in de kuil werden geworpen. De doodgravers mochten terug naar hun dorp. Abrahams vader nam zijn twee zoons mee op een vlucht naar de par- tisanen. Een andere getuige vertelde gisteren, dat hij vanuit Duitsland naar het ghetto van de Russische stad Minsk werd overgebracht. Toen hij daar met zijn lotgenoten aankwam, zei een SS-offi- cier: „Wij hebben 28.000 Russische joden doodgeschoten om ruimte voor jullie te maken." Een van de meest cynische documen ten, die gisteren werden geproduceerd, was een rapport van een zekere Franz Walter Stahlbecker, een man die door Eigen nieuwsdienst ROTTERDAM. Even kalm en beheerst als Shepard was de leider van de lanceringsoperaties op Kaap Canaveral. Even over half vier, seconden voor de start, hoorden miljoenen mensen aan weerszijden van de Atlantische Oceaan en de Stille Oceaan, zijn stem uit hun luid spreker klinken rustig, zonder spoor van trilling:„T minus ten, nine, eight, seven, six, five, four, three, two, one, zero, ignition." (T min tien, negen, acht, zeven, zes, vijf, vier, drie, twee, een, nul, ont steking.) Meteen daarop kwam de mach tige raketmotor van de Redstone, de lanceerraket, tot ontbranding. Een oorverdovend geraas, als brulden honderden straalmotoren tegelijk op een vliegveld, over stemde alles. Advertentie DE SPECIAALZAAK VOOR UW BRIL Het zware karwei is vol bracht. De spanning is gebroken. Alan Shepard stapt op het dek van het Amerikaanse vliegdek- schip Lake' Ghamplain uit zijn „blikken bus". Nimmer te voren had een Amerikaan zich zo snel voortbewogen als hij. Nimmer was een zo gevaarvolle tocht als de zijne door zovele miljoenen mensen in angstige spanning van minuut tot minuut, ruim een kwartier lang, gevolgd. Nimmer zou een Rus, in dit laat ste opzicht, zijn prestatie kunnen evenaren. (Telefoto). Die juichkreet klonk zeven minuten na de geslaagde lancering, die miljoenen Amerikanen op hun eigen televisiescherm in een directe uitzending meemaakten, en negen minuten voor het adem benemende moment waarop Shepards kleine ruimte scheepje het water raakte. De fantastische raketvlucht van Alan Shepard, van Kaap Canaveral tot op een haar na precies op het voorgenomen punt van landing, 480 kilo meter verder in de Atlantische Oceaan, duurde zestien minuten. De enige die niet helemaal tevreden schijnt te zijn geweest met de mate van precisie van de Amerikaanse technici was Shepard zelf. Hij moet, toen hij werd opgepikt uit zee, zijn verontschul digingen hebben aangeboden omdat hij „twintig seconden over tijd" was aangekomen. Wie ook niet voor honderd procent tevreden was? President John F. Kennedy. Die liet op zijn gelukwensen aan Shepard de aansporing volgen dat nu de tijd was gekomen voor een verdubbeling van de Amerikaanse inspanningen op het gebied van de ruimtevaart. De eerste reactie op Shepards vlucht en op die woorden van president Kennedy was op de beurs van New York eén stijging van twee dollar voor de aandelen van McDonnell Aircraft, de fabriek die de bemanbare kunstmanen van het type Mercury levert, en een stijging met twee en een halve dollar van de aandelen van Thiokol Chemical Company, een van de belangrijkste Amerikaanse leveranciers van raketbrandstof. Men verwachtte dat de aandelen van de veie andere bij de ruimtevaartindustrie betrokken Amerikaanse ondernemingen die stijgende lijn zouden gaan volgen. Was de zenuwslopende spanning van de laatste dagen voor zeker enige tientallen technici op de basis Kaap Canaveral te veel geworden, Shepard bleef de kalmte en onverstoorbaarheid zelve. Zonder hapering kwamen meteen na de start per radio zijn korte mondelinge mededelingen door: Eigen nieuwsdienst BRUSSEL. De toe.staud van de sportjournalist Jan Cottaar, die de vo rige week 'zaterdag in de buurt van Brussel bij een auto-ongeluk betrokken is geweest en daarbij ernstige verwon dingen opliep, is verslechterd. Sedert enkele dagen heeft de patiënt koorts, hetgeen door de geneesheren in het ziekenhuis te Zinnik overigens als een normaal verschijnsel wordt be schouwd nu het lichaam op de ver wondingen gaat reageren. De heer Cottaar mag geen bezoek ontvangen. Eichmann eens een oude vriend is genoemd. Gideon Hausner beschreef het, voor hij het door de gerechtsbode aan de president liet aanreiken, aldus: „In dit gedetailleerde rapport wordt over het doden van meer dan honderdduizend joden gesproken alsof het gaat over het inblikken van sardientjes of haring". (Gegevens ontleend aan AP en Reuter) MEVR. LOUISE SHEPARD ..Prachtig, prachtigprachtig ,.A-Okay volle kracht." (A-Okay, een vakterm, betekent perfect) „Druk in Cabine a-okay" „Brandstofsysteem werkt" „Alle systemen werken" Toren afgeworpen" „Periscoop komt naar buiten" „Capsule is los" „Vrij van raket" „Overschakeling op handbediening" Zo ging het door, gedurende de ge hele vlucht tot het ijzingwekkende ogenblik, twee minuten voor de lan ding, en kort voor het neerkomen van de kunstmaan in het water, waarop de mededeling kwam dat het radio contact met Shepard was verbroken. De minuten die toen verstreken wa ren, niet alleen voor Shepards vrouw en Shepards ouders, maar ook voor de miljoenen in de gehele wereld die in hun huiskamers meeleefden, de akelig ste. Zou Shepard toch iets overkomen zijn? De spanning hield aan tot vier minuten na de landing van de kunst maan of, zoals de astronauten hem noemden, de blikken bus. „De astronaut heeft de capsule ge opend", was toen het verlossende woord van de waarnemingspost aan boord van het vlaggeschip van het bergingseska der, het vliegdekschip Lake Ohamplain van de Amerikaanse marine. De spanning was' geweken. Rustig konden de miljoenen toen het lopende verslag, boeiender dan de enerverend- ste Olympische finale omdat het een stuk wereldgeschiedenis gold, verder volgen. Een van de vele helikopters die in de lucht waren toen Shepards kunstmaan op enkele kilometers van de Lake Champlain in zee kwam, lichtte de „blikken bus" uit het water en bracht hem naar het vliegdekschip. Shepard stapte er uit en wandelde rustig over het landingsdek naar de hut van de commandant van het bergings eskader. Enige minuten later stelde hij zich onder behandeling van de medici die tot taak hadden hem zorgvuldig te onderzoeken. „Prachtig, prachtig, prachtig", was de eerste reactie van Louise, Shepards vrouw. Zij had de lancering thuis op de televisie gevolgd en tegelijk, met een zakradio op schoot, naar het radio verslag geluisterd. Zij had de nacht voor de grote gebeurtenis heel slecht geslapen, erkende zij. Daarna was het woord aan de com mentatoren van naam en faam. Pro fessor sir Harrie Massey, een van de voormannen van de Europese organi satie voor ruimteonderzoek, die altijd sceptisch tegenover de bemande ruim tevaart heeft gestaan, zei m Londen: „Ik heb nooit een moment geloofd dat de Amerikanen in dit opzicht een ach terstand op de Russen hadden. Het belangrijkste was geloof ik wel dat Shepard geen moment bewusteloos is geweest." In de Amerikaanse senaat werd het voorstel ingediend Shepard voor te dra gen voor de hoogste onderscheiding, de Congressional Medal of Honor. Het Advertentie EEN GROTE KEUS IN FA. C. ORANJE LZN., VOORSTAD GOES. werk van de Senaat had tijdens de vlucht van Shepard stilgelegen. President Kennedy noemde de vlucht van Shepard „een historische mijlpaal" in de geschiedenis van het Amerikaanse ruimteonderzoek. Professor mr. dr. G. van den Bergh, de bekende Nederlandse amateur-astro noom, dacht er geheel anders over. Hij vond de recente vlucht van een Ame rikaan in het raketvliegtüig X-15 veel belangrijker en vond de prestatie van Shepard vergeleken met die van Ga garin mosterd na de maaltijd. Radio Moskou en de zenders van de andere oommunistische landen schon ken zo goed als geen aandacht aan het nieuws over Shepard. Zij lieten het bij een droge korte vermelding. De Engelse premier, Harold Mac- miilan, zond dadelijk een felicitatie- telegram aan president Kennedy. Aanvankelijk was bericht dat Shepard tijdens zijn razend snelle opstijging zou hebben gezegd: Wat een prachtig uitzicht. Na de vlucht kwam een correctie. Shepard had gezegd: Wat een prachtige vlucht. In plaats van het woord flight (vlucht) had men sight (uitzicht) verstaan. Shepard moet ook waarnemingen over. het wolkendek boven Florida en de aangrenzende zeegebieden hebben doorgegeven. Vast staat dat hij zestien minuten lang geen ogenblik werkeloos is geweest. Hij had, met zijn waar nemingen vooral van de registratie- apparaten aan boord van de capsule een zeer werkzaam aandeel in de vlucht. Advertentie Het KJM.M.I. iD De Bilt berichtte gisteravond om 23.15 uur: Wisselend be wolkt en op de meeste plaatsen droog weer. Over wegend matige wind tussen west en zuidwest. On geveer dezelfde temperaturen als gisteren. MIES JE: We zul len het ermee moeten doen. 7 mei: zon op 5.02, zon onder 20.14; maan op I.48. maan onder II.20. Advertentie l hvnt altijd Iuclkoni Dij HET ZEEUWSCH DAGBLAD DE KRANT VOOR DE ZEEUW collectie modest offeiv en UIDD1LBURG „UW SPECIAALZAAK" voor teer moderne viUage* en dekoratleetoffen. Koek Lange Verrtrtraat-Ganzepoertetraat Ge«« Telefoon 7114 Uw speciaal wires voor HEREN- en KINDERKLEDING Lange VenMmt Oeee SPECIAALZAKEN U ontvangt elke dag 10% korting het gehele jaar door. Lange Voratstraat 45-47 Gom en na afloop bij een GEZELLIG onder-onsje I0EK- en KANTOORBOEKHANDEL OOK LANGE KERKSTRAAT SS lel, 01100530# - Bijna 100 jaar boekhandel OPTIEK - F0T0HANDEL (unm'Wnx Oom lol. nu L. Vorststraat 64 GOES 'Maak eens ken- (nis met Oxford I en Superdam cos- tuums. In onze jzaak voordeliger! Ook als maat- I confectie

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1961 | | pagina 1