President de Gaulle: Fransen en 1
"rai
nqaises, 1
iel
pt mij
Generaals bereidden coup goed voor
Leiders zijn verwijderde of uit
dienst getreden generaals
Onbeperkte
macht voor
de Gaulle
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
Beschimpt
Dweepzucht
OPSTAND VAN
UUR TOT UUR
gLLANDSE zee
Ziekenhuis Coolsingel
onder slopershanden
ikwi Bolletje/'
in de zilveren rol
Weinig effect voor
hoger personeel
in gestolen auto
Ijowlwill
Jongetje verdronken
De BiltBuien
„NON, JE NE REGRETTE RIEN," zingt Edith Piaf - ik
heb nergens spijt van. Hebt u het aangrijpende verhaal
over deze kleine, geniale „straatmus", bij wier optreden
de dood voortdurend achter de coulissen loert, gemist?
Jammer!Het stond in PANORAMA!
k
Directeur: JACQ. DE SMIT; Chefred.: G. J.
Breuker. Kantoren te: Middelburg, Plein 1940 nrs.
6—8, Postbus 26. Giro 116666, telefoon 01180—2009
en 4469. Goes, Lange Vorststraat 84, Postbus 4,
telefoon 01100—6901. Vlissingen, Nieuwendijk 33,
Postbus 24, telefoon 01184—3224. Terneuzen,
Nieuwstraat 38, telefoon 01150—3189. Zierikzee,
Havenpark 24, telefoon 01110—2991.
Zeeuwsch Dagblad
Losse nummers 13 cent.
Abonnementsprijs 0,56 per week, 7,per kwartaal
Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouter»
T cent per woord met een minimum van 1,—»
16e JAARGANG No. 4838
Maandag 24 april 1961
PARIJS (A.F.P.) „In naam van
Frankrijk gelast ik dat alle midde
len ik zeg: alle middelen wor
den toegepast om de weg voor deze
mannen te versperren. Ik verbied
iedere Fransman en vooral iedere
soldaat om ook maar één van hun
bevelen op te volgen." Een bewogen
en ook toornige president de Gaulle
sprak in een van de grootste rede
voeringen uit zijn lange leven deze
woorden gisteravond tijdens een
korte radio- en televisierede over
de opstand in Algerije voor het
Franse volk. „Deze mannen", over
wie hij zijn onverholen verachting
uitsprak; deze opstandelingen, die
„het afschuwelijke en onzinnige Al
gerijnse avontuur" hebben ontke
tend de in uniform gestoken pre
sident noemde hen een stelletje am
bitieuze en fanatieke officieren, die
de natie niet kennen. „Hun onder
neming kan alleen maar tot een
nationale ramp leiden." De president
stelde artikel 16 van de grondwet in
werking en nam daarmee de volle
dige leiding van de regering in han
den, zonder verdere verantwoorde
lijkheid aan de normale wettelijke
instellingen.
De Gaulle opende zijn vol ingehou
den woede uitgesproken boodschap
tot de Franse natie met de woorden:
„Een opstandige macht is in Alge
rije door een militaire kliek geves
tigd. De schuldigen van de opstand
hebben gebruik gemaakt van de
hartstocht van Je officieren van bij
zondere eenheden: van de bezielde
steun van een deel van de Europese
bevolking die misleid is door angst
en verdichtsels: van de onmacht van
de verantwoordelijke autoriteiten,
wier positie ondermijnd is door de
militaire samenzwering.
Deze macht heeft een bepaalde
aanblik: een groep van vier gepen
sioneerde generaals. Deze macht be
zit ook een realiteit: een groep offi-
cieren-partisanen, die ambitieus en
fanatiek zijn. Deze groep en dat vier
tal hebben een beperkte en abrupte
manier van handelen.
„Hun onderneming", zo ging de
Gaulle voort, ..kan slechts leiden tot
een nationale ramp." Hij gewaagde
vervolgens van de „geweldige poging
om Frankrijks eer en roem te her
stellen, de nationale eenheid te hand
haven, weer als grote mogendheid te
leven en om ons werk in de overzeese
gebieden via een noodzakelijke ont-
kolonisering voort te zetten. ..Dat al
les", aldus de president, „wordt op
het spel gezet, aan de vooravond van
het slagen van onze onderneming,
door dit verachtelijke en domme
avontuur in Algerije.
En nu wordt de staat beschimpt,
het land getart, onze macht naar
omlaag gehaald, ons internationale
aanzien verminderd, onze rol en on
ze plaats in Afrika gecompromit
teerd En door wie? Helaas, helaas
helaas, door mannen wier plicht, eer
en reden van bestaan het was te die
nen en te gehoorzamen."
Over het lot var de opstandelingen
zei de Gaulle „Hun lot moet zijn
zoals in de volle strengheid van de
wet wordt voorzien Het argument
dat het, gezien van een locaal stand
punt uit noodzakelijk zou kunnen zijn
om de bevelen van de opstandelingen
te accepteren, onder het voorwend
sel van militaire of bestuurlijke ver
plichtingen, is nul en van gener waar
de en mag niemand bedriegen.
De president besloot zijn boodschap
tot de natie met de volgende woor
den: „Ik heb na overleg met de
minister-president, met de voorzitters
van de beide kamers en met de voor-
iitters van de constitutionele raad
besloten artikel 16 van onze grondwet
in werking te stellen, nu wij geplaatst
zijn voor het ongeluk waaronder ons
vaderland gebukt gaat en voor de
bedreiging, die op onze Republiek
LANDINGEN DREIGEN IN FRANKRIJK
TAE tragische gebeurtenissen in
Algerije begonnen in de nacht
van vrijdag om tien voor twee,
toen de préfectuur te Algiers pre
mier Debré in Parijs belde om hem
te vertellen dat er bewegingen van
parachutisten in de stad waren
waargenomen zonder dat iets be
kend was gemaakt van op handen
zijnde troepenbewegingen. Van dat
ogenblik voltrokken de gebeurte
nissen zich in snel tempo:
ZATERDAG
02.00 uur:
Debré belt Morin om inlichtin
gen; Morin antwoordt dat hij in
feite een gevangene is en geen
vrijheid van spreken heeft.
05.05:
Telefoonverbinding tussen Parijs
en Algiers afgesneden.
06.27:
De Franse regering deelt mee
dat in Algiers een militaire staats
greep is uitgevoerd.
06.55:
Het blijkt dat generaal Chalie
aan het hoofd van de beweging
staat.
07.30:
Gendarmerie en territoriale po
litie hebben zich zonder slag of
stoot aan de parachutisten overge
geven. Alle openbare gebouwen
in Algiers zijn bezet.
07.50:
Alle verbindingen tussen Frank
rijk en Algerije per boot en per
vliegtuig worden stopgezet.
08.45:
Radio-Algiers meldt dat de „Al
gerijnse generaals", onder wie nu
ook Salan, een communiqué hebben
uitgegeven waarin wordt gezegd dat
bet leger de macht heeft overge
nomen in geheel Algerije en de
Sahara.
08.48:
Staat van beleg afgekondigd door
de generaals voor geheel Algerije;
oproep tot alle troepen om zich bij
de opstand aan te sluiten.
09.00:
De Gaulle ontvangt Debré.
12.20:
Verklaring van Debré: De rege
ring zal de wil des volks uitvoeren.
Minister Joxe en generaal Olié
gaan in Algerije polshoogte nemen.
Zij vertegenwoordigen in Algerije
het hoogste gezag.
16.30:
Generaal Bigot, commandant van
de luchtmacht, loopt naar de rebel
len over.
16.35:
De Gaulle maakt eerste tegen
maatregelen bekend.
18.50:
Na kabinetszitting wordt noodtoe
stand voor Frankrijk afgekondigd.
De opstandige generaals worden
voor een krijgsraad gedaagd.
22.00:
Oran bevindt zich volgens Radio-
Algiers in handen van de rebellen.
ZONDAG
09.50:
Generaal Challe: „Wij hebben
het grootste deel van Algerije in
handen. Alle vliegvelden hebben
wij bezet".
11.00:
Radio-Algiers: „Ook Constantine
heeft onze kant gekozen".
11.20:
Joxe en Olié terug in Parijs.
13.00:
Salan komt uit Spanje in Algiers
aan.
13.30:
Radio-Algiers: „Ook Mostaganem
is in onze handen".
14.15:
Radio-Algiers: „Geheel Algerije
en alle troepen staan aan onze
kant".
20.00:
Generaal de Gaulle spreekt.
PARIJS (Reuter) Frankrijk stond gisteravond
aan de rand van de burgeroorlog. Premier Debré
verscheen om lialf twaalf onaangekondigd voor radio
en televisie om de Fransen te waarschuwen dat op
vliegvelden in Algerije transportvliegtuigen gereed
stonden om opstandige Franse parachutisten over
te brengen naar Frankrijk en daar de vliegvelden
te bezetten. In dramatische gespannen zinnen deed
premier Debré een hartstochtelijk beroep op zijn land
genoten, zich zodra de sirenes loeien, naar de vlieg
velden te begeven om de landende troepen uit Al
gerije te bezweren af te zien van hun plan. Op de
grootst denkbare schaal zijn voorzorgsmaatregelen
genomen, zo verzekerde Debré. Met ingang van mid
dernacht zijn de vliegvelden voor elke vlucht geslo
ten. De regering heeft hevel gegeven om van alle
middelen, „hoort u goed: van alle middelen" gebruik
te maken om een overval door muitende troepen uit
Algerije het hoofd te bieden. Een paar uur eerder
had generaal de Gaulle alle macht in de staat aan
zich getrokken. Hij zal regeren buiten het parlement
en huiten het kabinet om overeenkomstig de gewel
dige volmachten die de Grondwet hem in buitenge
wone omstandigheden verleent. Deze omstandigheden
waren sinds zaterdagochtend vroeg aanwezig. Toen
hadden enkele gepensioneerde generaals, ontevreden
over de Gaulle's Algerijnse politiek, in Algerije de
macht in handen genomen „tot redding van Algerije
en Frankrijk". De Gaulle had er geen twijfel aan
laten bestaan dat hij van zijn volmachten gebruik zou
maken om, desnoods met geweld, jde muitende mili
tairen in Algerije weer tot gehoorzaamheid te dwin
gen. Hij had een dramatisch beroep gedaan op alle
Franse mannen en vrouwen om hem te helpen.
Omstreeks middernacht, toen iedereen die kennis had
Igenomen van Debré's oproep, in angstige spanning
aan zijn radio of televisietoestel zat de uitzen
dingen zouden de gehele nacht doorgaan ontving
de Gaulle op het Elysée bezoek van de Amerikaanse
ambassadeur, James Gavin. De indruk die men uit
Debré's woorden had gekregen was dat de parachu
tisten en luchtlandingstroepen uit het opstandige Al
gerije elk ogenblik in de huurt van Parijs konden
landen. Hoewel er over het onderhoud tussen de
Amerikaanse ambassadeur en liet Franse staatshoofd
niets hekend is gemaakt spreekt het vanzelf dat de
dreigende burgeroorlog onderwerp van gesprek was.
Kort nadat Debré had gesproken werd het Franse
volk opgeroepen om uiterst waakzaam te zijn en alles
wat verdacht mocht lijken onmiddellijk te melden
aan het dichtstbijzijnde politiebureau.
BiZERre
SALAN
CHALLE
ZELLER
JOUHAUD
De leiders van de revolte zijn uit de dienst getreden of verwijderde generaals. Van alle vier
was reeds lang bekend dat zij de Gaulles inzichten niet delen: Van allen is bekend dat zij vrij veel aan
hang onder het Franse kader in Algerije hebben.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De firma Joh.
Lekkerkerker gaat vandaag aan een
nieuw karwei beginnen: Het slopen
van het omvangrijke complex dat in
de wandeling nog altijd „het zieken
huis Coolsingel" wordt geheten.
Het imposante bouwwerk dat met
recht zo werd genoemd, veranderde in
mei 1940 in een puinhoop. Het complex
achter het hoofdgebouw dat, voorzover
het werd beschadigd, kon worden her
steld, heeft nog twintig jaar dienst ge
daan.
De slopers zullen er een hele kluif aan
hebben. Naar schatting zullen zij an
derhalf jaar nodig hebben om alle ge
bouwen met de grond gelijk te maken.
Met het trekken van de heipalen is nog
een half jaar gemoeid, zodat het wel
medio 1963 zal worden alvorens de Lijn
baan kan worden doorgetrokken tot de
Binnenweg.
Salan
Generaal Salan is de meest be
sproken figuur van de mannen die in
verzet zijn gekomen tegen het wettige
gezag. Hij is 62 jaar oud. Als opper
bevelhebber in Algerije werd hij in
1958 afgezet omdat zijn betrouwbaar
heid in twijfel werd getrokken na her
haaldelijke kritiek op de politiek van
de Gaulle. Bij de opstand der barri
caden in mei 1958 was hij nog opper
bevelhebber. Achteraf is gebleken dat
hij toen al een dubbele rol had ge
speeld. In 1959 werd het hem ronduit
verboden zich in Algerije op te hou
den. Sinds maanden leefde hij in bal
lingschap in Spanje, waar hij zich had
omgeven met andere gevluchte ^ultra
rechtse elementen.
Challe
Generaal Challe, door de Gaulle
persoonlijk aangesteld als opperbe
velhebber in Algerije, gold tot voor
drukt. Met ingang van vandaag zal
ik. zonodig rechtstreeks, de maatre
gelen treffen, die, door de omstan
digheden geboden, mij als noodzake
lijk voorkomen. Ik zal de rechtsorde,
die het land mij heeft toevertrouwd,
handhaven, wat er ook gebeurt, voor
de volle duur van mijn mandaat, of
tot het ogenblik dat mijn krachten
het begeven, of tot ik niet meer leef.
Fransen, Franjaises, helpt mij."
Advertentie
's\\uinri/////
''m i n u\SN
enkele maanden als een betrouwbaar
volgeling van de politiek van de pre
sident. Hij was de opvolger van Salan,
met wie hij nu nauw blijkt samen te
werken. Hij is 56 jaar oud. In april
1960 werd hij benoemd tot onderbe
velhebber van de Atlantische strijd
krachten in Europa. Reeds in januari
1961 vroeg hij ontslag omdat hij zich
niet langer kon verenigen met de
strategische inzichten van de Gaulle.
Of hij toen de Algerijnse politiek van
de Gaulle nog aanhing is niet bekend.
In het licht van de jongste gebeurte
nissen lijkt het weinig waarschijnlijk.
Jouhaud
Generaal Edmond Jouhaud, 56 jaar
oud, is onderbevelhebber geweest van
de twee militaire leiders in Algerije,
Salan en Challe. Hij is afkomstig van
de luchtmacht. In 1957 was hij nog
commandant van de luchtstrijdkrach
ten in Algerije. Tijdens de opstand
van de barricaden bleek hij te sym
pathiseren met de ultra's, doch werd
om een of andere reden in zijn functie
gehandhaafd. Op 15 oktober 1960 vond
hij zelf dat zijn inzichten niet meer
te verenigen waren met zijn militaire
taak. Hij nam ontslag uit de actieve
dienst.
Zeiler
Generaal Zeiler is 63 jaar oud. In
1959 nam hij ontslag uit de actieve
dienst. Reeds in 1956 had hij de dienst
voorgoed willen verlaten. Hij werd
echter binnen twee jaar weer terugge
roepen om bij toerbeurt dienst te doen
als chef van de legerstaf.
Verkorting werktijd:
OOSTERBEEK. Een verkorting
van de werktijden heeft voor de ho
gere functionarissen bij overheid en
bedrijfsleven in het algemeen weinig
of geen effect. Zij delen daardoor
slechts m geringe mate in de stij
ging van de welvaart.
Uit deze constatering hebben de Cen
trale van hogere ambtenaren en de Ne
derlandse vereniging van hoger perso
neel de conclusie getrokken, dat be
paalde maatregelen deze achterstelling
moeten opheffen.
Zij denken daarbij o.m. aan een ver
lenging van de totale vakantietijd,
waarvan drie weken aaneengesloten
zouden moeten worden opgenomen. Me
dische inzichten ondersteunen deze
wens.
In de constatering zien de beide ver
enigingen een extra aanleiding tot een
onderzoek naar de arbeidsvoorwaarden
over de hele linie van de hogere func
tionarissen. Behalve het relatieve peil
van de salarissen zal daarin o.m. ook
de lengte van de arbeidsdag moeten
worden betrokken. Beide verenigingen
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM. Allebei uitstap
pen, aldus beduidde een Rotterdamse
politieman, in de Van Oldenbarne-
veltstraat, twee jeugdige buitenlan
ders die op roekeloze wijze door de
binnenstad hadden gereden.
Een hunner gaf aan deze somma
tie gevolg, maar nauwelijks was hij
uitgestapt of zijn vriend gaf vol gas.
Zijn poging om er vandoor te gaan
had weinig succes. De agent liet zich
met zijn arrestant door een behulp
zame automobilist naar het bureau
Westersingel rijden, waar hij de
meldkamer van het hoofdbureau ver
wittigde.
Weinige minuten later had de beman
ning van een politie-auto de vluchteling
al te pakken toen hij via rijksweg 13
Rotterdam wilde uitrijden.
Het duurde wel even alvorens de iden
titeit van beide jongemannen kon wor
den vastgestel.d want zij hadden zowel
Amerikaanse als Duitse, Franse en
Belgische papieren. Met de auto had de
recherche minder moeite. De Duitse
nummerplaat en het merk wezen uit
dat die vorige week in Frankfurt am
Main was gestolen.
Nadat Interpol een handje had gehol
pen bleek dat de politie twee deserteurs
had gevat: De 22-jarige Brusselaar R.
A. H. deserteerde uit het Belgische le
ger en de twintigjarige Parijzenaar P.
M. uit het Franse. Met de in Frank
furt gestolen auto waren zij voor ver
dere avonturen naar Nederland geko
men. Zij zijn ter beschikking van de
vreemdelingendienst gesteld.
Advertentie
BINNENVERINGBED
het beste bed ooit gemaakt
SCHUIMRUBBERBED
met versterkte middensector
ffabrieken Zevenbergen
Omstreeks middernacht ver
schenen kolonnes vrachtauto's
met soldaten en gendarmes in de
Parijse straten. De troepen be
gonnen strategische punten in en
rondom de hoofdstad te bezetten.
Zij beschikten over tanks en
pantserauto's. Het Elysée, het
paleis van president de Gaulle
was van de rest van de stad af
gesloten door een dichte haag
troepen in oorlogsuitrusting.
Overal in Parijs, vooral aan de
buitenkant van de stad, stonden van
nacht de grote Parijse bussen ge
reed om in geval van nood te wor
den gebruikt als versperring. Ook
werden rollen prikkeldraad gereed
gezet om onmiddellijk over de wegen
te worden geplaatst.
Aan de kust
In het zuiden van Frankrijk, langs de
kustgedeelten die in aanmerking zou
den kunnen komen voor landingen van
zee uit, worden eveneens maatregelen
genomen om een aanval af te kunnen
slaan. De jachtvloot van de lucht
macht heeft order om te schieten op
elk vlegtuig dat zonder voorafgaande
melding in het Franse luchtruim ver
schijnt. Rondom de grote vhegvelden
staan auto's die op de landingsbanen
kunnen worden gezet om landingen te
voorkomen.
Op de burgers is een beroep gedaan
om op het eerste signaal naar de vlieg
velden te gaan, niet alleen om de lan
dende soldaten uit Algiers te bewegen
af te zien van hun krankzinnig plan,
maar ook om, als dat mocht mislukken,
de wegen onbegaanbaar te maken.
Half drie
Om half drie in de ochtend, een uur
voor het licht zou worden en men de
luchtlandingstroepen kon verwachten,
was er uit Algerije nog geen enkel be
richt ontvangen waaruit kon worden
opgemaakt of er werkelijk een lucht
landing op komst was. Evenmin was
er een reactie geweest op de rede van
de Gaulle of op de oproep van pre
mier Debré.
Rust in Algerije
De coup van de gepensioneer
de generaals moet al lang gele
den zijn voorbereid. Het plan
werkte perfect. Bijna geluidloos
bezetten de parachutisten in de
nacht van vrijdag op zaterdag
de belangrijkste punten van de
stad Algiers, waar zij reeds twee
maal eerder het wettige gezag
hadden getart. In hun camou
flagetunieken, beschermd door
het duister, rukten zij de rege
ringsgebouwen binnen en arres-
Zie verder pag. 5
DINTELOORD De tweejarige
Hansje de Koek is zaterdagmiddag in
zijn woonplaats Dinteloord in een sloot
gevallen en verdronken.
Het jongetje, dat met zijn vader en
grootvader was meegegaan naar een
stuk land bij zijn ouderlijk huis, was in
een onbewaakt ogenblik weggelopen.
Het K.N.M.I. in De Bilt berichtte
gisteren om 23.15 uur:
Opklaringen maar
op enkele plaatsen
ook een bui.
Zwakke tot matige
wind tussen zuid
en west. In het
noordoosten van
het land iets lagere
middagtemperatu-
ren, elders weinig
verandering in tem
peratuur.
MIESJE: De kachel heeft
langzamerhand afgedaan!
Advertentie
