EIS LEVENSLANG
wegens de moord op
Joke v. Groenendaal
Rechter leidt monsterproces met strakke hand
Russen willen dit jaar
mens ruimte in schieten
'n Roxy?... j;
niet
tMWP
ZELF GEDAAN - ROXY VERDIEND
AANKLAGER
MIJN MACHT
IS BEPERKT
TOT ISRAËL
Woensdag 12 april 1961 ZEEUWSCH DAGBLAD Pag. 9
AMERIKA ONGERUST
OVER KVESTIE-LAOS
Loodgieter verdacht
van brandstichting
Vervolg van pag. 1
Geen aanval
Befehl
Overleden na half jaar
bewusteloosheid
De verklaring
De president van het Israëlische gerechtshof. Mosje
Landau, op weg naar het gerechtsgebouw waar het
historische proces tegen de nazi Adolf Eichmann zal
worden gehouden.
De openbare aanklager Gideon Hausner verlaat hier
het gerechtsgebouw na de zitting van dinsdagmorgen.
Van een onzer verslaggevers
ROERMOND. De officier van justitie te Roermond, inr. W. Uiter-
waal, heeft gisteravond voor de rechtbank te Roermond levenslange ge
vangenisstraf geëist tegen de 25-jarige Karei M., die ervan wordt verdacht
op 10 mei vorig jaar de zestienjarige Joke van Groenendaal uit Venlo in
de bossen bij Tegelen te hebben gewurgd. Mr. Uiterwaal achtte moord
met voorbedachte raad bewezen. Hij vond dat deze jonge man, die reeds
ter beschikking van de regering was gesteld, te gevaarlek is om nog ooit
in de maatschappij te mogen terugkeren.
Hoewel de officier zekerheidshalve
niet alleen moord te last had gelegd,
vond' hij het niet nodig om na het uit
gebreide politie-onderzoek en hetgeen
gisteren op de zitting in ruim zes uur
naar voren was gekomen, ook de dood
slag met geweldpleging en de mishan
deling met dodelijk gevolg, die nog in
o'e dagvaarding waren opgenomen, in
aanmerking te nemen. „Er is hier dui
delijk sprake van moord", aldus de
officier, die in zijn uitvoerig requisi-
toor opsomde hoe M., na een telefo
nische afspraak eerst zijn snor had
laten afscheren en een zijden sjaal had
gekocht voor hij zijn slachtoffer ont
moette.
Het was volgens de officier geen
toeval dat hij het meisje juist met die
sjaal heeft gewurgd. Onaanvaardbaar
vond de officier van justitie het ver
weer van M., dat hij het meisje tot
zwijgen wilde brengen nadat hij ge
poogd had 'haar te overvallen. De fei
ten hebben naar de overtuiging van de
officier van justitie duidelijk uitgewe
zen dat hij haar heeft gedood uit een
zucht tot doden.
mei de ontmoeting plaats tussen Joke
en M. In plaats van naar het af
gesproken hotel te gaan, nam hij Joke
mee naar 'het buitenhotel De Bovenste
Molen, vanwaar Joke haar ouders bel
de met de mededeling dat zij een uur
tje later zou thuiskomen.
Naar de officier van justitie meen-
dé, duidde dit alles op een welover
wogen plan. In de dichte bossen bij de
bron De snelle sprong overviel en
wurgde hij het meisje.
Zeventien getuigen, onder wie de
winkelierster bij wie Joke heeft ge
werkt en de kapper die M.'s snor had
afgeschoren werden gisteren gehoord.
Dr. J. Zeldenrust, die sectie had ver
richt gaf een uiteenzetting over de
doodsoorzaak, waaruit de officier ver
sterking voor zijn stelling putte, dat
M. het meisje met opzet heeft ver
moord.
Gesoigneerd
Na de behandeling van de zaak ach
ter gesloten deuren, zei mr. Uiterwaal
ons dat hij onmogelijk dieper kon in
gaan op de elementen waarop naar
zijn overtuiging het bewijs voor ote
moord is opgebouwd. Daarmee zou hij
te veel moeten ingaan op zedenkwet-
sende bijzonderheden, reden waarom
de zaak juist achter gesloten deuren
was behandeld. „Bij zulk een ernstig
feit als moord", aldus mr. Uiterwaal,
„vallen ook de andere te last gelegde
feiten in het niet. Zeker de diefstal die
hij na de moord heeft gepleegd. De
rechtbank heeft zich daar ook nauwe
lijks mee bezig gehouden, ofschoon
het aanvankelijk in d'e bedoeling 'heeft
gelegen dit onderdeel van de zaak in
het openbaar te behandelen". Wel
mochten pers en publiek voor de aan
vang van de zitting tegenwoordig zijn
bij de voorgeleiding van de verdachte
en het uitroepen van a'e zaak.
M. zag er zeer gesoigneerd' uit. Hij
droeg een keurig sportjasje en had een
nieuwe diplomatentas bij zich met
stukken die hij tijdens zijn voorarrest
voor zijn verdediging had opgesteld.
Hij werd bijgestaan door mr. R. van
Boven uit Roermond'. Deze heeft tij
dens de zitting enkele onderdelen van
het vooronderzoek gekritiseerd en om
een hernieuwd onderzoek gevraagd.
De rechtbank ging daarover in raad
kamer, maar wees het verzoek af.
Nadat de officier van justitie levens
lange gevangenisstraf had geëist, be
toogde mr. Van Boven dat zijn inziens
de moord niet bewezen was. Afgaan
de op de feiten zoals bij het onderzoek
van de politie zijn vastgesteld, zou
men ten hoogste kunnen spreken van
zware mishandeling, waaraan het
slachtoffer is overleden, ala'us mr.
Van Boven. De verdachte zelf had
voordien ook in die geest gesproken.
Hij erkende wel dat hij het meisje had
gedood, maar hij zei dat hij geenszins
d'e bedoeling had gehad haar te doden.
Toestemming
Bij de recapitulatie van de gebeurte
nissen zag de officier echter duidelijk
een lijn. Op 9 mei dook M. op in een
snackbar te Venlo. Hij vertelde dat hij
fotograaf was voor damesbladen. De
serveerster in de snackbar meende
dat Joke van Groenendaal, een vrien
din van haar, een goed fotomodel zou
zijn. Zij belde hef meisje, dat er wel
voor voelde, mits haar vader toestem
ming zou geven. De heer Van Groe
nendaal stemde toe, toen hij de verze
kering had gekregen,, dat de foto's in
een bekend hotel te Venlo zouden wor
den gemaakt.
Joke kreeg de volgende dag vrij van
de winkelierster bij wie ze in de tex
tielzaak werkte en zo had pas op 10
Advertentie
pel
~!tarr rrrcr tr p.
een ha®digc £lasj
zoiWii
APOTHEEK
ïrs),
hogist.
MEENK'S POEDERS helpen? Er zijn
Meenk's Poeders^fci hoofdpijn, kies
pijn, hoest, griep,^arrhee, influenza,
rheumatick, koortsj^Teid bij gevatte kou,
periodieke pijnen uz. enz. Verkrijgbaar
in etuis met 6 Reders maar ook in
een handige plastic HUISAPOTHEEK
(met 6 verschillende etuis a 6 poeders),
zonder prijsverhoging. Vraag uw drogist.
p.|ff|cEE |im_
rheumatiek, koortsigïïeiabij gevatte"kou,
fcrkfjgbaar
in etffis %ftKK#o8ieK^NMbr«ook in
UnJ.nn UI tIC A DfiTUCCf
ÉÉN JAAR GEËIST
'Levensgevaarlijke
steek gevolg van
familietwist
Van onze correspondent
ARNHEM De Arnhemse recht
bank heeft gisteren de steekpartij
behandeld, die op 29 januari de 29-
jarige sloper A. O. uit Arnhem bijna
het leven kostte.
De 28-jarige vertegenwoordiger W.
L. R. uit Arnhem had met een spits
vleesmes de sloper door de lever en
twaalfvingerige darm gestoken. Het
was volgens de officier van justitie
slechts aan de kunde van de chirurg
te danken geweest dat O. aan de dood
was ontsnapt.
De steekpartij was een uitvloeisel ge
weest van een soort bloedwraak tussen
de families R. en O. In augustus vorig
jaar was het begonnen met een dronke
mansruzie, waarin dé 36-jarige koopman
J. O de vertegenwoordiger R. bewuste
loos had geslagen. De gemoederen waren
daarna steeds meer verhit, totdat een
broer van R. eind januari een buil opliep,
volgens hem zelf vermoedelijk door een
klap van O. R. had daarop de politie ge
waarschuwd dat O. in een café met een
pistool zat en dat er wel oorlog zou ko
men.
In het café was daarop ruzie ontstaan
tussen vader en twee zoons R„ twee poli-
tie-agenten en O. met zijn aanhang, die
met biljartkeus gewapend was geweest.
Er was een chaos ontstaan die de politie
volledig uit de hand was gelopen, aldus
zei dè president van de rechtbank giste-
:n.
In het heetst van de strijd had R. naar
zijn mes gegrepen; hij had er in het
wilde weg Mee gestoken. Omdat dat zo'n
ernstig gevolg had gehad eiste de officier
van justitie tegen R. een jaar gevangenis
straf, waarvan vier maanden voorwaar
delijk.
WASHINGTON (Reuter) Er is in
de Verenigde Staten enige ongerustheid
gerezen over de mogelijkheden voor een
wapenstilstand in Laos. Het Amerikaan
se departement van buitenlandse zaken
heeft verklaard dat de laatste dagen de
Russiscne wapenleveranties aan de
Pathet I-ac zijn toegenomen. Het voeg
de er aan toe dat er nog geen ver
andering in de militaire situatie in
Laos is gekomen.
De besprekingen in Moskou over de
vredesvoorstellen schenen vorige week
goede vorderingen te maken en de ver
wachting was dat Rusland en Engeland
met een voorstel voor wapenstilstand
zouden kernen. Dat is echter tot nu toe
niet gebeurd.
CULEMBORG. Een lid van de
Culemborgse vrijwillige brandweer, de
29-jarige loodgieter Van der H. is we
gens brandstichting op de zolder van
een huis aan de Zandstraat gearres
teerd.
De man was vorig jaar voor het
examen voor brandweerman gezakt en
zou zich voor zijn collega's hebben wil
len rehabiliteren. Hij zou een brandje
hebben willen stichten om dat vervol
gens zelfstandig te blussen.
Het brandje kwam er inderdaad,
maar het werd geblust door omwonen
den en niet door de loodgieter.
In Schiedam is gisteren het lijk van
een zestigjarige vrouw uit het water
gehaald. Gisteravond was haar identiteit
nog niet vastgesteld.
HET was goed dat rechter
Halevi de openbare aan
klager Hausner lastig
viel, toen die van een kruisver
hoor van Duitse getuigen wilde
afzien om dr. Servatius' argu
ment, dat het ontbreken van
deze mensen een behoorlijk
rechtsgeding onmogelijkmaakt,
te ontzenuwen. Maar hoe kan
het Hof nu een juist oordeel
vormen als de verklaringen
niet in een verhoor worden ge
toetst, zei de rechter
In zijn betoog over de gang van zaken
kwam de openbare aanklager tot een
opzienbarende uitlating: „Het is inder
daad onmogelijk om onwillige getuigen
te dwingen om te verschijnen. Mijn
macht is alleen tot Israël beperkt. Als
Eichmann in Duitsland terecht zou
staan zou het veel eenvoudiger zijn."
Toen de vertaling van deze woorden
doorklonk wisselde dr. Servatius een
veelbetekenende blik met zijn jonge as
sistent Wechtenbruch. Dr. Servatius
was zeer uitvoerig in zijn argumentatie.
De wet op grond waarvan Eichmann is
gearresteerd is van terugwerkende
kracht, dus niet geldend; bovendien
heeft Eichmann zijn misdaden niet in
Israël gepleegd.
Wat iedereen had verwacht, gebeur
de niet: dr. Servatius ondernam geen
directe aanval op rechter Halevi, die
bevooroordeeld zou zijn omdat hij en
kele jaren geleden Eichmann „een mon
ster" had genoemd. In plaats daarvan
trachtte de Duitse verdediger de be
vooroordeling van het gehele gerechts
hof aan te tonen.
De openbare aanklager vond dat uit
dr. Servatius' rede één ding kon worden
afgeleid: namelijk dat Joden geen recht
aan Eichmann kunnen doen. Dan zou
een spion ook niet in zijn land worden
berecht. Hausner zag geen enkele rede
lijkheid in dr. Servatius' betoog, dat een
neutrale rechtbank misschien beter zou
kunnen oordelen. Hij was het eens met
de stelling van een Engelse hoogleraar,
die naar aanleiding van het proces in
Neurenberg had gezegd, dat neutraliteit
niet een vereiste is. De rechter geeft de
verdachte een „fair trial".
Hausner voegde daaraan toe: als ie
mand zich tegenover de aanklacht die
hier wordt uitgebracht neutraal kan
voelen, zou hij een bijzonder slechte
rechter zijn.
De davidsster, die de drager onder het nazi-regiem een vrijwel zekere dood voor ogen stelde, wordt nu met
trots gedragen door deze joodse emigrant uit Europa. De foto werd genomen voor de ingang van het ge
rechtsgebouw. (Telefoto)
De aankomst van dr. Servatius,
de verdediger van Adolf Eichmann,
voor het gerechtsgebouw in Jeruzalem.
(Telefoto)
UTRECHT. Na een half jaar be
wusteloos te zijn geweest, is in het mi
litair hospitaal in Utrecht de huzaar H.
W. A. C. Ingenhou uit Afferden overle
den.
De huzaar, die diende bij het 41ste
Tankbataijon, verongelukte op 17 okto
ber vorig jaar, toen tijdens de oefening
Hordenloop de militaire vrachtwagen
waarin bij zat, op een onbewaakte in
de buurt van Meppel door een trein
werd aangereden.
Dr. Servatius heeft al een tipje opge
licht van de sluier die de ware aard van
zijn verdediging bedekt: hier staat een
man terecht, zei hij, die een instrument
was in de handen van zijn staat. Die
staat is schuldig, niet hij. Dus ook in
Jeruzalem zal de komende weken het
moeilijke probleem van het „Befehl
ist Befehl" breed worden uitgemeten.
De president van het hof, Mosje Lan
dau, leidt het proces waardig en met
strakke hand. Hij wenst absolute stilte
en duldt geen gelach als er snedige
opmerkingen worden gemaakt. Op een
gegeven ogenblik stuurde hij een bode
naar een van de aanwezigen, die tijdens
het ontvouwen van de formele aspecten
een krant zat te lezen.
Dr. Landau is tegenover de verdedi
ger van Eichmann de voorkomendheid
zelf, maar hij weigert, hoewel hij de
taal door zijn opvoeding machtig is, een
woord Duits met hem te spreken. Als
hij iets tegen hem wil zeggen, dat bui
ten het officiële protocol zal blijven,
bedient hij zich van het Engels.
Dr. Halevi, de veelbesprokene, is een
rijzige figuur met een zwierige kuif.
Hij maakt zijn opmerkingen abrupt,
onderstrepend met korte gebaren. De
derde rechter, dr. Raveh, heeft tot nu
toe geen woord gezegd.
Hausner, die gistermiddag na de
schorsing alle mogelijke Engelse en
Amerikaanse jurisprudentie overhoop
haalde, wordt bijgestaan door vier
assistenten. Dr. Servatius heeft de
jonge advocaat Wechtenbruch en een
elegante secretaresse aan zijn zijde.
Draagbare radio's stellen de journa
listen in staat het proces in de pers
zaal te volgen. Het is daar een voort
durend gevecht om tikmachines, die
verstommen als een belangrijk aspect
wordt aangevoerd, zoals bijv. de ver
klaring, die Eichmann na zijn ontvoe
ring in Argentinië schreef.
Daarin zegt hij, dat hij vrijwillig
naar Israël zal gaan om zich aan de
gerechtigheid uit te leveren en zijn
geweten te ontlasten. Dr. Servatius
spoort het Hof aan om te bewijzen, dat
Eichmann wel degelijk onder druk zijn
verklaring heeft afgelegd en onder
tekend. Hausner, de openbare aan
klager, volgt deze bewering van dr.
Servatius niet na. Hij zei, dat hij de
verklaring van Eichmann van geen
enkel belang achtte en hij zag niet in
waarom dr. Servatius er zoveel kritiek
op kon hebben. Hij had er immers zijn
eis, dat de Israëlische regering de kos
ten van de verdediging zou betalen,
indertijd op gebaseerd.
Er ontstond, toen dit punt ter sprake
werd gebracht, even een stekelige situ
atie, waaruit echter dr. Servatius, ge
steund door het gerechtshof, als over
winnaar te voorschijn trad. Hij kon
aantonen, dat de verklaring van Eich
mann twee elementen bevat: namelijk
de hem afgeperste mededeling over het
vrijwillige karakter van zijn gaan naar
Israël en een ingekapselde toezegging
van zijn ontvoerders dat hem een ver
dediger zou worden toegewezen. Het
was op dit laatste gedeelte, dat dr.
Servatius indertijd zijn eis tot vergoe
ding van de kosten had gebaseerd.
Gisteravond, toen de zitting voor de
tweede maal werd geschorst, kreeg
men volop de indruk dat Eichman een
eerlijk proces zal krijgen, dat geheel
zal verlopen volgens de regels, die in
een beschaafd land behoren te gelden.
Israël mag dan een jong land zijn, de
manier waarop de rechters en de open
bare aanklager zich tegenover Eich
mann gedragen, toont eens te meer
aan, dat het met recht kan bogen op
een eeuwenoude cultuur.
Van een onzer redacteuren
(Advertentiën)
„Doe-het-zelf" geeft veel voldoening. Kijk:
het werk komt prachtig „uit de verf"! Nu
even de kwast weggelegd en... tjonge, wat
smaakt zo'n Roxy fijn!
Alleen Roxy heeft het uiterst dunne Elfin papier. Zo geniet u
méér van de beste tabakken uit Amerika.
■pLORENCE De verwezenlijking
-l van de bemande ruimtevaart is het
belangrijkste van de doelen, die de
Sowjetunie zich dit jaar heeft gesteld.
Dit nieuws was vervat in het over
zicht van de recente Russische vorde
ringen op het gebied van de ruimte
vaart, dat gistermiddag de eerste dag
van het tweede Internationale sympo
sium over ruimteonderzoek afsloot.
Het kwam aan het einde van een
droge, weinig interessante opsomming
van Russische „wapenfeiten", die uit
naam van de Rus Anatoli Blagonra-
wof hakkelend werden voorgelezen in
het Engels door een Russische tolk.
In de voordracht, gehouden in de
prachtige, geheel met marmer gede
coreerde witte zaal van het Palazzo
Pitti, werd de ruimtesonde die vol
gens Russische mededelingen op weg
is naar de omgeving van Venus, het
„eerste ruimteschip ter wereld" ge
noemd.
Toch had nog geen uur eerder de
Amerikaan dr. Richard Porter, spre
kend namens de Amerikaanse natio
nale academie van wetenschapppen.
nog eens naar voren gebracht dat met
de Amerikaanse ruimtesonde Pioniet
V per radio meer dan twintig miljoen
mijl in de wereldruimte was over
brugd. Die ruimtesonde, in alle op
zichten efficiënter dan de Russische,
werd verscheidene maanden eerder
dan de Russische de kant van de pla
neet Venus uitgestuurd.
Over de daarmee bereikte resulta
ten alleen al is veel meer te lezen in
het lijvige en rijk geïllustreerde Ame
rikaanse rappport dat dr. Porter in
diende, dan in de Russische voor
dracht, waaruit geen van de vele ge
leerde deelnemers aan het symposium
veel wijzer zal zijn geworden.
EFFECT
Het Russische rapport was ook al
lesbehalve up to date. Er werd geen
melding in gemaakt van de laatste
twee Spoetniks, die de vorige maand
met honden aan boord naar het grond
gebied van de Sowjetunie zouden zijn
teruggekeerd. Toch bereikte Blagonra-
wof„ vice-voorzitter van COSPAR, de
organiserende wetenschappelijke or
ganisatie, het effect dat hij wilde sor
teren. Zodra de tekst van zijn voor
dracht was uitgesproken, holden de
aanwezige Engelse journalisten naar
de telefooncellen om de wereld te be
richten dat dit jaar een Rus een reis
door de wereldruimte zou gaan ma
ken
Wat voor een reis? Een tocht in een
kunstmaan om de aarde? Een korte
kogelbaanvlucht in de neus van een
raket? Dat wisten ze niet, want daar
over was het geleerde gezelschap in
de witte zaal van het Palazzo Pitti in
het ongewisse gebleven.
Het voorarrest van de Amsterdamse
redactiestenograaf Sal S. en de Griekse
ingenieur Michel R., die zijn gearresteerd
omdat ze betrokken zouden zijn bij een
valsemuntersaffaire, is opnieuw met de:*
tig dagen verlengd.
ISRAËL
KLAAGT
AAN
i.
