Russisch schot naar Yenus Amerika moet Navo vergeten in koloniale Indonesië in geschil om Nieuw-Guinea bereid tot het uiterste... Lente maakte winter warm I E0 m»; Eduard Verkade overleden Plannen voor hervormingen in bestuur van Avro Loopbaan was een leenbaan PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND vliegtuigen. liet geluid Zuid-Afrika neemt ander muntstelsel Andere zaken Scherpere houding Beschuldigingen Arrestatie na drie inbraken in Almelo Zie verder pag. 2 Vader en dochter met bromfiets tegen trein Eethuis ,,'t VOORONDER" Doden, gewonden en gevangenen bii zuivering in Angola Jongetje gedood bij snoepjes rapen Vrachtschip omhoog bij t erneuzen Iddk-toogdagkerkdienst als feestelijk gebeuren Krediet bouw u.l.o.- school Middelburg De Bilt: Zachter Directeur: JACQ DE SMIT; Chefred.: G. J. BREÜKER Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststraat 90. Postbus 4, Giru 116666, telefoon Directie en administratie 01100- 6901. Redactie: 01100-6901 en 5366. Bijkantoren: Middelburg, Korte Delft 50, tel. 01180-2009. redactie Walcheren en sportredactie 01180-4604, Post bus 26, Vlissingen, Nieuwendljk 33, tel. 01184-3224, Postbus 24. Terneuzen, N^euwstraat 38, tel. 01150-3189; Zierikzee, Havenpark 24. tel. 01110-2991. Zeeuwsch Dagblad Losse nummers 13 cent. Abonnementsprijs 0,56 per week, 7,per kwartatf Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouter! 7 cent per woord met een minimum van 1, 16e JAARGANG No. 478 Maandag 13 februari 1961 SUBANDRIO ERGERT V.S. AMSTERDAM. De toneel speler en regisseur Eduard Verkade is zaterdagavond in zijn woning te Breukelen op 82-jari- ge leeftijd overleden. Verkade, die stamde uit de bekende Zaan- damse fabrikantenfamilie, kwam in 1904 tegen de wens van zijn familie bij het toneel en maakte zijn debuut met een voordracht uit Shakespeare's Macbeth. Ruim veertig jaar heeft hij als acteur-regisseur en toneelleider, maar vooral als vernieuwer het Ne derlandse toneel gediend. In theorie en praktijk verrichtte hij baanbre kend werk, dat bekritiseerd werd, toegejuicht en besproken en waarvan de vruchten nog altijd door het Ne derlandse toneel van vandaag wor den geplukt. Op 29 mei 1947 nam Eduard Ver kade afscheid met een laatste voor stelling in de Amsterdamse Stads schouwburg met een één-acter van Schnitzler (De Gezellin), fragmenten uit Macbeth en Hamlet en de derde acte van Oscar Wilde's „Een ideale echtgenoot", allemaal rollen waar mee hij zich in zijn carrière grote roem had verworven. Rotterdam De tijd, dat passagiersvliegtuigen sneller dan het geluid over con tinenten en oceanen zullen sui zen, ligt vermoedelijk dichter bij dan men geneigd is te veron derstellen. Immers, de straal- toestellen van nu gaan al zo hard Toch praat men al in alle ernst over toestellen, die nau welijks twee uur nodig zullen hebben om van Amsterdam naar New York te vliegen. De komst van deze supersonische verkeersvliegtuigen zal ook bijzon dere eisen stellen aan de beman ningen ervan. Op dit punt bestaat nog geen vastomlijnde gedachte. Wel beseffen de luchtvaartmaat schappijen dat het gebruik van de ingewikkeldste en verfündste ap paratuur veranderingen ten ge volge kan hebben in de posities en belangrijkheid van de beman ningsleden. De vlieger zal nog sterker dan nu reeds het geval is afhankeliik worden van de instrumenten. Hij zal nog meer moeten vertrouwen op de bekwaamheid van de boord werktuigkundige. Sommigen denken aan één fi guur, die beide kwaliteiten in zich verenigt. Wat komt dan uit de bus? Een technisch bekwame vlieger? Of een vliegende boordwerk tuigkundige? Het antwoord op deze uitermate moeilijke vraag, waaraan tal van problemen zijn verbonden, zal nog even op zich laten wachten. Lang zal het evenwel niet kunnen duren, omdat inmiddels het sneller dan het geluid vliegende passagiers toestel midden in de belangstelling staat van vliegtuigfabrieken en luchtvaartmaatschappijen. Zie verder pag. 5 PRETORIA (Reuter). Dinsdag stapt Zuid-Afrika officieel van het Brit se muntstelsel af en gaat het over op het decimale stelsel. Hieraan zijn zes tien jaar van voorbereidingen vooraf gegaan. De nieuwe munteenheid wordt de ..rand", onderverdeeld in honderd centen. De waarde van deze nieuwe munt is door het internationale monetaire fonds vastgesteld op tien shilling, de helft van de waarde van het Zuidafrikaanse Dond. De banken van Zuid-Afrika zijn van veertig miljoen nieuwe munten en biljetten voorzien. Men neemt aan. dat de inwisseling vijftien tot twintig maanden in beslag zal nemen. Gedurende deze periode zul len beide soorten geld in betaling wor den genomen. Men is reeds begonnen met het veranderen van telmachines, kassa's, benzinepompen, automaten en andere geldapparaten. Als schadever goeding aan de eigenaren van deze ap paraten zal een bedrag van zes a ze ven miljoen pond sterling worden uit gekeerd. Van onze correspondent WASHINGTON Het ziet er naar uit dat minister Subandrio met zijn jongste verklaringen over de kwestie Nieuw-Guinea zijn doel voorbij is geschoten. Zijn bespiegelingen over de houding, die de Verenigde Staten in deze kwestie zouden behoren aan te nemen, hebben ten minste in Amerikaanse regeringskringen ont stemming gewekt. Subandrio verklaarde zaterdag in Djakarta dat Amerika in kolo niale problemen een krachtige houding moet aannemen. Hij meende dat de Verenigde Staten daarin belemmerd werden door haar bin dingen met de Navo. Amerika zou zich van zijn verplichtingen jegens de Navo maar lós moeten maken bij de beoordeling van koloniale problemen, vond hij. Dat laatste nu wordt in Washing ton gevoeld als een ongewenste in menging in de Amerikaanse politiek. Dat Subandrio zijn opmerking plaat ste vlak nadat hij er twijfel over had uitgesproken of het geschil over Nieuw-Guinea nog wel op vreed zame wijze zou kunnen worden op gelost, wordt in Washington gezien als een poging tot afpersing, die ten doel heeft de Verenigde Staten aan de zijde van Indonesië te brengen. Sedert de overdracht van het be wind hebben de nieuwe leiders van de Amerikaanse buitenlandse poli tiek zich bezig moeten houden met vele brandende kwesties als Congo. Laos, de betrekkingen met Rusland, vraagstukken die zeker meer de on middellijke aandacht vergden dan het probleem Nieuw-Guinea. Het zou daarom onjuist zijn te be weren dat de Amerikaanse regering haar houding inzake deze kwestie hetzij bevestigd of opnieuw vast gesteld heeft. Dat wil echter geens zins zeggen dat de ernst van dit geschil wordt onderschat. Wij hebben op het Amerikaanse departement van buitenlandse zaken wel eens de neiging kunnen consta teren om zich over het probleem Nieuw-Guinea niet al te druk te maken. Zo lang daar geen ernstige ontwikkelingen dreigden wilde men het liever vergeten en gaf men er de voorkeur aan „het onder de mat te schuiven". De laatste maanden heeft deze opvatting plaats gemaakt voor diepere bezorgdheid, naar mate men zich er van bewust werd dat in de kwestie potentiële gevaren schuilden. Ook de nieuwe regeringsleiders zijn zich daarvan bewust; sommige bevoegde waarnemers menen daar om van de huidige regering eerder een scherpere dan een slappere houding te mogen verwachten. Ver klaringen als die van Subandrio zullen in Washington de waakzaam heid stellig doen toenemen. Het indertijd door Dulles omlijnde standpunt dat territoriale wijzigin gen niet met geweld van wapens kunnen worden afgedwongen blijft natuurlijk richtsnoer voor het Ame rikaanse beleid. Het is thans de vraag of de Amerikaanse regering in de jongste Indonesische uitlatin gen aanleiding kan vinden om dit nog eens goed duidelijk te maken. Subandrio had in zijn verklaring van zaterdag gezegd dat Indonesië in het geschil met Nederland „bereid is tot het uiterste". Daarvóór had hij Nederland beschuldigd van steun verlening aan opstandige bewegin gen in Indonesië. Zo zouden uit Ne derlandse vliegtuigen pamfletten en munitie zijn uitgeworpen boven Ceram en Halmaheira. Ook zouden er in de wateren van Oost-Indonesië Nederlandse onderzeeboten zijn ge signaleerd. „Ik geloof niet dat de Nederlan ders door de versterking van hun militaire apparaat Indonesië kunnen heroveren, maar zij kunnen onder- mijnend.e acties voeren en dat wensen wij te voorkomen", zo zei hij. Subandrio sprak weer over het gevangenzetten, mishandelen en uit het land zetten van onschuldige mensen. Volgens hem waren er al negenhonderd mensen uit Neder lands Nieuw-Guinea gevlucht. Op het ogenblik zouden er vijftig tot honderd mensen per week uit dat gebied vluchten. „Het is best mogelijk", aldus Su bandrio, „dat deze mensen voor hun eigen veiligheid wapens meenemen wanneer zij naar West-Irian terug keren". Even later zei Subandrio dat het aantal infiltraties „aan beide zijden" is toegenomen. Dat kon volgens hem niet anders: wanneer de versterking van het militaire apparaat wordt voortgezet, zal het aantal infiltraties toenemen. Subandrio deelde mee dat presi dent Soekarno waarschijnlijk in april weer een wereldreis zal ondernemen. Hij zal dan ook Moskou bezoeken. De milde zon heeft het week einde de mensen uit hun huizen en de voorjaarsbloemen uit de grond gelokt. Een Amsterdams meisje plukte verwonderd een krokusje in een plantsoen bij het Concertgebouw. Als op een zomerdag kron kelden zich grote file's auto's over de wegen naar de stran den, vele met de schuifdaken open. Duizenden wandelden langs het strand zonder win terjas; voortvarende strandex- ploitanten openden al hun be drijf. Rotterdammers trokken naar het Kralingse bos, waar over moedige kinderen pootje baad den. Elders in het wijde rivierenland wandelden de mensen langs de dijken; hier en daar zag men waterliefheb bers in bootjes spelevaren. De zon bracht gisteren het voorjaar, hoewel de bomen en de struiken met hun kale tak ken nog geen leven verrieden. Eigen nieuwsdienst ALMELO. De politie te Almelo heeft de 49-jarige J.S. uit Voorthuizen en de 46-jarige A.G.D. uit Amsterdam ingerekend. Zij zouden vorige week in Almelo drie inbraken hebben gepleegd, waarbij honderden guldens werden buit gemaakt. In diverse delen van het land zijn de mannen oude bekenden van de politie. Men vermoedt dat zij ook el ders in Twente inbraken hebben ge pleegd. S. en D. ontkennen. HENGELO Ik ben benoemd tot directeur van het filiaal van een tex tielfabriek in Tilburg en verdien nu zevenhonderd gulden per maand meer. Dat vertelde een dertigjarige kan toorbediende uit Weers.elo aan zijn vrouw en zijn dorpsgenoten. Hij schreef zichzelf een dure aanstellings- brief en leende van zijn vroegere buurman in Hengelo zesduizend gul den. De man was in werkelijkheid nog steeds kantoorbediende, maar elke maand kwam hij thuis met een „di recteurssalaris". De vroegere buurman, een gepen sioneerde arbeider van de gemeente, zag al die tijd niets van zijn spaar geld terug. Hij deed aangifte bij de politie en zaterdag werd de kantoorbediende op gesloten. Van de lening was niets meer over. Van onze redacteur wetenschappen ROTTERDAM. De Sowjetunie heeft de lancering van een ruimte sonde in de richting van de planeet Venus bekend gemaakt. De ruimte sonde, die volgens Moskou 643,5 kilo weegt, zou het rijkswapen van de Sowjetunie meevoeren. Volgens het persbureau Tass werd de ruimtesonde in de richting van Venus gezonden van een „zwa re kunstmaan" af die eerst in een baan om de aarde was gebracht. Een dergelijke techniek zou het duizendvoudige vereisen van de precisie die nodig is voor de lan cering van een ruimtesonde van de aarde af in de richting van Venus. Een kunstmaan draait namelijk met een snelheid van enige duizenden kilometers per uur om de aarde en verandert dus ten opzichte van het doel, Venus, van seconde tot se conde van positie. Professor Harry Massey, de voor zitter van de Engelse nationale commissie voor ruimteonderzoek, zei: „Het is interessant dat zij ge zegd hebben de ruimtesonde van een zwaarder voertuig te hebben weggeschoten. Voor een laatste trap was die ruimtesonde wel erg zwaar." Massey liet dus uitkomen dat hij er de voorkeur aan gaf aan te nemen dat de ruimtesonde gewoon de laatste trap van een lanceer- raket was geweest. BABBERICH. De 56-jarige brom fietser G. Hekst en zijn vijftienjarige dochter Catharina zjjn gistermiddag op een onbewaakte overweg te Babberich om het leven gekomen. Vader en dochter, die op één bröm- fiets zaten, botsten tegen een Duitse D- trein. Advertentie Nwe Binnenweg 28 - R'dam - Tel. 51712 POPULAIR MENU 2.50 (wijzigt iedere dag). Menu's 3.50 en 4.50. Voll. kaart Tomatensoep - Omelet lcippe- lever - doperwtjes - rijst - Q Fruit Moderne bovenzaal voor huwelijksdiners recepties, enz. Van een onzer verslaggevers ROTTERDAM. De besturen van de gewesten Zuid-Holland, i Noordholland en Utrecht van de I Avro willen meer invloed op het beleid van de vereniging. Alle gewesten hebben in het Alge- I meen Bestuur van de Avro een- I zelfde aantal stemmen. Daar in de drie bovengenoemde gewes ten 75 procent van de leden van de Avro woont, menen de bestu ren, dat zij meer stemmen in het Algemeen Bestuur moeten heb ben. Reeds enige malen zijn de drie ge westelijke besturen apart in een vergadering bijeengeweest, ondanks de scherpe verwijten, die zij hierover van de leiding van de Avro te horen kregen. Grieven Tot deze ontwikkeling is het ge komen, doordat de gewesten Noord en Zuid-Holland en Utrecht tegen verscheidene punten van het beleid bezwaren hebben en er door de stemmenverhouding nooit iets tegen konden ondernemen. De bezwaren richten zieh o.a. tegen bepaalde financiële aangelegenheden, zoals niet omschreven reserveringen, waarvan men geen opheldering kon krijgen en tegen de manier waarop wordt gewerkt aan de opvolging van de in 1962 aftredende voorzitter, jhr. Röell. Er heerst ook ontevredenheid over het beleid van de directeur van het omroepbedrijf, de heer Repko en de wijze waarop deze de gewestelijke be sturen voorlicht. Apart Ondanks de harde woorden aan hun adres gericht in de vergaderingen van het Algemeen Bestuur, hebben de drie gewestelijke besturen zich het recht voorbehouden apart te vergaderen, maar zij hebben toegezegd eventuele plannen of conclusies neer te leggen in een voorstel aan het Algemeen Be stuur. Men vei Vacht, dat zo'n voorstel za terdag zal worden gedaan. Intussen schijnt er binnen het Alge meen Bestuur van de Avro eveneens een stroming te zijn, die de dagelijkse leiding in meer handen zou willen zien. Onderzoek Er heersen eveneens verschillen van opvatting over de taak en het werk van de commissie van onderzoek, die werd geformeerd naar aanleiding van de vo rig jaar in Assen naar buiten getreden oppositie. Terwijl door sommige leden van het Algemeen Bestuur druk op de commissie onder voorzitterschap van rar. De Jager wordt geoefend om zich te houden aan een zeer beperkte op dracht, krijgt men steeds meer de in druk, dat de commissie zich een oordeel wenst te vormen over de totale gang van zaken bij de Avro. De activiteit van twee los van el kaar staande oppositiegroepen in de Avro zijn duidelijke tekenen van een vernieuwingsproces, dat geheel an dere aspecten heeft gekregen, door dat de oppositie van Assen heeft af gezien van haar felle grieven tegen Jhr. Röell. Het is juist de heer Röell, die, door zich te beijveren voor de instelling van een commissie van onderzoek, zijn vroegere plannen tot bepaalde hervormingen in het hui dige vernieuwingsproces terug zal kunnen vinden. LISSABON (Reuter) Nadat er de afgelopen dagen opnieuw doden waren gevallen in de Portugese ko lonie Angola maakte de Portugese regering gisteren bekend dat de po litie is begonnen met een zuiverings actie. Sinds het begin van de onge regeldheden, ruim een week geleden, zijn er nu 38 doden gevallen. Deze 38 slachtoffers komen voor op de officiële lijst, tezamen met enige tientallen gewonden. Verslag gevers uit Zuid-Afrika en Groot- Britannië hebben echter bericht dat het aantal doden veel groter is. Vlak na de onlusten van vorige week constateerden zij op een begraaf plaats in Luanda, de hoofdstad van Angola, dat er, in het holst van de nacht 56 mensen werden begraven. Onmiddellijk na deze ontdekking werden zij wegens „vervalsing van het nieuws" uitgewezen. Zestig man De zuiveringsactie van de politie is vooral gericht tegen een groep van dertig man, die zich schuil houdt in Luanda, waar het nu al vier maal binnen tien dagen tot ernstige on geregeldheden is gekomen. De politie neemt aan dat er samenhang bestaat tussen de aanslag van de voormalige legerkapitein Galvao op het passa giersschip Santa Maria en de onrust in Angola. De relletjes braken uit onmiddellijk na het einde van het drama met de Santa Maria. Gisteren zijn in Luanda zeven mensen bij schietpartijen om het le ven gekomen. De politie legde met een een cordon om de wijk waar het incident zich had voorgedaan, maar slaagde er niet in, de rebellen op te sporen. Wel zijn er opnieuw vele arrestaties verricht. Sinds het begin van de onlusten zijn er bijna twee honderd mensen opgepakt, verdacht van medeplichtigheid aan het plegen van aanslagen. Carnaval stopgezet Van onze correspondent GULPEN De zevenjarige Jantje Wijnen uit Gulpen is gisteren tijdens de carnavalsoptocht onder een praal wagen gelopen en doodgereden. Het ongeluk gebeurde in de Looier straat. Toen de prins daar snoep rond strooiend door kwam, liep het jonge tje in zijn ijver om een snoepje te bemachtigen onder de wagen. Onmiddellijk werd de optocht ont bonden. Ook de andere openbare car navalsfestiviteiten heeft Gulpen giste ren stopgezet. In Spanje zijn in het afgelopen jaar 11 o - - -j -wcii om het icven gekomen. Toch is het land 1 minder gemotoriseerd dan de meeste I andere landen van Westeuropa. Er zijn Inog geen miljoen motorvoertuigen. U fluit naar die dame't is beter, dat u eerst eens naar een oogarts gaat. - VLISSINGEN. De zeer harde wind en het door regen soms zeer slechte zicht op de Schelde is zaterdagavond waarschijnlijk de oorzaak geweest dat het 5000 ton metende Engelse vracht schip „Avisbay", onderweg van Ant werpen naar zee, nabij Terneuzen, om hoog voer. Tussen de boeien 26 en 27 raakte het schip muurvast op de slik ken. Een groot aantal sleepboten, waar onder de „Scaldis" uit Vlissingen; de „Leon Letzer" uit Terneuzen, en en kele Antwerpse sleepboten, bij elkaar niet minder dan zeven, voeren ter as sistentie uit. Met vereende krachten gelukte het ten slotte de zeereus weer in zijn element te brengen. Geëscor teerd door de Antwerpse sleepboten heeft de „Avisbay" zondagmorgen haar reis naar Antwerpen vervolgd. AMSTERDAM Ditmaal in samen werking met de Hervormde vrouwen groep (CJVF) belegt de organisatie van hervormde gemeenteleden In dienst der Kerk haar jaarlijkse toogdag op woens dag 22 maart, Het thema van de toog dag, die in het Amsterdamse Krasna- polsky gehouden wordt, is thans: Hoe wordt de kerkdienst een feestelijk ge beuren? 's Morgens om tien uur is er eerst een wijdingsdienst, waarin voorgaat de presidente van de vrouwengroep, mejuf frouw ds. J. H. Stegeman. Het onder werp wordt ingeleid door prof. dr. E. L. Smelik („We gaan vaak niet met ple zier naar de kerk") en prof. dr. A. F. N. Lekkerkerker („Wat zou er kun nen veranderen?"). Na de middagpauze spreekt men in secties. Daar komen aan de orde de sacramenten, het kerkgebouw, „de ge stalte der gemeente rondom de ere dienst", zang en muziek, de kerktaal en de medewerking van het gemeentelid aan de kerkdienst. Dinsdagavond is er zoals gebruikelijk een op het thema geënte avond. Ditmaal is het een kerkdienst in de Westerkerk, waarin Woord en avondmaal worden be diend volgens de liturgie, die Calvijn daarvoor in Straatsburgt gebruikte. Voor ganger in deze dienst tijn prof. dr. H. Jonker en de wijkpredikant ds. H. A. Visser, MIDDELBURG. B. en W. van Middelburg stellen de raad voor een krediet van 385.000 voor de bouw- en grondkosten, de kosten van aanleg van centrale verwarming, de kosten van het architektenhonorarium en van het toe zicht van de aan de Sportlaan te bou wen u.l.o.-school voor de Vereniging voor Gereformeerd Onderwijs. Omstreeks half maart zullen in de Stromenwijk weer een aantal woningen worden opgeleverd. In verband daar mee is het noodzakelijk de voor die hui zen geplande trottoirs aan te leggen, enige straten te „herstraten" en voor zover mogelijk de bijbehorende plant soenen aan te leggen. Een krediet van ƒ74.000 wordt voor dit alles van de raad gevraagd. Het K.N.M.I. in De Bilt berichtte gisteren om 23.15 uur: Droog weer met af en toe overdrij vende wolkenvel den maar ook op klaringen. Over wegend matige zuidwestelijke wind. Zachter. MIESJE: Ik geloof - m dat ik al een beetje bruin wordt! 14 febr.: zon op 7.58; zon onder 17.51; maan op 7.15; maan onder 16.58. AMSTERDAM. Op 6 maart is koningin Juliana 12% jaar aan de re gering van het Koninkrijk. Ter gele genheid van dit jubileum zal de radio op die dag vanuit het RAI-gebouw te Amsterdam een nationaal program ma uitzenden. Ook de televisie zal verscheidene uitzendingen aan het koperen rege ringsjubileum van de koningin wij den. Advertentie iJQuiuref 6ÏSIUI0S le^rejoeds -sïT2Ami.reQ 1112A tqoizjQAo 0^0JS s^uiS^d 9i '©pil©j0Ai2p ^0p n tq©H idox n.z do daaa xöohd n, hooa htloa sno

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1961 | | pagina 1