Nederlanders:
toestand op de
laatste dag
was wanhopig
SANTA MARIA MET
SLAGZIJ IN HAVEN
stort in
vallei
GtfMSi;
Om vier minuten over half twaalf kwamen passagiers aan
Galvao nam nog steeds geen besluit
BAAYENS
Wm\\ 3
VwêèM^\
Borgward wenst
geen „redding
Valse aangifte
van geboorte
JOURNAAL WAS
IN STRIJD MET
GOEDE ZEDEN'
KUSTVAARDER
OP ROTSEN
De BiltRegen
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
SCHIPHOL. Om precies vier minuten over half twaalf zetten 27 volwassenen en vijftien kinderen huive
rend voet op vaderlandse bodem de passagiers van de Santa Maria Maren na een beklemmend avontuur
thuis. Onder gezagvoerder Verhoeven is de DC 6b PH-DFH na een voorspoedige vlucht van Lissabon verwel
komd door een grote menigte. Warme kleren vormden een eer ste gave.
Bijna opstand
Morgen...
Vechten
SLIPPENDE AUTOBUS
RIJDT OP HALTE IN
Kolonel Trinquier
vraagt ontslag
Röfisserie ,,'t Veerhuis"
Schrijvers's 0m te
Sfoffenhuis Toonaangevende
CITY THEATER
ELECTRO BIOSCOOP
Restaurant WÖHLER
„De Gordijnen Specialist"
J. DE JONGE
'1 TIC0 HUIS
DE MUYNCK
MAIS0N VAN WESTEN
LAATSTE NIEUWS
lo
«1 42,
Nat maar zacht
Directeur: JACQ DE SMIT; Chefred.: G. J. BREUKEB
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststraat 90, Postbus 4, Giro
116666. telefoon Directie en administratie 01100*
6901. Redactie: 01100-6901 en 5366.
Bijkantoren: Middelburg, Korte Delft 50, tel. 01180-2009,
redactie Walcheren en sportredactie 01180-4604, Post
bus 26, Vlissingen, Nieuwendijk 33. tel. 01184-3224,
Postbus 24, Terneuzen, N.'euwstraat 38, tel. 01150-3189;
Zlerikzee, Havenpark 24. tel. 01110-2991.
Zeeuwsch Dagblad
Losse nummers 13 cent
Abonnementsprijs 0,56 per week, 7,per kwartaal
Advertentietarieven op aanyrage. - Rubriek Kabouters
7 cent per woord met een minimum van 1,
16e JAARGANG No. 4773
Zaterdag 4 februari 1961
WARM WELKOM OP SCHIPHOL
Van een onzer verslaggevers
SCHIPHOL. Tien grondstewardessen van de KLM
torsten bundels kleren en dekens de trap op, toen het toestel
stilstond. De kou, die ook al tijdens de tussenlanding in Lissa
bon een paar verschrikte gezichten veroorzaakte, was op dat
moment nog belangrijker dan de ontvangst.
Alle bagage, alle kleren en zelfs de auto van de Vlaar-
dingse familie Van Santen zijn op de Santa Maria achterge
bleven.
In de grote hal van het stationsgebouw viel ineens de beklem
ming weg.' daar pas kwamen de verhalen los over de angst, waar
onder deze mensen dertien dagen lang hebben geleefd op een
schip zonder voldoende water, zonder luchtverversing, zonder
variatie in de menu's. Over de wanhopige toestand, die vooral
tijdens het eind ontstond.
„We hebben ons niet veel met de rebellen bemoeid" zei een dame
„tenslotte hebben zij onze reis grondig bedorven".
Het was niet alleen kritiek, daar
in de hal van de luchthaven. Het
was wel een explosie van verha
len, waarin de onrust aan boord
duidelijk doorklonk. „Die ochtend
na het ontbijt, die gillen, dat schie
ten....".
Mevrouw Margaretha van Santen,
echtgenote van een employé van de
Shell uit Vlaai-dingen heeft het met
haar beide kinderen Antoinetje (4) en
Astrid (10) de laatste drie dagen van
de onvrijwillige reis bijzonder onpret
tig gehad. „We moesten allemaal in
onze hutten blijven, omdat de vrouwe
lijke bemanningsleden weigerden voor
Galvao te blijven werken als het schip
eenmaal aan de wal zou zijn. Er is
even gedreigd, dat onwilligen zouden
worden neergeschoten, maar daar is
gelukkig niets van gekomen. Op de
ochtend, dat we aan land konden was
de toestand wanhopig: de bemanning
was zo goed als in opstand tegen Gal
vao."
„Het moment, waarop de Amerikaanse
schout-bij-nacht Allan Smith aan boord
kwam, was haast ontroerend: hij werd
door de vrouwen onder de bemanning
omhelsd en ze lieten hem haast niet
meer los. Overigens hebben we het
contact met de buitenwereld niet hele
maal verloren, want velen hadden eigen
radiotoestellen in de hut en daarmee
volgden we de reacties op deze krank
zinnige reis."
De heer J. Remmé, onderinspecteur
van politie op Aruba, die onderweg is
naar Den Dolder, waar hij zich met pen
sioen gaat vestigen zegt: „Dit was rond
uit piraterij. Toen het schip herdoopt
was in Santa Liberdade hebben wij er
onderling een betere naam voor ge
kozen: Santa Manana. Manana is morgen
in het Spaans. U moest eens weten, hoe
vaak we de belofte hebben gehoord, dat
we morgen zouden mogen debarkeren."
„Ja, er is inderdaad nogal wat afge
vochten. Eén keer liep het zo hoog tussen
een passagier en een rebel, dat de pas-
BREMEN (Reuter) De senaat
van de vrije stad Bremen heeft
gisteren een maatschappij gevormd
met een kapitaal van vijftig miljoen
mark om het Borgwardconcern over
te nemen.
Borgward geeft graag toe dat hij
kampt met een gebrek aan liquide mid
delen. Dat was voorzien en daar wa
ren al kort lopende kredieten voor op
genomen. Er is echter geen sprake van,
aldus een woordvoerder van Borgward,
dat het autoconcern zo ongeveer in
staat van faillissement zou zijn.
Dr. ir. Carl Borgward was daarom
bijzonder verbaasd toen hij van het
plan van de stad Bremen hoorde om
zijn concern „te redden".
Hij ziet wel de nood'zaak in om meer
kapitaal aan te trekken en om een
naamloze vennootschap te maken van
zijn bedrijf. Hij denkt er echter niet
aan het concern, waarvan zijn vrouw
en hij de enige eigenaren zijn, eenvou
digweg over te doen.
sagier zijn tegenstander door een ruit
zwiepte". Mevrouw Remmé herinnert
zich een gevecht, dat woensdag de ge
moederen op het schip nog verder in be
roering bracht. De opstandelingen hiel
den dingen achter de hand, die wij voor
traangasgranaten aanzagen. Daar werden
een paar passagiers zo kwaad over, dat
zij, samen met een paar leden van de be
manning de rebellen met stoelen en ma
trassen bekogelden.
Heeft Galvao geprobeerd zijn stand
punt tegenover de passagiers uiteen te
zetten?
Ontmoette hij daarbij enig begrip?
Mevrouw Remmé zegt, haast hatend:
„Hij heeft van alles tegen ons gezegd
en al maar staan liegen, die kerel."
De heer Carlos Servage, directeur van
publieke werken in Willemstad en de
heer W. van der Kooy, die met vrouw
en twee dochtertjes (10 en 13) de reis
meemaakte, waren het erover eens, dat
ze door het achterblijven van de bagage
en alle kleren op de Santa Maria hevig
in de nesten waren geraakt. „Dat kost
me een mooi stuk van m'n verloftoela
ge", zei de heer Servage.
„Kijk, hier heb ik een menukaart van
de laatste dagen. Als u nu weet, dat er
onder normale omstandigheden een wa
re overdaad op tafel komt ziet dit er
wel wat sober uit. Soep, groefite, lams
vlees, Milanese koek, fruit en koffie
Zie verder pag.
9 De elfjarige Frans Zapey was helemaal niet bang. Hij vond het reuze spannend. Eerst was ik
wel geschrokken"vertelde hij, „maar later was het allemaal erg mooi. Die kerels liepen met machi
negeweren en al die oorlogsschepen moakten jacht op ons. Machtig. Nee, bang ben ik helemaal niet
geweest".
Voor uitkering van 55
MAASTRICHT (ANP) De politie te'
Maastricht heeft proces-verbaal opge
maakt tegen een 41-jarige bouwvakarbei
der, A. K., die zich aan een nogal zel
den voorkomend misdrijf had schuldig
gemaakt.
De man had enige dagen geleden bij
de burgerlijke stand de geboorte van een
dochtertje laten registreren. Van een ge
boorte was evenwel geen sprake. Op ver
toon van de geboorte-aangifte in zijn
trouwboekje had de man daarna bij het
Ziekenfonds Zuid-Limburg de gebruike
lijke uitkering bij een geboorte van
55 gulden ontvangen.
De man verkeerde in financiële moei
lijkheden en had gedacht die op deze
manier op te lossen.
AMSTERDAM Een snelbus van lijn
20 is gisterochtend op de kruising Bur
gemeester Van LeeuwenlaanBurge
meester Roëllstraat in Amsterdam op een
daar liggende halteplaats ingereden.
Een boom en het hallepaaltje gingen
omver. De bus kwam tegen het wacht
huisje tot stilstand. Vier dames werden
gewond. De bus was tengevolge van het
gladde wegdek geslipt.
Advertentie
DE SPECIAALZAAK VOOR UW BRIL
Eigen nieuwsdienst
RECIFE. Met een paar graden slagzij over bakboord lag de
Santa Maria gisteren de hele dag in de haven van Recife terwijl de
onderhandelingen over het lot van het gekaapte schip traag vorder
den. Galvao heeft politiek asiel aangeboden gekregen nadat hij had
toegegeven dat het gekkenwerk zou zijn, met het ongewapende schip
opnieuw zee te kiezen.
De Spaanse kruiser Canarias en
een Portugese torpedobootjager
kruisen onvermoeibaar voor de ha
ven heen en weer, gereed om tot ac
tie over te gaan wanneer de Santa
Maria haar neus buiten de bescher
ming van de havenhoofden zou ste
ken. Het lot van het schip staat nog
geenszins vast.
Een legertje Braziliaanse mariniers
heeft het in bezit genomen en nie
mand anders mag aan boord. Zij
hebben, behalve hun gewone wa
pens, ook traangasgranaten bij zich
om aan alle pogingen tot herovering
van de Santa Maria, van wie dan
ook, het hoofd te kunnen bieden.
Van onze correspondent
PARIJS. Kolonel Roger Trinquier,
oud-adjudant van generaal Massu en in
dertijd een van de belangrijkste leiders
van het Comité de Salut te Algiers,
heeft ontslag gevraagd uit het leger.
Kolonel Trinquier is door president
Tsjombe aangezocht als opperbevelheb
ber van het leger in Katanga. Eergiste
ren kwam hij uit Elisabethstad in Parijs
aan om te getuigen in het proces van
de barricaden.
Advertentie
r~
--.W' T -■
U bent altijd ivelkom bij .L
Le sanctuaire du bien manger
Tel. 0 1198 - 326 - Wolfaartsdijk
WATERZOOI, een visschotel van div. vis
soorten, kreeft, tong, tarbot, garnalen,
oesters, bedekt met twee versch. sausen.
m tf II winkelen.
collectie
Lange Vorst modestoffen.
en
MIDDELBURG
en na afloop bij
een GEZELLIG onder-onsje
„UW SPECIAALZAAK" voor zeer
moderne vitiages en dekoratiestoffen.
Hoek Lange Vorststraat-Ganzepoortstraat
Goes Telefoon 7814
BOEK- en KANTOORBOEKHANDEL
GOES LANGE KERKSTRAAT 33
tel. 011005309 - Bijna 100 jaar boekhandel
DE speciaalzaak voor Trix- en
Maklin electrische treinen
LANGE DELFT MIDDELBURG
OPTIEK - F0T0HAN0EL
Ganzepoortstraat 3 Goes Tel. 5214
Uw speciaal adres voor
HEREN- en KINDERKLEDING
Lange Vorststraat Goes
J
ZULT ER GEEN SPIJT
VAN HEBBEN
BIJ ONS BINNEN TE ZIJN
GEWEEST.
V
Het enige wat omtrent de toe
komst van de Santa Maria vaststaat,
is dat het schip niet zal worden te
ruggegeven eer de Braziliaanse rech
ter zich over de gehele affaire zal
hebben uitgesproken. De Portugese
regering heeft reeds een aanklacht
ingediend wegens roof van een schip
in volle zee.
De rederij heeft eveneens de hulp
van de Braziliaanse rechter gezocht
door te eisen dat het schip onmid
dellijk aan haar wordt teruggegeven.
De reders hoopten er meteen de
beschikking over te verkrijgen zodra
de passagiers van boord zouden zijn,
maar zo snel gaan dergelijke dingen
niet. Galvao en de zijnen huizen nog
altijd aan boord. De mariniers heb
ben hen zonder incidenten kunnen
ontwapenen. Daarna bood de Brazi
liaanse regering Galvao en zijn man
schappen asiel aan.
Handen vrij
De revolutionairen erkenden wel
iswaar dat zij voor het ogenblik
machteloos warén, maar zij wensten
niet meteen op het aanbod in te
gaan; zij wilden hun handen vrij
houden. Het is echter volmaakt on
mogelijk dat zij zich opnieuw van
het schip meester maken. Daarom
zullen zij ongetwijfeld ten slotte het
Braziliaanse aanbod moeten aanvaar
den.
Dat hun schip slagzij heeft is een
gevolg van het feit dat Galvao slechts
minimale hulp van de bemanning
heeft gekregen bij zijn pogingen om
het als „het eerste bevrijde stukje
Portugal" op zee te houden.
De revolutionairen wisten niets
van de wijze waarop men de stabi
liteit van éen schip regelt met be
hulp van de ballasttanks. De wettige
kapitein en zijn officieren hebben
zich beperkt tot wat strikt nodig was
om rampen te vermijden. Voor de
rest lieten zij Galvao en zijn troep
maar knoeien.
Kapitein Maia's relaas over de
zwerftocht van de Santa Maria
vindt u op pagina
In een korte plechtigheid
op het dek van de Santa
Maria heeft Henrique Galvao
gisteravond het door hem ge
kaapte schip overgedragen
aan dc regering van Brazilië.
Van een speciale verslaggever
LUIK. Alsof het getroffen
was door een vernietigende uit
barsting van een naburige vul
kaan lag gisteravond een klein
dal met zes huizen van het Bel
gische gehucht Moulin-sous-Flé-
ron bij Luik bedolven onder een
verstikkende hoop sintels en
slakken. Om een uur of vijf in de
namiddag was er plotseling met
donderend geweld beweging ge
komen in de honderd meter ho
ge berg stookafval van de elek
trische centrale Bressoux-Jupille
en binnen enkele minuten was
de kleine vallei aan de voet van
de sintelberg volgelopen.
Een hete lavastroom kon niet meer
verwoesting hebben gezaaid. Zes hui
zen waren onder de zwarte hoop ge
kraakt. de niets vermoedende inwoners
23 mensen vermoedelijk gestikt
en verscheidene auto's op de weg door
het dal meegesleurd. Men vreesde gis
teravond laat dat er ongeveer twintig
doden zouden zijn; inmiddels waren
reeds de lijken van zeven ongelukkigen
geborgen.
Op de vlucht
In meer dan één geval ontsnapten
inwoners van dit op slechts enkele
kilometers van de grote industriestad
Luik gelegen gehucht maar ternauwer
nood aan de vervaarlijk snel toestro
mende massa die in een oogwenk twee
straten had bedekt.
Een automobilist zag de massa gruis
aankomen, stopte onmiddellijk en
vluchtte voor de grauwe- stroom uit.
Een vrachtwagen vóór hem werd door
de sintelstroom gegrepen. De twee in
zittenden moeten zijn omgekomen.
Het aantal slachtoffers was van
nacht nog niet bekend, omdat niemand
weet hoeveel mensen aan het werk
waren, of er misschien kennissen op
bezoek waren, en of er kinderen thuis
waren of niet. Alexander Mawet die in
een van de bedolven huizen woonde,
kwam net terug van zijn werk toen
het ongeluk gebeurde. Hij ging onmid
dellijk zoeken naar zijn gezin en vond
zijn vrouw onder aarde en slakken.
Haar hoofd stak nog boven de brok
stukken uit, maar zij was inmiddels
overleden.
Onzekerheid
Bij Mawets buren, de Carpentiers,
was de echtgenote aan het werk. Het
zoontje en een schoonmoeder waren
nog in huis. Men weet niet of zij dood
zijn. Van het huis van de arbeider
Piette, dat onder een laag van vijftien
meter sintels werd bedolven, is niets
meer te zien. Vader, dochter en schoon
moeder waren niet thuis, maar wel
een moeder en een zieke jongen van
11 jaar. Twee andere huizen werden
door het gewicht van de sintels ge
kraakt.
Vermist
Daarbij bevond zich de woning van
de moeder van Leo Collard, de voor
zitter van de Belgische socialistische
partij, met twee kleinkinderen, kinde
ren van een broer van Collard. Over
hun lot is niets bekend.
De verschuiving kwam tot stilstand
vlak voor de woning van de vroegere
renner uit de Tour de France Marcel
Dupont, die nog op het nippertje kon
ontsnappen. Vermist wordt nog de be
roepsrenner Jean Deltour en zijn ge
zin. Een van de huizen steekt nog ge
deeltelijk boven de zwarte massa uit.
Het is het huis van de slager, die met
zijn beide kinderen gered kon worden.
De slagerij was eerst in brand ge
raakt doordat de koelkast ontplofte,
maar de vlammen werden weldra dooi
de sintelmassa verstikt.
Tien vrouwen
Tien vrouwen waren juist ten tijde
van de ramp te voet door het dal op
weg naar een melkzaak aan de voet
van de berg. Men vreest dat ook zij zijn
omgekomen.
Het reddingswerk wordt bemoeilijkt
door het uitvallen van de elektrische
stroom doordat een hoogspanningsmast
werd meegesleurd. Alles moet nu
gebeuren bij het licht van de koplam
pen van brandweer- en ziekenauto's.
Het korps genie uit Namen zou met
zwaar materieel komen en uit Duits
land werden bulldozers verwacht.
Men vreest trouwens dat de reddings
werkzaamheden, die in hdog tempo
konden worden begonnen dank zij de
van alle kanten toestromende hulp,
weinig zullen uitrichten. De ongeluk
kigen die in hun huizen door de massa
van een miljoen kubieke meter sintels
en as werden overvallen, zullen waar
schijnlijk allen om het leven zijn ge
komen.
De regen
Het lijkt waarschijnlijk dat de fatale
verschuiving van de berg veroorzaakt
is door de overvloedige regen van de
laatste tijd in de Ardennen. De „aard
verschuiving" heeft een lengte van ze
venhonderd meter en een dikte van
bijna tien meter. Het zal dagen duren
voor men de „vaste grond" weer zal
bereiken.
I
11 1(f) 1
Waarom gaan we niet naar de Smitteny
mammiedie hebben veel betere tijd'
schriften
Filmkeuring beslist:
Van onze Amsterdamse redactie
Amsterdam de commissie
voor de filmkeuring heeft gis
teren een passage uit het com
mentaar bij het nieuwsjournaal
van Fox Movietone laten schrap
pen, die beledigend werd geacht voor
een bevriende mogendheid. Het jour
naal gaf overzichten van de kaperij
van de Santa Maria en de commen
tator sprak daarbij over ,,de fascisti
sche politiestaat Portugal" en deszeifs
„sociaal verwaarloosde bevolking".
Hoewel de directie van de Fox Mo
vietone over deze maatregel zeer ver
ontwaardigd is, heeft men toch aan het
hoofdkantoor in Parijs gevraagd om
in het vervolg rekening te houden mèt
de gevoeligheden die blijkbaar in Ne
derland bestaan.
Wij hebben gisteravond de voorzitter
van de Commissie voor de filmkeu
ring, de Haagse advocaat mr. d. Bij-
dendijk, gevraagd of een politieke in
greep wel binnen de bevoegdheden van
zijn college viel.
Hij gaf hierop het volgende, onzes
inziens hoogst merkwaardige ant
woord: „Het gaat hier niet om een
politieke ingreep. Onze criteria zijn:
de openbare orde en de goede zeden.
Wij achtten de uitlatingen over Portu
gal in strijd met de goede zeden, om
dat Nederland vriendschappelijke be
trekkingen met dat land onderhoudt.
Natuurlijk zijn er in de dagen van Hon
garije ook wel eens minder onpartijdige
dingen bij de journaals gezegd, m^ar
dat was iets anders. Portugal is een
bevriende mogendheid".
In Golf van Biscaje
Eigen nieuwsdienst
SAINT NAZAIRE. Wij verwachten
snel te zinken en houden de redding
boten klaar.
Dat bericht zond de Groningse coas
ter Eddystone gisteravond de ether in.
Het vaartuigje was op de rotsen van
Glenan in de Golf van Biscaje gelopen.
Terwijl hoge golven over het dek sloe
gen, liet de kapitein weten dat de be
manning zo lang mogelijk aan boord
zou blijven.
Advertentie
Het K.N.M.I. in De Bilt berichtte
gisteravond om 23.15 uur:
Half tot zwaar
bewolkt met later
enige regen, op
enkele plaatsen
voorafgegaan door
sneeuw. Matige tot
krachtige wind
tussen west en
zuid. Weinig ver
andering in tem
peratuur.
MIES JE: 't Is hier kouder dan
in Recife!
5 febr.: zon op 8.15, zon onder 17.34;
maar? op 22.45, maan onder 10.07
6 febr.: zon op 8.13, zon onder 17.36;
maan op 23.52, maan onder 10.30,
Het weekeinde zal opnieuw in
het teken van de depressies staan.
Nadat er over de Britse eilanden
een naar het oosten is getrokken
en de gevolgen daarvan gisteren
nog te merken waren aan de vele
buien, was gisteravond een rug
van hoge druk in aantocht.
In verband hiermee zullen er
vanmorgen nog opklaringen voor
komen na een nacht die mogelijk
vorst zal hebben gebracht met
plaatselijk mistbanken. Van het
westen uit zal vandaag de hoge be
wolking weer spoedig komen op
zetten. Zij hangt samen met een
meuwe depressie, die gisteravond
Schotland begon te naderen.
De wind zal vandaag daarom
weer toenemen uit richtingen tus
sen west en zuid en er zal zachtere
lucht worden aangevoerd, die bij
het binnendringen wel weer regen
tot gevolg zal hebben, mogelijk
korte tijd voorafgegaan door natte
sneeuw.
Het weekeinde wordt dus zeker
niet koud, maar het weer blijft
wisselvallig; tijdelijk regen, maar
met een opklaring ter welkome af
wisseling.